'Kinderen moeten ook
bezuinigen op energie"
Kryptogram
Schaken
Dammen
-( E""
hur en Huub uit Abbenes:
Pi SToL
Gedichten van kinderen
jZATERDAG 27 MAART 1982
)e kleuterscholen en de lagere
y scholen in de Haarlemmermeer
werken aan een energie-project.
De bedoeling van het project is,
dat de leerlingen wat meer te we-
j ten komen over wat energie nu
eigenlijk is. wat je er allemaal
mee kunt doen en op welke ma
rt q nier je bijvoorbeeld energie
(elektriciteit) kunt maken
De Pieter Boekelschool in Abbe
nes doet ook mee. Alle klassen
van deze school zijn druk aan het
werk. Duncan de Waal (11 jaar)
uit de zesde klas vertelt: "Ik ben
toch wel veel voorzichtiger ge
worden met het gebruik van
energie na het project op school.
Bijvoorbeeld, vroeger liet ik rus-
I tig mijn 'bakkie' aanstaan als in
"T* een eindje ging fietsen. Maar nu
zet ik hem eerst even uit".
ra-
(ve; Eonne-energie
en De zesde klas heeft samen met de
ip- heer R. van Ommeren (het
er- hoofd van de school, en lid van
op de werkgroep milieuonderwijs
>n- dat het project heeft voorbereid)
al, gekozen voor de 'zonne-energie'.
oi- In het klaslokaal staat een grote
.k. tafel waarop de zesde-klassers
een prachtige 'Energiestad' heb
ben gebouwd. Op de daken van
j de huizen zijn zonnecollectoren
■nil aangebracht, waarmee zonne-
warmte wordt opgevangen voor
de verwarming van de huizen.
Er staan ook windmolens in de
I stad. De auto's die in de Energie-
stad rijden, zitten met beugels
vast aan elektriciteitskabels, die
door de hele stad zijn aange
bracht. De elektriciteit wordt op-
l gewekt door de windmolens en
3. de kegelvormige zonne-opvan-
Igers.
enDp de vraag of ze zich wel interes
seren voor het energie-probleem
I én of het niet meer een probleem
voor volwassenen is, antwoordt
Ingrid Leemburg (12 jaar); 'Ja, ik
vind het hartstikke leuk om er
mee bezig te zijn. Kinderen ge-
Leerlingen van de Pieter Boekelschool bij hun 'Energiestad'.
bruiken misschien wel net zo
veel energie als grote mensen.
En als wij later groot zijn, moe
ten we ook de rekeningen beta
len. En de brandstoffen raken
op. zoals aardgas en aardolie, en
daarom moeten we nu al naden
ken over andere energiebronnen.
Arthur Schols en Huub Ekhart
(allebei 12 jaar) vullen aan: 'Wij,
net zo goed als grote mensen,
moeten ook bezuinigen op ener
gie.
Water
De vijfde klas heeft een heel groot
stuwmeer gemaakt, én een wa
terrad van ruim anderhalve me
ter grootte. Met behulp van een
aquariumpomp willen ze er echt
water door laten stromen, waar
door het rad gaat draaien. Zo kan
er dus ook elektriciteit worden
opgewekt. De vierde-klassers
hebben zich vooral beziggehou
den met windenergie. De stad
die de klas heeft gebouwd, krijgt
energie met behulp van een gro
te windmolen die gemaakt is van
meccano.
Materiaal
Alle basisscholen en kleuterscho
len in de Haarlemmermeer heb
ben een leskist gekregen. Daarin
zitten spullen waarmee de kinde
ren zelf eenvoudige apparaatjes
kunnen maken, zoals een fitting,
een elektromagneetje. een elek-
tromotortje, een hijskraantje enz.
De leerlingen van de Pieter Boe
kelschool zijn daar samen met de
onderwijzers heel enthousiast
mee aan het werk gegaan.
redactie: Anneloes Timmerije.
Bijdragen van: Monique Uiter-
waal.
Reacties naar: Klepperdoos, Post
bus 54, 2300 AB Leiden.
