c
Groot tekort begroting VS
Suriname benoemt
waarnemend president
Hevige gevechten
in oosten
van El Salvador
Handelsoorlog
tussen VS en
Europa dreigt
Poolse CP verliest half miljoen leden
Bezuiniging op sociale lasten
Verhoging uitgaven voor defensie
Vergiftigde
zalm eist
slachtoffer
Israël: VN-resolutie
zonder enige waarde
VS willen
sancties
tegen Cuba
Buitenland
PARAMARIBO (ANP/GPD) - De
president van het hof van justitie
in Paramaribo, mr. L.F. Ramdat
Misier, is bij decreet aangewezen
als waarnemend staatshoofd van
Suriname. Hij zal vandaag in een
openbare zitting van het hof als
zodanig worden geïnstaleerd.
Ramdat Misier neemt de paalts in
van H.R. Chin a Sen die vorgie
week donderdag in verband met
"een gerezen conflict binnen de
regering" op verzoek van het mi
litair gezag als president aftrad
In een ander decreet dat zaterdag
werd afgekondigd, wordt be
paald dat het militair gezag tot
een nader te bepalen tijdstip de
regeermacht uitoefent. Het mili
tair gezag wordt gevormd door
de bevelhebber, de garnizoens
commandant en de bataljons
commandant van het leger.
De Surinaamse minister van volks
gezondheid, sergeant-majoor Ba-
dressem Sital, verwacht niet dat
Nederland ontwikkelingsgeld
voor Suriname zal inhouden.
MAANDAG 8 FEBRUARI 1982
Voorstel tot stopzetten ontwikkelingshulp
Volgens Sital kan Nederland on
mogelijk met intrekking van ont
wikkelingshulp dreigen, omdat
in Suriname „ondanks het terug
treden van president Chin a Sen
geen wezenlijke veranderingen
hebben plaatsgevonden". Sital,
militair leider van het eerste uur,
ontkende desgevraagd dat in Su
riname nu sprake is van een mili
taire dictatuur. „Er zijn blijkbaar
krachten in Nederland die ons in
die hoek willen dringen", aldus
de Surinaamse minister.
Sital reageerde op uitlatingen van
PvdA-buitenlandspecialist Re-
lus ter Beek, zaterdag in het VA-
RA-programma In de Rooie
Haan. Ter Beek meende dat Ne
derland zijn ontwikkelingsrela
tie met Suriname eventueel moet
gebruiken als pressiemiddel
voor terugkeer naar meer demo
cratische verhoudingen. De
PvdA'er vond wel dat een onder
scheid moest worden gemaakt
tussen financiële hulp die direct
aan de bevolking ten goede komt
en die welke bijdraagt tot ver
sterking van de machtspositie
van de militairen.
Volgens Ter Beek hebben de mili
tairen nu het heft definitief in
handen genomen. „Chin a Sen
en zijn regering hanteerden op
zijn minst een schema dat voor
zag in terugkeer naar een parle
mentair democratisch systeem.
De militairen lijken dat perspec
tief niet te bieden". Ter Beeks vi
sie wordt overigens niet gedeeld
door CDA en WD, die eerst wil
len afwachten welke kant het in
Suriname op gaat. D'66 heeft nog
geen standpunt ingenomen.
Het CDA volgt het standpunt van
minister van ontwikkelingssa
menwerking Van Dijk. Bij zijn
aankomst in Jakarta dit week
einde zei hij onder meer: „Het
feit dat militairen de macht heb
ben is op zichzelf geen reden om
de ontwikkelingshulp stop te
zetten. Voor de voortzetting van
onze hulprelatie is belangrijk dat
de mensenrechten worden
geëerbiedigd en er sprake blijft
van een spoedig herstel van de
democratie".
WASHINGTON (AFP/DPA/Heuter) - De Amerikaanse
president Reagan heeft zaterdag zijn begroting voor
1983 onthuld die voorziet in enorme bezuinigingen op
de sociale voorzieningen en een verhoging van de uit
gaven voor defensie. Het begrotingstekort zal enorm
zijn (bijna een achtste van het totale budget), hetgeen
een hoge rentestand belooft voor de komende jaren.
