c
Rechts werkt aan coalitie
Eurotop:Thatcher en
Mitterrand koppig
Zandstormen vertragen
landing van ruimteveer
VS blij met
grote opkomst
in El Salvador
10,68%
Christen-democraten El Salvador buiteji spel?
Schmidt pas blij
als SS-20 op de
schroothoop ligt
Jaruzelski kreeg in
DDR groots onthaal
N B
DINSDAG 30 MAART 1982
(Van onze correspondent
Henk Kolb)
WASHINGTON (GPD) - Een
zandstorm en harde wind in ho
gere luchtlagen hebben gisteren
de landing van het ruimteveer
Columbia in de woestijn van
Nieuw-Mexico verhinderd. NA-
SA-woordvoerders houden het
voor mogelijk, dat de Columbia
nu zal moeten landen op zijn
punt van vertrek: het ruimte
vaartcentrum Cape Canaveral in
Florida, aan de andere kant van
de Verenigde Staten zo onge
veer. En dit ongetwijfeld tot
diepe teleurstelling van de hon
derdduizenden die kamperend
de nacht hebben doorgebracht in
Nieuw-Mexico, aan de rand van
de woestijn om de landing gade
te slaan.
Volgens de schema's van deze der
de proefvlucht had de Columbia
moeten landen op de landings
baan van de luchtmachtbasis Ed
wards, in de woestijn van Call-
Buitenland
fornië. Voortdurende regenval
had van de droge bedding echter
een modderpoel gemaakt. Al
voor de start werd de essentiële
landingsapparatuur daarom
overgebracht naar Nieuw-Mexi
co, waar de luchtmachtbasis
Northrup ook beschikt over een
landingsbaan in de woestijn, die
zeer veel speling in de nauwkeu
righeid van de landingsmanoeu
vre toelaat.
De Columbia heeft brandstof voor
twee extra vliegdagen, na een
missie die NASA beschrijft als
..een overweldigend succes".
Maar op Cape Canaveral hebben
de piloten te maken met een
doorgaans vrij sterke dwars-
wind. In het trainingsprogram
ma hoopte men de „Shuttle" in
zo'n situatie te beproeven op Ed
wards luchtmachtbasis, voordat
de piloten opdracht zouden krij
gen het ruimteschip neer te zet
ten op een van de indrukwek
kendste landingsbanen ter we
reld - met een lengte van 4572
breedte
91.4
meter
meter.
Op deze verhoudingsgewijs smalle
landingsbaan komt de Columbia
neer met een snelheid van 346 ki
lometer per uur, na een snelle da
ling van de 121,9 kilometer hoog
te waarop het toestel weer bin
nen de aardse atmosfeer komt.
Cape Canaveral, officieel het
Kennedy-ruimtevaartcentrum.
zou na de vijfde proefvlucht (in
september) voortaan de lan
dingsplaats zijn geworden. Voor
al bij het commerciële gebruik
van de ruimletaxi zou dit de tijd
tussen landing en een nieuwe
start aanmerkelijk bekorten.
Vanaf Edwards moest de Colum
bia op de rug van een Bocing-747
naar Florida worden gevlogen in
twee etappes.
Over de 37 ontbrekende hittewe-
rende tegels maken de deskundi
gen zich geen zorgen. De proble
men met de radioverbinding wa
ren reeds grotendeels opgelost.
De Columbia, die 105 ton weegt,
heeft geen motoren om tijdens
de landing te manoeuvreren. Er
is éen landingspoging voorzien
en die moet slagen. De astronau
ten Lousma en Fullerton hebben
overigens ruime ervaring met
landingen in Cape Canaveral.
Niet alleen via gesimuleerde lan
dingen in een nagebootste cock
pit. maar ook met vliegtuigen die
zo zijn gewijzigd dat zij de lan-
dingskaraktenstieken van de Co
lumbia vrijwel volledig imiteren.
(Van onze correspondent Rob Sprenkels)
MEXICO-STAD - Terwijl er in het presidentiële paleis van
El Salvador nog druk stemmen werden geteld, heeft de
ultra-rechtse leider majoor Roberto d'Aubuisson gister
avond aangekondigd dat de vijf ultra-rechtse partijen
een coalitie zullen vormen om de christen-democraten
buitenspel te zetten. Verder voorspelde d'Aubuisson dat
er in dat geval geen nieuwe president zal worden be
noemd maar een nieuwe junta, bestaande uit een burger
en twee militairen.
Volgens de nog altijd niet comple
te stembusresultaten zullen de
christen-democraten geen abso
lute meerderheid in de Grond
wetgevende Raad krijgen en zou
den de plannen van d'Aubuisson
dus heel goed kunnen worden
verwezenlijkt.
