c
c
Troosteloosheid troef
Claus' ,De verzoeking': onduidelijke bedoeling
D
G
Britse schilder
Ben Nicholson
(87) overleden
Van Dalsum-
prijs voor
Scholengroep
"Centrum"
J
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1982
Kunst
ij „Facelift" van F act
3
w
ROTTERDAM - "Facelift", giste
ren in première gegaan bij F act,
is de tweede theaterproduktie
van experimenteel filmer Paul
de Mol. Van oorsprong is hij
beeldend kunstenaar, die terecht
is gekomen in de performance,
het overgangsgebied tussen
beeldende kunst en theater.
De voorstelling die hij heeft ge
maakt met Maria Poot, Mike Pa-
schenegger en Armand Perren-
set (in Leiden nog bekend als re
gisseur van de LAK-produktie
"Pompeuze Puinhoop") is niet
gemakkelijk in woorden te van
gen. Redenerend vanuit de titel,
"Facelift", zou men kunnen zeg
gen dat getoond wordt hoe een
vrouw zich probeert los te ma
ken van een man om het met een
ander te proberen, terwijl de oor
zaak van de verwijdering niet is
LONDEN (UPI) - Ben Nicholson,
die wel de "vader" wordt ge
noemd van de abstracte schilder
kunst in Engeland, is op 87-jarige
leeftijd overleden.
Nicholson, een zoon van de schil
der en ontwerper Sir William Ni
cholson (1872-1949), raakte in de
jaren '30 betrokken bij verschei
dene avant-garde bewegingen.
In die tijd ontwikkelde hij zich
tot de belangrijkste voorman van
de abstracte schilderkunst in En
geland. In 1933 maakte hij zijn
eerste reliëfs in gips. Zijn schil
derwerk toonde veel gelijkenis
met dat van Piet Mondriaan, die
hij in Parijs had ontmoet.
Onder zijn leiding werd in de jaren
voor de Tweede Wereldoorlog
een blad van de abstracte bewe
ging, "Circle", uitgegeven waar
in o.a. Naum Gabo, Henry
Moore, Herbert Read en zijn
toenmalige vrouw, de beeld
houwster Barbara Hepworth,
schreven.
Ben Nicholson kreeg vele onder
scheidingen, waaronder in 1956
een Guggenheimprijs van 10.000
dollar en de Rembrandtprijs in
1974.
verwijderd; een nieuW gezicht
boven op het oude fundament.
De personages blijken te lijden aan
een fundamenteel gemis aan ver
trouwdheid waardoor zij niet in
staat zijn zich ergens of bij ie
mand werkelijk thuis te voelen
en zich met vertrouwen over te
geven. Plaats van handeling is
een hotelgang, volgens De Mol
de meest onpersoorüijke plek die
men kan bedenken.
Een groot deel van de voorstelling
bestaat uit filmbeelden waarin
men o.a. ziet hoe de inventaris
van de ene kamer naar buiten
wordt gesleept (veel matrassen
en beddespiralen) en over andere
kamers wordt verdeeld. Weg
gaan, althans pogingen om weg
te gaan, is een belangrijk thema
in het stuk.
Behalve de filmbeelden zijn er de
handelingen van de spelers op
het toneel die soms gelijk op
gaan met de film, of op zichzelf
staan. Geluid, behorend bij de
film of bij het toneelspel, vervult
een eigen funktie en is niet
slechts begeleiding bij de beel
den.
De voorstelling bestaat uit een aan
tal vrij lange fragmenten die elk
in zichzelf een betekenis hebben;
bij elkaar opgeteld geven zij een
indruk van wat de personages
bezig houdt. Zo is een jongeman
lange tijd zijn lichaam aan het
trainen door middel van sprin
gen en gewichtheffen, maar
komt hij in een andere scène aan
werkelijk lichamelijk contact
niet toe. Een ander is, met be
dekt hoofd, zonder emotie een
vrouw aan het strelen terwijl op
de film zijn hoofd getoond wordt
dat steeds meer in extase raakt.
"Facelift" is een voorstelling ge
worden die je belangstellend be
kijkt om te proberen de stukjes
in elkaar te passen, maar die
geen betrokkenheid oproept.
