Overleg verloopt chaotisch
Moskou speelt
"troef" Turkije
Militaire band VS-Saoedies
C
Reeks stakingen Britse
machinisten voortgezet
Polisario ziet niets
m compromis van
OAE
Lagerhuis wil vakbondsmacht beknotten
Conferentie in Madrid tot vrijdag verdaagd
Griekenland
ontwapent
burgerwacht
Wel instemming Marokko
Kritiek lang verzwegen
Moebarak: "Egypte blijft onafhankelijk"
Hartoperatie
dr. Kissinger
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1982
LONDEN (GPD/AFP) - Ondanks
de door de bond van de Britse
treinmachinisten uitgeroepen
staking heeft er gisteren één
trein gereden in het midden van
Engeland. De trein maakte twee
ritjes en vervoerde daarbij in to
taal drie passagiers.
Een van die passagiers was een po
litieagent die meereed om de vei
ligheid van de machinist, Roland
Davies, te garanderen. Davies,
die over twee weken met pen
sioen gaat, reed de trein omdat
hij vindt dat zijn bond, de AS-
LEF, weer met onderhandelen
moet beginnen.
Daar ziet het voorlopig niet naar
uit. De ASLEF heeft gisteren
voor volgende week zondag,
dinsdag en donderdag een nieu
we reeks stakingen uitgeroepen.
De bond weigert bovendien mee
te doen aan besprekingen die
door een onderhandelingscom
missie zijn gestart.
Buitenland
De stakingsacties duren nu al vijf
weken en zijn door de ASLEF
bedoeld om 3 procent salarisver
hoging af te-dwingen. De Britse
spoorwegen willen dat geld pas
geven als de bond van de trein
machinisten zich bereid ver
klaart over soepeler dienstroos
ters te onderhandelen.
De aanhoudende stakingen leve
ren geweldige verliezen op voor
British Rail. Volgens een woord
voerder van de spoorwegen zal
de staking, ook als deze op korte
termijn zou worden opgelost,
een permanent verlies van een
half miljard gulden of meer op
jaarbasis betekenen aan verloren
gegane vervoerscontrëcten.
Bovendien zal over minder dan
twee weken de termijn aflopen
waarbinnen de spoorwegen van
de regering geld mochten lenen.
De Britse regering zal dan toe
stemming moeten geven om
meer geld te lenen, en wordt
daarmee haars ondanks in het ar
beidsconflict betrokken.
Het wetsontwerp van de Britse
conservatieve regering dat de
macht van de Britse vakbonden
moet beperken heeft in het La
gerhuis parlementaire steun ge
kregen, die geen ander belang
rijk wetsontwerp van de rege-
ring-Thatcher heeft ontvangen.
Een punt uit het partijprogramma
uitvoerend, heeft de Britse rege
ring onlangs het wetsontwerp in
gediend ter bestrijding van de
zogenaamde 'closed shop', het
systeem waarbij alleen leden van
een vakbond in dienst genomen
mogen worden, en ter beperking
van de immuniteit waarvan de
vakbondsbestuurders profite
ren. Het ontwerp wordt door de
Labourpartij en de vakbonden
verworpen als directe aanval op
de arbeiders.
Het wetsontwerp dat de macht van
de vakbonden moet inperken
kreeg maandagavond bij de
tweede (nog niet definitieve) le
zing in het Lagerhuis 348 stem
men. 241 lagerhuisleden stem
den tegen. Het is de eerste keer
sinds de regering-Thatcher in
mei 1979 aantrad, dat een wets
ontwerp van haar zo'n grote
meerderheid krijgt.
MADRID (GPD/ANP) - De openingszitting van de nieu
we ronde van de CVSE-conferentie in Madrid is gister
avond verdaagd tot vrijdagmorgen. Na een procedure
debat van uren werd een Belgisch voorstel daartoe met
algemene stemmen aangenomen door de uitgeputte de
legaties van de 35 deelnemende landen.
Vanaf het begin van de zitting was
felle kritiek door de westelijke
vertegenwoordigers, onder aan
voering van de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Alexander Haig, op de ontwikke
ling in Polen totdat de Sowjet-
Unie en de andere oosteuropese
landen 's middags weigerden
verder te gaan met de lijst van
sprekers.
De debatten in de grote vergader
zaal van het congrespaleis in Ma
drid bewezen onomstotelijk dat
de conferentie over samenwer
king en veiligheid in Europa het
absolute dieptepunt in zijn om
streden bestaan had bereikt. Als
men'trouwens nog van een debat
kon spreken.
