Kadaster: anderhalve
eeuw rechtszekerheid
Tarvo Moutbrood
Nederland in zes miljoen
percelen 9 verdeeld
Dat ziet er gezond uit.
Ï'W
00
DONDERDAG 25 FEBRUARI 1982
Varia
PAGINA 17
Bij de uitgifte van de nieuwe gul-
den heeft de Nederlandse Staat
één fout gemaakt. Hij had moe
ten zeggen dat deze gulden 5 cent
meer waard was dan de oude
gulden, dus datje, als je een post
zegel van 65 cent koopt en met
een nieuwe gulden betaalt, niet
35 cent terugkrijgt maar 40 cent.
Voor ons monetaire stelsel had dat
weinig verschil gemaakt, want
dat een kwartje vijf stuivers
waard is en een gulden twintig
stuivers is natuurlijk toch maar
een kwestie van afspraken, dus
als je tevoren maar duidelijk
zegt dat de nieuwe gulden vijfen
twintig stuivers waard is, is er
geen enkel probleem.
Ook het probleem van het uiterlijk
van die nieuwe gulden zou dan
in één klap zijn opgelost, want ie
dereen zou het dan een heel pret
tige gulden hebben gevonden, net
zo groot als die ouwe, net zo
zwaar, maar toch een stuiver
meer waard:
Jofel muntje!"
Nu zit iedereen wantrouwig tegen
die nieuwe gulden aan te kijken.
Er zijn al mensen die verklaard
hebben hem niet te zullen accep
teren, een ander heeft als enig po
sitief punt ontdekt dat je op de
achterkant ervan heel goed boter,
kaas en eieren kunt spelen met
een vilstift. Sonja Barend ver
baasde zich erover (toen ze de
ontwerper in haar programma
had) dat de achterkant niet meer
recht achter de voorkant zat.
Als je koningin Juliana op de oude
gulden recht voor je had, en je
draaide die gulden over de hori
zontale as om, dan stond ook het
wapen met het woord Nederland
eronder weer recht voor je. Heb je
echter het halfhoofd van Beatrix
op de nieuw gulden recht voor je,
en je draait die gulden langs de
horizontale as om, dan moet je
hem nog een kwart slag naar
links draaien om hem weer
'rechtop' te krijgen.
Alleen als je Beatrix' hoofd zo voor
je houdt als ware zij een op haar
rug uitdrijvende zwemster (met
'Beatrix koningin der Nederlan
den'als de omgekeerd afgedrukte
golfjes onder haar hoofd), kun je
de achterkant meteen rechtop
krijgen als je de gulden om zijn
horizontale as draait.
Bij Engelse munten moet je ze ove
rigens om de verticale as draai
en, om de achterkant rechtop
voor je te krijgen. Ook de bli
krichting van de afgebeelde per
sonen kan verschillen. Beatrix
kijkt, net als Wilhelmina inder
tijd, naar links, terwijl Juliana
naar rechts kijkt, net als Eliaza-
beth II en Lincoln.
Boudewijn kijkt weer, net als Roo
sevelt, naar links, evenals het
vrouwmens op de Franse mun
ten, terwijl het vrouwmens op de
Zwitserse munten naar rechts
kijkt! Zoveel hoofden, zoveel zin
nen!
Rest nog de vraag of de nieuwe gul
den móói is. De postkantoorhoud-
ster in ons dorp, bij wie ik enkele
recensie-exemplaren ophaalde,
vond ze vooral 'on-Nederlands',
omdat het wapen achterop ont
breekt. We zijn toch een konink
rijk, dat moet je aan de munten
kunnen zien, was haar mening.
Ikzelf til daar niet zo zwaar aan.
Die wapens zijn in zwang geko
men toen de ridders door hun
harnassen en helmen onherken
baar waren geworden, waardoor
de behoefte ontstond om op een
andere manier kenbaar te ma
ken wie wie was.
Beatrix staat echter heel herken
baar, zonder helm met omlaag
geklapt vizier, op de nieuwe gul
den, en bovendien wordt ze in
heel duidelijke letters omschre
ven: BEATRIX KQNINGIN DER
NEDERLANDEN. Dan weet je
tenminste wie je voor hebt!
