Minderheid maakt de
dienst uit in Koeweit
"Zelfs de Klaagmuur is niet joods"
E"'°
Irritatie buitenlanders afgekocht met geld
Chaled al Hassan, mede-oprichter van Palestijnse organisatie Fatah:
ZATERDAG 13 MAART 1982
PAGINA
Koeweitse parlementariërs: tegen vrouwenkiesrecht. GPD'
Plotseling komt er ook nog
een soort computergeluid
uit. Minister Hussein, in
de kabinetshiërarchie der
de in rang, drukt op een
aantal knoppen, maar zon
der resultaat. „Net
nieuw", zucht hij, „mo
dern. Te modern voor
mij". Ook voor een Koe-
weits staatsman kan de
vooruitgang wel eens wat
te snel gaan.
Een rijzige Arabier komt binnen.
„Da's de minister van buiten
landse zaken", zegt Hussein.
Koeweit mag dan een van de
rijkste landen ter wereld zijn, de
bestuurlijke verhoudingen laten
zich vergelijken met een grote
Nederlandse gemeente.
Rechten
De minister, tevens vice-premier,
Sabach Al Achmed Al Jaber Al
Sabach, komt erbij zitten. Hij is
een broer van het staatshoofd.
Zijne Hoogheid de Emir. Net als
de minister van Binnenlandse
Zaken, Nawaf Al Achmed Al Ja
ber Al Sabach, en de voorzitter
van de zo belangrijke Koeweitse
voetbalbond, Fached Al Achmed
Al Jaber Al Sabach. Van allen is
kroonprins, tevens premier,
Saa'd Al Abdoella Al Salem Al
Sabach een volle neef.
De koninklijke Sabach-familie
heeft in Koeweit al meer dan
twee eeuwen de zaak stevig in
handen, samen met de vijftien
andere oude woestijnfamilies,
van wie de Mutawa's na de Sa-
bachs, het rijkste en dus het be
langrijkste zijn. Toch is er voor
hun reden tot zorg: met bijna zes
honderdduizend familieleden
vormen ze in eigen land een min
derheid vergeleken met de acht
honderdduizend buitenlanders.
Die doen een groot deel van het
werk, maar ze hebben geen bur
gerrechten, mogen geen huis ko
pen, mogen geen meerderheids-
aandeel in een eigen zaak heb
ben, en ook hun in Koeweit ge
boren kinderen krijgen niet het
staatsburgerschap. Dat geeft een
snel toenemend gemor. Hoe lang
denkt Koeweit deze discrimina
tie nog vol te houden?
Minister Hussein is een van de wei
nige Koeweiti die toegeeft dat
deze scheve verhouding proble
matisch wordt; hij sluit zijn ogen
niet af met bankbiljetten. „We
zitten in een overgangsperiode.
Misschien moeten we meer men
sen, die hier lang genoeg zijn, het
burgerschap gaan geven. Maar
het gaat erg snel. Wij, Koeweiti,
hebben jaarlijks een natuurlijke
groei van drie procent, de buiten
landers groeien met zes procent.
En u moet begrijpen: we zijn
maar een klein land".
Royaal
Tot nog toe hebben de Koeweiti,
geheel in de stijl van hun land, de
rust in deze samenleving-met
twee-soorten mensen gekocht
met geld. Want waar de koek zo
groot is, zijn ook de kruimels nog
royaal.
Ook de niet-Koeweiti betalen geen
belasting, ze verdienen meer dan
in hun eigen land mogelijk is,
voedselprijzen worden met
staatssubsidies laag gehouden
en voor zover ze bij de overheid
werken, profiteren ze ook van
het curieuze systeem waarin een
volledige dagtaak ten burele
maar vier uur duurt, 's morgens
van een uur of acht tot rond
twaalven, 's Middags is er dan ge
noeg tijd voor de handel, die
alom bloeit in een landje waar
een grote meerderheid ruim in
het geld zit.
Onderwijs is volgens de rijk geïllu
streerde kleuren folders geheel
gratis, maar dat klinkt mooier
dan het is.Veel niet-Koeweitse
kinderen zitten op particuliere
scholen en daar moet voor be
taald worden. Na de lagere
school is er vaak ook geen ande
re mogelijkheid: want de open
bare middelbare school in Koe
weit laat maar een beperkt aan
taal niet Koeweiti toe.
De gezondheidszorg van Koeweit
is geheel gratis. Vergeleken met
de meeste andere landen een
uniek systeem, maar binnen de
Koeweitse samenleving zitten er
irritante kanten aan. Rijke Koe
weiti mijden de wachtlijsten
door naar privé-ziekenhuizen te
gaan; de buitenlandse arbeiders
zitten met hun kinderen in de rij
voor de staatskliniek. Die ver
schillen vallen op.
