Acht miljoen voor verplicht nummer
E",a
''Huurslavernij" in VS op de korrel
200 Jaar Nederland en de Verenigde Staten bepaald geen feest voor het volk
Ronselaars met vuurwapens en knuppels gedaagd in proces
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1982
PAGINA 21
'Koningin te koop' zou de slagzin moeten luiden of, indien men
het Nederlandse staatshoofd de vernedering tot handelswaar
wil besparen: 200 Jaar kruideniers, een Atlantisch genoot
schap'.
Door Henk Kolb
Want wat zo fris en vol goede
wil werd opgedist als een
mooie kans om een tegen
hanger te scheppen voor de
hooglopende onenigheid in
het kader van de NAVO, is
geen zaak van tedere vriend
schap maar een vorstelijke
kans voor uitbreiding van de
wederzijdse negotie, die de
betrekkingen tussen Neder
land en de Verenigde Staten
al die twee eeuwen heeft be
paald. Het jubileum is niet
een kwestie van de ongewild
traan de achter de oogleden
opwelt bij het zien van de
driekleuren en het horen van
de volksliederen, maar van
propaganda.
Koopwaar
Houdt de kleenex dan maar bij
de hand, want de Nether
lands American Bicentennial
Commision heeft - met in
stemming van Huis ten
Bosch - Hare Majesteit en
Zijne Koninklijke Hoogheid
tot verkoopbare waar ge
maakt. Voor republikeinen is
daar weinig op tegen, maar
de tarieven voor aanwezig
heid in koninklijk bijzijn tij
dens staatsbezoek en de later
volgende officiële visite be
horen van belang te zijn voor
een volk, dat zich op Prins
jesdag nog steeds aanhanke
lijk plooit op de trottoirs in
Den Haag vooreen glimp van
de gouden karos.
Voor een bijdrage van 10.000
dollar (25.000 gulden) koopt
een bedrijf (ofwel een parti
culier met uithoudingsver
mogen) twee uitnodigingen
voor twee personen voor de
'koninklijke' receptie, die in
april wordt georganiseerd.
Vice-president George Bush
van de Verenigde Staten (die
volgens de laatste berichten
in plaats van Ronald Reagan
in Nederland op bezoek
komt) schudt daar als gast
heer handen. Behalve han
den van George, Beatrix en
Claus in april, dekt het be
drag ook twee uitnodigingen
voor twee paren voor een van
de diverse regionale recep
ties tijdens het herhalingsbe-
zoek in juni. En op de koop
toe: drie speciale affiches (be
perkte uitgave, goddank) en
twee herinneringspeningen.
Voor een bedrag van 2000 tot
5000 dollar gaat er natuurlijk
wat af. De kosten van een re
gionale receptie met konink
lijke glimlach en handdruk,
een poster (bijzondere uitga
ve) en een gedenkpenning,
komen minimaal op 5000 dol
lar. En nog wat verder cijfe
rend blijkt dan dat een uitno
diging voor twee personen
voor de 'koninklijke receptie'
in april 3500 dollar moet kos
ten, maar in feite minder dan
1000 dollar kost, ja zelfs, vol
gens de prijslijsten, nog min
der dan 500 dollar. Kortom:
voor een bescheiden mens
met een groot oranjehart
slechts 220 dollar (zijnde de
prijs van receptie plus twee
gewone affiches ter waarde
van 15 dollar per stuk).
Democratie?
Aan die gegevens valt geen
touw en geen aanhankelijk
heid meer vast te knopen. De
brave mensjes 'van Neer-
lands stam', die telkenjare op
Koninginnedag in de hal van
de Nederlandse ambassade
te Washington het 'Wilhel
mus' komen zingen, zijn dan
allang uigeschakeld. Zij ma
ken dan ook een ernstige ver
gissing: het 200-jarig gebeu
ren wordt wel via de burger
verkocht en betaald uit de
zak van de werknemers
hun winst is een kleine op
winding, een oprisping van
vaderlandsliefde die inmid
dels door het zakenleven al
behendig te gelde is gemaakt
Kortom: aan dit feest komt
geen zaklopen te pas.