De zoveelste crisis sinds de veilig
heidconferentie op 11 november
1980 werd geopend, werd inge
luid toen de Poolse vertegen
woordiger Konarski, die gisteren
bij toerbeurt de voorzittersha
mer hanteerde, aankondigde dat
na de interventie van Spanje de
zitting gesloten zou worden. De
rest van de in totaal 23 sprekers
zouden derhalve pas vrijdag aan
het woord kunnen komen. Con
sternatie alom, omdat onder de
15 landen die nog op de sprekers
lijst prijkten, een achttal verte
genwoordigd werd door hun res
pectievelijke ministers van bui
tenlandse zaken.
Het Poolse besluit stuitte op een
fel protest en verontwaardiging,
zowel in het westerse kamp als
onder de neutrale en niet-gebon-
den landen.
Na de achtste spreker, de Span
jaard Perez Llorca, werd de zit
ting geschorst, waarna de 35 de
legaties zich alleen nog maar be
zig hielden met een louter proce-
ATHENE De Griekse socialisti
sche regering heeft besloten de
burgerwacht (TEA) vrijwel ge
heel te ontwapenen en de om
vang ervan terug te brengen tot
een tiende. De organisatie was in
1951, twee j aar na het eind van de
burgeroorlog, in. het leven geroe
pen ter versterking van de bin
nenlandse veiligheid. Alleen
voor oefeningen en ingeval van
een mobilisatie van de burger
wacht worden wapens aan haar
uitgereikt.
In het verleden werd de burger
wacht vaak door de linkse oppo
sitie gekritiseerd, omdat zij de
kiezers ten gunste van de rechtse
en conservatieve groeperingen
zou beinvloeden.
durele kwestie: liet het regle
ment inderdaad toe dat ook de
andere sprekers nog aan bod
kwamen, of diende de zitting
verdaagd te worden tot vrijdag?
Volgens diverse gedelegeerden
vormde de discussie een treurig
schouwspel, waarbij de oost-
bloklanden hardnekkig obstruc
tie pleegden om te voorkomen
dat de andere sprekers gisteren
daadwerkelijk nog aan bod zou
den komen.
Wisseltruc
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Alexander
Haig, die door een wisseltruc als
vierde spreker aan bod kwam,
noemde de internationale situa
tie kritiek, als gevolg van de
„oorlog van de generaals tegen
het Poolse volk, uitgevoerd op
aandringen en onder druk van de
Sowjet-Unie".
Haig zei in antwoord op een vraag
of de militaire regering in Tur
kije, lid van de NAVO, niet ook
schuldig was aan het onderdruk
ken van de vrijheid, dat de mili
tairen in Ankara hadden gepro
beerd een einde te maken aan
terrorisme van links van rechts.
De Amerikaanse minister zei dat
Ankara een datum had bepaald
voor herstel van het "constitutio
nele proces", orde en recht in
Turkije had hersteld en een ge
zond economisch programma
had opgesteld. "Precies het te
genovergestelde van wat in Po
len het geval is".
De bereidheid van de Verenigde
Staten om voortzetting van de
veiligheidsconferentie te steu
nen, verbond Haig aan drie es
sentiële voorwaarden: vrijlating
van de politieke gevangenen, op
heffing van de staat van beleg en
herstel van de vrijheden zoals die
voor de militaire staatsgreep van
13 december vorig jaar beston
den.
Ook de Belgische minister van bui
tenlandse zaken, Tindemans,
sprekend namens de tien EG-
landen, ging uitvoerig op de
Poolse situatie in. Hij gebruikte
vaak hardere en kritischer be
woordingen dan Haig had ge
daan. "Iedereen erkent momen
teel dat het regime daar corrupt
is en vol vergissingen", aldus
Tindemans.
De westerse kritiek op Polen en de
Sowjet-Unie werd in felle be
woordingen tegengesproken
door de Sowjet-ambassadeur Ili-
chov, onder verwijzing naar de
.Amerikaanse steun aan fascisti
sche regimes als El Salvador,
Zuid-Afrika, Israël en Turkije".
De aankondiging van de Ver
enigde Staten om de produktie
van chemische wapens te hervat
ten, ontlokte Ilichov de sarcasti
sche uitroep: „Wie is nu eigenlijk
onze rechter?".
ADVERTENTIE
HANSWEERT (ANP) Een zandzuiger van de Antioerpse baggermaatschappijde James Ensor, i
de Westerschelde nabij Hansweert gezonken en aan de grond gelopen. Slepers werden ingeschakeld o
men dat het schip de vaargeul zou blokkeren.
NAIROBI (AP/UPI) - Het Saha-
raanse guerrillafrond Polisario
heeft vandaag afwijzend gerea
geerd op een plan van de Organi
satie van Afrikaanse Eenheid om
de zes jaar oude woestijnoorlog
in de Westelijke Sahara te doen
ophouden.
