Reagan ontvouwt
'Marshallplan'
Burgemeester Soweto tegen boycot Zmd-Afrika
Polen: staat van beleg blijft
Mitterrand en
Schmidt laken
hoge rente VS
Bouterse: "Meer
macht voor volk"
Voor Caribisch gebied
Vrede binnen Labour-
partij loopt gevaar
Jaruzelski: Opheffen kan nog niet
Meer vrijheid
Britse homo's
Kleinere rol Surinaamse leger
DONDERDAG 25 FEBRUARI 1982
Buitenland
PAGINA 9
DEN HAAG (GPD) - Een ander
geluid uit Zuid-Afrika. Daarvoor
had de Nederlands-Zuidafri-
kaanse Werkgemeenschap
(NZAW) de „burgemeester van
Soweto", David Ngoako Thebe-
hali ingehuurd. En Thebehali
deed wat van hem werd ver
langd. Gisteren in Den Haag leg
de hij een voornamelijk uit sym
pathisanten bestaand gehoor uit
wat „de gemiddelde zwarte
man", de zwijgende meerderheid
van de zwarte bevolking, denkt
en wil. En hoe anders dat wel is
dan Westeuropese actiegroepen
en Nederlandse ministers propa
geren.
Thebehali's trip, gefinancierd door
de stichting Eurosa, een over
koepelende organisatie van
Zuid-Afrika niet onwelgezinde
groeperingen in Belgie, Neder
land. Frankrijk en West-Duits-
land, voerde hem naar Frankrijk.
Belgié en Nederland. Een ge
sprek met minister van buiten
landse zaken Max van der Stoel
was niet aangevraagd, want, al
dus NZAW-voorzitter Veenho-
ven, „voor mensen met opvattin
gen als Thebehali hebben minis
ters geen tijd"..
Geen wonder. Want wat Thebehali
graag kwijt wil druist recht
streeks in tegen wat Nederlands
regeringsbeleid is. Geen boycot
of andere sanctiemaatregelen te
gen Zuid-Afrika, dat schaadt in
de eerste plaats de zwarte bevol
king. Geen investeringsstop voor
westerse bedrijven, maar uitbrei
ding van activiteiten omdat die
direct of indirect de zwarte be
volking ten goede komen. En die
bevolking, weet Thebehali, wil
maar één ding: geen geweld.
geen revolutie, maar meer en be
tere banen, een goed huis, goed
onderwijs.
Uit wiens naam spreekt Thebehali
dan wel? In 1978 koos 6 procent
van de totale bevolking van So
weto (1,25 miljoen mensen) de
„stadsraad" waarvan Thebehali
voorzitter is. Hij kreeg ongeveer
100 stemmen. „Ja, na de rellen
van 1976 waren er moeilijkhe
den. Vroegere bestuurders had
den het verkeerd gedaan en de
bevolking had op dat moment
weinig vertrouwen in ons. Maar
ik weet wat de mensen willen, ik
ken het „zwarte denken".
Thebehali veegt de vloer aan met
in het Westen bekende boycot-
propagandisten als de zwarte
verzetsorganisatie ANC of bis
schop Tutu. Het ANC schildert
hij af als een door „buitenlandse
krachten" geleide organisatie die
nauwelijks aanhang in Zuid-
Afrika zelf heeft. En Tutu? „In
Zuid-Afnka heb ik Tutu nog
nooit voor een boycot horen plei
ten. Ik heb hem nooit de arbei
ders in buitenlandse bedrijven
horen aansporen het werk neer
te leggen. Nooit heb ik hem op
de rijen zwarte wachtenden voor
de arbeidsbureaus horen inpra
ten: ga naar huis. Natuurlijk niet,
want Tutu weet dat hij geen voet
aan de grond zou krijgen", roept
Soweto's burgervader geëmotio
neerd uit.
En hij somt op wat er voor de zwar
te bevolking de afgelopen jaren
allemaal is bereikt: beter onder
wijs, naar Afrikaanse maatstaven
goede werkgelegenheid, een ge
zondheidszorg op westers ni
veau. Dat. roept hij uit. willen de
boycotaanhangers veranderd
zien ..in ruines, in bloedvergie
ten. Maar noemt u mij de samen
leving maar op waar uit econo
mische puinhopen iets beters is
ontstaan? Cambodja, Vietnam,
Angola of Zimbabwe?"
