Suriname rustig na"coup'
Modern wapentuig voor
Salvadoriaanse junta
Freddie Laker
verkeek zich op
koersverhouding
Engeland volgt
voorbeeld Reagan
Schmidt wint vertrouwenskwestie
t
D
Israël kwaad over
uitlating Moebarak
Reactie Den Haag terughoudend
Nieuw
Evenement
In Ahoy"!
ZATERDAG 6 FEBRUARI 1982
JOHANNESBURG (ANP/Reuter/
UPI/DPA) - De voedingsbond
FNV en de anti-apartheidsbewe-
ging Nederland zullen hun acties
voor de vrijlating van de Zuid-
afrikaanse vakbondsveteraan
Oscar Npetha opvoeren, nu
diens collega dr. Neil Aggutt in
de Zuidafrikaanse gevangenis is
omgekomen. Gistermiddag werd
bekend dat de 29-jarige Aggutt
donderdagavond dood in zijn cel
is aangetroffen.
De Voedingsbond FNV en de anti
apartheidsbeweging Nederland
vrezen dat de 72-jarige Npetha
eenzelfde lot wacht. Volgens de
organisaties zijn in de afgelopen
jaren al meer dan vijftig gedeti
neerden onder de handen van de
Zuidafrikaanse veiligheidspoli
tie "omgekomen". Volgens hen
is de dood van dr. Aggutt een on
derdeel van de aanval van het
Buitenland
Vakbondsman
Zuid-Af lik a
sterft in cel
apartheidsregime bedoeld om de
vakbeweging* in Zuid-Afnka te
vernietigen.
Aggutt was een van de leiders van
een multiraciale voedselbond.
Hij werd verleden jaar novem
ber, samen met 16 andere critici
van het apartheidsbewind gear
resteerd op grond van de anti
terreurwet. Deze wet geeft de
veiligheidspolitie de bevoegd
heid mensen voor onbepaalde
tijd vast te houden, zonder dat er
een specifieke beschuldiging te
gen hen geuit wordt.
Een woordvoerder van de Zuid
afrikaanse vakfederatie Fosatu
zei naar aanleiding van de dood
van Aggutt: "Niemand weet wel
ke verschrikkingen hebben ge
leid tot zijn dood". "Zijn dood is
nog een schandvlek op de veilig
heidswetgeving, die toch al in
een kwaad daglicht staat".
Volgens officieuze cijfers is Aggutt
de 46ste arrestant die sinds 1963
in een cel van een politiebureau
is overleden. Hij is de eerste
blanke die dit lot ten deel valt.
Volgens het hoofd van de Zuidafri
kaanse politie, .generaal Mike
Geldenhuys, heeft Aggutt zich
opgehangen in zijn cel.
JERUZALEM (DPA) - De oproep van de Egyptische president Hosni
Moebarak tot erkenning van een Palestijns recht op zelfbeschikking is,
naar het oordeel van Israel, "in tegenspraak met de overeenkomsten
van Camp David inzake het Midden-Oosten".
Moebaraks uitlatingen in Washington kunnen worden beschouwd als
"een verkapte uitnodiging tot oprichting van een Palestijnse staat", zo
verklaarde gisteren de woordvoerder van het ministerie van buiten
landse zaken in Jeruzalem. Hij herinnerde eraan dat Israël, Egypte en
de Verenigde Staten in Camp David uitdrukkelijk zijn overeengeko
men dat het Palestijnse vraagstuk moet worden opgelost door middel
van een regeling voor autonomie aan de bevolking in het bezette deel
van Jordanië en de strook van Gaza.
In Israël worden de jongste uitspraken van Moebarak gezien als een aan
wijzing dat de houding van Egypte na de moord op diens voorganger,
Anwar Sadat, is verhard.
DEN HAAG (GPD/ANP) De Nederlandse regering en
volksvertegenwoordiging stellen zich nog bijzonder te
rughoudend op ten aanzien van het aftreden van de
Surinaamse regering onder Chin A Sen.
