Chirurg wil beter contact met
borstkankerpatiënten
actief in 1
vrije tijd 1
Bouwplannen bedreigen
archeologisch 'archief
"Wel behoefte aan groeps
therapie bij sociale dienst"
Politie achtervolgt drie
inbrekers - met succes
Veel grond in binnenstad verloren of in gevaar
B en W in antwoord op vragen raadsleden:
Noodstop bus: vrouw (76) gewond
Psychologe in proefschrift: in praktijk blijkt er weinig van
Ontruimen
Gulden Vlies
mogelijk
zonder
kort geding
■kbhsbbbbh!
- WOENSDAG 17 FEBRUARI 1982
Leiden
LEIDEN Over emotio
nele problemen bij
borstkankerpatiënten
en de begeleiding daar
bij is al veel geschre
ven. Wat minder be
kend is, is dat de mees
te chirurgen in Neder
land eigenlijk vinden
dat zij de eerste 'ver
trouwensman' van deze
patiënten moeten zijn,
en dat zij de aangewe
zen persoon zijn om ge
voelens van angst en
onzekerheid weg te ne
men. Opvallend is ech
ter dat een veel gerin
ger aantal deze taak in
praktijk ook werkelijk
op zich neemt.
Dit is naar voren gekomen uit
een landelijke enquête onder
algemeen chirurgen die de
Leidse psychologe J. Gen-
ders-Bazelmans ruim twee
jaar geleden hield. Deze en
quête maakt deel uit van haar
proefschrift "Chirurgen en
hun patiënten met borstkan
ker", waarop zij vandaag in
Leiden promoveert-lot doc
tor in de geneeskunae.
Mevrouw Genders, werkzaam
als psychologe in het Elisa
beth Ziekenhuis in Leider
dorp, komt dan ook tot de lo
gische conclusie dat het con
tact tussen borstkankerpa
tiënten en de chirurgen beter
moet kunnen verlopen. Om
dat de eerste behandeling
van borstkanker meestal bij
de chirurg begint, meent me
vrouw Genders dat degene
die de operatie uitvoert als
geen ander in staat is de pa
tiënten op het goede spoor te
zetten naar een aanvaarding
en positieve verwerking van
de ziekte en ingreep.
Het is misschien mogelijk dat
zij deze indruk wekken om
dat zij hun emoties tegenover
de patiënt (willen) verber
gen".
Mevrouw Genders vindt het
overigens beslist niet nodig
dat elke chirurg de proble
men van een patiënt persoon
lijk tot een oplossing brengt.
Uit ervaring weet ze dat het
een grote vaardigheid vereist
om de informatiebehoefte
van elke patiënt vast te stel
len. "Het minste wat van de
chirurg kan worden ver
wacht is dat hij deze proble
men signaleert, aanhoort en
indien noodzakelijk en ge
wenst voor de verdere be
geleiding professionele hulp
inschakelt. Alleen al door een
begrijpende houding blijken
veel chirurgen te kunnen bij
dragen aan het herstel van de
borstkankerpatiënten".
Onderdanig
Om in praktijk te kunnen ko
men tot een betere begelei
ding zullen niet alleen chirur
gen maar ook patiënten een
bijdrage moeten leveren.
"Zeker, ik merk dat de pa
tiënten zich nog te veel af
hankelijk en onderdanig bij
het gesprek met de chirurg
opstellen. Ze durven nauwe
lijks iets te vragen. Als ze dan
bij mij komen zeg ik: "zeg het
ze zelf. Ga niet weg voordatje
het antwoord weet. Pas wan
neer zij verantwoordelijkheid
dragen voor het behoud van
eigen gezondheid zullen zij
echte gesprekspartners van
de chirurgen worden".
Relativerend zegt de nieuwe
doctor aan het eind van haar
verhaal: "Begeleiding is ook
niet alles. De toekomst moet
niet zo worden dat mensen
zelf haast niets meer mogen
oplossen. Straks krijgen we
nog begeleidingsgroepen
voor patiënten die steenpuis
ten hebben".