Acht miljoen gulden moet wor
den uitgegeven (4 miljoen
van de Nederlandse regering
en 4 van het bedrijfsleven)
om 1000 Amerikanen naar
Nederland te halen. Het re
kenwerk eert dat daarmee
per persoon dus 8000 gulden
is gemoeid. En dat is een
flink bedrag voor ee paar da
gen plus vliegreis
Hoe kom je aan 1000 Amerika
nen? Nederland schuift een
diplomaat af voor de regelin
gen en gaat ermee akkoord
dat om te beginnen 200 van
de 1000 plaatsen worden ge
reserveerd voor topfiguren
uit het Amerikaanse bedrijfs
leven dat best voor zichzelf
kan betalen, de moeilijke
economische situatie ten
spijt. Uit de 'media-sector'
(radio, televisie, kranten, tijd
schriften etc.) worden 50
mensen gevraagd en dan zal
nog een groepje gouverneurs
van staten verschijnen. De
ander plaatsen worden via
een soort opstellenwedstrijd
onder het volk verloot. Goe
dendag.
Twist
De 'braintrust' van deze feest
viering heeft een hoofdkwar
tier in Washington, voorna
melijk bestaande uit een di
recteur, een secretaresse, een
niet betaalde vrijwillige
werkkracht met een Neder
landse verleden en een per
soon van de andere (vrouwe
lijke) kunne voor de noodza
kelijke maatschappelijke
contacten.
Een zeer deskundige dame, die
eerst 300.000 dollar aan bij
dragen binnenbrengt, moet
verdwijnen omdat het ver
volg van de festiviteiten meer
is gediend met de aanwezig
heid en de sociale contacten
van Gretchen Poston, rech
terhand eertijds van Rosalyn
Carter en nog steeds goed in
gevoerd bij Washingtons tal
rijke ongekroonde macht
hebbers.
Bijna 120 jaar geleden werd in
de Verenigde Staten een wet
telijk begin gemaakt met de
afschaffing van de slavernij,
die op 18 december 1865 in
het Dertiende Amendement
op de Amerikaanse Grond
wet officieel zijn beslag zou
krijgen. Niettemin is onlangs
in Raleigh (Noord-Carolina)
een rechtszaak begonnen te
gen vier mannen die ervan
worden beschuldigd ten min
ste acht landbouwarbeiders
in een kamp te hebben vast
gehouden voor "onvrijwillige
dienstbaarheid". Dat kamp
hoorde bij een bedrijf met de
luisterrijke en poëtische
naam „Rainbow Farms", een
kleine 70 kilometer verwij
derd van Raleigh.
Slavernij, nog steeds? Volgens
Stephen Nagler, directeur
van een nationale organisatie
die zich bekommert om de
rechtsbescherming van losse,
rondtrekkende arbeidskrach
ten, worden naar schatting
50.000 tot 100.000 werkkrach
ten in de landbouw tot arbeid
gedwongen, via de bemidde-
ling van een soort „koppelba
zen", die in de oogsttijd extra
arbeidskrachten leveren.
Het ministerie van justitie heeft
momenteel 25 zaken in 11 sta
ten in behandeling, waarbij
slavernij in het geding is. Se
dert 1980 zijn 16 dagvaardin
gen uitgebracht op grond van
slavernij. De boeren hebben
daar geen moeite mee. Zij
zeggen: „Vroeger bezaten we
onze slaven - vandaag de
dag huren we ze".
Er is in die tijd toch wel iets
veranderd, want in Raleigh
staan vier zwarte mannen te
recht die in New York, Atlan
ta en Baltimore eveneens
zwarte werklozen hebben ge
ronseld. Zij beloofden een
behoorlijk loon, drank en
drugs, maar dreigden hun ar
beidsvee met vuurwapens en
slaag, als zij zouden proberen
weg te lopen van de Rainbow
Farm. Twee van de mannen
zijn ook beschuldigd van het
ontvoeren van een voetgan
ger uit Raleigh, teneinde hem
op een andere boerderij te
werk te stellen.
In de tenlastelegging staat be
schreven hoe een van de ver
dachten in de gloeiende hitte
van uitputting bezweek, na
dat een der koppelbazen, die
doorgaans zelf als voorman
van een poeg arbeiders optre
den, hem niet wilde laten op
houden met de oogst van
„yams", (zoete aardappelen).
De man spuugde toen al
bloed. De FBI heeft het kamp
eind september tweemaal
overvallen, nadat een van de
geronselde slaven de benen
had genomen. Dertien man
nen (in de leeftijd van 20 tot
60 jaar) werden zo bevrijd.