Hoewel de beelden van eenzaam
heid en troosteloosheid wel her
kenbaar zijn, zijn zy toch te ver
van ons verwijderd door hun ab
stractie. Ook zijn ze weinig met
elkaar verweven en maakt het
stuk een te brokkelige indruk.
De produktie heeft door zijn struc
tuur en vormgeving iets weg van
"Café Amérique" van Richard
Foreman, onlangs in het Micke-
ry, maar mist het overrompelen
de en meeslepende ervan. Hoe
wel "Facelift" zeker niet verve
lend was, zou wat meer vaart
meer spelspanning in het stuk
brengen. "Facelift" komt 19 en
20 februari naar het LAK.
JACQUELINE MAHIEU Maria Poot en Armand Perrenset in "Facelift"
HAARLEM - In "De verzoeking"
van Hugo Claus, oorspronkelijk
een novelle maar door de auteur
zelf voor het toneel bewerkt,
wordt een wel bijzonder schraal
beeld geschetst van de gods
dienstbeleving van een oude, zie
ke non.
Zo oud is zij, dat zij, ziek en al, van
alle kanten leeglopend, door
haar medenonnen van haar bed
gesleurd wordt, om, bespoten
met deodorantspray en eindelo
ze reeks kwellingen te onder
gaan in het kader van haar jubi
leum huldigingen.
De liefdeloosheid en onachtzaam
heid van de nonnen is verbijste
rend; zuster Mechtild wordt
voortgeduwd en -gesleept omdat
het het klooster nu eenmaal ten
goede komt dat één van zijn non
nen met de bisschop op de foto
in de krant komt. "De verzoe
king" is een monoloog van de ju
bilerende zuster waarin haar ge
dachten weergegeven worden
vanaf het moment van ontwaken
tot het einde van de feestelijkhe
den, wanneer Mechtild zich op
de w.c. opsluit nadat zij in haar
broek gedaan heeft. In de loop
van het stuk wordt duidelijk dat
zij maar niets op heeft met de
nieuwigheden in het kloosterle
ven: voor Mechtild bestaat het le
ven uit lijden, zij het dat alleen
haar god de veroorzaker van dat
lijden mag zijn.
Het gesol van de zusters is iets an
ders. God is voor Mechtild niet
warme goedertierendheid, maar
koude naijver. Uit gerechtvaar
digde jaloersheid op haar man
heeft God Mechtils kind dood
geboren laten worden, waarna zij
het klooster inging. Tijdens de
huldiging meent Mechtild in de
bioscoop haar vroegere man Jo
zef te herkennen; terwijl zij her
inneringen met hem ophaalt,
denken de nonnen dat Mechtild
in een visioen communiceert
met heiligen.
Hoewel het stuk de vorm van een
innerlijke monoloog heeft, bevat
het veel verhalende fragmenten,
die erop gericht zijn de toeschou
wer inzicht in Mechtild te geven.
Aan de andere kant is het stuk
niet echt op het publiek gericht,
waardoor niet duidelijk wordt
welke plaats het in de voorstel-
Jacques Commandeur als oude zieke non in "De verzoeking"
ling inneemt: zijn de toeschou
wers voyeurs omdat de non ten
overstaan van hen haar diepste
gedachten prijsgeeft, of zijn zij
deelnemers aan het verhaal om
dat zij mede een rol er in spelen?
Een soortgelijke dubbelheid doet
zich voor in het toneelspel van
Jacques Commandeur: enerzijds
is zijn spel zeer realistisch, hy
laat een zeer veel pijn lijdende
non zien, aan de andere kant
wordt dat realisme te niet gedaan
doordat de acteur rondstampt op
voeten, die reeds half weggerot
heten te zijn, en ook soepel op
het hoge bed springt.
De tekst spreekt hij niet alsof het
gedachten en herinneringen zijn,
die in hem opkomen, maar reci
teert hij als een primair literaire
tekst.
