"Horenden en doven
moeten elkaar in
hun waarde laten
J
c
1
c
3
c
3
Geluidloze Rick Nicolet in
"Kinderen van een mindere god"
-C
Scheepvaart
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1982
Kunst
VV
DEN HAAG - In "Kinde
ren van een mindere god"
van de Amerikaan Mark
Medoff, dat de Haagse Co-
medie vanavond in de
Leidse Schouwburg op
voert, is de actrice Hick
Nicolet als het meisje Sa
rah bijna voortdurend aan
het woord. Toch is zij niet
te horen: wat zij te zeggen
heeft doet zij met gebaren
en het vingeralfabet. Sa
rah is namelijk volledig
doof en heeft nooit leren
spreken. Communiceren
met haar omgeving is dan
ook alleen mogelijk door
middel van liplezen. Maar
dat weigert zij. De maat
schappij moet zich aan
haar aanpassen, haar
"taal" leren en niet ander
som, vindt ze.
Rick Nicolet noemt "Kinderen van
een mindere god" een stuk, dat
op subtiele wijze het gebrek aan
communicatie tussen de men
sen, het zich niet willen of kun
nen verplaatsen in andermans
problemen, aan de orde stelt
Een stuk dus over (on)toeganke-
lijkheid tussen mensen, toege
spitst op de geïsoleerde positie
waarin doven en slechthorenden
verkeren. "De maatschappij laat
mensen met wie niet op een zo
genaamde "normale" manier
kan worden gecommuniceerd
links liggen. We lopen met een
wyde boog om diegenen heen
die om welke reden ook anders
zijn. We willen of kunnen geen
echt contact leggen. Daarom
bergt de samenleving de "ande
ren" op. Doven worden wegge
stopt in instituten om er te leren
hoe zij zich verstaanbaar kunnen
maken of beter gezegd: hoe zij
zich moeten aanpassen aan ons".
Les
Voor haar rol van Sarah heeft Rick
Nicolet les genomen bij een do-
venlerares (Bea Visser). Tijdens
de repetities heeft in een later
stadium de doven mimespeler
Jan Couprie medewerking ver
leend. Zij is ook een aantal malen
naar een doveninstituut geweest.
Het is haar goed van pas geko
men dat zij vóór haar theaterop
leiding nog een tijdje pantomime
bij de Amsterdammer Frits Vo
gels heeft gedaan. Op dit mo
ment is zij zover dat zij zich "met
horten en stoten" verstaanbaar
zou kunnen maken. "In elk geval
kan ik wel met gebaren vragen
stellen. Als ik de taal helemaal
onder de knie zou willen krijgen,
zou ik nog een paar maanden
naar een instituut moeten".
"Gebarentaal is iets prachtigs. De
mensen zouden zich er veel meer
in moeten verdiepen. Kinderen
zou het op school moeten wor
den bijgebracht, wat in een aan
tal Oostbloklanden ook gebeurt.
Onze regisseur Jo Dua zei eens
op de repetitie: als je zo iemand
met zijn vingers bezig ziet, is het
net alsof er vlinders vliegen. In
derdaad is het een heel sierlijk
soort geheimtaal".
Verzet
Het meisje Sarah zegt in het stuk
dat haar taal even goed is als
spreektaal. Zy vindt dat de men
sen moeite voor haar moeten
doen en met haar moeten leren
praten in haar taal. Haar leraar,
James Leeds - een rol die ge
speeld wordt door Willem Ny-
holt wil haar uit haar "be
schermde" omgeving van het do
veninstituut brengen in de ho
rende wereld, omdat zij daar
hoort te functioneren.
Maar Sarah houdt tenslotte voet by
stuk. Zij komt steeds meer tot de
conclusie dat het de horenden
zijn die bepalen wat er in de
maatschappij gebeurt. En daar
tegen moeten de doven zich ver
zetten.
Misverstanden
"Kinderen van een mindere god"
is een, vaak erg humoritisch, spel
over de liefdesrelatie, die zich
tussen Sarah en James ontwik
kelt. Een relatie die tot een hu
welijk leidt, daarna kapot gaat,
maar zich later toch weer her
stelt.