SASKIA STOELINGA.
De Uiterstegracht, waaronder de schrijvers van het boek opmerken dat daar nog bodemonderzoek zou kunnen
worden'verricht. Maar de woningen zijn al in aanbouw.
LEIDEN - De afdeling maat
schappelijk werk van de sociale
dienst blijft zich vooral richten
op 'kansarme' groepen, ook bij
de nieuwe groepstherapie voor
echtparen. Deze nieuwe therapie
wordt toegepast wanneer een
probleem niet alleen de hulpvra
ger raakt. Door te werken met
een groep mensen die allemaal
soortgelijke problemen hebben/
kan de hulpverlening soepeler
verlopen.
Dat antwoorden burgemeester en
wethouders op vragen van de
PvdA-raadsleden Maat en Fal-
laux. De afdeling maatschappe
lijk werk van de sociale dienst is
er is er voor mensen die door an
dere instellingen niet geholpen
kunnen worden. Zij zijn 'kan-
;n hun behandeling ver-
n geheel eigen aanpak,
Fallaux betwijfelden nu
onder deze 'kansarme'
wel behoefte bestond
aan groeptherapie voor echtpa
ren. Naar aanleiding van een arti
kel in deze krant over de nieuwe
therapie, stelden zij vragen aan
het college.
Het college vindt dat er wel dege
lijk behoefte is aan de groepsthe
rapie die juist speciaal voor de
doelgroep zou zijn ontwikkeld.
Veel aandacht zal ook worden
besteeD aan een persoonlijk con
tact tussen de maatschappelijk
werkers en de cliënten, verder
meent het college dat vanzelf wel
zal blijken of de groeptherapie in
goede aarde valt. is er veel be
langstelling voor, dan is het
goed; valt de respons tegen, dan
moet de therapie worden afge-
het college ontkent dat de afdeling
maatschappelijk werk zich meer
dan tot nu toe onafhankelijk wil
opstellen, "de afdeling richt zich
op de groep kansarmen, maar
dat wil niet zeggen dat anderen
direct geweerd worden, in die zin
is de afdeling voor iedereen toe
gankelijk". daarbij wordt er vol
gens burgemeester en wethou
ders wel degelijk voor gewaakt
dat de afdeling geen werk doet
van andere leidse instellingen,
"er is samenwerking en overleg
met vooral het algemeen maat
schappelijk werk".
LEIDEN - Na een achtervolging
heeft de Leidse politie de afgelo
pen nacht drie Leidenaren in de
kraag gegrepen. Zij worden er
van verdacht de Nettorama aan
de Haarlemmerweg te hebben
bestolen.
Na een tip zagen politie-agenten te
gen half twee enkele winkelkar
retjes vóór de Nettorama staan,
volgeladen met sigaretten. De
speurtocht werd ingezet naar
'een groene Taunus' die even
verderop inderdaad gesignaleerd
werd.
De achtervolging werd ingezet.
Onder het spoorwegviaduct in
Warmond dwong de politie de
mannen te stoppen. De bestuur
der, J. van K. (23), sprong uit de
auto om te ontsnappen. Maar na
een korte sprint hielden de agen
ten de man aan.
De man bleek behoorlijk wat ge
dronken te hebben. In de auto
werden verder J. K. (33) en W.
van K. (35) aangehouden. De po
litie vond in de kofferbak van de
Taunus grote hoeveelheden
drank en sigaretten.
LEIDEN - Met een flinke snijwond
boven het oog is een buspassa-
giere van 76 jaar gistermorgen
per ziekenauto naar het Acade
misch Ziekenhuis gebracht.
De
at in een NZH-bus die
tegen half elf op de Kennedylaan
reed en linksaf wilde slaan, de
Beethovenlaan in. De bus moest
een noodstop maken. Een volks
wagenbusje negeerde namelijk
dwangpijlen om rechts te hou
den en passeerde de bus links.
De bus greep het busje in de
rechtervoorkant.