"De verzoeking" is zo vormgege
ven dat inleving niet mogelijk
was. maar wat je verder met de
voorstelling moet komt niet aan
de verf. Auteur en regisseur
Claus heeft een onduidelijkheid
geschapen waar ik niet veel mee
aan kan, het wat en waarom van
deze voorstelling ontgaat me.
"De verzoeking" gespeeld door to
neelgroep Centrum, is in de
Haarlemse Toneelschuur te zien
t/m 20 februari.
JACQUELINE MAHIEU
DEN HAAG - De Albert van
Dalsum-pnjs 1980- 81 van het
Amsterdamse Fonds voor de
Kunst is toegekend aan de
Scholengroep van de hoofd
stedelijke toneelgroep Cen
trum
De prijs, groot 7000 gulden, zal
dit voorjaar worden uitge
reikt aan de acht man sterke
theaterformatie, die in het ju
ryrapport vooral geprezen
wordt voor haar belangrijke
verbindende functie tussen
vormings- en repertoireto
neel. haar inzet en haar sa
menwerking met Nederland
se toneelschrijvers.
Ingeborg Putter, zakelijk leid
ster van de groep, is blij met
de prijs, omdat zo'n onder
scheiding „toch een erken
ning inhoudt van het soort to
neel dat wij beoefenen". Het
gaat er de Scholengroep van
Centrum om leerlingen van
het voortgezet- en beroepson-
derwys inzicht te laten krij
gen in maatschappelijke si
tuaties en systemen, meestal
in een herkenbare, histori
sche context
De Scholengroep bestaat al
sinds 1969, maar sinds artis
tiek leidster en regisseuse
Mette Bouhuys in 1976 bij het
gezelschap kwam. heeft het
zyn huidige fünctie gekre
gen. Behalve Putter en Bou
huys behoren tot de groep:
de acteurs Henk Strijbosch,
Hiije Thiescheffer, Han Kerk-
hoffs. Locs van der Vbet en
Johnny Kraaijkamp Jr., als
mede een technicus.
Tot de stukken die de Scholen
groep de laatste jaren ge
speeld heeft, behoren Goud
koorts (over goudzoekers in
Amerika). Vakantie '38 (over
de opkomst van het natio-
naal-socialisme in Duits
land), De Verloving (over de
crisisjaren in Nederland),
Hollywood '52 (over de com-
munister\jacht in de VS) en
Hotel Bellevue (over de kri-
tiekloosheid van mensen).
Bioscopen
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Een moordverjaar-
dag", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo.
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Black belt Jones",
vr. en za. 23.30 uur, 16 jr
CAMERA (124919): "Lily Marleen", da.
19.00 en 21 15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Sjors en Sjimmie in
het land der reuzen", za., zo. en woe.
14.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Murder by death",
vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
LIDO 1 (124130): "Dr. No", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 12
jr.
LIDO 2: "Killers van Parijs", da. 19.00
en 21.15 uur, do., vr.. ma. en di. ook 14.30
uur, 12 jr
Kindermatinee: "Frank en Frey", za. en
woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
LIDO 3: "The four seasons", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 12
jr.
LIDO 4: "Ik ben Joep Meloen", da.14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al.
STUDIO (133210): "The french lieute
nant's woman", da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, zo. ook 16.45 uur, 12 jr.
TRIANON (123875): "Het mysterie van
de zwarte kat", da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur,
12 jr.
REX (125414): "Here name was Lisa",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Intiem gefluister",
za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Twee vorstinnen en een
vorst", do., vr., ma. en di. 13.30, 18.30 en
21.00 uur, za. en woe. 18.45 en 21.15 uur,
zo. 16.15, 18.45 en 21.15 uur, al.
Kindermatinee: "London connection",
za., zo. en woe. 13.45 uur.
Nachtvoorstelling: "Het huis met de
pantserkluis", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 2: "Raiders of the lost ark", da.
13.30, 18.30 en 21.00 uur, zo. 13.30, 16.00,
18.30 en 21.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Meisjes die zich
voor alle nummertjes lenen", za. 24.00
uur, 18 jr.
EURO 4: "Ik ben Joep Meloen", da.
13.45 uur, al.
