"Harmonie tussen
wetenschapper en
instrumentmaker,
dat is de basis"
Einde aan het
boerenbestaan
van Jacobus en
Jacoba Droogh
School hei
?ft geen
tijd om 8C
jubileum t
'-jarig
e vieren
Studiedag
over rol
van dieren
in duinen
All-In festival
De Hutspotten
Hoeve wijkt voor park
LEIDEN Hoewel de in-
strumentmakersschool,
gevestigd in het Kamer-
lingh Onnes-laborato-
rium, aan haar tachtigste
jaar bezig is gaat dat heu
gelijke feit niet gepaard
met festiviteiten. Met val
se bescheidenheid heeft
dat niets te maken, nee,
een praktische reden
weerhield de directie er
van feest te vieren.
Directeur ir. Blom: "De school is
klein - 94 leerlingen - en we
hebben ook niet zoveel leraren.
Toen er een aantal oudere lera
ren wegging en we moeite had
den om vervangers te vinden,
konden we dus niet ook nog
eens keer iets gaan organiseren
in verband met ons tachtigjarig
bestaan. Daarvoor hadden we
eenvoudig geen tijd".
Hierachter gingen geen idealisti
sche motieven schuil maar zui
ver materialistische: een school
kreeg subsidie. In de jaren twin
tig viel de school onder het uitge
breid lager nijverheidsonder
wijs, in de jaren zestig werd het
een MTS voor wat betreft het
theoretische gedeelte. Tot zover,
in het kort, de feiten.
mijns inziens moet bezitten: gaat
er wat fout dan moet hij de vol
gende dag toch weer fluitend
naar z'n werk toegaan. Hij mag
het experiment niet schuwen".
Wie Blom goed beluistert zal zich
er niet over verbazen dat de in-
strumentmakersschool een toe
latingsexamen kent. Want aange
zien je in aanleg over een extre
me handvaardigheid moet be
schikken zoals de directeur het
zelf uitdrukt om een goed in
strumentmaker te worden, kan
zeker niet Jan en Alleman wor
den toegelaten. Een voorselectie
kan bovendien om een andere re
den ook geen kwaad: meestal
melden bijna zeventig mensen
zich aan, terwijl de school er
'slechts' vijfendertig kan herber
gen.
Fabrieksgeheim
Aanvankelijk voelt Blom er niet
veel voor om het toelatingsexa
men te beschrijven, het heeft iets
te maken met een fabrieksge
heim, zegt hij. "Als ik ga zeggen
dat de mensen zakjes moeten
plakken, dan gaan ze toch alle
maal oefenen"? Hij maakt een
kwinkslag?
Blom: "Nou goed, laat ik dan een
voorbeeld geven van wat de kan
didaten in de voorgaande jaren
wel eens tijdens een examen
hebben moeten doen. Ik herin
ner me dat we ze weieens een
deurslot hebben gegeven met de
opdracht: haal dit apparaat uit el
kaar, teken de onderdelen en zet
het slot daarna weer in elkaar".
Vier jaar duurt de opleiding. Na
het eerste jaar moet de leerling
een specialisatie kiezen.
Metaalinstrumenten, glasinstru
menten of optisch glasbewerken.
Blom vertelt dat de meeste men
sen de eerste richting kiezen; een
richting die relatief gezien het
gemakkelijkst is. Blom: "Voor
de andere richtingen worden ho
gere eisen aan de handvaardig
heid gesteld. Voor het glas moet
je artistieker zijn, zou ik haast
zeggen, maar laat dat maar weg,
want anders gaan de mensen
denken dat je hier glazen hond
jes kunt maken".
Wat betreft de toekomst verkeert
Blom niet in een mineurstem
ming. Vorig jaar verlieten zo'n
twintig mensen de school, alle
maal vonden ze werk. Van die
twintig afgestudeerden kwamen
er overigens maar weinig in Lei
den terecht. Het bezuinigen op
de universiteit is daar debet aan.