De leerlingen van de vierde klas van de openbare basisschool Merenwijk
zijn aan het dichten geslagen. Hun onderwijzeres, juf De Gijzel, heeft er
een boekje van gemaakt. In de komende weken zullen er steeds een
paar van deze gedichten in de Klepperdoos staan.
KLEUREN
Kleuren met een potlood
zo maak ik een mooie boot
Steeds een andere kleur
dan maak ik een deur
Dan breekt de punt
en weer slijpen
Daarna kleur ik weer
een grote beer
Dan ge ik fantaseren
en maak een kast vol kleren
Ik kleur weer een kasteel
met het mooie kleur geel
door: Jaintie Kanhai.
VOETBALLEN
Elke zaterdag gaan voetballen
bahwat heb je er aan
Daar loop je als een held
En als je iets wil kopen
dan heb je geen geld
door: Ismail Bassarat
PAARDENLIEFHEBBER
Een paardenliefhebber dat ben ik,
want ik geef nooit een kik
als er een paard aankomt
met hele grote tanden in zijn mond
Ik ben dol op paarden,
maar niet op wilde paarden
toch word ik gek
als er een paard is buiten het hek.
Vaak denk ik over dit dier
Waarom lust hij dan geen bier
en vertrapt hij zo een mier.
Die mier is maar een zielig dier
Als ik een paard zie
vind ik die grandioos
en het duurt een hele poos
voor ik weer gewoon ben.
Paarden zijn heel lief
ze lijken net een dief
die mijn hart stelen
en dan samen delen.
door: Angelique Bronmeycr.
Horizontaal 1 Rommelig zaak
je. 8 Tot hier toe met je speel
goed, daarna moetje betalen. 9
Van een brommerige vis kun je
nog wat leren. 12 Annie heeft
een klein maatje uit haar stam.
13 Een tentoonstelling met een
aanhef op de baan. 14 Kijk
maar hoe ijverig hij werkt. 17
De start van de houding schept
verwijdering. 18 Dank je de vo
gel? 19 Wandeling naar buiten.
22 De spraak van de wekker op
de gang. 24 Een neet in het
voedsel 25 A zit nu in glas.
maar heeft wel klappen gehad
26 Toekomstbeschrijving. 29
Een van de 26 30 Geen stukken
hout staan hier duur. 31 Rok-
kenjagen of nog een graadje er
ger? Sportief, hoor.
Verticaal: 2 Viermaal zoveel. 3
Als de hele rij kwaad wil, ko
men ze niet in die commissie. 4
Immers nam E de dode mee? 5
Vervelende teer. 6 Kostbaar
voedsel van hoog gehalte. 7
Dèèr ben je duur uit! 10 Nade
lig doordrukken moet je niet
navolgen. 11 Het kind van de
inbreker was bij de bakker. 15
Controle van een scheepsdier-
tje. 16 Een ever staat er een
eind weg 20 Vooruit, meer hier
jblijven. 21 In deze plaats han
gen de centen er boven 22 Het
muziekinstrument geeft nog
een nootje na. 23 Een oude vis
is lekker. 27 Rustig, maat. daar
komen weer een paar. 28 Doe
dit voor de lol.
H
TMf'MvM M
R E V U EML EVENSLOT
H M
H M M M
Z T T|E R I CHS TE U N E N
h
H M M M M M M"
H
M- MM H H H H
fljO T AM" P P_T_° GiR.AJ-
de pnjs van 25.- werd toege
kend aan mevr. N. v Osna-
brugge-Verhoorn. Akker-
straat 1, 2351 SL Leiderdorp.
De prijs wordt de winnaar toe
gezonden.
Oplossingen met vermelding
"kruiswoordraadsel'' voor
donderdag op briefkaart of in
enveloppe zenden aan:
Redactie Leidsch Dagblad,
Witte Singel 1, 2311 BG Lei
den.