De begroting van 757,6 miljard dol
lar (ruim 1900 miljard gulden)
wordt vandaag aan het Congres
onverhandigd. Voor het lopende
fiscale jaar wordt een tekort van
98,6 miljard dollar verwacht ter
wijl het financiële jaar op 1 okto
ber 1983 begint met een begro
tingstekort van 91,6 miljard dol
lar. Reagan gaf zaterdag toe dat
het begrotingstekort groot is. Hy
weet dit aan de economische re
cessie, maar ook aan zyn voor
gangers. "Het is onmogelijk in
een korte periode de fouten van
tientallen jaren te corrigeren", zo
zei hij.
Sociaal programma
Aanvankelijk zou Reagan zijn be
groting pas vandaag onthullen,
maar delen ervan waren uitge
lekt, zodat hij besloot zaterdag
zijn plannen bekend te maken.
Op de verschillende sociale pro
gramma's als onderwijs, trans
port, gezondheidszorg, voedsel
steun, vakopleiding, huisvesting
en andere wil Reagan 27 miljard
dollar besparen. In de begroting
BRUSSEL (Belga) Van de twee
personen die vrijdag in België als
gevolg van het eten van zalm in
blik in een ziekenhuis moesten
worden opgenomen, is er zater
dagavond één overleden. Dit
heeft de staatssecretaris van so
ciale zaken, Firmin Aerts, giste
ren bekendgemaakt.
Hij raadde de bevolking af zalm
pastei van het bewuste merk
(John West) te gebruiken. De
twee vergiftigingsgevallen de
den zich voor in Messancy in de
Belgische provincie Luxemburg.
van het afgelopen jaar is al sterk
bezuinigd op deze programma's.
In Washington wordt verwacht
dat de Democratische Partij,
meer dan afgelopen jaar, zich nu
sterk zal maken voor de sociale
voorzieningen en aan zal dringen
op vermindering van de defen
sie-uitgaven.
Ondanks het enorme tekort zal
Reagan geen belastingverhoging
voorstellen, hoewel hy onder
grote druk stond om een deel
van de belastingverlaging (25
procent in driejaar) die vorig jaar
werd aangenomen door het Con
gres, terug te nemen.
Hoge rente
Reagan beloofde toen hij aan het
bewind kwam het overheidste
kort in 1984 weg te hebben ge
werkt. Zelfs als Reagans bezuini
gingen door het Congres worden
goedgekeurd, bedraagt het te
kort in 1984 nog 83 miljard dollar
en in 1985 72 miljard. Reagans
doel om het tekort tegen die tijd
weg te werken was gebaseerd op
de veronderstelling dat de rente-
•tarieven snel zouden dalen en
dat de economie snel zou gaan
groeien. Maar in plaats hiervan
zijn de Verenigde Staten terecht
gekomen in een van de ergste re
cessies sinds de Tweede Wereld
oorlog. De rentestand bleef daar
bij onverminderd hoog.
Reagan gaf toe dat er geen snelle
oplossing was voor de economi
sche problemen en dat het er
naar uitzag dat de rentestand de
komende jaren veel minder snel
zal dalen dan de regering hoopte.
Een groot begrotingstekort
houdt de rentestand hoog omdat
de regering dan veel geld moet
lenen.
Als het congres niet akkoord gaat
met de voorgestelde snoeingen
zal, zo maakte de regering be
kend, het tekort stijgen tot 147
miljard dollar in 1983, 167 mil
jard in 1984 en 171 miljard in
1985.
JERUZALEM (AFP) - De Israëli
sche regering beschouwt de re
solutie van de Algemene Verga
dering van de Verenigde Naties
tot het isoleren van het land na
de annexatie van de Syrische
Golan vlakte (als "van nul en ge-
ner waarde". De anti-Israëlische
meerderheid in de Verenigde
Naties heeft bewezen dat die or-
R. Brigades
erkennen
nederlaag
ROME (Reuter) - De Italiaanse
stadsguerrillabeweging Rode
Brigades hebben de bevrijding
van de ontvoerde NAVO-gene-
raal Dozier. "Eén punt voor de
bourgeoisie" genoemd en de po
litie ervan beschuldigd verdach
ten te hebben gemarteld.