De bestuurder van het volkswa
genbusje, een 23-jarige man uit
Zoetermeer, bleef ongedeerd. Hij
was de NZH-bus gepas
seerd, vertelde hij, omdat hij ver
wachtte dat de bus een stop wil
de maken.
LEIDEN Zeker twintig procent
van het bódemoppervlak in de
Leidse binnenstad is voor ar-
cheoligisch onderzoek verloren
gegaan of dreigt verloren te gaan.
"Schrikbarend" noemt de Rijks
dienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek deze ontwik
keling.
De rijksdienst presenteerde van
middag in Den Haag een boek
dat de resultaten bevat van een
onderzoek onder 197 steden.
Twaalf steden "waar archeolo
gisch gesproken de nood zeer
duidelijk aan de man is", zijn er
in het onderzoek uitgelicht. Lei
den is één van de twaalf.
Het boek houdt zich bezig met de
ondergrond van de binnenste
den. Deze ondergrond wordt als
een archief beschouwd, waarin
tal van interessante zaken uit het
verleden van de steden liggen
opgeslagen. Door bouwactivitei
ten worden steeds grotere aan
slagen op dit archief gepleegd.
"Waakzaamheid" is het tover
woord van de Rijksdienst voor
het Oudheidkundig Bodemon
derzoek om nog zoveel mogelijk
te redden.
Pieterswijk
Voor wat betreft Leiden wordt
vooral gewaarschuwd voor in
grepen in het gebied ten noorden
van de Breestraat en de Pieters
kerk, de Pieterswijk. Langs de
Breestraat heeft mogelijk de
oudste stedelijke nederzetting
gelegen. Maar er zijn nieuw-
bouwplannen voor het gebied
tussen Breestraat en Langebrug,
zoals C en A en het welzijnskan-
toor waar onder meer de sociale
dienst in wordt ondergebracht.
Het boek somt nog enkele terrei
nen op die voor nieuwbouw in
aanmerking komen en dooi; hun
ligging van historisch belang
zijn. Uiterstegracht en Hout
markt worden genoemd. "Hier is
misschien nog archeologisch on
derzoek mogelijk naar de stads
muur", wordt in het boek hoop
vol gesteld. Aan de Uiterste
gracht is het voormalige Van Wij-
k- en Zaalbergcomplex afgebro
ken en zijn woningen inmiddels
in aanbouw. Aan de Houtmarkt
gaat het om het zogenaamde
Zoutkeetterrein, waar nog geen
paal de grond in is geslagen.
Ook "bedreigd" wordt een terrein
aan de Van der Werfstraat bij het
hof Meermansburg. Aan de Hek-
kesteeg komt mogelijk een par
keergarage. Zover is het nog lang
niet. Voordat het Meermans-
burghof werd gebouwd, stond
hier het Nazarethklooster van de
Grauwe Zusters; de archeologen
hopen nog funderingsresten van
dit klooster, dat in 1474 werd ge
sticht, aap te treffen.
In het boek wordt geconstateerd
dat in het verleden enkele moge
lijkheden om bodemkundig on
derzoek te doen, onbenut zijn ge
laten. Genoemd worden een ter
rein aan de Kaiserstraat, waar nu
een kantoorgebouw staat. Vroe
ger, in elk geval sinds 1421, was
hier het Cellebroedersklooster
gevestigd. Ook bij de doorbraak
van de Korevaarstraat naar de
Oranjeboomstraat werd geen ar
cheologisch onderzoek verricht.
Hier had wellicht de ommuring
van de Hogewoerd gevonden
kunnen worden.