Bij alle kritiek op onderdelen van
de apartheidspolitiek staat voor
Thebehali één ding voorop:
Zuid-Afnka, de blanke minder
heidsregering. is in beweging, de
huidige situatie tussen blank en
zwart zal worden doorbroken.
Volgens Thebehali zal Zuid-Afn
ka in de toekomst een (confede
rate staat zyn, naar Zwitsers kan
tonaal recept, met voor elke be
volkingsgroep een evenredig
aandeel in de besluitvorming.
Dat blank en zwart volgens de wet
niet met elkaar mag huwen of sa
menleven. noemt Thebehali een
soort weeffout. Ook op de thuis-
landenpolitiek heeft hy het nodi
ge af te dingen, en dat vakbonds
leiders in de cel worden gestopt
vindt hij af te keuren.
„Nee, we leven m Zuid-Afrika niet
in een ideale samenleving. Dat
zal het ook nooit worden. Maar is
de uwe dat wel?", vraagt hij reto
risch. „In Parijs ontploften 18
bommen toen ik er was. Als er in
Soweto één ontploft is het we
reldnieuws. Stakingen, rellen,
dat zijn toch normale verschijn
selen in elke maatschappij. Zuid-
Afnka is echt niet uniek, het zal
ook daar blyven gebeuren. Maar
dat is wel wat anders dan de re
volutie die het ANC predikt. Als
die leer zoveel aanhangers had.
was de omwenteling er al ge
weest".
WASHINGTON (DPA/Reuter/UPI) De Amerikaanse regering wil de economische hulp
aan het Caribisch gebied in 1982 opvoeren met ruim 900 miljoen gulden. De militaire
hulp gaat met ruim 150 miljoen omhoog. Dit heeft president Reagan van de Verenigde
Staten gisteren gezegd in een bijzondere zitting van de permanente commissie van de
Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), die in Washington wordt gehouden.
Het Amerikaanse staatshoofd trok
fel van leer tegen de Sowjet-Unie
en haar bondgenoten in het Cari
bisch gebied, waartoe Reagan
niet alleen Cuba, maar ook Nica
ragua en Grenada rekent. "Wij
zien over de hele wereld een
nieuw soort kolonialisme. Dat is
wreed en totalitair. Het is niet af
komstig van ons halfrond, maar
bedreigt het wel".
Hij gaf toe, dat er buiten de Ver
enigde Staten maar ook in eigen
land veel weerstand is tegen het
beleid jegens El Salvador van
Washington. De burgerlijk-mili
taire junta van Napoleon Duarte
in San Salvador - die in een zeer
slepende en bloedige burgeroor
log is verwikkeld met linkse ver
zetsstrijders - krijgt als het aan
Reagan ligt 91 van de 150 miljoen
gulden aan aanvullende militaire
steun. "Een kennelijke propa-
ganda-campagne heeft velen in
Europa en beslist ook niet weini-
Amerikaanse
commissie:
VS steunen
onderdrukking
El Salvador
(Van onze correspondent
Henk Kolb)
WASHINGTON - „De Ameri
kaanse politiek in El Salva
dor ondersteunt gewelddadi
ge onderdrukking van men
senrechten door de strijd
krachten". Met deze medede
ling is een ohderzoekscom-
missie uit het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden uit
El Salvador in Washington
teruggekeerd.
In een rapport dat de commis
sie overhandigde aan de
voorzitter van het Huis, Tho
mas O'Neill, noemt zij Rea-
gans verzekering dat de men
senrechten beter worden na
geleefd „eenvoudig en op
zichtig onwaar", en bepleit zij
een Amerikaans beleid dat
streeft naar een einde aan de
politieke strijd via onderhan
delingen, het staken van
plannen voor meer militaire
bijstand aan de regering-
Duarte en het betrekken van
andere landen bij de onder
handelingen.