Volgens de Italiaanse politie is gis
teravond een zesde communiqué
van de Rode Brigades gevonden,
die Dozier hadden ontvoerd op
17 december en hem hadden
vastgehouden tot hij op 28 janua
ri door veiligheidstroepen werd
bevrijd. "De bourgeoisie heeft
ontegenzeggelijk een punt in
haar voordcel gewonnen" aldus
het communiqué. Marteling van
gearresteerde verdachten van de
Rode Brigades was "het instru
ment waarmee de bourgeoisie
dit gevecht heeft gewonnen".
SAN SALVADOR - Een van de zes nieuwe helikopters, die het leger van El Salvador heeft gekregen t
Verenigde Staten, wordt uitgeladen met behulp van een Amerikaanse adviseur.
ganisatie door vijandige staten
voor oorlogszuchtige propagan
da wordt gebruikt". "De Israëli
sche regering is ingenomen met
de houding van de landen die te
gen de Arabisch-communisti-
sche resolutie hebben gestemd",
aldus het communiqué dat na de
wekelijkse kabinetszitting werd
uitgegeven.
In het communiqué werd voorts
gezegd dat elke Israëlische rege
ring sedert de vorming van de
staat in 1948 gestreefd had naar
vrede, niet door woorden maar
door daden. De Algemene Verga
dering toonde eens temeer dat
dit internationale orgaan geen in
strument voor de vestiging of
handhaving van vrede is, maar
integendeel, een instrument is
dat door vijandige staten gehan
teerd wordt om hun vijandigheid
en huichelachtigheid te versprei
den die de vrede en veiligheid
van landen ondermijnen, aldus
het communiqué.
De Israëlische ambassadeur bij de
Verenigde Naties, Yehuda Blum,
is voor overleg naar Jeruzalem
ontboden.
In een telefonisch vraaggesprek
met de Israëlische radio zei de
ambassadeur gisteren van me
ning te zijn dat "de Arabieren de
weg bereiden voor een resolutie
tot uitzetting van Israël uit de or
ganisatie van de Verenigde Na
ties". Dat standpunt werd ge
deeld door de Israëlische oud
minister van buitenlandse zaken
Abba Eban (Arbeiderspartij).
Eban zei dat het "geen twijfel
lijdt dat de volgende stap in het
Arabische diplomatieke offen
sief zal zijn te pogen Israël uit de
VN te verdrijven".
SAN SALVADOR (Reuter) - In
het oosten van El Salvador gin
gen gisteren de hevige gevechten
door waarbij in de afgelopen
week een groot aantal militairen
en guerrillastrijders is omgeko
men. Dit is gisteren vernomen
uit militaire bronnen in San Sal
vador.
De voortdurende strijd, die is door
gedrongen tot in de oostelijke
provinciestad Usulutan. begon
zes dagen geleden. Volgens de
bronnen is een groot aantal sol
daten gesneuveld en is het aantal
doden onder de guerrillastrijders
ook hoog.
Journalisten en reizigers die de
stad trachtten te bereiken zijn
herhaalde malen tegengehouden
door leden van het verzet die de
len van de twee belangrijkste
doorgaanswegen in het land in
handen hebben.
Volgens legerofficieren hebben on
geveer 500 door Amerikanen op
geleide commando's barricades
van het verzet doorbroken bij
een poging Usulutan hulp te bie
den. Zij voegden eraan toe dat de
500 leden van het Atlacatl-batal-
jon gisterochtend de barricades
op de kustweg naar de provincie
stad, 105 km ten oosten van San
Salvador, hebben aangevallen
nadat zij vijf km ten oosten van
Usulutan in een hinderlaag wa
ren gelopen.
De weg is bezaaid met vrachtwa
gens en bussen die in brand zijn
gestoken door guerrillastrijders
op de zwaar versterkte versper
ringen, aldus ooggetuigen. Het
verzet heeft ook de weg ten wes
ten van Usulutan in handen waar
Marchais herkozen
PARIJS (GPD) - Het 24ste party
congres van de Franse commu
nisten is gisteren geëindigd met
de herverkiezing van secretaris
generaal Georges Marchais. par
tijleider sinds 1972. In de eindre-
solutie wordt gesteld dat er
„diepgaande verschillen" be
staan tussen de communisten en
hun socialistische regeringspart
ners. De resolutie stelt met zo
veel woorden „Wij communis
ten zijn marxisten, wij voeren de
klassenstrijd en wij eisen de
breuk met het kapitalisme".
de laatste barricade van de guer
rillastrijders op slechts 800 meter
van een legerpost staat, zo blijkt
uit berichten van journalisten.
