<z
contactlenzen,
da's pas fijn
Wethouder gewaardeerd
Bonden breken overleg
met welzijnswerk af
van der
WIEL
Wedde wethouders
in VNG'VoorsteUen
FNV: acties bij NS
WOENSDAG 31 MAART 1982
Varia
Nadat ik James Clavall, de bestsel
ler-auteur van King Rat", „Tai-
PanShogunen Noble Hou
se" (de verkoopcijfers liggen in
elk geval boven de 10 miljoen ex
emplaren) alle Rembrandts in
het Rijksmuseum had laten zien
en hem verteld had dat Rem
brandt de voornaam was en niet
de achternaam (daar keek hij
van op), gingen we op zijn ver
zoek eenvoudig lunchen: kom
metje rijst, saté, gado-gado, glas
bier en een kop koffie toe. Drieë
neenhalf jaar Japanse krijgsge
vangenschap (lees: „Rattenko
ning") en een paar jaar in Hong
kong hadden ervoor gezorgd dat
hij liever rijst at dan aardappe
len. Had ik kinderen?, wilde hij
weten. „Ja, twee dochters". Ha,
hij ook! Hoe oud zijn ze, vroeg
hij. „Drie en zes", zei ik. Dan zijn
ze op hun ergst, riep hij vrolijk,
en hij reciteerde een versje over
de 2-, 3-, 4-, 5- en 6-jarigen:
„The terrible 2's
the awfxd 3's
the ghastly 4's
the impossible 5's
the catastrophic 6's".
De verschrikkelijke 2's, de afschu
welijke 3's, de afgrijselijke 4's, de
onmogelijke 5's en de katastrofa-
le 6's... Zijn dochters waren al
volwassen, de ene had net met
haar vriend een restaurant in
Houston geopend en werkte nu 32
uur per dag, „maar met ontzet
tend veel plezier", en zijn andere
dochter van 24 was met hem en
zijn vrouw meegekomen op hun
kruistocht langs Lissabon, Parijs
en Amsterdam. Het is een mooi
ding, zei hij, als je verhouding
met je dochter nog goed is, ook als
ze al 24 jaar is. Ze was een Natio
nal Health-kindje, vertelde hij.
De Clavells woonden in Italië
toen Mevrouw Clavell in ver
wachting raakte. Er was toen een
Italiaanse wet dat een jongen die
in Italië geboren werd de Ita
liaanse nationaliteit kreeg en in
het Italiaanse leger moest dienen.
Dat leek hun niet zo'n goed idee,
ze verhuisden kort voor de ge
boorte naar Engeland, hadden
echter geen rooie cent, zodat
Fleur met de gratis hulp van de
Engelse Nationale Gezondheids
dienst ter wereld moest worden
gebracht. „Ik ben nooit opgevoed
met het idee dat je iets kon krij
gen zonder er voor te werken", zei
James Clavell, „maar toen heb ik
voor het eerst beseft dat het de be
langrijkste taak van de staat is
zijn burgers te vrijwaren van de
angst dat zij door geldgebrek de
benodigde medische hulp zouden
moeten ontberen!"
Toen hij, in 1970, eens een conflict
had gehad met zijn dochtertje
dat toen 12 jaar was, had hij een
haikoe-achtig miniatuurgedicht
je voor haar gemaakt, vertelde
hij:
Growing up
is hard...
But
growing down
is harder".
Hoe zou je dat kunnen vertalen?
Opgroeien is moeilijk, neer-
groeien is moeilijker? „Growing
down" is afnemen: „De opgang is
moeilijk, de neergang is moeilij
ker"? Ik stel dit voor:
„Ouder worden
is moeilijk...
Maar oud worden is moeilijker".
Clavells schrijverschap is voortge
vloeid uit zijn diensttijd. Als 18-
jarige nam hij vrijwillig dienst,
kreeg het commando over een
stuk luchtafweergeschut bij het
vliegveld Farnborough, en moest
de eerste dag de beste al een aan
val afslaan van laag vliegende
Duitse jagers. Zoals hij tijdens de
opleiding geleerd had („want ze
dachten daar nog steeds dat ze
met de Eerste Wereldoorlog bezig
waren"), sprong hij overeind om
rechtop staand leiding te geven
aan het afweervuur, toen hij zo'n
Duitse jager op ooghoogte op zich
af zag komen. „Mijn god, wat een
stupide voorschrift!", dacht hij,
en hij wierp zich als een wiede
weerga plat tegen de grond-
Hij werd naar het Verre Oosten af
gevaardigd, raakte in Japanse
krijgsgevangenschap (3,5 jaar),
en schreef daarover zijn eerste
roman: „Rattenkoning". Daar
voor had hij al zijn eerste film
script geschreven: „The Fly", een
SF-verhaal over een geleerde die
zichzelf onzichtbaar kan ver
plaatsen door zich eerst in mole
culen op te splitsen. Op een dag
komt een vlieg tussen zijn mole
culen terecht, het wordt een rom-
melzooitje, de vlieg wordt opge
scheept met het hoofd van de ge
leerde, diens vrouw probeert de
vlieg terug te vinden, ze vindt
hem als hij zichzelf net heeft vast-
gevlogen in een web, daar nadert
de spin al!, de bioscoopbezoekers
zien de doodsbange vlieg met het
mannenhoofd in close-up, en ho
ren hem met een heel dun, iel
piepstemmetje roepen: „Help me!