Van Regina Elizabeth II moet je
maar raden van welk land ze ko
ningin is, terwijl Boudewijn op
de Belgische munten zonder
naam en zonder bril wordt afge
beeld, zodat je wel op Het Vor
stenhuis geabonneerd moet zijn
om te weten wie hij is. Ook de
hoofden op de Amerikaanse
munten worden niet geidentifi-
ceerd, er staat alleen 'In God We
Trust' bij, zodat menig Ameri
kaans kind wel moet denken dat
God vele verschijningsvormen
heeft. Nee, ik ben best tevreden
met die nieuwe gulden, al was
het maar omdat hij weer eens iets
heel anders is, met zo'n halve ko-
ninginnekop die juist vanachter
de schermen vandaan treedt. An
ders is al gauw beter bij iets dat
zo door en door bekend is, maar
anders is tegelijkertijd gevaarlij
ker, omdat iedere Nederlander
verstand heeft van en een mening
heeft over guldens. Hij heeft ze
immers voortdurend in zijn han
den!
Elke afwijking wordt voor zijn ge
voel dan honderdvoudig ver
groot, zoals de millimeter afwij
king bij de afstoot van de keu te
gen de bal aan de overkant van
het biljart resulteert in een afwij
king van 10 centimeter. Ik denk
ook te weten waar de, deels onbe
wuste, aversie tegen de nieuwe
gulden aan te wijten is.
Bruno Ninaber van Eyben heeft op
wel zeer nadrukkelijke wijze de
ronde vorm van de gulden 'ver-
neint' door aan voor- en achter
zijde rechte lijnen te trekken,
rechthoeken en vierkantjes te
creëren, de woorden niet rond te
laten lopen maar zo recht moge
lijk en zelfs Beatrix' achterhoofd
nog 'recht te trekken'. Binnen de
overmijdelijke cirkel van de
munt heeft hij de gulden vervier-
kant. Die vervierkanting irri
teert de mensen nog het meest.
Denk ik.
Dat was vorige week even een minder prettig geluid:
mogelijke corruptie bij het Kadaster in Amster
dam. En dat nog wel in een jaar waarin de Dienst
van het Kadaster en de Openbare Registers z'n 150-
jarig jubileum viert. Een jubileum dat onder meer
gepaard gaat met een reizende overzichtstentoon
stelling, brochures en ander voorlichtingsmateriaal
om aan het werk van het Kadaster meer bekend
heid te geven.
Dat laatste lijkt geen overbodige luxe want ondanks het respecta
bele aantal jaren dat het Kadaster nu functioneert bestaan er
nog talrijke misverstanden over het hoe en waarom van deze
rijksdienst. De term Kadaster roept bij veel mensen gedachten
op aan landmeters, notarissen en officiële acten. Een precies
beeld ontbreekt.
Mr. ir. C.J. Remijnse en ir. P. Heij, resp. directeur en plaatsvervan
gend directeur van het Kadaster in de provincie Zuid-Holland,
proberen enige duidelijkheid te scheppen. Een korte terugblik
in de geschiedenis leert dat het Kadaster aanvankelijk een voor
name rol speelde bij het heffen van grondbelasting.
Het tweetal: "Er is altijd behoefte geweest aan registratie van
grond in verband met regelingen betreffende grondbelasting. In
1400 was al een registratie van de grond getild in Frankrijk. Met
de komst van Napoleon in het begin van de 19de eeuw is zoiets
ook in Nederland op poten gezet. Die registratie werd opgelegd,
dat was geen vrijwillige zaak. We hoeven daar achteraf niet rou
wig om te zijn want het was een uitstekend grond-registratiesys
teem, bedoeld voor een eerlijke grondbelasting. Het heeft des
tijds twintig jaar gekost, in 1832 was het systeem gebruiksklaar.
Een fantastische prestatie, zeker voor die tijd met z'n beperkte
mogelijkheden van vervoer. Het is echt gigantisch wat er is ge
presteerd: 30.000 kaarten die allemaal met de hand zijn gete
kend.