Voorschriften
Volgens de rijksdienst kan de ar
cheologische begeleidingscom
missie een belangrijke rol spelen
bij het signaleren van eventuele
onderzoeksmogelijkheden. Maar
er moet volgens de schrijvers
van het boek - vier archeologen
- meer gebeuren op dit gebied in
Nederland. De zorg voor het be
houd van archeologische monu
menten zou meer bij de stadsbe
sturen moeten komen te liggen
en minder bij het rijk. Er moet
volgens het boek meer geld ko
men voor bodemkundig onder
zoek. De schrijvers wijzen op de
situatie in enkele Scandinavi
sche landen, waar wettelijke
voorschriften bestaan dat ar
cheologische opgravingen be
taald worden door degene die
het onderzoek noodzakelijk
maakt, volgens het milieu-princi
pe: de vervuilter betaalt. Dichter
bij huis, in Haarlem, wordt jaar
lijks 1 1/4 procent van het geld
dat voor rioleringswerk wordt
uitgetrokken, door de gemeente
gestort in een fonds voor archeo
logisch nood-onderzoek.
Ook vinden de schrijvers van het
boek dat het aantal archeologen
moet worden uitgebreid en dat
de archeologen die er zijn zich
meer moeten richten op onder
zoek in de stadskernen. Steden
zouden permanent over eigen ar
cheologische onderzoekers moe
ten kunnen beschikken, zeker de
grotere. "Het gaat om een alge
meen en wezenlijk belang", be
sluiten de boekschrijvers hun
pleidooi.
In Nederland vinden jaarlijks
ongeveer vijfduizend bor-
stamputaties plaats. De
borstkankerpatiënten heb
ben zelf al vaak duidelijk ge
maakt dat borstkanker niet
alleen een medisch, maar ook
een groot menselijk pro
bleem is.
MevTouw Genders vindt het
daarom een plicht van de be
handelend geneesheer om
voor de operatie al met een
uitvoerige voorlichting te ko
men. "Ook al staat de diagno
se op dat moment nog niet
met zekerheid vast. Pas wan
neer de patiënt weet wat de
behandeling inhoudt en wat
de (mogelijke) gevolgen er
van zijn, kan zij hiervoor toe
stemming geven". Ook denkt
zij dat een eventuele partner
"de sleutelfiguur" veel
meer dan tot nu toe het geval
is, moet worden betrokken
bij de voorlichting.
Waardering
Het onderzoek van de psycholo
ge heeft aangetoond dat chi
rurgen beslist niet zulke onge
voelige mensen zijn als de
verhalen van patiënten wel
eens doen vermoeden. Alles
LEIDEN Volgens PSPaadslid
Ponsen speelt het gemeentebe
stuur met de gedachte om het
Gulden Vlies, het monument aan
de Breestraat tegenover het stad
huis, op korte termijn Je laten
ontruimen. "Zelfs zonder kort
geding", aldus Ponsen.
Het raadslid noemt dit voornemen
in een notitie aan het gemeente
bestuur zeer onelegant. "Er ligt
in het kader van mijn interpella
tie nog de vraag: "Is het college
bereid de raad of de betrokken
commissies te betrekken bij de
verdere afhandeling van de
kraakactie".
Verder stelt zij: "Ik acht het van
groot belang dat niet de raad me
deverantwoordelijk wordt ge
maakt voor een ontruiming
waarover de raadsleden niet heb
ben kunnen meebeslissen en
waarover ons onvoldoende infor
matie is verschaft".
Volgens wethouder Bordewijk van
financiën behoort ontruimen
zonder een kort geding te voeren
tot de mogelijkheden, maar of
het gemeentebestuur ook voor
die handelwijze zal kiezen valt
nog te bezien volgens hem.
wat er in deze 'snijders' om
gaat tijdens het verrichten
van een borstamputatie
wordt voor een belangrijk
deel bepaald door hun per
soonlijke waardering voor
dit orgaan. Dus hoe groter de
waardering voor de borsten
is, des te beter wordt de bege
leiding en informatie aan de
patiënt?
Genders: "Inderdaad. De per
soonlijkheid van de chirurg
bepaalt mede in hoeverre hy
zorg besteedt aan de emoties
van de patiënt. Daarnaast
blijken de oudere chirurgen
met meer ervaring de bege
leiding ook meer op zich te
nemen". Op de vraag waarom
zo weinig chirurgen aan die
begeleiding toekomen heeft
de promovenda nog weinig
vat. In tegenstelling tot wat
in de literatuur vaak wordt
vermeld geven de chirurgen
die aan de enquête hebben
mee gedaan zelden aan dat
hun de tijd ontbreekt om de
ze begeleiding te verzorgen.