Blom: "Als je naar de banen kijkt
die onze mensen krijgen kun je
zien dat er sprake is van een ver
schuiving. Kwamen er vroeger
veel bij de overheid terecht, nu
zie je dat ze naar kleinere bedrij
ven gaan. Bedrijfjes die dan vaak
wel weer voor de overheid
werken".
Blijft de toekomst voor de instru
mentmaker echter ook rooskleu
rig? Valt er bijvoorbeeld geen
concurrentie te vrezen van de
MTS'en? Blom denkt het niet.
Ambachtelijk gezien staat de
MTS-er volgens hem veel lager
op de trap dan de leerling van
zijn school.
"Iemand die op de MTS het theore
tische examen heeft gehaald en
bij ons komt voor verdere specia
lisatie, kan na een jaar ons A-di
ploma halen. Dat diploma heeft
onze eigen leerling na twee jaar
al op zak".
Voor concurrentie is Blom dus niet
beducht, sterker nog: volgens
hem moeten de MTS'en zich veel
meer gaan toeleggen op de fijn-
mechanische techniek. "Dat is
goed voor de Nederlandse indus
trie".
WIM BRANDS
Foto's Holvast
Aan het eind van de vorige eeuw
begon de opleiding eigenlijk al,
zij het natuurlijk niet officieel.
De onderzoekers van het toen
malige natuurkundige laborato
rium, het huidige Kamerlingh
Onnes op de hoek van de Nieuw-
steeg en de Steenschuur, merk
ten telkens weer dat zij een ge
brek hadden aan goede instru
mentmakers. Mensen die na het
verhaal van de wetenschapper te
hebben aangehoord in staat wa
ren rap en tegelijkertijd zeer
kundig een onontbeerlijk appa
raat voor de geleerde te fabrice-
Deze ambachtslieden moesten
rond de eeuwwisseling meestal
van over de grens komen, uit
Duitsland bij voorbeeld. De we
tenschappers van het Kamer
lingh Onnes waren dit beu en be
gonnen zelf mensen op te leiden.
De instrumentmaker-in wor
ding kreeg tijdens net werk les.
Een harmonieus samengaan van
theorie en praktijk zogezegd. In
1901 werd de school opgericht.
Samenspraak
Hoe zou ir. Blom de instrumentma
ker willen typeren? Over deze
vraag hoeft de directeur van de
school niet lang na te denken. Hij
steekt direct van wal: "Een in
strumentmaker maakt geen se-
rie-produkten, dat is het eerste
wat opvalt. Een wetenschapper
meldt zich bij hem en zegt: ik on
derzoek dit en heb daarvoor een
nieuw apparaat nodig. De instru
mentmaker gaat vervolgens aan
de slag en maakt een ontwerp.
De onderzoeker krijgt hierna het
ontwerp te zien en zegt of hij er
mee akkoord kan gaan. Samen
spraak tussen wetenschapper en
instrumentmaker, dat is altijd de
basis van het vak geweest. En
dat betekent o.a. dat er aan de in
strumentmaker hoge eisen wor
den gesteld, want hij moet zich
kunnen inleven in de gedachten-
wereld van de onderzoeker. Nee,
dat is niet overdreven gesteld. Er
is nog een belangrijke eigen
schap die de instrumentmaker
LEIDEN - Aan het gedrag van
verschillende diersoorten in
de duinen is de laatste jaren
zoveel onderzoek gedaan dat
de stichting Duinbehoud het
hoog tijd vindt al die kennis
van zaken eens op een rij te
zetten. Met die gedachte in
het achterhoofd wordt op 13
februari in het Botanisch La
boratorium van de Leidse
Universiteit een studiedag
gehouden waar biologen zul
len spreken over hun werk in
de duinen.