De directie van het Kadaster in de provincie Zuid-Holland: rechts mr. ir. C. J. Remijnse en links ir. P
He ij. "Bij ons kan men in detail nagaan hoe de rechten liggen".
Rechtszekerheid
Landmeters stapten in eerste
instantie naar de burgemees
ters en lieten zich vertellen
waar de grenzen van de ge
meenten liepen. Daarna wer
den verfijningen aangebracht
via informaties van grondei
genaren. Het zijn wonder
baarlijk betrouwbare kaarten
geworden".
Het Kadaster heeft tot 1972 een
belangrijke functie vervuld
in verband met de grondbe
lasting. In '72 werd die belas
ting afgeschaft en vervangen
door de onroerend goedbe-
lasting waarvoor de gemeen
ten de administratie zelf voe
ren. Overigens halen de ge
meenten hun gegevens wel
bij het Kadaster. Als voor
naamste hoofddoelstelling
van het Kadaster moet nu
worden beschouwd het be-
vorderen van de rechtszeker
heid ten aanzien van onroe
rende goederen, schepen en
luchtvaartuigen. De verande
ring in doelstelling heeft er
toe geleid dat het Kadaster,
waarvan het hoofdkantoor in
Apeldoorn is gevestigd, sinds
ADVERTENTIE
Tarvo Moutbrood is gezond
brood.'t Bevat waarde
volle bestanddelen
uit de volle
tarwekorrel.
Tarvo
Moutbrood
is ook lekker
brood. Want t
't heeft de A
Bovendien
bevat Tarvo
Moutbrood
extra tarwe-
kiemen en
zemelen en die
zijn belangrijk
voor een goede
spijsvertering.
Kortom: als u
dagelijks wilt
genieten van lekker,
gezond en licht
verteerbaar brood,
vraag dan om
Tarvo Moutbrood.
Tarvo Moutbrood.
Elke dag gebakken door
uw warme bakker.
Voedingsvezels. Dit zijn o.a.
tarwezemelen die noodzakelijk
zijn voor een evenwichtig
if zijn voor een evenwicnug
'éc£"s 'T, verloop van de spijsvertering.
Zij vormen de onont-
-------
heerlijke ballaststoffen.
Zetmeel.
De voornaamste
energiebron in
onze voeding.
Plantaardig eiwit.
Onmisbaar voor
een goede opbouw
en ontwikkeling
van spieren en
organen.
Eiwit geeft energie.
Kalk.
Speelt een
belangrijke rol
bij de opbouw
van beenderen,
tanden en kiezen.
Vitamine B. Werkt in de
stofwisseling bij de afbraak van glucose.
Mineralen, o.a. ijzer. Noodzakelijk voor de aanmaak van rode
bloedlichaampjes die de zuurstof door het lichaam voeren.
Boterham. 340 kj of 80 kcal.
Tarvo Meelfabriek B.V.. Brielselaan 115,3081AB Rotterdam, tel.: 010-85.2z.22.
'73 van het ministerie van fi
nanciën naar het ministerie
van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening is over
geheveld.
De huidige taken van het Ka
daster zijn als volgt te onder
scheiden:
het bijhouden en beheren
van de kadastrale en openba
re registers;
medewerken aan ruilverka
veling;
het in stand houden van een
net van coördinaatpunten
middels de Rijksdriehoek-
meting;
het vervaardigen en uitgeven
van een grootschalige basis-
kaart van Nederland;
het verschaffen van informa
tie uit de aanwezige gege
vens.
Remijnse en Heij:"Onze dienst
functioneert als grote vraag
baak. In de kadastrale regis
ters staan onder meer gege
vens over grootte en aard van
een perceel en wie de eige
naar is terwijl men in de
openbare registers zaken als
koopacten en hypotheekac-
ten kan inzien. Hypothecaire
geldleningen zijn mede dank
zij het feit dat bij het Kadas
ter voor iedereen informatie
is te krijgen mogelijk. Voor
het kopen van een huis is
geld nodig, daarvoor ga je
naar een bank. Een bank wil
geeh tweede of derde schuld
eiser zijn, informeert daarom
bij het Kadaster of er al een
hypotheek op de grond of het
pand rust".