Secretaris-generaal Mohamed Ab-
delaziz van Polisario verklaarde,
dat een vredesovereenkomst on
mogelijk is zonder directe onder
handelingen tussen het Polisario
en Marokko. Een "kleine" top
conferentie van de OAE werd
gisteravond in de Keniase hoofd
stad Nairobi afgesloten met een
akkoord over een tijdschema
voor een wapenstilstand en een
volksstemming in de Westelijke
Sahara, maar directe onderhan
delingen tussen de twee strijden
de partijen werden afgewezen.
Marokko, dat de westelijke Sahara
in stappen heeft ingelijfd sinds
het mineraalrijke gebied in 1976
door Spanje werd ontruimd, wei
gert categorisch het bestaan van
het Polisario te erkennen en met
de guerrillabeweging te onder
handelen. Polisario, dat een on
afhankelijke staat wil stichten,
eist erkenning als onderhande
lingspartner.
De Marokkaanse minister van bui
tenlandse zaken Mohamed bou-
cetta heeft het OAE-plan gister
avond met instemming begroet.
"Er is een wil om naar vrede te
zoeken", zei hij. De afwijzing
door het Polisario van elk OAE-
plan dat niet in directe onder
handelingen voorziet, maakt de
kans op vrede in de westelijke
Sahara uiterst somber.
President Arap Moi van Kenia, die
als voorzitter van de OAE de uit
spraak van de commissie be
kendmaakte, zei dat de OAE na
het bestand voorbereidingen wil
treffen voor een volksraadple
ging over de onafhankelijkheid.
In de desbetreffende resolutie
wordt gepleit voor de instelling
van een binnenlands bestuur en
de benoeming van een commis
saris voor toezicht op het refe
rendum.
De resolutie die eenstemmig werd
aanvaard door de zeven leden
van de commissie - Kenia, Nige
ria, Mali, Guinee, Soedan, Sierra
Leone en Tanzania vormt in
die zin een compromis dat niet
wordt aangedrongen op recht
streekse onderhandelingen tus
sen Marokko en Polisario.
Eén van de struikelpunten voor
het houden van een referendum
is het verschil van mening over
het aantal stemgerechtigden in
de Westelijke Sahara. Marokko
zegt dat het er niet meer zijn dan
74.000, terwijl Polisario een tien
maal zo hoog aantal noemt.
De Russische vice-minister van
buitenlandse zaken Iljitsov
heeft gisteren by de Europe
se veiligheidsconferentie in
Madnd de situatie in Turkye
aan de kaak gesteld. Waarne
mers zien dit als een reactie
op de westerse kritiek op de
ontwikkelingen in Polen. In
het NAVO-land Turkye
heerst ook de staat van beleg
en zijn ook de vakbonden aan
banden gelegd. Tot nog toe
had Moskou kritiek op het
militaire bewind in Ankara
achterwege gelaten.
Bij alle parallellen die de laat
ste tyd werden getrokken
tussen Polen en Turkye,
werd één verschil vaak over
het hoofd gezien: het Westen,
speciaal de Verenigde Staten,
richtte zich met openlijke
verbittering tegen het Poolse
militaire regime, terwijl het
Warschau-pact, met voorop
de Sowjet-Unie, zich nadruk
kelijk onthield van kritiek op
het Turkse generaalsbewind.
Ook het Turkse regime begaf
zich niet in aanvallen op de
communistische landen, al
publiceerde de pers wel spec
taculaire onthullingen over
de rol die bijvoorbeeld Bul
gaarse officiële instanties
hadden gespeeld bij de wa
pensmokkel naar terroristi
sche organisaties (ook ultra
rechtse) in Turkye.
Rond de jaarwisseling moet er
iets zijn gebeurd dat een wen
ding bracht in deze ontwik
keling. De president stelde
zijn reis uit, met als officiële
reden de ziekte van zyn echt
genote, die met onder andere
diabetes in een ziekenhuis
was opgenomen. Mevrouw
Evren was echter al chro
nisch ziek en velen zochten
er andere dingen achter.
Daarbij gingen de gedachten
naar het daags voor Kerstmis
begonnen proces tegen de 52
leiders van de vakbond
DISK, tegen wie de doodstraf
is geëist, onder meer omdat
ze zich, zo stelt de aanklacht,
vanuit communistische lan
den - en de Sowjet-Unie
wordt met name genoemd -
hadden laten leiden. Men kon
ook connecties leggen met
het bezoek, eerder in decem
ber, van de Amerikaanse mi
nister van defensie Weinber
ger aan Ankara, die zich bij
vertrek bijzonder tevreden
toonde over 'het herstel van
wet en orde' in Turkije, maar
ongetwijfeld ook ingenomen
was met de Turkse bereid
heid, vliegvelden in het uiter
ste oosten van dat land op
grote en strategische schaal
te gaan uitbreiden.