De weg van San Francisco naar
San Miguel wordt eveneens be
heerst door de opstandelingen
die gisteren aanvallen uitvoer
den op het legergarnizoen in San
Miguel, aldus militaire bronnen.
De Verenigde Staten, bezorgd over
de opmars van de guerrillastrij
ders in de afgelopen tijd, brach
ten dit weekeinde met spoed zes
helikopters over naar San Salva
dor om toestellen te vervangen
die vorige maand werden ver
nield bij een aanval van het ver
zet op een luchtmachtbasis.
De opstandelingen hebben de af
gelopen tijd hun activiteit opge
voerd naar aanleiding van de ko
mende algemene verkiezingen
op 28 maart. Het linkse verzet
wijst de verkiezingen af als een
door de Verenigde Staten gema
nipuleerde farce waarbij de
macht in handen blijft van de mi
litairen. Radio-Venceremos, de
omroep van de guerrillastrijders,
blijft de bevolking oproepen in
opstand te komen tegen de junta.
WASHINGTON (Reuter) - De
Amerikaanse president, Reagan,
is van plan economische straf
maatregelen te nemen tegen Cu
ba. dat hij er van beschuldigd
linkse guerrillastrijders in El Sal
vador van wapens te voorzien.
Dit hebben Amerikaanse func
tionarissen zaterdag verklaard.
Het Witte Huis had al aangekon
digd dat de president spoedig
een verklaring zal uitgeven over
Russische wapenleveranties aan
Cuba. Uit rapporten van gehei
me diensten blijkt volgens de
functionarissen dat een deel van
de wapens naar de Salvadoriaan-
se rebellen wordt doorgestuurd.
De Amerikaanse televisiemaat
schappij NBC zei dat de maatre
gelen het voor Cuba moeilijker
moeten maken produkten in an
dere landen te kopen en de Cu
baanse mogelijkheden om
vreemde valuta te verdienen
moeten verkleinen. Het Witte
Huis weigerde details van de
beoogde maatregelen te geven.
Staal, slachtkippen, kernwa
pens en de Poolse crisis heb
ben op het eerste gezicht wei
nig met elkaar te maken. Het
zijn echter dit soort uiteenlo
pende zaken die m combina
tie met elkaar de Europees-
Amerikaanse verhoudingen
de laatste tijd aardig dreigen
te verzuren. Dat West-Europa
en de Verenigde Staten sterk
uiteenlopende opvattingen
hebben over de Oost-West-re-
laties of de ontwikkelingen in
El Salvador, is geen nieuws.
Verschillen in positie in de
wereld en in politieke den
krichting geven daar ruime
aanleiding toe en, zo wordt
daar vaak aan toegevoegd,
dat moet ook kunnen in de
vrije westerse samenleving.
Dat men intern, zeker aan Ame
rikaanse kant, minder en
thousiast is over de Europese
„eigengereidheid" blijkt ove
rigens uit de herhaalde drei
gementen om Europa maar
aan haar lot over te laten. De
Atlantische breuklijnen wor
den evenzeer belicht door de
krampachtige pogingen ze te
ontkennen, door zowat ie
dere NAVO-ministersverga-
dering waar men niet vech
tend over straat is gerold, tot
een toppunt van Atlantische
eensgezindheid te verklaren.
Die Europees-Amerikaanse
spanningen hebben de laat
ste weken een extra explosie
ve lading gekregen: geld, of
wel de miljarden die deze
twee grootste handelsblok
ken ter wereld aan elkaar en
aan andere landen verdienen.
De handelsrelaties tussen
West-Europa en de Verenig
de Staten, tot nu toe geba
seerd op de principes van de
vrije wereldmarkt en de in
ternationale afspraken daar
over, beginnen te schuren nu
financieel aan beide kanten
van de oceaan de eindjes aan
elkaar geknoopt moeten wor
den.