Volgens de commissie moet de
winnende partij in de komen
de verkiezingen in El Salva
dor onmiddellijk onderhan
delingen openen met de
guerrillastrijders. De Ver
enigde Staten zouden ernaar
moeten streven andere geïn
teresseerde landen daarbij te
betrekken. Dit behelst een
kennelijke verwijzing naar
een Mexicaans-Frans initia
tief in die richting, waarbij
Nederland zich in een andere
formulering tijdens de Alge
mene Vergadering van de
Verenigde Naties heeft aan
gesloten.
De commissie, geheel ge
schoeid op de leest van de
Democratische meerderheid
in het Huis van Afgevaardig
den, kwam ook tot de slot
som dat zonder economische
bijstand van Amerikaanse
kant, de Salvadoriaanse eco
nomie ongetwijeld ineen zou
storten.
gen in Amerika getracht te mis
leiden wat betreft de ware oorza
ken van het conflict (in El Salva
dor)". Volgens Reagan "probe
ren guerrillastrijders, die hun
wapens van en via Cuba krijgen,
aan het volk van El Salvador een
marxistisch-leninistische dicta
tuur op te leggen. Deze pogingen
zijn een onderdeel van een mee
romvattend imperialistisch
plan".
Economie
Reagan hield zijn gehoor voor, hoe
belangrijk het Caribisch gebied
is voor de Verenigde Staten. Bij
na de helft van de Amerikaanse
handel, twee-derde van de natio
nale olie-invoer en meer dan de
helft van de strategische minera
len die de Verenigde Staten bin
nenkomen gaat via het Panama
kanaal en de Golf van Mexico.
De president - die intemming
van het congres nodig heeft
voordat de extra gelden kunnen
worden overgemaakt naar de
landen in het Caribisch gebied -
prees Mexico, Canada en Vene
zuela voor hun programma's om
de economische structuur van
het gebied te versterken. Naar hij
zei hoopt Washington dat West-
Europa en Japan ook hun schou
ders zullen zetten onder de eco
nomische ontwikkeling van de
landen rond de Caribische Zee.
Reagan ontvouwde een program
ma dat tot doel heeft "een vitale
strategische en commerciële
ader voor de Verenigde Staten"
te beschermen. De belangrijkste
punten van het programma -
waarvoor hij de instemming van
de Senaat en het Huis van Af
gevaardigden behoeft - zijn:
vrije handel Caribische landen
richting Verenigde Staten en de
afschaffing van invoerheffingen
op alle ingevoerde produkten uit
het Caribisch gebied met uitzon
dering vn textiel en kleding. Er
komt een "veiligheidsmechanis
me" om te voorkomen dat Ame
rikaanse bedrijven hier ernstig
de dupe van worden.
vrijstelling van belasting voor
Amerikaanse investeerders die
geld willen pompen in het ge
bied,
een voorkeursbehandeling voor
de uitvoer van textiel en kleding
uit de Caribische landen terwijl
de Amerikaanse regering pro
beert te voorkomen dat de invoer
uit andere landen stijgt.
Zonder weerga
Van zijn plan zei Reagan: "Dit eco
nomische voorstel is evenzeer
zonder weerga als de huidige cri
sis in het Caribisch gebied. Uit
dit voornemen blijkt duidelijk
onze vastbeslotenheid om onze
buren te helpen sterk te wor
den".
Over de politie van de Sowjet-Unie
en Cuba had Reagan een scherp
oordeel: een voorbode van de
duistere toekomst is de armoede
en onderdrukking op het Cuba
van Castro, de klemmende greep
van totalitair links in Nicaragua
en op Grenada, en de uitbreiding
van door de Sowjet-Unie geleide
en door Cuba georganiseerde
steun aan de gewelddadige revo
lutie in Centraal-Amerika. De
zaak is duidelijk: nergens in zijn
vunzige geschiedenis zijn de be
loften van het communisme in
gelost", aldus de Amerikaanse
president.
Een medewerker van de president
sprak met nadruk de suggestie
tegen, dat als onderdeel van de
aanvullende militaire hulp van
de Verenigde Staten soldaten
naar het gebied zullen worden
gstuurd. De militaire hulp - tot
een waarde van ruim 150 miljoen
gulden - bestaat uit kleine wa
pens, patrouilleboten, helikop
ters en communicatie-appara-
tuur.