Vreemd is dan weer dat voor
het bezoek aan Ankara van
minister van buitenlandse za
ken Haig, dat een week later
zou plaatsvinden maar werd
uitgesteld vanwege de ge
beurtenissen in Polen, nu ze
ven weken later nog steeds
geen nieuwe datum is vastge
steld. Wil Ankara zich van de
weeromstuit niet te nadruk
kelijk pro-Amerikaans vast
leggen, of distantieert Haig
zich ook in deze kwestie weer
eens van zijn collega?
Feit is dat Washington niet te
klagen heeft over de pro-At
lantische wending die de
Turkse politiek de laatste
maanden heeft genomen. Op
de speciale NAVO-vergade
ring over Polen in januari
sprong Ankara, anders dan
Athene, niet met voetnoten
uit de band, hoewel het even
weinig voelt voor sancties je
gens Moskou of Warschau als
de Griekse regering. En by
de recente stemming in de
VN-assemblee over de bezet
ting van de Golan-hoogten
was Turkije, afgezien van
Egypte, het emge islamiti
sche land dat niet tegen Is
raël stemde; het liet deze 'eer'
over a^n zijn aartsvijand
Griekenland (dat niet minder
dan Turkye dingt naar Arabi
sche sympathie) en Cyprus.
Al eerder had het trouwens de
aandacht getrokken, ook van
de Turkse pers die in deze
nog behoorlyk kritisch
mocht zijn, dat de Turkse
vertegenwoordiger in de Ver
enigde Naties niet meer als
vroeger tegen Zuidameri-
kaanse dictaturen stemt,
maar de lijn van Washington
volgt
Volgzaamheid
Deze toenemende Turkse volg
zaamheid jegens Amerika
was enige weken geleden al
het onderwerp van een kri
tisch artikel, in het maand
blad Soviet Times, dat weinig
de aandacht trok, maar dat
nu achteraf meer betekenis
krygt. Naarmate het Turkse
regime pro-Amerikaanser
wordt, moet het voor Moskou
steeds verleidelijker worden,
de parallel met Polen, die in
het Westen al zo vaak kritisch
wordt gelegd, ook uit te spe
len.
Voor Ankara rijst intussen het
probleem, dat het drie con
necties dreigt te verliezen:
die met de Arabische, die met
de communistische wereld
en die met West-Europa voor
welks kritiek op de mensen
rechtensituatie het steeds
alergischer wordt. En dat
voor sympathie - en financië
le steun - alleen de Verenigde
Staten zouden kunnen over
blijven.
FRANS VAN HASSELT
Leiden, Breestraat 142-144, tel. 133511
Marthe Richard
overleden
PARIJS (AFP) - Marthe Ri
chard, de vrouw die in 1946
zorgde voor de sluiting van
de Franse bordelen, is giste
ren op 92-jarige leeftijd in
haar Parijse woning overle
den.
Marthe Richard heeft een zeer
avontuurlijk leven achter de
rug.
Op jonge leeftijd kwam zij al in
het nieuws als een van de eer
ste vrouwelijke piloten.
Nadat haar eerste echtgenoot,
in de Eerste Wereldoorlog
was gesneuveld, begon zij
een loopbaan als spionne.
Na de Tweede Wereldoorlog
werd zij lid van de Parijse ge
meenteraad. Haar campagne
om tot sluiting van alle 'rode
paleizen' in Frankrijk te ko
men, leidde in 1946 tot een
wettelijk verbod van de bor
delen.
MUSCAT (Reuter/UPI) - De Ver
enigde Staten en Saoedi-Arabiè
zijn overeengekomen een geza
menlijk comité voor militaire
aangelegenheden te vormen. Dit
heeft de Amerikaanse minister
van defensie, Caspar Weinber
ger, gisteren op een gezamenlij
ke persconferentie met zijn Sa-
oedische ambtgenoot, prins Sul
tan Ibn Abdulaziz, in Dahran, Sa-
oedi-Arabië, meegedeeld.