De strijd om de nationale
schaaktitel is dit jaar zeer in
teressant. De afwezigheid
van Timman en Sosonko be
tekent een opèn gevecht. Ge
zien de vermoeidheid van
Van der Wiel, die er in korte
tijd heel wat toernooien op
heeft zitten, moeten de kan
sen van Ree het hoogst wor
den aangeslagen. Hu speelde
dit jaar in Hastings slecht,
met als resultaat een gedeel
de laatste plaats met de grijze
eminentie Szabo
Zijn herstel in Wijk aan Zee
was in de stand niet specta
culair. maar de spelkwaliteit
maakte indruk. Hans Ree is
al in het bezit van drie Neder
landse titels, in de jaren 1967.
1969 en 1971 behaald. In de
afgelopen jaren streed Ree
steeds mee vooraan, maar tot
een titel kwam het niet meer.
Dit jaar zijn de concurrenten
vooral een sterk acterende
v.d. Sterren., en een opko
mende Scheeren. Toch zal de
routine van IGM Hans Ree
wel de doorslag gaan geven.
Hieronder zijn winst op Kick
Langeweg. eens zijn grote
concurrent.
door
Rob Brunia
LANGEWEG-REE (Drachten
1982)
I.d2-d4 Pg8-16 2 c2-c4 g7-g6
3.Pgl-f3 Lf8-g7 4.g2-g3 c7-c5
5. Lfl-g2 Dd8-a5+ 6 Pbl-d2
(Er is een interessante stel
ling ontstaan, met als discus
sie of het paard beter naar c3
of d2 kan gaan) U-0 7 0-0 c5x-
d4 8.Pf3xd4 (het lijkt er op of
in eerste instantie wit goed
uit de opening komt, zijn eni
ge probleem is de coördinatie
van de paarden) Pb8-c6 9 P
d4-b3 Da5-c7 10c4-c5 b7-b6
11 Pd2-e4 (misschien niet de
beste, na de volgende ruil
«heeft zwart een solide stand
met druk op damesvleugel»
Pf6xe4 12. Lg2xe4 b6xc5
13.Pb3xc5 Ta8-b8 14 Pc5-b3
(wit staat nu moeilijk) Pc6-a5
15 Ddl-d3 (wit zal een pion
verliezen wil hij de dame
vleugel ontwikkelen) d7-d6
(dreigt Le6) 16 Lcl-e3 Lg7x-
X
x
A
AA A
A.
A A A
"A ff P
L
D
u
Allereerst zal ik mijn achter
stallig huiswerk even inha
len. Vier weken geleden
stond het volgende probleem
van S. van Duin in deze ru
briek wit schijven op 17. 23.
35. 36. 39. 40. 43. 44. 46. 48. 49.
50 en zwarte op 6, 7. 8, 11. 13.
14. 24. 25. 26. 27. 30. 37. Een
week later van Vuurboom:
witte schijven op 6. 17, 21. 27.
28, 33. 35, 38. 42. 44. 47 en
zwarte op 1, 8. 12, 13. 14. 24,
26. 30, 36. 40. In dezelfde ru
briek een stelling uit de partij
Frans de Jonge-Cees Zijlstra:
witte schijven op 16. 25. 28,
31,32.33,35, 36, 38,39,42,43.
45 en zwarte op 1,6, 3. 8, 12,
13, 14. 15. 18. 19. 20. 23 24
Tenslotte vorige week de
vondst van Hans Vermin wit
schijven op 26. 27, 30, 31, 32,
34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 45
en zwarte op 6. 7. 8, 11, 12, 13.
14, 16. 17. 19. 20. 21. 23. 29
Met als oplossingen respectie
velijk: (I) 43-38 46-41 49-43 38-
32 36-31 48-43 50-45 40x27 35-
xll 45x34 met dubbele oppo-
NEDERLAND Tijdens het
fusiecongres van de Abva en
de Kabo op 1 april in het Con
grescentrum te Amsterdam
zal in het postkantoor van het
centrum tijdelijk een brie
venbus worden geplaatst. De
in die brievenbus geposte
correspondentie zal met een
bijzonder poststempel wor
den gestempeld. In het stem
pel is het AbvaKabo-logo op
genomen. Het randschrift
luidt: Fusiecongres AbvaKa
bo Amsterdam 1 april 1982.
Correspondentie zenden aan
de directeur van het postdis-
trict Amsterdam, Postbus
99100. 1000 NA Amsterdam.