Talrijke communicatieproblemen
en misverstanden hebben inmid
dels de revue gepasseerd. Mis
verstanden die voorkomen tus
sen mensen in de "gewone" sa
menleving en verhevigd aan de
orde zijn in de speciale relatie
tussen een dove en een horende.
Rick Nicolet laat een paar gebaren
zien waarmee Sarah zich in het
stuk verstaanbaar maakt. Zij
heeft een lange dag repeteren
achter de rug en ziet er moe uit.
'Technisch is deze rol een in
spannend karwei. Bovendien is
het moeilijk je te verplaatsen in
de gedachtenwereld van zo ie
mand als Sarah. Doven zijn vaak
erg sensitief en hebben andere
zintuigen veel beter dan horen
den ontwikkeld. Zij hebben al
leen hun handen en ogen om
mee te praten".
Theater
"Kinderen van een mindere god"
is vanzelfsprekend een theater
stuk voor een horend publiek en
geen specifiek toneelspel voor
gehoorgestoorden, hoewel Rick
Nicolet hoopt dat de laatsten het
verhaal zullen kunnen volgen.
Voor de horenden wordt de ge
barentaal van Sarah bijna steeds
door de leraar "vertaald" in
spreektaal.
Met opzet wil de Haagse Comedie
geen speciale voorstellingen
voor alleen slechthorenden en
doven geven. Dat zou niet stro
ken met het karakter van het
stuk, dat juist stelling neemt te
gen onderscheid tussen doven
en horenden.
Rick Nicolet
Weghouden
De rol van Sarah heeft Rick Nico
let tamelijk hardhandig gecon
fronteerd met feiten, waar zij
nauwelijks van op de hoogte
"Er is een wereld voor mij openge
gaan. Wij mogen niet accepteren
dat doven uit de maatschappij
worden weggehouden. Ik geloof
dat de kracht van dit stuk is dat
het duidelijk maakt dat er een
oplossing voor dit probleem
moet komen. En in algemener
opzicht: dat wij moeten proberen
elkaar beter te begrijpen, inder
daad eikaars "gebaren" beter te
doorgronden, meer werkelijke
interesse voor elkaar te tonen.
Soms moeten oplossingen wor
den afgedwongen"
Gif
"Dat kan door middel van acties.
Sarah is in feite ook een activiste.
Daarom vind ik zo'n vredesde
monstratie in Amsterdam fantas
tisch. De aarde gaat aan bewape
ning en gif tenonder. Honderd
duizenden hebben daar protest
tegen aangetekend. Daar moet
een reactie op komen. Ik geloof
dat dit toneelstuk voor de situa
tie van doven
reactie van de maatschappij
vraagt. Voor deze wereld geldt:
alleen komen we er niet. De
strekking van "Kinderen van een
mindere god" is naar mijn me
ning: ik heb jou nodig en jy my.
We moeten elkaar in onze waar
de laten, ook in relaties waarin
doven en slechthorenden mee
spelen.
"De rol geeft my het gevoel dat ik
veel meer dan in andere stukken
kwijt kan. Veel meer te "zeggen"
heb, al klinkt dat in dit verband
een beetje vreemd. De problema
tiek heeft my erg aan het denken
gezet. Ik weet het niet zeker,
maar ik dacht dat het gegeven op
de werkelijkheid gebaseerd is. In
Amerika is de rol van Sarah door
een dove actrice gespeeld. Met
erg veel succes. Hier is dat niet
gebeurd. Misschien hebben ze
geen dove actrice kunnen vin
den. Ik ben bly dat ik de rol heb
geaccepteerd, want ik heb er ver
schrikkelijk veel van geleerd.
Gênant eigenlijk dat ik mij pas
door de rol van Sarah bewust
ben geworden van dat immense
communicatieproblemen tussen
horenden en doven. Het is prach
tig stuk, dat nergens verzandt in
sentiment".
Waterschade aan gloednieuw orgel
STOCKHOLM (AP) - Het gloednieuwe orgel, dat dmsdag in het
concertgebouw van Stockholm in aanwezigheid van het Zweed
se koninklijk paar officeel in gebruik is genomen en waarvan de
bouw drie jaar en bijna 35 miljoen gulden heeft gekost, blykt
door een Jokkend dak zware waterschade te hebben opgelopen.