Volgens premier Van Agt is er gis
termiddag in de ministerraad
nauwelijks gesproken over deze
nieuwe ontwikkeling omdat er
„te weinig vaste, solide informa
tie" is om de situatie te beoorde
len. Volgens de „sterke man"
van Suriname, legerbevelhebber
Desi Bouterse, is er slechts spra
ke van een overgangsperiode
naar een regering die „meer in
overeenstemming is met de revo
lutionaire doeleinden".
Uit de spaarzame berichten uit Su
riname blijkt het aftreden van de
burgerregering-Chin A Sen en de
uitoefening van het gezag door
de Nationale Militaire Raad, wei
nig publieke opschudding te
weeg te hebben gebracht. Er is
"Vliegen in
VS nog
even veilig"
WASHINGTON (Reuter)
yiiegén in de Verenigde Staten
is even veilig als het was voor de
staking van luchtverkeerslei
ders, die zes maanden geleden
begon. Dit blijkt uit een rapport
van de Amerikaanse stichting
"veiligheid bij het vliegen" dat
gisteren werd gepubliceerd.
De verboden staking van 11.500 le
den van de organisatie van lucht
verkeersleiders (PATCO) begon
op 3 augustus. President Reagan
ontsloeg alle stakers die weiger
den aan het werk te gaan.
Sinds de staking hebben zich twee
grote ongelukken voorgedaan in
de Verenigde Staten, maar geen
van beide is te wijten aan de ver
keersleiders, zegt het rapport.
"Een grote meerderheid van de
piloten die werd ondervraagd
vond het nieuwe systeem 'beter
dan vroeger' en een 'plezier om
mee te vliegen'".
ADVERTENTIE
geen verhoogde militaire aanwe
zigheid op straat en van politieke
en maatschappelijke organisa
ties is tot dusverre geen reactie
vernomen. Volgens Bouterse zal
het opstellen van een nieuwe
grondwet voor Suriname ge
woon doorgaan en zal er voorlo
pig geen nieuwe president wor
den aangesteld om Chin A Sen te
vervangen.
In Nederland is erg bezorgd gerea
geerd op de gebeurtenissen in
Suriname. „De regering zou het
ten zeerste betreuren indien door
deze gebeurtenissen het opstel
len van een nieuwe grondwet en
de weg naar wederinvoering van
democratische verhoudingen,
waartoe de regering Chin A Sen
zich had verbonden, zouden wor
den onderbroken", aldus de
woordvoerder van minister van
buitenlandse zaken Van der
Stoel.
In de meeste Tweede-Kamerfrac
ties wordt het komend weekend
overlegd over de nieuwe situatie
in Suriname, met name waar het
de gelden van ontwikkelingssa
menwerking betreft. Volgens ka
merlid voor de PvdA Knol mag
het niet zo zijn dat „de gelden
voor ontwikkelingssamenwer
king een versteviging van de po
sitie van de militaire machtheb
bers ten gevolg hebben". Even
als de andere fracties echter een
terughoudendheid voor wat be
treft commentaar op de gebeur
tenissen.
De afgetreden president Chin A
Sen heeft inmiddels aangekon
digd zich volledig uit de politiek
terug te willen trekken. In tegen
stelling tot eerdere berichten zou
hij niet onder huisarrest zijn ge
plaatst. De ex-president denkt er
aan met vakantie te gaan en ver
volgens een boek te gaan schrij-
De Rekreatiebeurs voor Het Hele
Gezin. Centraal staat: Rekreëren
in eigpn omgeving.
VRIJBUITEN'82 biedt
een keuze uit:
Rekreatie-en pretparken
Dagtrips- en vakantie informatie
Caravans, Vouwwagens,
•Mo.torhomes, Tenten,
kampeerartikelen, accessoires.
Speciale A ttraktiesü
Paard- en ponyrijden in het
wild-west park, wild-west
sporten Presentaties van div
VW's. Walibi, Bobbejaanland,
Madurodam etc. Sport en spel
In het wild-west park treden
bekende country and westèrn
groepen voor u op.