Geen smoes
Nederlanders die niet naast een
Turk willen wonen, durven dat
binnenshuis of in het café nog
wel te zeggen, maar voor de bui
tenwereld worden er vaak mooie
smoezen bedacht. Zo zijn de
Koeweiti niet. Het onderscheid
tussen hen en de rest is zeer
openbaar. In alle statistieken
wordt nauwkeurig een verschil
gemaakt tussen ,,K' (Koeweiti)
en „NK" (non-Koeweiti). En als
Koeweiti het over „we" en „de
bewoners van dit land" hebben,
bedoelen ze alleen hun minder
heid van Koeweiti.
In het begin is dat even wennen.
Iemand als Ali Al-Moessa, top
ambtenaar van het ministerie
voor planning, zegt geheel onbe
vangen: „We zorgen dat de niet-
Koeweiti hun basisbehoeften
hebben, meer niet". Als ze dat te
weinig vinden, of als ze niet meer
kunnen werken (ziek, oud), gaan
ze maar weer weg.
Heel kras is hierin de oer-conserva-
tieve, maar wel zeer rijke heer
Jassem A. Al-Nusif, hoofdredac
teur en aandeelhouder van het
dagblad Al Qabas. Welwillend,
maar veelal ook hoofdschud
dend, staat hij me te woord in on
ze spraakverwarring. Als ik het
heb over de toch wel grote ver
schillen tussen de twee groepen
in zijn land, snapt hij eerst echt
niet wat de bedoeling is. Want in
zijn visie woont er in Koeweit
slechts één soort mensen, de
Koeweiti, en die hebben het alle
maal goed, zij het in grote grada
ties. De buitenlanders: die ko
men alleen om „voor goed geld"
te werken. In zijn krant schrijft
Jassem niet over dit soort zaken,
„want wij hebben hier geen pro
blemen om over te schrij-
Hij kan dan ook uitstekend op
schieten met de koninklijke fa
milie; nog onlangs mocht hij eni
ge tijd met de kroonprins naar
het buitenland.
Irritatie
Het kan nog tien jaar duren, maar
toch ontploft het hier, vertellen
twee jonge psychologen, die ik
naamloos tref, want wezenlijke
kritiek op het systeem is gevaar
lijk in Koeweit.
Als problemen die de irritatie ver
hogen, noemen zy bijvoorbeeld
het feit dat de buitenlanders het
meeste werk doen, maar dat een
Koeweiti altyd een overheids
baan kan krijgen, waann hy door
allerlei toeslagen meer verdient,
terwijl hy toch zyn dagen gok
kend kan doorbrengen op de ef
fectenbeurs „Zo'n dertig pro
cent zet alleen 's morgens even
de handtekening, en vertrekt
dan weer".
De irritatie daarover varieert ech
ter nogal Ik zat by een hevige
discussie (met rode hoofden) tus
sen twee Palestijnen, waarvan de
een zei ..Het is een schande dat
wij hier tweederangsburgers
zyn". Terwijl de ander volhield
..Wat wil je nou. de rest van m'n
familie zit in Jordanië en dit is
het enige land waar ik snel een
auto kan verdienen"
Wat moet je van Koeweit vinden?
Het heelt vooruitstrevende trek
ken in zijn gezicht-vol-zelfbe-
houd. Het eerste land op het Ara
bische schiereiland dat de slaver
nij afschafte. Nog steeds het eni
ge land daar met een gekozen
parlement Maar omdat alleen
volwassen mannelyke Koeweiti
stemrecht hebben, worden die
vijftig parlementsleden door
minder dan tien procent van de
bevolking gekozen.
Door een listig districtenstelsel
heeft een minderheid van Sjiiti-
sche moslims van 20 procent
toch maar 4 zetels in het parle
ment Want die Sjueten zyn van
het soort als Chomeiny. en de
meerderheid van de moslim-
Soennieten in Koeweit is als de
dood voor Iraanse toestanden in
hun land vol vrije ondernemer-
Waardig
Op de dag dat ik in het parlement
was, speelde toevallig de delicate
zaak van het vrouwenkiesrecht.
„Hoe durft u de helft van de sa
menleving te weigeren", vraagt
de geachte afgevaardigde Ach
med Al T^irkaim aan de tegen
standers, daarmee natuurlyk wel
weer alleen doelend op de helft
van de samenleving van Koewei
ti. „Vrouwenkiesrecht, het is on
gepast". roept Jassim Al Khura-
fei terug „De vergadering moet
waken over de waardigheid van
de vrouw, die nu wordt aangeval
len".
Zeven leden stemmen vóór vrou
wenkiesrecht, 27 tegen, 17 parle
mentariërs hebben het niet de
moeite waard gevonden om
langs te komen.