Help me!"
Later ontmoette James Clavell een
Chinees met wie hij bevriend
raakte. Toen deze hoorde dat
Clavell het script voor „The Fly"
had geschreven, vertelde de Chi
nees dat hij zich, kort nadat hij
die film gezien had, had staan
scheren thuis, toen een vlieg die
naar buiten wilde hevig zoemend
een paar keer tegen het raam
was gebonsd. Hij had toen, met
de film nog in zijn onderbewust
zijn, een heel iel dun stemmetje
horen roepen: „Help me! Help
me!" Daar was hij toen zo van
geschrokken, dat zijn scheermes
was uitgeschoten, waardoor hij
zich tot bloedens toe aan zijn hals
had verwond..
'Een fascinerende hondebaan'. Dat antwoordde een
wethouder enkele jaren geleden op de vraag hoe
hij tegen zijn werkzaamheden aankeek. De uitla
ting is terug te vinden in het rapport 'De wethou
der gewaardeerd' dat gisteren door de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten (VNG) naar buiten
werd gebracht.
In dit rapport, aangeboden aan minister Ed van
Thijn van binnenlandse zaken, wordt beschreven
hoe de wethouder sinds het midden van de jaren
zestig steeds meer een centrale positie binnen het
gemeentebestuur is gaan innemen. Zijn bestuurlij
ke verantwoordelijkheid is daarmee verzwaard.
Zijn rechtspositie is echter niet op evenredige wijze
versterkt, zo concluderen de samenstellers van het
rapport die een aantal aanbevelingen doen om tot
een verbetering van die positie te komen.
Eén van die aanbevelingen is een ander weddesysteem dat er op neer
komt dat vooral de wethouders in de kleinere gemeenten financieel
beter worden gehonoreerd. De Rotterdamse wethouder J.G. v.d. Ploeg,
één van de medewerkers aan het rapport, zei er gisteren het volgende
over: "Het gaat er om dat wethouders in financieel opzicht de waarde
ring krijgen die hun toekomt. Het werk van wethouder is de afgelopen
jaren onnoemelijk verzwaard. Vroeger hoefde een wethouder niet veel
meer te doen dan het zetten van handtekeningen, het bezoeken van
gemeenteraadsvergaderingen en het meestal geven van nietszeggende
antwoorden. Dat is halverwege de jaren zestig allemaal anders gewor
den".
"Een wethouder heeft niet al-
leen meer te maken met het
College van Burgemeester en
Wethouders en met het amb
tenarenkorps, hij moet ook
rekening houden met de ge
meenteraad, zijn partij en de
bevolking. Dat is één van de
verworvenheden uit het re
cente verleden, waar we best
gelukkig mee kunnen zijn,
maar wat wel het uiterste van
de capaciteiten van de wet
houder vergt. Een wethouder
moet tegenwoordig naar alle
kanten verantwoording af
leggen. En daar mag behalve
een sociale waardering ook
wel een behoorlijke financië
le waardering tegenover
staan".
De samenstellers van het rap
port springen vooral in de
bres voor wethouders die po
litieke verantwoordelijkheid
dragen in gemeenten met een
inwonertal van tussen de
18.000 en 30.000 inwoners. Op
dergelijke wethouders zou
fysieke en psychische roof
bouw worden gepleegd. Im
mers, pas in gemeenten met
meer dan 30.000 inwoners
wordt het wethoudersambt
als full-time job gezien en
dienovereenkomstig gehono
reerd.
Beneden die grens worden wet
houders geacht de bestuurlij
ke bezigheden in enkele da
gen te kunnen afwikkelen.
Een part-time baan, naast het
wethouderschap, is dan no
dig om het inkomen op een
-behoorlijk neil te brengen.