Volgens functionarissen in Was
hington krijgt Cuba niets van de
aanvullende economische hulp
met een waarde van ruim 900
miljoen gulden. Onderminister
Thomas Enders van buitenland
se zaken zie op de vraag of Nica
ragua een communistisch land is
en net als Cuba niets te verwach
ten heeft, dat hij zo ver niet wilde
gaan, maar "de ontwikkelingen
zijn erg ongunstig". "Als Nicara
gua hulp wil, hangt dat van Nica
ragua af en van het gedrag van de
regering in Managua", zo voegde
William Brock, de speciale am
bassadeur voor handelsvraag
stukken daaraan toe.
WASHINGTON De Amerikaanse president Reagan maakte gister
avond een dansje met zijn vrouw Nancy tijdens een diner voor Ameri
kaanse gouverneurs.
(Van onze correspondent
Henk Dam)
LONDEN - De vrede binnen de La-
bour-partij is woensdag in ge
vaar gekomen, omdat het natio
naal bestuur geweigerd heeft een
ultra-linkse kandidaat voor een
parlementszetel te accepteren.
De kandidaat, Pat Wall, werd
enige weken geleden, door het
kiesdistrict Bradford North als
kandidaat aangewezen. Het is ge
bruikelijk dat dergelijke benoe
mingen door het bestuur van La
bour worden bevestigd, maar de
ze bevestiging is in dit geval uit
gebleven.
De als rechts bekend staande leden
van het bestuur hielden de be-
Giscard kandidaat
PARIJS (AFP) - De Franse oud
president Valéry Giscard d'Es-
taing doet mee aan de kantonna
le verkiezingen die, in twee ron
des, op 14 en 21 maart worden
gehouden. Dit heeft zijn bureau
gisteren bekendgemaakt.
De 56-jarige Giscard die na een
ambtsperiode van zeven jaar op
10 mei van het vorig jaar door de
socialist Francois Mitterrand
werd verslagen, hoopt op die ma
nier terug te keren op het politie
ke toneel.
noeming tegen, omdat er proce
durele fouten zouden zijn ge
maakt. Partijleider Michael Foot
moest eraan te pas komen om
binnen het bestuur een nipte
meerderheid voor deze afwijzing
te vinden.
De rechtse partijleden en Foot
haastten zich te zeggen, dat de af
wijzing niets te maken heeft met
de extreem linkse denkbeelden
van Wall. Om dat te bewijzen,
keurden zij de benoeming van
een linkse parlementskandidaat
voor een ander district wel goed.
Voor de linkse bestuursleden was
dit echter niet genoeg, en ze
maakten tijdens en na de be
stuursvergadering duidelijk, de
gang van zaken als een bedrei
ging van de vrede binnen de par
tij te zien.
Enkele weken geleden werd, onder
dwang van de vakbonden, een
vergadering gehouden die be
doeld was om de hoog opgelopen
meningsverschillen binnen La
bour uit te praten. Afgesproken
werd toen, de verschillen in elk
geval tot na de verkiezingen te la
ten rusten.
Het is nu echter zeer wel mogelijk,
dat de weigering van het bestuur
om Wall als kandidaat parle
mentslid te accepteren, het begin
zal vormen van een nieuwe reeks
ruzies.
WARSCHAU (DPA/Reuter/AFP)
De leider van het Poolse mili
taire bewind, generaal Wojciech
Jaruzelski, heeft gisteren in een
rede tot het centrale comité van
de Poolse communistische partij
verklaard dat de beperkingen die
op grond van de staat van beleg
in Polen gelden, nog niet in die
mate opgeheven kunnen worden
als oorspronkelijk de bedoeling
Was.
Twee maanden geleden beloofde
het militaire regime dat eind fe
bruari de staat van beleg opgehe
ven zou kunnen worden. „Maar
wegens de aanhoudende span
ningen, de botsingen en het ver
spreiden van pamfletten is dit
onmogelijk", aldus de generaal.
Deze acties schaden de belangen
van het volk en moeten worden
veroordeeld. Zij verlengen de
tijd van de oorlogstoestand", zei
Jaruzelski.