"Garantie tot de hoek", da. 18.30 en
21.00 uur. za. 19.00, 21.30 en 24.00 uur,
zo. 16.30. 19.00 en 21.30 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Stir Crazy", vr. 19.30 en
21.30 uur, za 16.00, 19.30 en 21.30 uur,
zo. 15.30 en 21.30 uur, woe. 16.00 uur, 12
jr.
"La banquière", zo. 20.45, di. en woe
20.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Dik Trom weet raad",
za. 14.00 uur. zo. 13.30, woe. 14.15 uur.
Bioscoop Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Ik ben Joep Meloen", da.
14.45, 18.45 en 21.15 uur, al.
CITY 2: "Buddy goes west", da. 14.45
(beh. za. en woe.), 18.45 en 21.15 uur, al.
Kindermatinee: "Circus op stelten", za.
en woe. 14.30 uur
CITY 3: "Endless love", da. 14.45, 18.45
en 21.15 uur. al.
CITY 4: "Virus", da. 14.45,18.45 en 21.15
uur, 16 jr.
Scheepvaart
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt ii van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Exposities
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, t/m 3/10, "Indianen van
Mexico, Azteken in 't verleden. Nahua's
van heden", ma. t/m za. van 10-17 uur,
zo. en feestdagen van 13-17 uur.
Galerie Denise Stephan - Bakker-
steeg 18-20, tentoonstelling Bas
van der Poll, aquarellen en gra
fiek, t/m 21/2, vr. za. zo. van 13.30-
17.30 uur.
Leiderdorp - Gemeentehuis, expositie
van Alex Hakkaart, aquarellen, t/m 9/2,
ma. t/m vr. van 8 tot 17.30 uur en do. van
19-21 uur.
Oegstgeest' - Kunstcentrum Lange-
voort, Lange Voortplein 1, expositie van
werken van Jan Golsteyn; Lia Hoek-
Hannessen; Henny van Oosten-van
Kampen; Jan Treffers, tot 10/2, di., woe.,
do., vr. 13.30-17.30 uur, vr. 19-21 uur, za.
13-17 uur
Stedelijk Museum De Lakenhal - Oude
Singel 28-32, t/m 7/2, tentoonstelling van
werken Bakker Korff, Cornet en Ringe
ling, drie Leidse 19e eeuwse kunste
naars, di. t/m za. van 10-17 uur; zo. 13-17
Gemeentelijke Archiefdienst - Boisot-
kade 2a, t/m 6/2, tentoonstelling "De
ramp van 1807", over de ontploffing van
Waaggebouw - t/m 14/2, tentoonstelling
"Landschap/Natuurbeleving in de mo
derne kunst", ma. t/m za. van 10-17 uur.
Art-tea-house De Oude Rijn - Stille Ma
re 4, t/m 21/2, tentoonstelling van aqua
rellen en litho's van Lies Valerius, di. tl
m za. van 10-17 uur do. tot 21 uur. zo.
11-17 uur.
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat,
febr., tentoonstelling van kinderboeken
voor de leeftijdsgroep van 0-4 jaar, ma.,
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat 4,
t/m 15/3, tentoonstelling van wandkle
den van Annelies van de Beek - Meu-
lenbrug.
Voorschoten - Cultureel Centrum, tot
20/3, expositie van prenten van M.C.
1 14-17 i
Ziekenhuizen
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van
dinsdag 13.0Q uur tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 uur tot zaterdag 13.00
uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intensieve zorg: uitsluitend
na overleg met het hoofd van de afde
ling.
Sportmedisch Advies Centrum:
blessurespreekuur: Elisabethzie-
kenhuis Leiderdorp, 's maandag;
van J 9.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenbuis:
Volwassenen: dagelijks van
14.00-14.45 en van 18.30-19.30 uur.
Klasse afd.: dagelijks van 11.15-
12.00 uur, van 14.00-14.45 uur en
van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van
11.15-12.00 uur (alleen voor echtge
noot) en van 15.00-16.00 uur en van
18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van
15.00-18.30 uur.