Als gevolg daarvan zullen 600 tot 700 van de 6000 orgelpijpen
moeten worden gedemonteerd. De dooi, na maandenlange
vorst, veroorzaakte deze ellende. Het herstel zal ongeveer zes
maanden duren
Boycot galerieën tegen overheid
AMSTERDAM (ANP) - Een aantal galerieën wil de verkoop van
kunst aan de overheidskunsthandel "SBK" stopzetten uit pro
test tegen de valse concurrentie van die kant
Vier actievoerders wonen in Amsterdam en drie in Utrecht, Til
burg en Rotterdam. Volgens een woordvoerder van de groep is
het besluit genomen uit protest tegen de valse concurrentie van
de overheid, die kunsthandel bedryft tegen de valse concurren
tie van de overheid, die kunsthandel bedryft op gesubsidieerde
basis onder het mom van kunstuitleen.
Karajan engageert heldenbariton
BRUNSWIJK (ANP) - De Oostenrijkse dirigent Herbert von Ka-
nyan heeft de heldenbariton van het Staatstheater van Bruns-
wijk, Oskar HUlebrandt, geëngageerd voor de Salzburger Oster-
Festspiele en een reeks opvoeringen van Wagners Fliegende
Hollander met de Belgische bariton Jose van Dam
Blazersensemble toch naar VS
AMSTERDAM (ANP) - De jaarlijkse tournee van het Nederlands
Blazersensemble door de Verenigde Staten, die door gebrek aan
financiële steun van CRM in het water dreigde te vallen, gaat
toch door. Op het laatste nippertje is het ministerie alsnog be
reid gevonden om voor de rondreis een bedrag van vijftiendui
zend gulden beschikbaar te stellen.
Brabants orkest niet naar Polen
TILBURG (ANP) - Het Brabants Orkest gaat niet naar Polen. Met
het oog op de staat van beleg die er is afgekondigd is besloten de
uitwisseling met het opera-orkest uit Poznan af te zeggen. Over
wegingen van principiële aard hebben tot deze beslissing geleid.
Jan van Vlijmen neemt ontslag
DEN HAAG (ANP) - Componist Jan van Vlijmen (46) heeft minis
ter Van Kemenade van onderwijs en wetenschappen per 1 au
gustus 1983 ontslag gevraagd als directeur van het Koninklyk
Conservatorium in Den Haag. Hy houdt zich beschikbaar voor
het geven van compositielessen. Als eerste reden geeft hy op
weer intensief te wallen componeren, wat niet verenigbaar is
met het leiden van het omvangrijke conservatorium.
Weer nacht van poëzie Utrecht
UTRECHT - Dertig Nederlandstalige dichters, min of meer gelij
kelijk verdeeld over Nederland en België, plus enkele tientallen
musici en variété-artiesten, zullen te zien en te horen zijn in de
Nacht van de Poëzie, die zich gaat afspelen in de nacht van
zaterdag 27 op zondag 28 februari in het Muziekcentrum te
Utrecht
Onder de Nederlandse dichters treffen wij de namer aan van
Remco Campert, Bart Chabot, Jules A. Deelder, Johnny van
Doorn, Neeltje Maria Min, Drs. P., Thomas Rap, Jean-Pierre Ra-
wie, Martin Veltman en Levi Weemoedt
Bioscopen
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Eaten alive", da.
14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,16.30,
19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "The French con
nection, 1", vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
CAMERA (124919): "Hound of the Bas-
kervilles", da. 19.00 en 21.15 uur, al.
Kindermatinee: "De fluit met de zes
smurfen", za., zo. en woe. 14.30 uur.
Nachtvoorstelling: 'Tendre cousine",
vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
LIDO 1 (124130): "Dr. No", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 12
jr.
LIDO 2: "Killers van Parys", da. 19.00
en 21.15 uur, do., vr.. ma. en di. ook 14.30
y uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Frank en Frey", za. en
woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
LIDO 3: "The four seasons", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 12
STUDIO (133210): "The French lieute
nant's woman", da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, zo. ook 16.45 uur, 12 jr.
TRIANON (123875) "The Canonbal]
run", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, al.