VRIJBUITEN'82
woensdag 3 t/m zondag 7
FEBRUARI
AHOY' ROTTERDAM
open: dagelijks'van 11.00tot
17 OOu. en van 19 00 tot22.30u
Zondagavond gesloten
De recreatiebeurs voor het hele gezin
Legerbevelhebber Bouterse ver
klaarde tegenover het NOS-jour-
naal, dat er in Suriname voorlo
pig geen nieuwe president zal
komen. Hij zei verder dat hijzelf
niet die functie zal vervullen.
TEHERAN (AFP) - De Brit
Andrew Pyke die onlangs in
Iran werd vrijgelaten na een
gevangenschap van 17 maan
den, is gisteren uit Iran ver
trokken. Hij stapte op het
vliegveld van Teheran in een
toestel van Iran Air, dat als
bestemming Amsterdam
heeft. Er worden tussenstops
gemaakt in Athene en Brus-
De 42-jarige Pyke is getrouwd
met een Nederlandse en
woont in Voorburg. Hij werkt
bij een Nederlands bedrijf
dat in Iran helikopters ver
huurde. In augustus 1980
werd hij op de luchthaven
van Teheran aangehouden
toen hij op het punt stond
Iran te verlaten. De Iraanse
autoriteiten beschuldigden
hem aanvankelijk van spio
nage maar tot een proces
kwam het nooit.
(foto: Andrew Pyke herenigd
met zijn vrouw na aankomst
in Athene).
Sancties tegen Polen
LONDEN (AFP/DPA/UP) - Enge
land heeft gisteren een reeks eco
nomische en politieke sancties
afgekondigd tegen Polen en de
Sowjet-Unie.
Volgens de eerste berichten krijgt
Polen geen nieuwe Engelse kre
dieten meer. De onderhandelin
gen over de aflossing van de
Poolse schuld worden bevroren.
Voorts selt de Engelse regering
reisbeperkingen in voor Russi
sche en Poolse diplomaten in
Engeland. Ook werd aangekon
digd dat de BBC meer radio-uit
zendingen in het Pools zal gaan
uitzenden, die bestemd zijn voor
Polen.
Nadat de Russische en de Poolse
ambassadeur op de hoogte wa-
WASHINGTON (AFP/Reu-
ter) - Het Amerikaanse
ministerie van defensie
heeft gisteren bekendge
maakt dat de luchtmacht
van El Salvador op korte
termijn versterkt zal wor-
gon kon nog niet zeggen hoeveel
toestellen er in totaal geleverdzu-
len worden, en of er al een begin
is gemaakt met de leverantie.
Evenmin kon hij vragen beant
woorden over een mogelijke ver
sterking van het aantal Ameri
kaanse militaire adviseurs in El
Salvador.
den met modern Ameri- De luchtmacht van El Salvador
kaans materieel.
El Salvador krijgt troepentrans
port-vliegtuigen van het type C-
123, verkenningsvliegtuigen van
het type 02 en lichte bommen
werpers, vermoedelijk van het
type A-37 'dragonfly'. Bovendien
worden zes UH-1H (Huey) heli
copters overgevlogen naar El
Salvador.
Een woordvoerder i
heeft nog niet eerder de beschik
king gehad over dergelijk mo
dern materieel. Deze toestellen
zijn technologisch veel hoog
waardiger dan het materieel
waarmee de luchtmachten van
de landen in Centraal-Amerika
zijn uitgerust. Volgens militaire
specialisten in Washington be
schikt alleen Cuba misschien
over vergelijkbare toestellen van
Russische herkomst.
i het Penta- Frankrijk en Zweden hebben gis- af.
teren de gebeurtenissen in El
Salvador en Polen veroordeeld
als schending van de rechten van
de mens. De twee landen vragen
de militarie autoriteiten in War
schau de politieke dialoog met
het Poolse volk te hervatten.