Zoals de zaken er op het ogenblik
voor staan, zullen de christen-de
mocraten 24 van de 60 zetels krij
gen. d'Aubuisson met zijn Are
na-partij mag op 19 zetels reke
nen. De nauw aan d'Aubuisson
gelieerde Nationale Verzoe
ningspartij zou zeven zetels krij
gen. De Democratische Actiepar
tij, de enige groepering met wie
Duarte misschien in zee zou kun
nen gaan, is slechts goed voor
vier zetels en kan de christen-de
mocraten dus ook niet aan een
meerderheid helpen». De overige
zes zetels worden verdeeld door
de twee resterende ultra-rechtse
partijen.
Verrassend
Er zijn op het ogenblik officieel bij
na 550.000 stemmen geteld. Ge
zien het ontbreken van een kies-
register en duidelijke cijfers van
de centrale verkiezingsraad,
weet op het ogenblik eigenlijk
niemand hoeveel stemmen er
nog ontbreken. Niettemin mag
het cijfer van 550.000 al uiterst
verrassend worden genoemd, ze-
Reagan vertelt
morgen meer
over begin
Start-overleg
WASHINGTON - President Rea
gan zal morgen, tijdens een pers
conferentie in de beste avondu
ren van de televisie, mededelin
gen doen over het begin van on
derhandelingen tussen de VS en
de Sowjet-Unie over verminde
ring van strategische kernwa
pens. Naar algemene verwach
ting moeten deze zogenaamde
Start-besprekingen nog deze zo
mer beginnen en wel na de top
conferentie van NAVO-rege-
ringsleiders in Bonn.
Kort geleden al verklaarden de VS
hun voorbereidingen in het laat
ste stadium. Naar het heet wil
Reagan, zoals hij dat ook heeft
gedaan bij de aankondiging van
de zogenaamde „nul-optie" voor
Europese kernwapens, met zeer
substantiële verminderingen
voor de dag komen. Op die ma
nier wil hij niet alleen zeggings
kracht ontnemen aan de invloed
van Russische propaganda in
West-Europa, doch tevens de
snel groeiende beweging in de
VS tegen nucleaire bewapening
wind uit de zeilen
Tot Europese opluchting ongetwij
feld blijkt uit de aankondiging
van de besprekingen over ver
mindering van de strategische
wapens, dat de situatie in Polen
geen doorslaggevende factor is
voor het doorgaan ervan.
Niettemin heeft het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken duidelijk gemaakt dat de
omstandigheden in Polen en het
gedrag van de Sowjet-Unie ten
aanzien van het Centraalamcri-
kaanse gebied wel degelijk een
overweging waren bij het bepa
len van het begin der onderhan-
deingen In tegenstelling tot
Haig meende de minister van de
fensie Weinberger echter dat
Start deze zomer kon worden be
gonnen.
In dertig steden werd niet of nau
welijks gestemd. Bij voorbeeld
in San Miguel, de derde stad van
het land, waar slechts 374 men
sen gingen stemmen. En in de
provinciehoofdsteden Chalate-
nango, San Francisco Gotera en
San Vicente was de situatie niet
veel beter. In de oostelijke stad
Usulutan gingen de stembussen
zelfs helemaal niet open.
Wat dat betreft ruikt het volgens
sommige waarnemers al naar
een grootscheepse fraude, waar
voor de zes deelnemende partij
en broederlijk de handen in el
kaar zouden hebben geslagen.
Het aantal uitgebrachte stem
men zou aanzienlijk zijn opgevij
zeld om de wereld te doen gelo
ven dat het Salvadoriaanse volk
massaal naar de stembus is ge
trokken om zich duidelijk tegen
de ideeën van de gewapende op
positie uit te spreken, aldus de
veronderstelling, die wordt on
dersteund met enkele harde cij
fers.
Verdacht
In de hoofdstad San Salvador,
waar ongeveer een derde van de
totale bevolking woont, waren
dertien stemlokalen. Gemiddeld
waren die twaalf uur geopend.
Per minuut en per stemlokaal
konden er hoogstens tien men
sen stemmen. Een eenvoudig re
kensommetje wijst erop dat een
totaal van honderdduizend stem
men gezien die omstandigheden
praktisch gezien al bijna een on
mogelijke zaak zou zijn. Wat be
treft Santa Ana, de tweede stad,
levert een soortgelijk rekensom
metje hoogstens 70.000 kiezers
op. Neem dan nog eens alle ste
den en gebieden waar nauwe
lijks kon worden gestemd, en het
reeds getelde aantal van bijna
550.000 stemmen wordt uiterst
verdacht.