REX (125414): "Vurig als een vulkaan",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Zweedse zalighe
den", za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "The Canonball run", da.
13.30, 18.45 en 21.15 uur, zo. 13.45,16.15,
18.45 en 21.15 uur, al., za. ook 24.00 uur,
16 jr.
EURO 2: "History of the world, part 1",
da. 13.30,18.45, 21.00 uur, za. 13.30,19.00
en 21.30 uur, zo. 14.00, 18.30, 19.00 en
21.30 uur, al.
Nachtvoorstelling: "De vreemdeling
zonder naam", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Sabine", da. 13.30, 18.30 en
21.00 uur, zo. 16.00, 18.30 en 21.00 uur,
za. en woe. alleen 18.30 en 21.00 uur, 12
jr-
Nachtvoorstelling: "Sisters", za. 2
uur, 16 jr.
EURO 4: "Ik ben Joep Meloen", za.
en woe. 13.45 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Deep throat",
24.00 uur, 18 jr.
Exposities
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, t/m 3/10, "Indianen van
Mexico, Azteken in 't verleden, Nahua's
van heden", ma. t/m za. van 10-17 uur,
zo. en feestdagen van 13-17 uur.
Galerie Denise Stephan - Bakker-
steeg 18-20, tentoonstelling Bas
van der Poll, aquarellen en gra
fiek, t/m 21/2, vr. za. zo. van 13.30-
17.30 uur.
Art-tea-house De Oude Rijn - Stille Ma
re 4, t/m 21/2, tentoonstelling van aqua
rellen en litho's van Lies Valerius, di. tl
m za. van 10-17 uur do. tot 21 uur, zo.
11-17 uur.
Bioscoop Voorchoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Used cars", vr. 19.30, za.
16.00 en 19.30, zo. 18.15 uur, 12 jr
"Devine Madness", vr. en za. 21.30 uur,
zo. 15.30 en woe. 20.30 uur, al.
"Prova d'Orchestra", zo. en di. 20.45
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Kuifje en het haaien-
meer", za. 14.00, zo. 13.30, woe. 14.15 en
16.00 uur.
Bioscoop Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Ik ben Joep Meloen", da.
14.45, 18.45 en 21.15 uur, al.
CITY 2: "Star wars", da. 14.45 (beh. za.
en woe.), 18.45 en 21.15 uur, al.
Kindermatinee: "Herbie is de pisang",
za. en woe. 14.30 uur
CITY 3: "Blow out", da. 13.45, 18.45 en
21.15 uur, 16 jr.
CITY 4: "My name is nobody", da. 13.45,
18.45 en 21.15 uur, 12 jr.
Waaggebouw - t/m 14/2, tentoonstelling
"Landschap/Natuurbeleving in de mo
derne kunst", ma. t/m za. van 10—17 uur
Openbare Bibliotheek Nieuwstraat,
febr., tentoonstelling van kinderboeken
voor de leeftijdsgroep van 0—4 jaar, ma.,
woe do. van 10-20.30 uur., di., vr van
10-16.30 uur en za. van 10-13 uur.
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat 4,
t/m 15/3, tentoonstelling van wandkle
den van Annelies van de Beek - Meu-
lenbrug.
Voorschoten - Cultureel Centrum, tot
20/3, expositie van prenten van M C.
Escher, ma t/m vr van 14-17 uur.
Ziekenhuizen
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van
dinsdag 13.00 uur tot woensdag
13 00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 uur tot zaterdag 13.00
uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van;
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intensieve zorg: uitsluitend
na overleg met het hoofd van de afde
ling.
Sportmedisch Advies Centrum:
blessurespreekuur: Elisabethzie-
kenhuis Leiderdorp, 's maandags
van 19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabetb-Ziekenhuls:
Volwassenen: dagelijks van
14.00-14.45 en van 18.30-19.30 uur.
Klasse afd.: dagelijks van 11.15-
i2.00 uur, van 14.00-14.45 uur en
van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van
11.15-12.00 uur (alleen voor echtge
noot) en van 15.00-16.00 uur en van
18 30 19.30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van
15.00-18.30 uur.