De Amerikanen beschuldigen
Europa er nu plotseling van
hun markt voor staal en een
aantal landbouwprodukten
te ondermijnen met goedko
pe, zwaar gesubsidieerde ex
port. Europa wijst die be
schuldigingen van de hand
en meent daarentegen dat de
Amerikanen hun eigen pro
blemen ten koste van de Eu
ropeanen willen oplossen. In
de wandelgangen van de Eu
ropese Gemeenschap in
Brussel wordt al druk gespe
culeerd over een komende
Europees-Amerikaanse han
delsoorlog, 'die de vrije we
reldhandel ernstig bedreigt
en kan leiden tot het soort
protectionisme dat in de ja
ren '30 zulke desastreuze ge
volgen heeft gehad voor de
internationale economie.
Maandag 8 en dinsdag 9 februa
ri zullen drie vertegenwoor
digers van Europa, de Euro
pese commissarissen d'Avig-
non (industrie), Dalsager
(landbouw) en Haferkamp
(internationale betrekkin
gen), in Washington proberen
de sfeer wat op te klaren. Zij
spreken daar met een hoge
Amerikaanse regeringsdele
gatie onder leiding van de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Haig. In
Brussel gaat men er overi
gens van uit dat dit pas de
eerste van een serie Ameri-
kaans-Europese besprekin
gen zal zijn over de in de Ver
enigde Staten bestaande
klachten.
Die klachten kwamen in eerste
instantie van de grote Ameri
kaanse staalbedrijven zoals
US Steel en Betlehem Steel.
Zij wezen (vermeende) goed
kope Europese staalimporten
in de VS aan als de eerste oor
zaak van de 79.000 arbeids
plaatsen die vorig jaar in de
Amerikaanse staalindustrie
verloren gingen. Volgens Eu
ropa is de oorzaak van die
werkloosheid echter de te
ruglopende Amerikaanse
economie.
Dat Europa niet de hoofdschul
dige is, blijkt volgens de Eu
ropese Commissie duidelijk
uit de cijfers. De Europese
export naar de Verenigde
Staten liep vorig jaar terug
met 16 procent, terwijl de
produktie van de Amerikaan
se staalbedrijven slechts met
12 procent terugliep, en dat
was evenveel als het staalver-
bruik in de Verenigde Staten
verminderde.
Ondanks deze cijfers nam de
Amerikaanse regering 109
van de 132 door de Ameri
kaanse staalbedrijven inge
diende klachten tegen voor
namelijk Westeuropese staal
bedrijven (waaronder de Ne
derlandse Hoogovens) over.
„Nu het economisch zo
slecht gaat, durft de Ameri
kaanse president Reagan
kennelijk niet zo duidelijk te
zeggen dat de klachten, ge
zien de internationale afspra
ken, niet terecht zijn", zegt
een EG-functionaris.
Het probleem is dat, ook al zul
len die klachten uiteindelijk
ongegrond blijken. Europa
toch voor zo'n 7 miljard gul
den aan orders uit de Ver
enigde Staten kan mislopen
door de onzekere situatie die
nu is ontstaan. Industrie
commissaris d'Avignon heeft
daarom een hartig woordje te
spreken met zijn Amerikaan
se gastheren. Hij noemde de
Amerikaanse opstelling eer
der al „schandalig". „Men is
sterk in beschuldigingen,
maar ongelooflijk zwak in be
wijzen", aldus d'Avignon.
Na de staal, richten de Ameri
kanen ook hun pijlen op de
Europese landbouwsubsi
dies. Goedkope export van
graanprodukten, suiker, kip
pen, en citrusfruit zou de
Amerikaanse boeren en fruit
telers grote schade hebben
berokkend en het Europese
marktaandeel onevenredig
hebben vergroot. Ook deze
klachten wijst de Europese
Gemeenschap van de hand.