"In de openbare registers wor
den alle koopacten van on
roerend goed overgeschre
ven. Bij het kopen van een
huis doet men er verstandig
aan eerst naar het Kadaster te
gaan. Daar kan men de groot
te zien van het toekomstige
bezit maar ook de prijs die de
vorige eigenaar heeft betaald.
Dat laatste kan van belang
zijn als men zijn eigen bod
gaat bepalen. Verder kan
men in de koopacte de be
staande bedingen nagaan,
bijvoorbeeld ten aanzien van
de hoogte van bomen en heg
gen".
Overpad
"Bij ons kan men in detail na
gaan hoe de rechten liggen.
Mensen hebben nogal eens
ruzie over het bezit van een
slootje of het recht van over
pad Dat komt vele honder
den keren in een jaar voor, in
Zuid-Holland alleen al zo'n
1500 keer per jaar. Bij ons
kan worden gezien wat des
tijds is afgesproken. Als het
tot een rechtszaak komt is
vaak éën van onze mensen
daar als deskundige ook bij".
Remijnse geeft een voorbeeld:
"In Roelofarendsveen was
een sloot waarvan memand
wist wie de eigenaar was. De
gemeente zei tegen de nota
ris: wij onderhouden de sloot
dus hij is van ons en willen
hem als zodanig laten in
schrijven in het register.
Maar de huiseigenaar tegen
over de sloot vond dat de
sloot ook een stukje eigen
dom van hem was. Bij het
Kadaster werd gevonden dat
de sloot had toebehoord aan
een man die in 1938 zonder
erfgenaam was overleden. De
sloot was eigenlijk daarna
van niemand. Geen mens had
zich in het verleden ooit be
zorgd gemaakt over het ei
gendom van die sloot. Uitein
delijk hebben gemeente en
huiseigenaar de sloot samen
gedeeld. Overigens is men
lang niet altijd zo happig op
dergelijk bezit. Het gebeurt
ook geregeld dat men tot z'n
eigen schrik tot de ontdek
king komt dat men eigenaar
is van een bepaalde sloot die
men volgens wettelijke voor
schriften behoort te onder
houden. Het is dus ook goed
uitkijken met bezit".
Verkaveling
Goed uitkijken is ook het pa
rool voor alle betrokkenen bij
ruilverkaveling. Ruilverkave
ling is bedoeld om de grond-
verdeling overzichtelijker te
maken en de bedrijfsvoering
te verbeteren. In Nederland
wordt daar al sinds 1924 aan
gedaan. De verkaveling ge
beurt onder eerste verant
woordelijkheid van het mi
nisterie van landbouw en vis
serij. Het Kadaster heeft be
moeienis met de ruilverkave
ling omdat het om ruilen van
grond gaat. Een boer bezit
bijvoorbeeld vijf verspreid
liggende stukjes grond. Die
worden verkaveld tot twee
stukken grond dicht bij zijn
boerderij.
Remijnse en Heij:"In dit op
zicht zijn de werkzaamheden
van de landmeterdeskundi
gen van belang. Zij inventari
seren de rechthebbenden,
zijn betrokken bij de wenszit-
ting in de streek waar alle
rechthebbenden hun zegje
kunnen doen en maken een
plan van toedeling. In dat
plan krijgt een ieder in prin
cipe evenveel grond qua op
pervlak en qua waarde terug.
Men kan een bezwaarschrift
indienen waarna eventueel
correcties worden aange
bracht Zo'n tien procent van
de bezwaarden gaat door
naar de rechtercommissaris
en van dat groepje belandt
uiteindelijk een klein aantal
bij de rechtbank".
"De landmeters maken ook een
geldelijke inventarisatie. Ze
stellen een lijst op van finan
ciële regelingen die moeten
worden getroffen om zaken
als nieuwe bruggetjes e.d.
mogelijk te maken. Een land-
meterdeskundige moet een
schaap met vijf poten zyn.
Hij moet over zowel juridi
sche als technische kennis
beschikken. Dat moet niet
worden onderschat".