Noordwijk wethouder Ted Jansen: "Inderdaad... het is roofbouw
Geen iïoDbyisme
De Rotterdamse wethouder
Van der Ploeg nogmaals:
"Het streven van de centrale
overheid is er op gericht het
lokale bestuur te versterken.
Maar als men steeds meer ta
ken naar de gemeenten wil
doorschuiven dan hoort daar
ook een goede functieom
schrijving en een goede wed-
deregeling voor de plaatselij
ke bestuurders bij. Zodat je
iedereen kunt krijgen die
daarvoor geschikt is. En niet
alleen mensen die toevallig
nog iets achter de hand heb
ben of op grond van een be
paalde baan het wethouder
schap er wel bij kunnen
doen. Een gemeente bestu
ren is geen hobbyisme
meer".
De VNG is er voorstander van
de full-time-grens voor wet
houders terug te brengen tot
gemeenten vanaf 18.000 in
woners. Ted Jansen, al tien
jaar wethouder in Noordwijk,
een gemeente met ongeveer
23.000 inwoners, behoort vol
gens het rapport tot degenen
op wie fysieke en psychische
roofbouw worden gepleegd.
Hieronder volgen de afgeronde bedragen die wethouders bruto
per maand verdienen in het huidige systeem en daarna de bedra
gen zoals die volgens het VNG zouden moeten zijn.
Gemeenten met
Honorering per maand
VNG-voors
inwonertal
in guldens
tot 2000
702
1449
4.000
972
1735
8.000
1551
1975
14.000
2504
3248
24.000
3761
6463
40.000
5414
7058
60.000
6661
7698
100.000
7698
8419
150.000
8678
9197
375.000
9456
10.037
meer dan
375.000
10.525
10.952
Kan hij die conclusie uit het
VNG-rapport onderschrij
ven?
Jansen: "Ik denk inderdaad dat
het zo is. De vergoeding voor
je bezigheden als wethouder
is onvoldoende voor een to
taal inkomen. Je moet er een
part-time functie bijnemen.
Die combinatie veroorzaakt
UTRECHT (ANP) - De acties op de
ziektewetafdelingen van het
Gemeenschappelijk Admini
stratiekantoor (GAK) voor in
schaling in een hogere loon-
groep worden beëindigd on
danks het uitblijven van over
eenstemming over de conflict
stof. Dit heeft de actievoerende
achterban van de Dienstenbond
FNV bij het GAK besloten.
Het eindvoorstel van de commis
sie van drie wijze mannen - pro
motie van een kleine 200 van de
800 ziektewetbeambten naar
een hogere loongroep maar daar
tegenover lagere inschaling van
Einde aan
GAK-acties
nieuwe medewerkers dan nu ge
bruikelijk is - is voor de actie
voerende FNV-ers onaanvaard
baar. Beter geen akkoord dan
een slecht akkoord, zo werd be
sloten. De leden zien er echter
weinig heil in om op dit mo
ment verder te gaan met stakin
gen op de ziektewetafdelingen.
De teleurstelling over het resul
taat zal volgens bestuurder Her
man Hoogduin van de Diensten
bond FNV op een later tijdstip
wel weer tot nieuwe acties kun
nen leiden. Dat zou dan volgens
hem in een breder verband gaan
geschieden, waarbij het levende
ongenoegen over het "sociale
wanbeleid" van het GAK in z'n
geheel tot uiting moet komen.
De acties bij het GAK, die
plaatsvonden in augustus van
het vorig jaar en in februari van
dit jaar, hebben de Diensten
bond FNV alles bij elkaar (sta
kingsuitkeringen en organisa
tiekosten) ongeveer een kwart
miljoen gulden gekost.
FNV wil
gesprek
over Estel
UTRECHT (ANP) - De ABVAKA
BO (FNV) en de CFO (CNV) heb
ben het overleg met de werkge
vers in het welzijnswerk afgebro
ken. Ze zijn boos over de wat zij
noemen "chaotische besluitvor
ming" bij een aantal werkgevers
verenigingen, waardoor een so
ciaal statuut waarover bij de on
derhandelingen overeenstem
ming was bereikt de mist in is ge
gaan. De werkgeversachterban
heeft ook een aantal cao-wijzi
gingen waarover de onderhande
laars het eens waren geworden
niet aanvaard.
De sectoren die onder de cao-wel
zijnswerk vallen (jeugdwelzijns
werk. kindercentra, vormings-
en ontwikkelingswerk, sociaal-
cultureel werk en maatschappe
lijke dienstverlening inclusief
gezinsverzorging) tellen rond
130.000 werknemers.