De volgende dag is er een protest-
vergadering van vrouwen plus
vrouw-vnendelyke commenta
ren in sommige kranten. Want
dat kan dan ook wel weer in Koe
weit.
De meerderheid van de 1,4 miljoen
inwoners van het oliestaatje
Koeweit bestaat uit
buitenlanders. Ze verrichten het
meeste werk, maar verdienen in
eenzelfde baan minder dan echte
Koeweiti, die bovendien
aanzienlijk meer rechten hebben.
Tot nu toe heeft het rijke Koeweit
deze discriminatie afgekocht met
bankbiljetten en goede
vooruitzichten. Maar hoe lang
nog? Tony van der Meulen
bespeurde een toenemend gemor
in Koeweit, en sprak daar ook
met Chaled al Hassan, een van de
oprichters van de Palestijnse
organisatie Fatah, die deel
uitmaakt van de overkoepelende
PLO. Palestijnen vormen een
vijfde deel van de Koeweitse
bevolking. Samen met
Saoedi-Arabiê en Libië vormt
Koeweit de bakermat van de PLO.
Door
Tony van der Meulen
Je kunt geen uur in Koe
weit zijn zonder te praten
over Israël. In de Koeweit
se kranten heet Jeruzalem
consequent „Bezet Jeru
zalem", en in de Arabi
sche nieuwsberichten ko
men de woorden „Arafat",
„Beiroet" en „Begin"
steeds terug.
Ruim twintig procent van de men
sen die in Koeweit wonen zijn
Palestijnen. Voor een deel de
vluchtelingen van 1948, toen de
staat Israël gesticht en bevoch
ten werd. Ze hebben in het Koe
weitse overheidsapparaat veel
sleutelposities. Op alle ministe
ries kom je Palestijnen tegen. In
's lands handel zijn ze ook hoog
gestegen. Maar voor de echte
Koeweiti blijven bijna al die
250.000 Palestijnen buitenlan
ders zonder stemrecht, zonder
recht op een eigen huis.
Sympathie
n een buitenwijk van Koeweit
woont de heer Chaled al Hassan,
een welvarende en invloedrijke
Palestijn. Samen met Jasser Ara
fat, die toen in Koeweit een be
drijfje had, hoorde Chaled al
Hassan in 1959 tot het groepje
dat Fatah oprichtte. Fatah is ver
reweg de grootste groep binnen
de overkoepelende organisatie
PLO, waarin Chaled al Hassan
hoofd is van het comité voor bui
tenlandse relaties. Levend van
met name zyn beleggingen in
Koeweitse drogisterijen is hij
voortdurend op pad voor de
PLO.
Ondanks een recente operatie,
waardoor hij zich wat rustig
moet houden, windt Chaled al
Hassan zich af en toe zeer op
over „het pro-zionistische den
ken in Nederland".
„Maar", constateert hij tevreden,
„ook in Nederland neemt de
sympathie voor ons toe. Ik denk
dat we dat onder meer te danken
hebben aan de Nederlandse sol
daten in Zuid-Libanon. Ze zien
de feiten zoals ze zijn en schrij
ven daar in brieven over, en ver
anderen zo de publieke opinie".
- Maar ik denk dat voor veel men
sen in Nederland PLO nog steeds
hetzelfde is als terrorisme.
Al Hassan, geërgerd: „Elke revolu
tie tegen het kolonialisme wordt
terrorisme genoemd. Nu in El
Salvador, daarvóór in Nicaragua.
Maar kunt u mij vertellen hoe de
joodse organisaties, die zionisten
werden genoemd en die onschul
dige mensen doodden, hele stra
ten en moskeeën opbliezen en in
1948 bloedbaden aanrichtten on
der onze mensen? Wat is uw be
naming daarvoor? Is daar een an
dere term voor te bedenken dan
terrorisme? Maar dat werd in uw
landen niet zo genoemd, want u
was voor het stichten van de
staat Israël".
Gedood
„We hébben extremistische groe
pen. Maar je kunt het hun niet
kwalijk nemen: hun land is hen
afgenomen, hun broers en va
ders en moeders zijn gedood. En:
wat hebt u gedaan met de Duit
sers in de Tweede Wereldoorlog?
U bent nog jong, maar zou u niet
het verzet tegen de Duitsers ge
steund hebben?"
Dan fel; „In Duitsland was er de
Baader-Meinhoffgroep. Noemde
u toen alle Duitsers terroristen?
In Italië is er de Rode Brigade.
Zijn alle Italianen volgens u ter
roristen?"
- Het heeft er toch wel lang op gele
ken dat geweld de officiële poli
tiek van de PLO was.