In zijn twee uur en vijf minuten du
rende toespraak zei de Poolse lei
der tot de afgevaardigden van
het centrale comité dat de staat
van beleg een conflict op wereld
schaal had voorkomen. Hij zei
dat de huidige toestand in feite
een anti-oorlogstoestand is die
een dreigende confrontatie heeft
voorkomen. Als Polen zijn pro
blemen op eigen kracht weet op
te lossen, kan dit van grote bete
kenis voor de redding van de vre
de zijn.
Jaruzelski beschuldigde de Ver
enigde Staten ervan „druk" op
de soevereiniteit van landen uit
te oefenen. Hij zei dat sommige
westerse bondgenoten van de
Verenigde Staten aan de „dicta
tuur van de Verenigde Staten
zijn bezweken". Volgens de
Poolse generaal willen de Ver
enigde Staten de periode van
ontspanning door confrontatie
Wojciech Jaruzelski.
vervangen. Polen zou hebben
moeten dienen als „vonk" onder
het gebouw van de vrede. Het
fundament van dat gebouw zijn
de verdragen van Jalta en Pots
dam, verklaarde Jaruzelski.
In zijn rede bij de eerste vergade
ring van het centrale comité
sinds het instellen van de staat
van beleg, zei Jaruzelski dat de
Poolse leiding woord heeft ge
houden dat de contra revolutie
niet zou winnen. De komende
lente is niet van hun en niet van
ons. De lente is Pools en socialis
tisch, aldus Jaruzelski. De
spreuk, "de winter is voor jullie,
maar de lente is voor ons", ver
scheen de afgelopen weken met
name in het stadsbeeld van
Gdansk. Als de koude winter
voorbij is, kunnen wij weer beto
gingen houden, lijkt de gedachte
achter de slogan.
Generaal Jaruzelski veroordeelde
elke soort oppositie en verzeker
de dat uit de gebeurtenissen is
gebleken dat elke georganiseer
de oppositie in Polen het middel
punt wordt van reactionaire en
avontuurlijke en zelfs fascisti
sche stromingen. "De conse
quentie van oppositie is de con-
PARIJS (RcuterDPA) - West-
Duitsland en Frankrijk zijn giste
ren begonnen aan hun halfjaar
lijkse economische overleg,
vooral gericht op versterking van
de economische samenwerking
en op het bereiken van een ge
meenschappelijk standpunt te
genover het beleid van de Ameri
kaanse regering op het gebied
van rente en kredietverlening
De besprekingen begonnen giste
ren met een lunchbyeenkomst
van bondskanselier Helmut
Schmidt en president Francois
Mitterrand, waarop - volgens le
den van de Wcstduitse delegatie -
het voornaamste onderwerp van
gesprek de onberekenbare ge
volgen van het Amerikaanse mo
netaire beleid voor de Westeuro
pese economie waren. Schmidt
zou uitdrukking gegeven hebben
aan zijn grote bezorgheid over de
economische gevolgen van de
hoge rentetarieven in de VS en
daaraan hebben toegevoegd dat
het beste economische program
ma onder de huidige omstandig
heden een verlaging van de ren
tetarieven zou zijn
Een Franse regeringswoordvoer
der zei voor het begin van de be
sprekingen dat ook Frankrijk
vindt dat de economie van de
Westeuropese landen nog steeds
te veel te lijden heeft van de hoge
koers van de dollar en de buiten
sporig hoge rente in de VS die
het gevolg zijn van het beleid van
de Amerikaanse regering.
Een Westduitse woordvoerder ver
klaarde dat de twee landen over
het probleem hetzelfde denken
maar nog niet weten wat er aan
te doen valt. Tydens het verdere
beraad zullen ook EG-kwesties
en de toestand in Polen ter spra
ke komen Verder zullen de twee
landen mogelijk een gemeen
schappelijk standpunt formule
ren ten opzichte van de kwesties
die in de topconferentie van ze
ven Westerse industrielanden, in
juni in Parys, aan de orde ko
men.