De onderhandelingsdelegaties
werden het na langdurig onder
handelen begin dit jaar eens over
het sociaal statuut
Daarin zijn afspraken opgenomen
over het personeelsbeleid alsme
de bepalingen over de democra
tisering - per 1 april 1985 - van de
stichtingsbesturen. Het akkoord
is deze maand voorgelegd aan de
leden van de zes werkgeversver
enigingen en nu blijkt alleen de
werkgeversvereniging voor so
ciaal-cultureel werk het te aan
vaarden.
Bestuurder L. Geradts van de AB
VAKABO zei gisteren, dat de
bonden al meer hebben moeten
constateren dat de achterban van
de meeste werkgeversverenigin
gen in het welzijnswerk een aan
tal maatschappelijke ontwikke
lingen niet zo best volgt. "Als het
gaat om zaken als medezeggen
schap, faciliteiten voor de vak
bondskaderleden en democrati
sering van de besturen zijn ze
niet thuis", aldus Geradts. "Dan
zoeken ze krampachtig argu
menten om de democratisering
af te houden.
UTRECHT (ANP) - Als de directie
van de NS zich niet soepeler gaat
opstellen tegenover de cao-wen
sen dan zullen acties bij de
spoorwegen volgen om de onder
handelingen onder druk te zet
ten.
FNV gisteren op een landelijke
kadervergadering in Utrecht be
sloten. Het resultaat van het
overleg dat tot dusver is gevoerd
over een nieuwe cao is veel te
mager, zowel op het gebied van
een aantal sociale knelpunten als
wat betreft een garantie voor het
volledige ziekengeld, zo stelt de
vervoersbond
UTRECHT (ANP) - De Industrie-
bond FNV wil snel een gesprek
met minister Terlouw van econo
mische zaken over de "ontvlech
ting" van het Duits-Nederlandse
staalconcern Estel en over het
voortbestaan van het Nederland
se deel Hoogovens. Terlouw
heeft maandag met zijn West-
duitse ambtsgenoot Lambsdorff
over Estel gesproken.
De Industriebond verklaarde giste
ren teleurgesteld te zijn over wat
Terlouw in het openbaar over dat
overleg gezegd heeft. De minis
ter zou niet krachtig genoeg ge
reageerd hebben op uitlatingen
van Lambsdorff dat de Duitse
overheid met de schulden van
Estel niets te maken heeft. Vol
gens de Duitse minister is de ver
deling van de schuldenlast onder
de twee fusiepartners een zaak
van de bedrijven zelf
De Industriebond FNV stel daar
tegenover dat de voorwaarden
voor steunverlening aan het
Duitse staalconcern Hoesch in
feite de oorzaak zijn geweest van
het uit elkaar vallen van Estel.
"De Duitse politiek is dus zeker in
het geding", aldus districtsbe-
stuurdcr Henk Krul van de in
dustriebond Estel heeft voor
ruim een miljard gulden schuld
die volgens de Industriebond
voornamelijk in Duitsland zijn
gemaakt.
De bond wil bij het gesprek over
Estel en Hoogovens ook minister
Den Uyl van sociale zaken en
werkgelegenheid betrekken.
Volgens Henk Krul moet de toe
komst van Hoogovens behalve
met een steunoperatie ook met
een werkgelegenheidsplan ge
waarborgd worden.
roofbouw. Als wethouder
van een gemeente met 23.000
inwoners heb je bijvoorbeeld
met evenveel bezuinigings
problemen te maken en moet
je je door evenveel verslagen
en circulaires heenwerken
dan een collega in een ge
meente boven de 30.000 in
woners. Soms kost het je nog
meer tijd dan die collega om
dat in die grotere gemeente
meer wethouders zijn die de
taken kunnen verdelen. Al
met al ben ik, als je de uren
bij elkaar telt. ruim drie da
gen in de week met mijn wet
houderschap bezig".
Jansen is daarnaast anderhalve
dag per week in touw als lid
van Provinciale Staten en
werkt ook nog wekelijks één
dag bij een particuliere
'baas'. Jansen: "Die combina
tie van politieke functies is
tot nu toe mogelijk gebleken
omdat de wethouders
's avonds en de provinciale
statenleden overdag vergade
ren. Wat ik de afgelopen jaren
als politicus duidelijk heb er
varen is dat er steeds meer
werk op je afkomt. Vergele
ken bij tien jaar geleden is de
taakverzwaring voor bijvoor
beeld een wethouder zeker
verdubbeld. De papiermassa
die wij moeten verslinden is
enorm toegenomen".