Op de omslag vermelden
Stempel Abva Kabo.
FAROER-EILANDEN - Na
Liechtenstein zijn de Faroer-
Eilanden als tweede met Eu-
ropa-CEPT-zegels gekomen:
15 maart Op een 1,50 kr.-ze-
gel staat een oude landkaart
waarop routes staan aangege
ven die de Vikingen in het
noordelijke deel van de At
lantische Oceaan volgden De
reconstructie van een Viking-
huis (800-1000) in het dorp
In de vorige rubriek werden
speelproblemen gegeven uit
het examen voor bndgelera
ren en deze bleken voor veel
kandidaten een zware opga-
West Oost
A V 1096 3 HB2
7 3 Y A 4
O 7! A 10 84 3
A52
963
West speelt 4 Sch. noord start
met Ha H. Hoe moet west
spelen voor de grootste kans
op 10 slagen (de uitstaande
troeven zitten 3-1)? West
moet op tafel nemen en een
kleine ruiten naspelen. De te
genpartij neemt, incasseert
een harten en speelt klaveren
na voor uw aas. Nu volgt rui
ten naar het aas. een ruiten
hoog getroefd. Sch H en nog
maals ruiten hoog getroefd.
U trekt de resterende troe
ven. eindigend op tafel en op
de 5c (vrije) ruiten verdwijnt
een verliezende klaveren. de«
enige speelwijze waarbu u
oost's entrees op de juiste
wyze benut.
b2 17 Tal-bl Pa5xb3 18a2x
b3 Lb2-f6 19 Tfl-c 1 Dc7-a5
20 Le3-d2 Da5-a2 21 B3 b4
Lc8-a6 22Dd3c2 Da2xc2
23Tclxc2 TflB-c8 (DIA
GRAM) hier is nemen op e2
niet zo verstandig wegens
Le3 en wit komt op a7 zijn
pion terug halen) 24 Tc2x-
c8+ La6xc8 (niet Txc8 want
dan volgt. b5 met loperver-
lies) 25 Ld2-e3 a7 a6 26 Le4-
d3 Lc8-b7 27.b4-b5 a6-a6 (ruil
van de pionnen maakt de
winst voor zwart moeilijker)
28 Tbl-b3 Tb8-a8 29 Tb3-a3
LfB-b2 30.Ta3-b3 Lb2 05 31 T
b3-a3 e7-e6 32.Lc3-b6 a5-a4.
Wit geeft op 0-1.
door
Ronald van Egmond
sitie <11)28-23 17-11 47-41 11-7
7x20 35x2 met winnend eind
spel. (III) na 28-22x21 volgt
(23-28 13-18 1-7 6x48) (IV) uw
speciale aandacht graag <23-
28) 34x23 (20-25!) 40-34 (28-33)
38x29, na 39x28° 17-22' met
dam. (19x28) 32x23 (21x32)
37x28 (17-21) 26x17 (11x44)
29-24 (13-18) 23-19 (14x23) 34-
29 (23x34) 30x50 (18-23) met
gelijke stand
Met voorgaande explosie slui
ten we het hoofdstuk halve fi
nales van Nederland af. en
pikken de draad op bij Sa
men Sterker Jan Fase. In de
voorlaatste ronde van de
LDDB-cup kwam het grote
manco van deze Hazerswou
denaar aan het licht: het niet
kunnen nalaten op zetjes te
spelen. Gevolg: een ver
schrikkelijke positionele af
straffing. Vaak was Jan als
een van de eersten klaar, in
positieve zin dan Mede door
die gevaarvolle, aparte styl.
Een voorbeeld Fase-Tille
mans 1 33 29 19 23 2 39-33 14-
19 3 44-39 10-14 4 31-26 5-10
5.37-31 19-24 6 41-37 14 19
7 46-41 10-14 8 50-44 17-22
9.32-28 23x32 10 37x17 11x22
11.34 30 7-11? 12.30-25! 1-7
13 38-32 11-17 14 41-37 4-10
15.40-34; wit staat op de 12e
zet al gewonnen en vindt een
vastloopwinst niet voldoende
bijv 47-41(7-11), op 19-23 32-
27!. 32-28(16-21) of7 43-38, een
van de vele mogelijkheden.