Chaled al Hassan, hoofdschud
dend: „Wat een onzin. Maar mis
schien wilt u me dit eens uitleg
gen: als u er de schuld van bent
dat ik honger heb, en ik ga vech
ten om eten te krijgen, door wie
komt het dan dat ik ga vechten?
Wie zet me dan aan om te vech
ten, u of ik? Er is een enorm ver
schil tussen een vrijheidsstrijder
en een terrorist. Als een heel volk
vecht is dat geen terrorisme".
Het probleem met de erkenning
van de PLO ts steeds weer dat u
de staat Israël zou willen vernie
tigen. Maar klopt dat?
„Dat is het verhaal dat wij in onze
grondwet een bepaling hebben
staan over de vernietiging van Is
raël. Maar wat er staat is dat wij
het zionisme willen vernietigen".
Verschil
Chaled al
Hassan:
"Het Westen
verstaat alleen
de taal van de
macht".
dat erger is dan Hitlers i
en erger dan Zuid-Afrika. Het
zionisme wilde ons land afpak
ken, onze mensen er uitgooien
en joden uit het buitenland er
naartoe halen. Dat zionisme uit
de weg ruimen zou de plicht
moeten zyn van iedereen die ge
looft in rechtvaardigheid en de
mocratie".
„Begrijpt u mij goed: wy hebben
niets vegen de joden. In onze ge
schiedenis zult u geen enkele
vorm van discriminatie kunnen
vinden. Joden die samen met
ons willen leven zijn welkom, we
zouden samen van Palestina een
democratisch, ontwikkeld land
kunnen maken".
„Dat is het grote verschil: jood is
een geloof, zionisme een onmen
selijk koloniaal systeem".
- U ziet het dus wel gebeuren dat
joden en Palestijnen een samen
leving gaan opbouwen.
„Dat moeten ze Maar de Israëli
van dit moment willen het met.
Ze praten over de zuiverheid van
hun samenleving. Als ik terug
wil naar myn eigen huis in Haifa,
waar ik geboren ben, bedreig ik
in de zionistische manier van
denken de zuiverheid van het
land. Als de joden dat zionisme
maar zouden laten vallen, kon
den wij weer naar huis gaan en
werd Palestina een van de beste
landen ter wereld. De Tweede
Wereldoorlog was door u ook pas
echt gewonnen, toen niet de
Duitsers maar wel het nazisme
was opgeruimd".
In de discussie over Israël speelt
ook mee dat zes miljoen joden
door Hitier zijn uitgeroeid.
„Ja, maar waarom moeten wij de
prijs daarvoor betalen? Moeten
zij daarom het recht hebben te
wonen in myn eigen land? Ik
heb ontzettend veel respect voor
iedereen die de joden geholpen
heeft. Maar toen de oorlog voor
bij was, bleef iedereen weer ge
woon thuis. Waarom de joden
niet?"
„Het is niet hón land, ze kwamen
uit Rusland, uit Polen, uit Neder
land. Het zijn Hollanders die He-
bron nog nooit gezien hadden, ze
dansen zoals u. ze eten zoals u,
alleen het geloof hebben ze ge
meen".
„Waarom claimt u als christen niet
het recht om naar Palestina terug
te mogen? Christus is daar gebo
ren. En wij moslims woonden
achthonderd jaar lang in Spanje
Waarom claimen wy niet het
recht naar Spanje terug te mo
gen? Van de joden is haast mets
terug te vinden in Palestina, de
heilige plaatsen zijn christelyke
heilige plaatsen. Zelfs de Klaag
muur is geen heilige joodse
plaats, dat weet premier Begin
ook".
Begin draagt met zijn fanatieke
politiek wel bij aan de groeiende
populariteit van de PLO
Chaled al Hassan .Afaar hebben
wy dan een gek als Begin nodig
om jullie sympathie te krygen"'
Wy verloren alles, ons land, ons
leven"
,Jk leef alleen nog omdat ik ge
vlucht ben Die hoge prys heb
ben wy betaald En moet dan
eerst een Pool premier van myn
land worden om u te schokken"»"
Macht
Ook de angst voor de olie heeft de
sympathie t<oor Palestijnen ver
groot
„Zo werkt macht, en je merkt
steeds weer dat h.t WMlta il
leen die taal verstaat"
De Nederlandse regering pro
beert nu een soort middenweg te
vinden tussen goede verhoudin
gen met Israël en met de PLO
Chaled al Hassan, hard lachend
„Dat kan met, want je kunt niet
tegelykertyd goede vriendjes
zyn met de dief en met zyn
slachtofTer. Als u het met meer af
kunt met macht, gaat u een com
promts zoeken Maar dat heeft
natuurlyk mets te maken met be
schaving"