"Daarbij komt dat er in een
plaats als Noordwijk welis
waar drie dagen voor het wet-
houderswerk staan maar dat
je die werkzaamheden niet
altijd op drie dagen kunt con
centreren. Het werk spreidt
zich over de hele week. over
dag en 's avonds. En dat geldt
natuurlijk ook voor collega's
in vergelijkbare situaties".
Carrière
Volgens de samenstellers van
het VNG-rapport kunnen de
genen die hun politieke werk
met een part-time-baan in het
bedrijfsleven (moeten) com
bineren hun carrièremoge
lijkheden in laatstgenoemde
sector wel afschrijven. Jan
sen beaamt dit. "Als je bij een
baas werkt en je gaat in de
politiek dan is dat funest
voor je carrière. Je b«-nt niet
meer continu beschikbaar en
dat is natuurlijk een handi
cap. Ik heb zelf ook destijds
een andere functie moeten
aanvaarden. Anderzijds vind
ik het politieke werk een ver
rijking voor iemands maat
schappelijke visie En de
combinatie bedrijfsleven-po
litiek ervaar ik als verfris
send".
Jansen staat dan ook niet te
trappelen van ongeduld om
full-time politicus te worden.
De aanbeveling van de VNG-
commissie om al in gemeen
ten vanaf 18.000 inwoners
met 'professionele' bestuur
ders te gaan werken maakt
bij hem de nodige aarzelin
gen los. "Als je heel stringent
gaat rekenen en je gaat er
vanuit dat bij 40 uur werk in
de week een full time baan
voor een wethouder moet
worden gecreeerd dan kom je
daar in een gemeente met
18 000 inwoners wel aan.
Maar ik vind niet dat je zo
moet rekenen. Het baantje
van wethouder vergt nou
eenmaal erg veel tijd, vaak
meer dan 40 uur. Maar ook in
andere sectoren van de maat
schappij wordt wel meer dan
40 uur in de week gedraaid
zonder dat dat allemaal zo
precies wordt geregistreerd.
In de zakenwereld wordt ook
dikwijls nog 's avonds werk
mee naar huis genomen en
wat dacht je van middenstan
ders en landbouw Nd Ik
zou als wethouder niet graag
een full-time baan willen clai
men op basis van een 40-un-
ge werkweek. Dat is mij te
statisch"
Terughoudens
Ook de door de VNG bepleite
betere salariëring van wet
houders ontlokt Jansen geen
enthousiaste bijval. Jansen:
"Ik kan slechts voor mezelf
spreken maar ik heb geen be
hoefte aan meer geld In een
tijd dat het economisch niet
zo geweldig gaat en er offers
worden gevraagd vind ik dat
bestuurders nu zeker niet
voorop moeten lopen met in
komensverbeteringen. Ik
vind het eerlijk gezegd al gê
nant dat de overheid 5 mei de
ambtenaren vrijgeeft. Wie be
taalt dat? Een particuliere
werkgever kan ook niet zo
maar eventjes een vnje dag
weggeven. Nee, de overheid
moet zich naar mijn mening
nu juist heel terughoudend
opstellen''
Het gehanteerde argument dat
een wethouder vergeleken
met een burgemeester in de
zelfde gemeente wordt on
derbetaald kan Jansen niet
vermurwen al geeft hij toe
dat de taak van een wethou
der minstens zo zwaar is als
die van een burgemeester.
"Een burgemeester en wet
houder werken even hard en
dragen een even grote verant
woordelijkheid. Maar een
wethouder heeft daar ook
nog een politieke druk by.
Die politieke druk is sterk
toegenomen door de mondig
heid van de bevolking en de
vele actiegroepen. Je praat
vaak met heel gespecialiseer
de groepen. De ene keer moet
je met kernenergiedeskundi
gen over de Kalkarheffing in
de slag, de andere keer zit je
met chemici om de tafel om
te discussiëren over fluor in
het drinkwater. Daar moet je
je allemaal in verdiepen want
je kunt toch geen onzin gaan
zitten uitkramen"
Het is mede die taakverzwaring
die de VNG tot het ra pi Oil
'De wethouder gewaardeerd'
heeft geïnspireerd. Minister
Van Thyn heeft inmiddels la
ten weten wel te voelen voor
een 'opwaardering' van de
functie van wethouder De
ongeveer 2100 hele of halve
politici die zich momenteel
met "de fascinerende honde
baan' bezighouden wachten
al dan niet nieuwsgierig af
ADVERTENTIE
maar dan wel van een
ANVC-contactlensspecialist
Nieuwe Rijn 62
Leiden 071-124108