De schending van de rechten van
de mens moet veroordeeld wor
den, waar zich dit ook voordoet.
Het bloedvergieten in El Salva
dor is eveneens een zaak die het
Franse en het Zweedse volk diep
raakt', zo zei minister van buiten
landse zaken Cheysson. De Fran
se minister verklaarde dat zijn
land geen sancties wil afkondi
gen tegen de Sowjet-Unie, zo
lang Moskou zich onthoudt van
rechtstreekse interventie in Po
len. Cheysson sloot gisteren een
tweedaags bezoek aan Zweden
ren gesteld van de Engelse maat
regelen, werden de sancties in
het Lagerhuis bekendgemaakt.
De maatregelen zijn genomen,
na overleg met de NAVO.
De sancties tegen de Sowjet-Unie
betreffen met name vier Brits-
Russische overeenkomsten op
het gebied van medische samen
werking, milieubescherming,
landbouw en kernenergie.
Ook zullen enige visserij-overeen
komsten tussen Groot-Brittan-
nië en de Sowjet-Unie in het na
deel van de laatste herzien wor
den. De Britse regering maakte
verder bekend dat zij opnieuw
wil onderhandelen over de voor
waarden van een Brits-Russisch
verdrag inzake de koopvaardij.
Poolse regeringsfunctionarissen
hebben gisteren met nadruk be
richten tegengesproken over sys
tematische slechte behandeling
van geïnterneerden. Eerder deze
week was gemeld dat tien gein-
terneeerden in de Suwalki-ge-
vangenis in Noordoost-Polen
zouden zijn geslagen.
Regeringsfunctionarissen erken
den dat in enkele gevallen span
ningen mogelijk zijn uitgelopen
op een confrontatie, maar ze be
klemtoonden dat dit geen alge
meen patroon is. Ook ontkenden
ze dat vrouwen in het interne
ringskamp Goldap bij de Russi
sche grens te horen hadden ge
kregen dat ze een loyaliteits
verklaring moesten tekenen, als
ze niet het risico wilden lopen
dat hun kinderen in staatstehui-
zen geplaatst zouden worden.
De Poolse rechtbanken hebben
voortvarend gereageerd op de
ongeregeldheden in Gdansk van
afgelopen zaterdag. Volgens
persberichten zijn al 83 mensen
die betrokken waren bij de beto
ging veroordeeld. Zij kregen ge
vangenisstraffen van één tot
twee maanden of werden veroor
deeld tot boetes. In totaal wer
den bij de betoging 250 personen
gearresteerd.
(Van onze correspondent Hans Amesz)
BONN - De regeringsfracties SPD en FDP
hebben hun volle vertrouwen uitgesproken
in bondskanselier Helmut Schmidt, en daar
mee in de voortzetting van de politiek van de
sociaal-liberale bondsregering. De door
Schmidt volgens artikel 68 van de Grondwet
ingediende motie van vertrouwen kreeg 269
ja-stemmen Dat betekent dat alle SPD- en
FDP-afgevaardigden vóór hebben gestemd
De CDU-CSU-oppositie stemde, eveneens
gesloten, tegen de motie van vertrouwen. Na
afloop van de niet geheime stemming kreeg
Helmut Schmidt een staande ovatie van
SPD en FDP. De sociaal-democratische
fractieleider Herbert Wehner overhandigde
hem een bos rode anjers.
Het was gistermiddag laat de tweede keer dat
de Bondsdag zich moest uitspreken over een
door een bondskanselier ingediende ver
trouwenskwestie.
Toen dit voor de eerste keer in mei 1972 ge
beurde, ging het erom de weg te openen naar
nieuwe verkiezingen. Door het overlopen
destijds van meerdere afgevaardigden naar
de oppositie, was de positie van de toenmali
ge bondskanselier Willy Brandt ondermijnd.