Gisteren nog had d'Aubuisson. na
een gesprek met de ambassadeur
van de Verenigde Staten, Deane
Hinton, meegedeeld dat hij be
reid was te komen tot een brede,
nationale coalitie, inclusief de
christen-democraten dus. 's Mid
dags zaten de zes partijleiders ge
zamenlijk met Hinton aan de
lunchtafel. Naar verluidt zou het
daar tot een felle botsing tussen
Duarte en d'Aubuisson zijn ge
komen. Vandaar wellicht d'Au-
buissons plotselinge aankondi
ging van een ultra-rechtse coali
tie en een nieuwe junta. De overi
ge partijen hebben voorlopig nog
geen commentaar op de bewe
ringen van d'Aubuisson willen
geven.
De eerste conclusie die uit de stem
busuitslag kan worden getrok
ken, is dat de positie van Jose
Napoleon Duarte als staatshoofd
heftig in het geding is gekomen.
Verwacht wordt dat Washington
er bij de ultra-rechtse leiders op
zal aandringen de christen-de
mocraten, die in elk geval dan
toch als grootste partij uit de
stembus zijn gekomen, niet bui
tenspel te zetten. Van de blijk
baar door Washington gewenste
nationale coalitie zal het volgens
de meeste waarnemers uiteinde
lijk wel komen, hoewel ultra
rechts. en met name d'Aubuis
son, in ruil daarvoor zonder meer
het hoofd van Duarte zal eisen.
En dat is weer een zaak die bin
nen de christen-democratische
partij moeilijk valt te verteren
De tweede en wellicht belangrijk
ste conclusie luidt, dat als gevolg
van de stembusuitslag onder
handelingen met de gewapende
oppositie onmogelijk zijn gewor
den. zeker op korte termijn. In de
eerste plaats gezien de uitlatin
gen van de Salvadoriaanse politi
ci en zelfs ook van Alexander
Haig. dat het Salvadoriaanse
volk zich zondag duidelijk tegen
de rebellen heeft uitgesproken.
En in de tweede plaats vanwege
de vergaande politieke invloed
die ultra-rechts bij de verkiezin
gen heeft veroverd.
BRUSSEL (AP) - De Belgische koning Boudewijn wordt tijdens de Eurotop geflankeerd door een aandachtig
luisterende president Mitterrand van Frankrijk en een snuivende bondskanselier Schmidt.
(Van onze correspondent
Ferry Mingelen)
BRUSSEL - De meningsverschil
len binnen de Europese Ge
meenschap over de twee centrale
problemen, de landbouwpolitiek
en de Britse begrotingsbijdrage,
zijn gisteren op de eerste dag van
de Europese topconferentie in
Brussel verhard. Wat al tevoren
in Brussel werd gevreesd, ge
beurde: de Britse premier That
cher en de Franse president Mit
terrand namen de gelegenheid te
baat om hun nationale positie
nog eens flink te onderstrepen.
Aanvankelijk optimisme, dat de
Europese ministers van buiten
landse zaken aanstaande zater
dag in Luxemburg een akkoord
over de Britse bijdrage aan de
Europese begroting kunnen slui
ten op basis van een vorige weck
al besproken compromis, smolt
gisteren als sneeuw voor de zon
Zowel Thatcher als Mitterrand na
men nadrukkelijk afstand van
dit compromis, dat Groot-Brit-
tannië voor vijfjaar een duidelijk
lagere netto-bijdrage aan het
budget moest geven dan de ge-
BONN (DPA/Reuter) - De West-
duitse bondskanselier Helmut
Schmidt heeft gisteren gezegd
dat bevriezing van het aantal ra
ketten voor de middellange af
standen SS-20 ten westen van de
Oeral prima is als de Russen deze
stap zouden laten volgen door de
mededeling dat zij bereid zijn de
raketten op de schroothoop te
gooien.
President Leonid Brezjnjev maak
te twee weken geleden bekend
dat Moskou de opstelling van
nieuwe SS-20 raketten had ge
staakt, maar dat dit besluit zou
worden ingetrokken als de NA
VO begint met voorbereidingen
om Amerkaanse kruis- en Pers-
hing-2-raketten in Europa te
plaatsen.
"Als dit ee zijdig moratorium be
doeld is als een teken dat de Rus
sen bereid zijn later de SS-20's,
waarvan zij er veel te veel heb
ben, naar de schroothoop te
brengen, dan zullen wij het
achteraf als een positief gebaar
kunnen beschouwen", aldus
Schmidt.