Heij vult aan: "Ruilverkaveling
is niet alleen ruilen maar ook
hennrichten van grond, reke
ning houdend met natuurbe
houd en recreatie. Zo'n pro
ces duurt tegenwoordig erg
lang. soms vele jaren. Er ko
men claims van allerlei kan
ten en je hebt te maken met
verplaatsing en nieuwbouw
van boerderijen, belangen
van natuurorganisaties, de
aanleg van wegen, sloten en
bruggen, het vrijmaken van
spoorwegovergangen enz. In
het oosten van het land is
men vrijwel uitgekaveld
maar Zuid-Holland zit er
midden in. Daar is men be
trekkelijk laat begonnen met
de ruilverkaveling. Bij ons
zijn op het ogenblik zo'n 70
mensen dag en nacht bezig
met ruilverkaveling".
Basiskaart
Een omvangrijke klus waar het
Kadaster zich eveneens mee
bezighoudt is het vervaardi
gen van de Grootschalige Ba
siskaart van Nederland, kort
weg GBKN genoemd Het
maken van de GBKN ge
beurt op basis van luchtfo
to's. Op de GBKN staan aan
gegeven: wegen en soorten
wegverhardingen, waterwe
gen en sloten, straatnamen
en huisnummers, heggen en
aaneengesloten begroeiing
en bebouwing, djken en
bruggen. Het voordeel van de
GBKN is dat overal met de
zelfde kaarten wordt ge
werkt, met andere woorden:
de gegevens zijn op elkaar af
gestemd. Gemeenten die be
stemmingsplannen maken
en openbare nutsbedrijven
(water, gas, elektriciteit, PTT)
hebben daar baat by De
GBKN is gestoeld op het zo
genaamde coördinatenstelsel
van de Ryksdnehoekmeting.
Dit stelsel is gebaseerd op een
net van coördinaatpunten dat
in stand wordt gehouden
door medewerkers van het
Kadaster. In het verleden
hanteerde elke gemeente
haar eigen lokale systeem
waarbij meestal een kerkto
ren als coórdinaatpunt werd
genomen. Het gevolg was dat
de kaarten van de diverse ge
meenten niet op elkaar aan
sloten. Met het stelsel van de
Rijksdriehoekmeting, mo
menteel gebaseerd op 3000
vaste punten, is dat euvel ver
holpen.
Leidingen
Ondanks de vele werkzaamhe
den spreekt de heer Remijn
se de voorzichtige verwach
ting uit dat het Kadaster in de
toekomst de coördinatie
knjgt opgedragen van alle
vastgoedinformatie-syste
men. Remijnse:"Onder vast
goed verstaan we alles wat
een vast plaats op, in en on
der de grond heeft. Er is bij
voorbeeld duidelijk behoefte
aan een administratie van lei
dingbeheerders Er lopen nu
vele leidingen onder de
grond. Geregeld lees je dat
leidingen by werkzaamhe
den worden kapot getrokken
omdat aannemers niet weten
op welke plaatsen leidingen
lopen. PTT. kabelexploitan
ten. Waterleiding, Energiebe-
dryven e.d. hebben nu alle
maal hun eigen registratie
systemen, systemen die niet
op elkaar aansluiten. Het zou
erg nuttig zijn als een kada
strale registratie zou zijn van
leidingbeheerders zodat aan
nemers bij het Kadaster kun
nen nagaan aan welke be
heerders zij vragen moeten
stellen over leidingen".
Een al in gang gezette automa
tisering, met behulp van al
lerlei technische hulpmidde
len, zal in de toekomst, naast
nieuwe wetgeving, een stem
pel drukken op de werk
zaamheden van het Kadaster.
Remynse: "Via automatise
ring zal informatie makkelij
ker beschikbaar komen, met
name voor overheidsdien
sten. Ik wil er wel met na
druk op wijzen dat er by ons
een objectregistratie plaats
heeft, geen persoonsregistra
tie. De kern van de registratie
is het kadastrale perceel"
Waarmee Remynse de huidige
hoofddoelstelling van het Ka
daster lykt te willen onder
strepen, namelyk het bieden
van rechtszekerheid Of zoals
het in éën van de jubileum-
brochures staat omschreven:
150 jaar Kadaster anderhalve
eeuw rechtsbescherming.
Een mylpaal, geen eindpunt