C.C.U. (hartbewaking): dagelijks
van 14.15-14.45 en van 19.00-19.30
Intensieve verpleging: dagelijks
van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks
van 14.30-14.45 uur en van 18.30-
18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toege
staan kan de hoofdverpleegkundi
ge hiervoor speciale kaarten ver
strekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks: 15.00-15.45 uur en 18.30-
13.00 uur.
(alleen voor ouders van kinderen kan er
een afwijkende tijd afgesproken wor
den met de hoofdverpleegkundige).
Bezoektijden kinderafdeling.
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.3a
19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le*en 2e klas 11-11.30
uur; 13.30-14.15 uur en 18.30-19.30
uur; 3e klas: 13.30-14 15 uur en
18.30-19.30 uur. Kraamadeling
13.30-14.45 uur alleen voor echtge
noten 19-20 uur. Kinderafdeling
voor ouders 18.00-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder var
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden ge
meld bij het informatiecentrum
Geluidshinder Schiphol (tel. 020-
175000).
FRED BASSET
Verdoriedein heb ik me
vergist. Ik dacht dat ook
twee grote kisten van
u wa ren
PETERSELIE
SAUS
Brrnf wn bier wat*
nog enkel* peterselie
♦n fe«ned«n braadkip
of ruim 1 kg magere
kippepoelet toe en Ual
tonder dek tel anel
dl ink nkefi Alt de
bouillon nogal vet ta. la
t*n afkoelen en dan ont
vetu ri Ro*f
era, drie eetlepel* r
laat de bouillon
deki
dl inkokei
Jlon nor
drie etdoot-
tlrpel* room
'le lepel» van de
e< ht aan de ko->k later
komen Door de uui
een flinke lepel verage
hakte peter». Iir roeren
WINA BORN
hidc11
leuius
13 februari 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Te Birmingham is de recht
bank thans bezig met een on
derzoek naar de schuld van ze
kere Mary Jane Fearnaux, die
zich uitgegeven heeft voor den
in 1870 overleden lord Arthur
Clinton, en als zoodanig van
onderscheidene lichtgeloovige
personen belangrijke sommen
gelds heeft weten te verkrijgen.
Lord Clinton was in 1870. toen
hij stierf, in een zeer scandaleus
proces betrokken en zou waar
schijnlijk veroordeeld zijn, zoo
hij met plotseling gestorven
war. Nu beueerde miss Fear
naux, dal hij niet overleden
was, dat zijn lijkkist met stee-
nen gevuld ter aarde besteld
was. en zij gaf zich voor lord
Clinton uit. Het schijnt dat een
paar jonge dames op dezen ge-
waanden lord Clinton verliefd
zijn geraaktzelfs wordt ge
meld dt ééne van haar krank
zinnig geworden is toen zijn
vernam, hoezeer zij bedrogen
geworden, en dat de lord Clin
ton, aan wien zij hare liefde ge
schonken had, eene vrouw was.
Volgens een Engelsche statis
tiek bedraagt het vermogen van
de hertog van Westminster niet
minder dan zes-en-dert ig mil-
lioen pond sterling, en dit tegen
vijf procent berekend, geeft een
inkomen van elfhonderd twee-
en-veerttg gulden in het uur.
Vytig jaar geleden
In Spanje hebben eentge ben
den stakers te Granada ver
geefs getracht een schouwburg
en twee bioscopen in brand te
steken. In één der bioscopen
ontstond paniek, maar er ge
beurden geen ongelukken. De
brandweer kon voorts een
brand meester worden, die ge
sticht was m een text iel/ab nek
en een andere in een kerk, ter
wijl tenslotte een vrij ernstige
brand ontstond tn een naburig
klooster, die ook gebluscht kon
worden In Villa Garcia de A ro-
sa trachtte een bende manifes
tanten zich meester te maken
van een keramische fabriek
Een andere troep heesch een
roode vlag op een kerk De
schuldigen werden gearres
teerd en de vlag werd verwij
derd. Toch u Moskou niet ter re
de Het dagblad "El Sol" publi
ceert een manifest van het in
ternationale communistische
bureau, dat een verwijt bevat
tot de aanhangers van de partij
in Spanje, omdat zij niet heb
ben weten te profiteeren van de
recente periode van onrust.