De bondskanselier, die dit zei in
een vraaggesprek met de Zweed
se televisie, waarschuwde het
Kremlin voor de hoop dat het
Westen bij een mislukken van de
onderhandelingen in Gcnève
over de Europese middellange-
afstandsraketten van verdere be
wapening zal afzien. "Die hoop
zal ïjdel blijken Het dubbelbe-
sluit van de NAVO over de mid-
dellange-afstandswapens is een
noodzaak voor de veiligheid van
West-Europa. Het dient de Rus
sen duidelijk te zijn dat de Ame
rikaanse wapens geplaatst zullen
worden als onderhandelingen
geen resultaat oplevren", ver
klaarde hij.
Volgens Schmidt is het Russische
moratoriumbesluit "een zeer in
teressante geste", maar het ware
hem liever geweest als zulke
voorstellen aan de onderhande
lingstafel zouden worden ge
daan. Nu is de indruk gewekt dat
Moskou de onderhandelingen
"overspeelt" en dat de Russen
een belangrijke stap hebben ge
zet "Dat zie ik niet zo", zei de
bondskanselier, die opnieuw zijn
"diepe bezorghcid" kenbaar
maakte over het feit dat de Sow
jet-Unie zich "ongehoord bewa
pend" heeft.
schatte vier vijf miljard gulden
die het nu jaarlijks moet betalen.
Mitterrand noemde het compro
mis „geen basis voor verdere on
derhandelingen". Premier Van
Agt zei „We zijn veel minder op
timistisch over de kans van sla
gen voor 3 april dan we waren".
Dit pessimisme vergroot ook de
kans op mislukking van de mara
thonvergadering over de nieuwe
landbouwprijzen die morgen in
Brussel begint. Premier That
cher heeft sterk de indruk ge
wekt dat Engeland daaraan niet
meewerkt, zolang het begro
tingsprobleem niet is opgelost.
Aan de andere kant kan presi
dent Mitterrand zo'n Britse blok
kade niet aanvaarden, omdat de
Franse boeren die hogere prijzen
hard nodig hebben Vandaar ook
de harde opstelling van Mitter
rand.
Over de zondag gehouden verkie
zingen in El Salvador hebben de
tien gisteren nog geen officieel
standpunt ingenomen Volgens
een Britse woordvoerder gaan de
gedachten in de richting van on
derhandelingen tussen de strij
dende partijen
De regeringsleiders, die vandaag
hun conferentie voortzetten, be
gonnen gisteren met de herden
king van het 25-jang bestaan van
de Gemeenschap. Dat werd in
een sobere, haast sombere plech
tigheid in het Brusselse Paleis
der Academiën herdacht. In toe
spraken van o.a. de Belgische ko
ning Boudewijn. de voorzitters
van de Europese Commissie en
het Europese Parlement. Thorn
en Dankert, werd gewezen op
het nuttige dat de Gemeenschap
heeft voortgebracht, maar met
name ook op de problemen
waarin die nu verkeert.
Dankert en Thorn wezen op het ge
vaar dat de Europese kiezers zich
niet meer voor de Gemeenschap
zullen interesseren als die niet in
staat is om de belangrijkste pro
blemen van vandaag, de econo
mische crisis, op te lossen. Dan
kert nep op tot een tweede con
ferentie van Messma om de grote
Europese problematiek aan te
pakkan En Mi una ward in 1953
de basis voor de huidige Ge
meenschap gelegd
Toch ongerustheid
(Va
correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON Het voorlopige resultaat van de verkiezingen in
El Salvador heelt in officieel Washington tot grote voldoening
geleid Volgens president Reagan en minister van buitenlandse
zaken Alexander Haig toont de grote opkomst bij deze verkie
zingen aan hoezeer de bevolking de linkse guerrilla's afwijst en
democratisch een toevlucht heeft gezocht bij de partijen die wel
op de stembiljetten stonden.
Het Witte Huis probeert het doorgaan
een onverwacht hoge opkomst van een
procent), op te kloppen tot een bewijs vo
i de verkiezingen, met
niljoen stemmers (70
r de geringe feitelijke
i rechtvaardiging
H .ebéflen in het land
het sterk, ook in eigen land aangevochten Amerikaanse beleid
Toch is er ook een ondertoon van ongerustheid Immers, verkie
zingen waarbij midden-rechts en uiterst rechts onder elkaar uit
maken wie het sterkst is. betekenen dat het met de democratie
in El Salvador slecht gesteld is. Amerikaanse politieke waarne
mers vrezen dat de regering die gevormd zal worden, rechtser
zal zijn dan de huidige.