"Op basis van dit onderzoek
kan ik in elk geval tegen spre
ken dat chirurgen in hun be
nadering van patiënten met
borstkanker sléchts tech
nisch en zakelijk zouden zijn.
Het gekraakte gemeentepand
aan de Breestraat.
Vrijdag zal het gemeentebestuur
een uitspraak doen over de wijze
van ontruimen. In de komende
vergadering van de gemeente
raad wordt er weer gepraat over
Het Gulden Vlies.
Voor de krakers reden om een
open brief aan de gemeenteraad
te schrijven, waarin o.a. staat:
"Het schuiven met de ontrui-
mingsgronden en -het zoeken
naar argumenten, zoals door de
gemeente in deze zaak bedreven,
toont voor ons aan dat B en W
met tot een belangenafweging
wil komen, maar koste wat het
kost wil ontruimen op oneigen
lijke gronden. Laat de gemeente
raad dit ongemoeid gebeuren?"
Jeugdkampen
De L.C.R.C. De Wijde Vlucht or
ganiseert al sinds 1959 jeugd
kampen voor jongelui van zes
tot en met zestien jaar van alle
gezindten. Jaarlijks gaan er
zo'n 450 jongeren mee, verdeeld
over twaalf kampen. Er wordt
rekening gehouden met de ver
schillende leeftijdsgroepen en
er wordt behalve naar Neer
land ook naar België en Lu
xemburg gereisd. Folders over
de jeugdkampen zijn elke don
derdagavond tussen half acht
en negen uur te krijgen op Ho
gewoerd 42. Anders kan er ook
gebeld worden met Leen van
der Linden (146187).
VOS-cursus
Vrijdagochtend begint er weer
een VOS-cursus (Vrouwen
oriënteren zich op de samenle
ving) in het Volkshuis (Apothe-
kersdijk 33). De cursus duurt
van half tien tot half twaalf
VOS-cursussen zijn bedoeld
voor vrouwen die niet veel op
leiding hebben gehad. Bij het
Volkshuis wordt ook gezorgd
voor de opvang van kinderen.
Vrouwenfilm
In het Vrouwenhuis (Hooi
gracht 79) wordt morgen om
tien uur de film Rendez vous
d'Anna vertoond. De film werd
geregisseerd door Chantal
Akerman.
Hengelsport
H engelsportvereniging 'De
Brasem' viste in De Zijl en had
een zeer slechte vangst. Uitslag:
1 K. Keijzer 755 gram-9 stuks, 2
G. Crama (sr.) 480-3, 3 S. Gom-
mans 315-3, 4 J. Blikman 300-2,
5 J.P. van de Hulst 285-5, 6 B.
Vogelenzang 250-4, 7 W. den
Dubbelden 170-1, 8 H. van
Strien 140-3, 9 B. Erades 125-9
en 10 A. van de Vos 100-1.
Discriminatie
Het Studium Generale van de
Leidse universiteit houdt mor
genavond in het Academiege
bouw aan het Rapenburg een
actualiteiten-college over het
voorontwerp van de Anti-dis-
criminatiewet. Dit wetsont
werp is in september vorig jaar
door de toenmalige staatssecre
taris van emancipatiezaken
Kraayeveld en minister van
justitie De Ruiter ingediend.
De discussie, waaraan onder
andere prof. dr. Velema, hoogle
raar ethiek, en Heuny Baas, di
recteur van het Humanistisch
Verbond zullen meedoen, wordt
geleid door mr. Van der Heij
den, bestuurslid van het Neder
lands Juristen Comité voor de
Mensrechten.
Aanvang: 20.00 uur.
Psychologe Genders-Bazelmans: "Begeleiding is ook niet alles. De toekomst moet niet zo worden dat
mensen zelf haast niets meer mogen oplossen". g,oto H