(11-16)37-32(2-7 >41-37(7-11)49-43
etc. 15 24 30 16 35x24 19x30
17 43 38 30-35 18 45-40 13-19
19 48 43 19-23?. en Jan heeft
het weer voor elkaar; 20.34-30
23x45 21 32 27 35x24 22 44-40
45x34 23 39x19 14x23 24 25x5
7-11 25.5x32 8-13 en de clou
26.32-19 27.33 28 en 29.27-21!
met winnende dam.
Kvivik op het eiland Strey-
moy wordt op een 2,00 kr.-ze-
gel verbeeld. Tenzij eerder
uitverkocht worden de vol
gende zegels eind apnl uit de
roulatie genomen 5 óre, 10
óre, 80 óre eri 200 óre, enkele
van de frankeezegels die op
30 januari 1975 VWClnam;
160 óre. een van de vier zegels
met vissersschepen uitgege
ven op 28 april 1977; 150 óre
en 200 óre, twee zegels uit de
serie "beelden uitGotische
kerkbanken" van 6 oktober
1980
IERLAND - Het nationale
park van Killarney bestaat
vijftig jaar. Reden voor de
Ierse post twee landschaps
zegels aan dit jubileum te wij
den die op 26 februari ver
schenen 18p (oplage 3 mil
joen) en 36p (1 miljoen). Met
deze zegels kwam ook (voor
het eerst) een geïllustreerde
eerste-dagenvelop uit.
Ierland heeft verder het plan in
de loop van dit jaar een nieu
we sene permanente zegels
in omloop te brengen met als
thema "Ierse architectuur
door de eeuwen heen" Hier
mee zal de sedert 14 oktober
1968 lopende sene "vroege
Ierse kunst" met afbeeldin
gen uit de 7de en 8ste eeuw
van dieren (hond, hert. ge
vleugelde stier en adelaar),
die al uit meer dan vijftig
waarden bestaat, van het to
neel verdwijnen
Op de nieuwe zegels zullen de
volgende bouwwerken wor
den afgebeeld de St Macda-
ra-kerk aan de kust van Gal-
way. de Cormac kapel in Cas
hel in het graafschap Tippe-
rary; het kasteel Cahir. ook in
het graafschap Tipperary. het
kasteel Augnanure in het
graafschap Gal way. het Casi
no in Dublin, het Dr Stee-
ven's hospitaal in Dublin, de
kathedraal van Killarney in
het graafschap Kerry, het
Palmenhuis in de Botanische
tuin van Dublin en het Busa-
ras (busstation) in Dublin
H 5
V 10 3 2
O V B 16 9 8
at
B 10 9 8 6 3 2
O H 9 4 Y O 1
O H 7 4 B 9 6 4
532 B 9 6 4
AV74
C 86
O A 6 5
H V 10 8
Zuid speelt 3 SA. West start
met Sch B. voor de heer en
komt opnieuw aan slag met
Ru H. Welke mogelijkheid
ziet u nog om het contract
down te spelen? De enige
kaart die tot succes leidt is
Ha 9' Oost neemt Ha 10 met
de boer. speelt harten terug
voor uw heer. waarna oost
met aas zeven achter noord's
vrouw drie nog twee slagen
maakt
B 7 4
Z> V 10 8 2
O 32
V B 10 7
4
A B 9653
O H 9 5 4
H
Oost opent 1 Ha. zuid doublet,
waarna N Z 4 Sch bereiken
Partner west start met Ha 4,
voor uw aas. zuid de heer
Hoe speelt u als oost verder
tegen1 U moot partner gelo
ven. niet de leider Partner
heeft een singleton, anders
zou hij met Ha 7 zyn gestart,
de hoogste van een double-
ton. U moet echter nog even
wachten met de introever en
eerst KI H spelen U komt
aan slag met Sch A. geeft
partner een introever m har
ten en troeft zelf nog een kla
veren. precies goed voor één
down
Hebt u het beter gedaan dan de
meeste kandidaten1