C.C.U. (hartbewaking): dagelijks
Van 14.15-14.45 en van 19.00-19.30
Intensieve verpleging: dagelijks
van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinde
renzijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks
van 14.30-14.45 uur en van 18.30-
18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toege
staan kan de hoofdverpleegkundi
ge hiervoor speciale kaarten ver
strekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks: 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
(alleen voor ouders van kinderen kan er
een afwijkende tijd afgesproken wor
den met de hoofdverpleegkundige).
tsezoektijden kinderafdeling:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30
19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le «en 2e klas 11-11.30
uur; 13.30-14.15 uur en 18.30-19.30
uur; 3e klas: 13.30 14.15 uur en
18.30-19.30 uur. Kraamadeling
13.30-14 45 uur alleen voor echtge
noten 19-20 uur Kinderafdeling
voor ouders 18.00-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden ge
meld bij het informatiecentrum
Geluidshinder Schiphol (tel. 020-
175000).
!K HEB MVI DAG niet
NDAAG... SEN ONDERMAATS
-EMPJE MAW3 MISSCHIEN W
ERMEE VAN DE GAOND...HET
TE PP OBEREN
FRED BASSET Fyne menden
Je mocht dat ie 'n
majcker in nood helpen, moor
Z UREROOM
TAART
Roer door een bekertje
rurr room op kamrr
temperatuur. 125 gram
poeder» ui Iter en I thee
lepel cilroenrmip Blyf
heel u opgenomen Lo«
15 (ram (ut op ui 2 eet
lepels liuwr melk Zeef
150 (ram bloem en 75
(ram aardappelmeel en
men( hierdoor jrleide
U|k de gutoplosWng. ru
en dn* eidooiers Klop
de «ritten styf en schep
se luchtig door het be
slag Schep het mengsel
niet geheel gevuld mag
voorverwarmde, matig
Gameren met dunne
plakjes banaan en ge
smolten bittere repen
kr boter hebt geroerd
Licht gekoeld opdie
WIN A BORN
((Quclcl Lieuius
10 februari 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- De gezondheidstoestand van
den Kroonprins (Alexander,
1851-1884, Red is m den laat-
sten tijd weder iets gunstiger.
Naar men verzekert, moet de
prins reeds sedert eenigen tijd
aanhoudend bezig zijn geweest
met het verzamelen van bouto-
stoffen voor een geschiedenis
van den Nederlandschen tak
van het huis van Nassau.
Te Rotterdam heeft een
merkwaardige wedstrijd
plaats gehad tusschen den
hard- en langlooper Otto King
uit Berlijn en den ook hier be
kenden A. Dibbels, dien eerstge
noemde tot een "Concurrenz-
lauf' had uitgedaagd. Eerst
moest ieder op zich zelf eene En-
gelsche mijl - gelijkstaande
met achtmaal de zaal van het
Feestgebouw in het rond in 4
a 4'/? minuut afloopen, hetgeen
door beiden volbracht werd.
Daarna liepen beiden 10 Engel-
sche mijlen - gelijkstaande met
tachtigmaal de zaal van het
Feestgebouw tn het rond tn 50
m mtiten Toen bleek het echter
dat King tn Dibbels zijn mees
ter gevonden had, want tn dien
tijd was deze hem niet alleen
twee zalen vooruit, maar had
hij hem daarenboven onderwijl
telkens nog zooveel voorgege
ven, dat dit nog wel op twee za
len mocht geschat worden King
bleek vermoeid, doch Dibbels
geenszins. Dibbels heeft thans
f500 uitgeloofd aan een teder,
die Zondag a.s. zes kwartier
uurs met hem in denzelfden
draf loopen wil, hetgeen King
heef aangenomen.
Vijftig jaar geleden
Op 56-jangen leeftijd u de
bekende schrijver Edgar Walla
ce te Hollyuood overleden Ge
boren tn Engeland werd hij la
ter oorlogscorrespondent van
Reuter, de Daily News en de
Daily Mail tn den Zuid-A/n-
kaan.se hen oorlog Van zijn
hand zagen meer dan honderd
romans het licht, alsmede een
aantal tooneelstukken. Zijn ro
mans waren vooral op span
ning gericht. De laatste jaren
was hij als cotnmuiaru verbon
den aan de Britse Film Co.