Economie
Niet alleen in Noord-Carolina,
maar ook in andere staten
worden jaarlijks tijdelijke ar-
beidkrachten onder vaak er
barmelijke omstandigheden
en tegen te laag loon inge
huurd om bij de oogst te hel
pen. Zij plukken onder meer
paprika's, tabak, meloenen,
appels, komkommers en zoe
te aardappelen. De werkge
vers hebben zich tot nu toe
betrekkelijk succesvol kun
nen vrijpleiten van strafbare
verantwoordelijkheid, omdat
zij formeel geen weet behoe
ven te hebben van de metho
den waarmee hun werkvolk
tot arbeid wordt gedwongen.
Telkens wanneer in staten als
Maryland de appeloogst be
gint in het najaar, blijkt dat
de pluk vele honderden Hai-
tiaanse arbeiders aantrekt. Il
legale immigranten dikwijls,
die alleen al op grond van die
onzekere status niet geneigd
zijn om bij de politie over
mishandeling en te lage belo
ning te gaan klagen Presi
dent Reagan wil weliswaar
de strafbaarheid van degenen
die illegale immigranten van
In
wege hun goedkope arbeid in
dienst nemen vergroten,
doch tot nu toe gaat de „ex
ploitant" vrijuit.
staat als Noord-Carolina
werken per jaar zo'n 40-
50.000 „hannekemaaiers"
Met de pnjs van hun arbeid,
en de beschikbaarheid hier
van, staat en valt in vele ge
vallen een zeer belangrijk
stuk economie en daarmee is
ook de animo van d plaatse
lijke autoriteiten om tot ver
volging van wantoestanden
over te gaan bepaald.
Knuppels
De „koppelbazen beroepen
zich doorgaans op het feit dat
van slaverny geen sprake kan
zijn, als zij de weg naar de
vrijheid maar behoeven in te
slaan. Maar, zegt de aan
klacht ten aanzien van de
Rainbow Farms, die arbei-
i wel een pak ransel
in het vooruitzicht gesteld als
zy zouden pogen weg te lo
pen En de voormannen pa
trouilleerden in het kamp en
op de akkers met rubber
knuppels. Het is ook niet
ongebruikelijk dat de kam
pen met honden worden be
waakt.
Nog afgezien daarvan beheren
de voorlieden mm of meer de
loonkas. Zy regelen de huis
vesting. het voedsel en de be
taling wordt met de kosten
daarvan verminderd. Die af
trek is doorgaans te hoog.
Nil ttemin dankt de verdedi
ging van de vier mannen die
nu in Raleigh moeten te
rechtstaan nog wel te kunnen
aantonen dat de aanklacht
ten onrechte spreekt van een
vrees die in het arbeiders
kamp dusdanig overheerste,
dat de wil van een redelyk
mens erdoor kon worden
overweldigd. HENK KOLB
Briljant ongetwijfeld en een
man van immense invloed. In
het algemeen, in de Republi
keinse Party en dus in het
Witte Huis.
President Ronald Reagan laat
zich naar zijn jacht ryden. als
Van Andel in de rivier de Po
tomac aanlegt. Van Andels
partner Richard Devos. ook
van Nederlandse afkomst,
ook uit de sector rond Grand
Rapids Michigan, waar ze zo
trots zijn op oud-president
Ford. financiert een flink
stuk republikeinse politiek.
Blank
Het is misschien niet helemaal
de 'moral majority' maar het
komt er dicht bij. De interna
tionaal denkende Van Andel
heeft het liever over een 'Bi
centennial-jaar dat ons de ge
legenheid geeft de neiging tot
Nederlands neutralisme, zo
als die recentelijk bleek uit
protestdemonstraties in Ne
derland. terug te draaien. On
ze daden in het komende
jaar. schreef hy in het janua
rinummer van de nieuws
brief die de Bicentennial
Commissie uitgeeft, kunnen
helpen bij het herstellen van
de schade, die onze image in
Nederlandse ogen heeft gele
den. (refrein op de achter
grond: ...Ferme jongens, stoe
re knapen - foei hoe suffend
staat gij daar...).
Van Andel voert zodoende
een geldelyke reden aan voor
het feit dat het Harlem Dance
Theatre, een machtig brok
zwarte spontaniteit, niet in
Nederland zal optreden Deze
Bicetennial wordt (opge
bouwd uit evenementen die
toch al zouden plaats heb
ben) een uitwisseling van
blanke cultuur.
Rechtschapen
Dat zijn dingen die men maar
beter niet kan aanstippen, in
de marge van dit festival van
rechtse rechtschapenheid.