Schmidt en Mitterrand willen te
vens de Sowjet-Unie en de Ver
enigde Staten waarschuwen, dat
welslagen van het Geneefse Eu-
rorakettenoverleg de „enige
kans" is om nieuwe spanningen
in Europa te voorkomen. Mitter
rand heeft Schmidt steun toege
zegd in diens vastbeslotenheid
vast te houden aan het NAVO-
dubbelbesluit over de statione
ring van kernraketten voor de
middellange afstand in Europa
Dat is volgens berichten uit de
Westduitse delegatie een van de
resultaten van de eerste dag van
het bezoek van Schmidt aan Pa
rijs.
LONDEN (DPA) - Volwassen
homoseksuelen zullen in de
toekomst in Groot-Bnttanniè
zonder vrees voor strafver
volging hun (liefdes)leven
kunnen leiden. De Britse re
gering heeft gisteren een
wetswyziging ter zake aange
kondigd.
Op het ogenblik worden alleen
nog in de provincie Noord-
Ierland relaties tussen men
sen van hetzelfde geslacht
vervolgd en bestraft In En
geland, Schotland en Wales
zullen homoseksuele relaties
by mensen boven de 21 jaar
niet meer vervolgbaar zijn.
frontatie". Hij herinnerde eraan
dat bij de burgeroorlog na de
machtsovername door de com
munisten, in de jaren veertig,
ruim 30.000 mensen om het leven
kwamen. Wie nu oppositionele
acties organiseert of terroristi
sche acties of sabotage uitvoert,
hoeft niet op clementie te reke
nen, hield Jaruzelski voor.
De leider van het Poolse regime
sprak zich uit voor een dialoog
met de katholieke kerk in Polen
De verschillen van mening in
wereldbeschouwelijke zaken
zijn een persoonlyke kwestie
voor de mensen zelf en kunnen
geen hindernis zijn, om een ge
meenschappelijke noemer in
maatschappelijke en staatkundi
ge vraagstukken te vinden by de
voortzetting van de dialoog,
meende Jaruzelski.
De vakbonden in Polen moeten
voortaan „zonder voorwaarden"
de principes van de orde van de
socialistische maatschappij en
de leidende rol van de party
daarin erkennen, hield Jaruzels
ki zyn gehoor voor. Hy sprak
zich wel uit voor sterke, onafhan-
kelyke en verantwoordelyke
vakbonden.
PARAMARIBO (ANP) - Een na
tionale assemblee zal in Surina
me het hoogste gezag worden.
Aan dat gezag zal uiteindelyk
een regering mandaat moeten
vragen. De rol van het leger zal
ondergeschikt zijn. In de natio
nale assemblee zullen via getrap
te verkiezingen vertegenwoordi
gers van volkscomitees worden
gekozen Ook zullen functionele
groepen uit de samenleving, als
vakbonden, werkgevers, land
bouwers, mogelyk kerken, hun
afgevaardigden in de nationale
assemblee kunnen kiezen.
Dat zei de Surinaamse legerbevel
hebber Desi Bouterse gisteren
aan de vooravond van de herden
king van 25 februari in een gé-
sprek met de Nederlandse jour
nalisten in Paramaribo.
Op de vraag wat dan de positie van
het leger wordt, antwoordde
Bouterse "Als de assemblee er is
zal onze rol een andere worden.
Het leger kan niet zo doorgaan
Als je zo'n structuur hebt ge
creëerd moet je consequent zijn.
Als het volk dan beslist, meneer
X of Y of Bouterse moet er uit,
dan ben je dat verplicht, anders
ben je ongeloofwaardig". Bou
terse vindt dat de macht moet
liggen bij de bevolking. Leger en
volk moeten in zyn visie echter
niet twee gescheiden groepen
zyn. Bouterse "Soldaten zouden
in volkscomitees kunnen zitten
maar het leger moet er niet als
blok in functioneren. Soldaten
kunnen dan in de praktyk leren
wat de noden van de bevolking
zyn Als de mensen echter een
militair niet in een volkscomité
willen, dan komt hy er niet m.
Mensen in een volkscomité kie
zen zelf hun bestuur".
Desi Bouterse
A&VkKTKNTlK
COntaCtS&!
Haarlemmerstraat 58
leiden-071-140148 |W* lidANVC