Het "gezamenlijk comité voor mili
taire projecten" werd ingesteld
na langdurige en kennelijk pitti
ge onderhandelingen. Washing
ton had daarnaar al lange tijd ge
streefd en volgens Amerikaanse
functionarissen was het de dui
delijkste stap tot i
niet beperken tot één land". Een
woordvoerder zei later dat Wein
berger zowel Israèl als Saoedi-
Arabië als vrienden van de Ver
enigde Staten in het betrokken
gebied had genoemd. Weinber
ger zei ook dat hy en prins Sul
tan het eens waren geworden
over alle maatregelen die nood
zakelijk zijn voor de verkoop van
Amerikaanse AWACS-vliegtui-
gen (vliegende radar) aan Saoedi-
Arabië.
Zimbabwe wijst
journalist uit
Saoedïs tot openUjke militaire SALISBURY (Reuter) - Zimbab-
samenwerking met de Verenigde
Staten. Weinberger is inmiddels
naar Oman gereisd. Hij zal voorts
Jordanië nog bezoeken.
De Saoedische minister van defen
sie zei er bij de regering-Reagan
op te hebben aangedrongen
krachtig stelling te nemen tegen
wat hij "stomme acties van Is
raël" noemde, waarmee hij ken
nelijk zinspeelde op Israëlische
stappen zoals de annexatie van
de Syrische Golan-hoogvlakte en
het bombarderen van de Iraakse
kernreactor. "Dat zijn provoca
ties en wy hopen dat de regering-
Reagan een krachtier standpunt
zal innemen omdat zij hechtere
betrekkingen met Israel heeft".
Weinberger zei alleen dat hij met
de prins "de levensbelangrijke
noodzaak had besproken van
warme, vriendschappelijke be
trekkingen met verscheidene
landen in het Midden-Oosten.
Wij moeten onze vriendschap
heeft gisteren de geloofsbrie
ven ingetrokken van een West-
duitse dagbladcorrespondent
omdat hij het land zwart zou heb
ben gemaakt.
De directeur van de rijksvoorlich
tingsdienst in Salisbury, Justin
Nyoka, deelde mee dat de rege
ring ook overwoog de tijdelijke
verblijfsvergunning van Hans
Germani van Die Welt in te trek
ken, hetgeen op uitwyzing zou
neerkomen.
Buitenlandse correspondenten die
in Zimbabwe werken zonder een
tijdelijke verblijfsvergunning, lo
pen het risico van een boete van
duizend Zimbabwedollar subsi
diair twee jaar gevangenisstraf of
beide en kunnen het land uitge
zet worden.
Germani, die zijn standplaats heeft
in Zuid-Afrika, heeft volgens
Nyoka vele artikelen over Zim
babwe gepubliceerd die "volle
dig onwaar en lasterlijk" zyn.
Het gezamenlijke militaire comité
zal onder leiding staan van de
twee ministers van defensie. Zij
zullen eens per jaar bijeenko
men. De Verenigde Staten heb
ben dergelijke bilaterale over
eenkomsten met Marokko, Tu
nesië, Egypte en Jordanië. Wein
berger zei dat militaire functio
narissen van lagere rang veelvul-
diger bijeen zullen komen. De
precieze taak van het comité
werd niet vermeld.
Prins Sultan zei niets over het
nieuwe comité. Hij leek militaire
banden tussen beide landen te
bagatelliseren, zeggend dat de
samenwerking niet op "militaire
inspanningen" maar op terrei
nen als economie en technologie
is gebaseerd.
Moebarak
President Hosni Moebarak heeft er
de Amerikaanse president Ro
nald Reagan vorige week in Was
hington meegedeeld dat Egypte
zich blijft vasthouden aan zyn
niet-gebonden status en dus
nooit deel uit zal maken van een
militair bondgenootschap. Dit is
vandaag door Egyptische kran
ten bericht.
"Ik heb er by president Reagan
geen twijfel over laten bestaan
dat Egypte 'als medeoprichter
van de niet-gebonden beweging,
nu meer dan ooit tevoren van
plan is deze lyn te volgen", aldus
Moebarak.
Hij deed zijn uitlatingen tegenover
Egyptische journalisten aan
boord van het presidentiele
vliegtuig tydens zijn terugkeer
naar Kairo, na een reis langs
Washington en vyf andere Wes
terse hoofdsteden.
BOSTON (Reuter) - De vroegere
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken dr. Henry Kis
singer ondergaat vandaag in het
Massachusetts General Hospital
in Boston een open hart opera
tie. zo deelden zyn artsen giste
ren op een persconferentie mee.
Volgens dr Kissinger zelf moet
een obstructie in een hartader
worden weggenomen
De chirurg die de operatie zal uit
voeren, dr W Gerald Air-'--n. /.-i
dat de risico's tot een minimum
beperkt zouden zyn vanwege de
uitstekende gezondheid van de
patiënt en de gezondheid van
zyn hart op zich