In Brussel wordt benadrukt dat
de subsidie-systemen al lang
bestaan en in eerdere han
delsbesprekingen ook door
de Amerikanen aanvaard
zijn. „Omdèt de Amerikaanse
boeren een slecht jaar heb
ben, kunnen wij toch niet in
eens onze eerder aanvaarde
subsidies gaan afbreken. Dat
zou de basis van de Europese
landbouwpolitiek om zeep
helpen. Dat kunnen ze wel
vergeten. Als daardoor een
handelsoorlog dreigt, dan
moet dat maar", zo wordt in
de Europese wandelgangen
gezegd.
Men hoopt en verwacht dat de
Amerikanen uiteindelijk wel
water in hun wijn zullen doen
en de voordelén van de be
staande vrije markt zullen
verkiezen boven de risico's
die ontstaan als de twee
machtige handelsblokken
onderling aan het bakkeleien
slaan. Maar het zal nog wel
een tijdje duren voordat Was
hington zover is. Daarom
gaat de Europees-Ameri
kaanse samenwerking een
spannend jaartje tegemoet.
„Het zal eerst nog wel een
stuk slechter worden, voor
dat de situatie weer verbe
tert", zo wordt in Brussel op
gemerkt.
FERRY MINGELEN
WARSCHAU/ROME (DPA/Reuter) - De
Poolse communistische partij ondervindt
veel moeilijkheden bij haar pogingen om
weer vaste voet te krijgen in bedrijven,
onder de intelligentsia en op cultureel ge
bied. Dit heeft Wlodzimierz Mokrzyszc-
zak, kandidaat-lid van het Politburo, in
een vraaggesprek met het Poolse persbu
reau PAP verklaard Volgens hem heeft
de partij sinds juli 1981 bijna een half mil
joen leden verloren.
Vooral in bedrijven waar de onafhankelijke
vakcentrale Solidariteit een sterke positie
heeft opgebouwd, kan de communisti
sche party moeilijk haar invloed vergro
ten, zei hij.
Dat het ledental van de partij tot ongeveer
2,6 miljoen is gedaald, was een gevolg van
uittredingen en zuiveringen. Volgens Mo-
kryszezak is de partij bereid te gaan pra
ten met de arbeiders die na het ontstaan
van Solidariteit in augustus 1980 hun par-
tijlidmaatschap hebben opgezegd.
Hij verzekerde dat de onder druk van Soli
dariteit ingevoerde veranderingen, zoals
de invoering van geheime stemmingen
en een stelsel van meer kandidaten bij
verkiezingen, zullen worden gehand
haafd. „Het proces van democratische
veranderingen in het leven van de partij
zal voortgaan", aldus Mokrzyszczak.
In Rome gaf de Poolse primaat, aartsbis
schop Jozef Glemp, gisteren te kennen
dat de roomskatholieke kerk ook na de
afkondiging van de staat van beleg het als
haar taak ziet, te bemiddelen tussen staat
en maatschappij. In een preek zei hy tot
de in Rome verblijvende Polen: „Ons va
derland is ziek. Vol woede richt de ene
groepering zich tegen de andere. Het is
nu de taak van de kerk zich over de lij
dende maatschappij te buigen en als ge
neesmiddel de naastenliefde aan te beve
len.
De Polen zijn in staat met elkaar tot over
eenstemming te komen. De enige weg is
de dialoog. Daarbij zal er ook een plaats
voor het vakverbond Solidariteit worden
gevonden, zoals ook de kerk haar plaats
heeft", aldus mgr. Glemp.
In Washington verklaarde Edwin Meese,
het hoofd van de staf van president Rea
gan, in een televisievraaggesprek dat de
president zonodig Polen in gebreke kan
stellen wat de schulden van 26 miljard
dollar betreft die dat land tegenover het
westen heeft. Een dergelijke stap zou
echter tot een ernstige economische ont
wrichting in Europa leiden.
Daar zouden de regeringen gedwongen zyn
de banken in hun land te hulp te komen.
„Dit zou leiden tot een grote breuk met
onze bondgenoten die nu de standpunten
steunen die wij hebben ingenomen", al
dus Meese Toch sloot hij de mogelijk
heid niet uit dat Reagan tenslotte een der
gelijke beslissing zou moeten nemen.
„Wij bezitten altijd deze mogelijkheid en
de president zal - daar ben ik zeker van -
op een daarvoor geschikt ogenblik die
mogelijkheid gebruiken".