Brandt stelde vervolgens de portefeuille-
kwestie en won. De daarna gehouden ver
kiezingen leverden een grote winst op voor
SPD en FDP samen. Daarmee was de basis
geschapen voor de nieuwe Oostpolitiek.
Dit keer ging het bij de vertrouwenskwestie
om iets heel anders. Schmidt had van zijn
grondwettelijk recht gebruik gemaakt om,
zoals hij gisteren zei, „de burgers van ons
land en de internationale openbaarheid een
signaal van duidelijkheid te geven". Volgens
de Westduitse regeringschef hebben die kie
zers, die bij de bondsdagverkiezngen van 5
oktober 1980 op sociaal-democraten en libe
ralen hebben gestemd omdat zij een voort
zetting van de sociaal-liberale regeringscoa
litie wensten, zekerheid nodig dat de rege
ring het haar voor vier jaar verleende man
daat ook werkelijk zal uitoefenen.
Schmidt heeft de vertrouwensvraag gesteld in
samenhang met het afgelopen woensdag
door de regering bekendgemaakte werkge
legenheidsprogramma. Hij weigerde echter
uitdrukkelijk de vertrouwenskwestie alleen
maar met dit na veel strijd tussen SPD en
FDP bereikte compromis te verbinden. De
kanselier wilde dat zijn hele politiek inzet
van de vrijdag gehouden stemming zou zijn.
Die wens is in vervulling gegaan.
De verklaring over de failliet
verklaring van Freddie Laker
is als een volslagen verras
sing gekomen. Begin deze
week zei hy zestig miljoen
pond sterling te hebben kun
nen lenen van de Amerikaan
se vliegtuigfabriek McDon
nell Douglas en enige banken
en dat de financiële zorgen
van zyn maatschappij voorbu
waren "Ik heb nog nooit zo
veel vertrouwen in de toe
komst gehad", zo verklaarde
hij dinsdag in Londen bij zijn
vertrek naar de Verenigde
Staten.
Dezer dagen werd gemeld dat
McDonnell Douglas bereid
was een deel van haar vorde
ring op Laker Airways voor
de levering van vliegtuigen in
aandelen Laker om te zetten.
Het zou om een bedrag van
46 miljoen dollar gaan. De fa
briek zou bovendien bereid
zijn Laker Airways drie of
vier miljoen pond sterling
voor te schieten in het kader
van een "overlevingspakket"
dat de Britse luchtvaartmaat
schappij in samenwerking
met banken zou worden aan
geboden.
Laker verklaarde gisteren dat
de "afgang" van zijn maat
schappij te wijten is aan het
mislukken van de onderhan
delingen over dat "overle
vingspakket" die twee maan
den hebben geduurd. Hij zei
ook te hopen dat de voorde
len die hij met zijn goedkope
"Sky-Train"-diensten op de
Verenigde Staten voor de
luchtreizigers heeft weten te
bereiken niet verloren zullen
gaan. Verleden jaar heeft de
"Sky-Train" 835.000 passa
giers vervoerd.
De internationale luchtvaart
maatschappij die lijndien
sten op de Noord-Atlantische
routes onderhouden hebben
het afgelopen jaar samen
honderden miljoenen dollars
verlies geleden als gevolg van
de tarievenoorlog die Freddie
Laker enige jaren geleden op
gang bracht. Ze zijn inmid
dels aan het onderhandelen
geslagen over een of andere
vorm van samenwerking bij
de vaststelling van de tarie
ven omdat de verliezen niet
meer op te brengen zijn. La
ker wilde daar niet over mee
praten.
Koersverhouding
Van deskundigen op het ge
bied van de tariefbepaling in
de luchtvaart werd gisteren
vernomen dat Laker zich ver
moedelijk vooral verkeken
heeft op de koersverhouding
tussen de dollar en het pond
sterling. Hij is er, veel te opti
mistisch, van uitgegaan dat
het pond het hele afgelopen
jaar zijn koers van rond de
2,25 dollar zou behouden die
het aan het begin van het jaar
had.