Elk maatschappelijk besef is
gereduceerd tot mooie ten
toonstellingen, wetenschap
pelijke symposia, tot rede
voeringen en tractaten van
prof. dr. J. W. Schultc Nord-
holt. De betrokkenheid van
'het volk' van de mensen die
wel altijd als eersten klaar
staan om het 'Wilhelmus' aan
te heffen, is minimaal.
Tegen de tijd dat de accordeo
nist niet meer speelt en de
Klok van Arnemuiden niet
meerklinkt. is het goed nog
even een brief in herinnering
te roepen die John Adams
schreef. Toen de 200 jaar on
onderbroken relaties begon
nen. toen Adams nog zaakge
lastigde was (hij zou later pre
sident worden), over Neder
land: „Een dergelyke natie
van aanbidders van de
schrijn van de mammon
heeft, geloof ik, nooit tevoren
bestaan".
In mei 1781 berichtte hy aan
het Amerikaanse Congres
reeds ..Dit land is inderdaad
ten prooi aan een melancho
lieke situatie, verzonken in
gemakzucht, toegewyd aan
het winstbeginsel, aan alle
kanten overschaduwd door
machtige buurlanden, niet in
bewegig te brengen voor mi
litaire glamour of enige ambi
tieuze geest, belemmerd door
een ingewikkelde en verba
zingwekkende grondwet, on
der elkaar verdeeld m belan
gen en gevoelens, lyken zij
voor alles bang"
Kortom, de verwijten van 200
jaar geleden verschillen nau
welijks van hetgeen ons van
daag de dag vanuit Washing
ton wordt voorgehouden.
„Hiep, hiep, hoera"
De Nederlandse regering zal, ernstige geldnood ten spijt,
ruwweg becijferd zo'n 8 miljoen gulden bijdragen aan een
passende viering van twee eeuwen nimmer onderbroken
diplomatieke en handelsbetrekkingen tussen Nederland en
de Verenigde Staten. Het is een evenement dat, bij gebrek
aan eigen leven, voor beide naties min of meer een
verplicht nummer is geworden: de vriendschapsbanden
tussen de volkeren moeten worden herbevestigd, maar het
volk komt er nauwelijks aan te pas.
Illustratie
Maar de directeur van het bu
reel heeft inmiddels te ma
ken met een ziedende twist
het uitvoerend comité van
zijn Bicentennial Commissie,
waarvoor geen vereniging uit
de laagste klasse van het za
terdagvoetbal zich zou be
hoeven te schamen. De ene
medewerkster die werd ver
wijderd volgens de grofste
beginselen van het profijt,
een museum-conservatrice,
afgestudeerd op het 17e
eeuwse Nederlands, vroeg
schijnbaar bedeesd of zij elk
spoor van aanwezigheid uit
haar kantoor moest verwijde-
Jazeker, bulderde directeur
Charles Tanguy, ooit tweede
man op de Amerikaanse am
bassade in Den Haag. Jaze
ker, alles moet je weghalen.
Zodoende zijn alle dossiers,
waarmee de pijlsnel ontslage
ne te maken heeft gehad, nu
uit het kantoor verdwenen.
En dat betreft onder meer de
uitzending van een model
van het Witte Huis naar Ne
derland, waarvoor de Ameri
can Express Company
100.000 dollar over heeft. „En
de telefoon neem ik niet
aan", verklaarde Cynthia von
Bogendorf-Rupprath, die
project coördinator was, zeer
boos. Ten slotte had zij een
beurs voor drie jaar studie in
Nederland terwille van deze
Bicentennial laten lopen..
Zaken
Zakenleven? Jazeker. Voorop
in de rij. In de verenigde Sta
ten houden politiek en zaken
leven doorgaans gelijke tred.
Multimiljonair Jay van Andel
(Amway Corporation) draaft
met genoegen voorop in zijn
eentje fourneerde hij 10 pro
cent van de 3 miljoen dollar
(of wellicht vier), die de Ver
enigde Staten voor de feest
viering geheel uit privé-bij-
dragen hebben opgebracht.
Hy is dus 'nationaal voorzit
ter' en mocht daarom (en dus
vanwege zijn geld) onlangs
even op bezoek bij de konin
gin
Jay van Andel weet zich ge
steund door de aanwezigheid
van zijn perschef Casey Won-
dergem in de uitvoerende
commissie, een brave, bij ty-
den oubollige vazal van de
man die in een jaar of twintig
een verkoopimperium in 23
landen opbouwde uit de ver
vaardiging van een reini
gingsmiddel in zyn garage,
met een beginkapitaal van
100 dollar achter de hand.