Vandaar het voortdurend benadrukken door de Amerikaanse re
gering van de hoop dat het met zulke zaken als landhervorming
(of wat daarvoor doorgaat) en mensenrechten goed zal blijven
gaan Want waar het geweld van rechts niet voor dat van links
onder doet. kan een verkiezingsuitkomst van meer rechts en dus
meer geweld van die kant. de VS als een molensteen om de nek
komen te hangen Er is immers een groeiend aantal demonstra
ties. in het Amerikaanse parlement en daarbuiten, van weerzin
tegen Reagans beleid in Centraal-Amenka.
Charles Percy. Republikeins voorzitter van de invloedrijke se
naatscommissie voor buitenlandse betrekkingen, zei te hopen
dat de nieuwe coalitieregering voldoende zelfvertrouwen heeft
om een vreedzame oplossing van het conflict na te streven, en
hij herhaalde dat Amerikaanse hulp gebonden blijft aan de poli
tieke en humanitaire ontwikkelingen in El Salvador
Ook minister van buitenlandse zaken Haig suggereert in die rich
ting. terwijl achter de schermen met Cuba en Nicaragua wordt
gesproken over de mogelijkheden van een oplossing via onder
handelingen. Op Haigs ministerie had overigens in de verste
verte nooit iemand gerekend op zo'n opkomst in de marge van
een burgeroorlog, noch op een dergelijk falen van de linkse drei
gementen de stembureaus te sluiten.
Waarover behoudend en vooruitstrevend in politiek Amerika het
wel eens zijn. is dat de uitslag van de stemming een afwijzing
betekent van het geweld.
(Van onze correspondent
Hans Amesz)
BONN - De Poolse generaal Woj
ciech Jaruzelski is gisteren met
veel ophef in Oost Berlijn ont
vangen Het eendaags bezoek
van de leider van de Poolse Mili
taire Raad voor de Nationale
Redding was vooral gewijd aan
de economische betrekkingen
tussen Warschau en Oost-Ber-
lijn
DDR partijleider Erich Honeckcr
heeft de Poolse generaal, die ook
staats- en partijchef is. verzekerd
dat overeengekomen leveranties
in volle omvang zullen worden
uitgevoerd Op haar beurt ver
wacht de DDR echter dat dit ook
in omgekeerde richting het geval
zal zijn Sinds enige tijd stokken
bijvoorbeeld de voor de Oost-
duitse economie uiterst belang
rijke stecnkooltransporten uit
Silezie. Ook machines, reser
veonderdelen en levensmidde
len komen nog altijd spaarzaam
en onregelmatig - soms zelfs he
lemaal niet - van Polen naar de
DDR
Het bezoek van Jaruzelski aan
Oost-Berlijn was na Moskou de
tweede buitenlandse reis van de
Poolse leider sinds de invoering
van het oorlogsrecht en de
machtsovername door het leger
op 13 december vorig jaar. Hij
was vergezeld van de Poolse mi
nister van buitenlandse zaken
Czyrek. leden van de officiële
Boerenpartij en de katholieke
groepering Pax.
Evenals de Sowjet-Ieiding heeft de
DDR-regenng Jaruzelski toege
zegd dat hij kan rekenen op vol
ledige Oostduitse steun voor zijn
binnenlandse politiek, die erop
gericht is elke vorm van opposi
tie in de kiem te smoren.
Het is een publiek geheim dat de
leiding van de DDR opgelucht is
sinds in Polen de militairen de
macht hebben overgenomen.
Voor de 13e december 1981 ver
schenen in de gelijkgeschakelde
Oostduitse pers vernietigende
commentaren over de vnje vak
bond Solidariteit en de hele ont
wikkeling in het buurland.
ADVERTENTIE
NMB Kapitaalmarkt-Renterekening
Rente voor dc mound april.
Dc NMB Kapitaal
markt-Rentereke
ning geeft een rente die
gebaseerd is op het ge
middelde rendement
van een groep aflosbarc
Nederlandse staatsle
ningen. Een hoog ren
dement dus.
'Uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.
Over de opgenomen
bedragen berekent dc
NMB een geleidelijk
afnemende rctourrcntc.
Meer informatie?
Stuur onderstaande cou
pon in of haal dc folder
bij uw NMB-kantoor.
1 duel pajpna 4A4
IK NMBdi nkt rod ii mee.
I fYninnn ,a-,k wU graaR
^Olipon Kapitaalmarkt-
I Stuurt u mij meer informatie.
meer weten over dc NMB
Renterekening.
IX- heer mevrouw
I Postcode
I
I Woonplaats
I In een gesloten envelop zonder postzegel opsturen
I aan de NMB, Afdeling KMR, Antwoordnummer 131,
I liMKlIW Amsterdam
i