De koers zakte echter juist aan
het begin van het hoogsei
zoen voor de luchtvaart tot
1,70 dollar. Dat betekende
het einde van het tot dan toe
redelijke rendement van de
"Sky-Train". Laker Airways
verloor bovendien een groot
aantal klanten aan zijn voor
naamste concurrenten op de
Noordatlantische routes, Pa-
nAm en British Airways, die
zich wegens het succes van
de Britse onafhankelijke
maatschappij genoodzaakt
hadden gezien hun tarieven
eveneens drastisch te verla
gen.
Airbussen
De financiële moeilijkheden
die Laker Airways nu blik
baar de das hebben omge
daan, begonnen enige maan
den geleden toen bleek dat
de maatschappij niet meer
kon voldoen aan haar ver
plichtingen uit hoofde van le
ningen van 200 miljoen pond
sterling (bijna een miljard
gulden), opgenomen voor de
aanschaf van DC-10's bij
McDonnell Douglas en
A300's bij Airbus Industrie.
Om uit de problemen te ko
men besloot Laker zeven al
bestelde A300's niet te kopen
en de drie die hij al had te-
verkopen.
Laker had de nieuwe Airbus
sen willen gebruiken op rou
tes tussen de Lóndense
luchthaven Gatwick en di
verse steden op het Europese
vasteland. Hij had van de
Zwitserse regering al toe
stemming gekregen voor een
goedkope dienst op Zurich.
Andere landen waren minder
vlot met het verstrekken van
vergunningen, naar mag wor
den aangenomen omdat zij
vreesden dat de concurrentie
van Laker Airways proble
men zou opleveren voor hun
eigen nationale luchtvaart
maatschappij.
Het mislukken van de plannen
van Laker voor "goedkoop
luchtvervoer voor iedereen"
moet voor een deel ook wor
den toegeschreven aan de
economische recessie in de-
geïnd ustnaliseerde wereld.
die alle prognoses omtrent de
ontwikkeling van het lucht
verkeer op losse schroeven
zette.
Geen franje
Het voornaamste kenmerk van
Lakers goedkope "Sky-
Train"-service was het ont
breken van alle franje, zoals
maaltijden aan boord, gratis
drankjes, films en wat dies
meer zij. Ook behoefde bij
Laker niet te worden gereser
veerd. De stoelen werden al
leen verkocht aan reizigers
die zich persoonlijk aandien
den, volgens het principe van
wie het eerst komt het eerst
maalt.
Laker begon met dit systeem in
1977 zonder over eigen kapi
taal te beschikken Het ver
haal gaat dat hij het benodig
de geld had geleend van een
man in een café. Hij vroeg
voor een enkele reis Gatwick-
New York aanvankelijk 59
pond sterling, aanzienlijk
minder dan de toen geldende
tarieven van de gevestigde
luchtvaartmaatschappijen.
Laker beschikte over een vloot
van elf DC-1 O's, waarmee hij
ook chartervluchten uitvoer
de. De eerste problemen van
de voorvechter van het goed
kope luchtvervoer ontston
den overigens doordat zijn
DC-1 O's na een ongeval met
een machine van dat type
enige tijd aan de grond moes
ten worden gehouden.
Gisteren werd medegedeeld
dat de leiding van Laker Air
ways voorlopig wordt over
genomen door de Clydesdale
Bank, de grootste schuldei
ser van de maatschappij. Op
vragen over de optimistische
uitspraken van Laker aan het
begin van de week en de be
kendmaking van hot faillisse
ment gisteren antwoordde
een woordvoerster van de
maatschappij dat de onder
handelingen over het "over
levingspakket" woensdag
plotseling een "dramatische
wending" namen.
Ze deelde ook mee dat de
vluchten voorlopig worden
voortgezet en dat de maat
schappij reizigers die al heb
ben geboekt voor de vakan
tiepakketten die Laker Air
ways ook aanbiedt, van de zo
mer niet in de steek zullen
worden gelaten.