De stichting Duinbehoud
noemt zich "een onafhanke
lijke organisatie die zich met
actie en voorlichting inzet
voor het behoud en het her
stel van de duinen als natuur
gebied". De stichting is van
mening dat de kennis over de
dieren in de duinen een gro
tere rol moet spelen bij het
beheer van het gebied.
De bioloog drs. F. van der Veg-
te van het PWN zal op de stu
diedag komen vertellen in
welke zin het Provinciaal Wa
terleidingbedrijf Noord-Hol
land gebruik maakt van de
onderzoekers. Hij ziet bij het
beheer van het natuurgebied
ook een taak weggelegd voor
onderzoekers, universiteiten
en amateurs die zich interes
seren in de flora en de fauna.
Drs. J. Wallage van de Leidse
Universiteit onderzoekt al ja
ren het gedrag van konijnen
in de duinen. Konijnen heb
ben een belangrijke functie
bij de instandhouding van
karakteristieke duinvegeta
ties. Drs. Wallage zal onder
meer iets vertellen over de rol
van de konijnen als voedsel
voor roofdieren en de functie
van het knaagdier in het
landschapsonderhoud.
Een somber verhaal komt van
drs. B. van Leeuwen die in
formatie geeft over de zeld
zaamheid en achteruitgang
van kikkers, padden, sala
manders en hagedissen in het
duingebied. Drs. E. Wanders
zal zijn visie geven op het be
heer van meeuwenkolonies
en dr. Baijens heeft een on
derzoek gedaan naar eksters
in de duinen. Daarbij gaat het
vooral om de noodzaak om
het aantal eksters in de hand
te houden. Drs. J. Mulder
vertelt over vossen. Hij heeft
het roofdier ruim een jaar ge
volgd en aan de hand van een
keutelonderzoek nauwkeurig
kunnen uitzoeken wat de eet
gewoonten van het dier zijn.
De resultaten van zijn studie
komt hij toelichten.
De studiedag zal worden beslo
ten met een algemene discus
sie over het faunabeheer in
het duingebied. Voor meer
informatie kan de stichting
Duinbeheer worden gebeld:
071-131800.
Leiden
"Een instrumenlenmaker mag het experiment niet schuu>en".
Videocafé
Het Praethuys aan de Vrou-
wenkerkkoorstraat fungeert
tegenwoordig drie dagen in
de week als videocafé Op de
ze dagen wordt er een speel
film vertoond, die door de be
zoekers zelf u uitgekozen. Vol
gende week maandag, dins
dag en woensdag staat de
eerste James Bondfilm Dr.
No, met Sean Connery in de
hoofdrol, op het programma.
Aanvang elke avond om
kwart over acht.
Kinderfilm
Vijf vrienden gaan kampe
ren" is de titel van de kinder
film die woensdag in de Ka
pelzaal van het K&O-gebouw
wordt vertoond. De ontvoe
ring van een kind door zoge
heten gure types is het onder
werp van deze film, die om
half drie begint Inlichtingen:
K&O. tel. 141141.
Mens en reptiel
J.B. Avé, conservator van de af
deling Indonesië van het mu
seum voor volkenkunde,
houdt maandagavond een
voordracht met dia's over het
onderwerp "mens en reptiel
*n het tropische regenwoud
van Borneo". Hij gaat het
hebben over de rol van het
reptiel in de folklore, mythen,
legenden en de kunst van de
bos bewoner, de Day ak. De le
zing begint om acht uur en
ivordt gehouden in de mueeu-
maula, Steenstraat I.
LEIDEN - De Leidse carnavalsver
eniging De Hutspotten organi
seert volgende week zaterdag in
de Stadsgehoorzaal een groot
feest onder de noemer, All-In fes
tival. Ook vorig jaar werd al een
dergelijk festijn georganiseerd
Volgens De Hutspotten is dit
"het grootste carnavalsgebeuren
boven de grote rivieren".
Van dit All-In festival moet ook
door een aantal genodigde caran-
valsvereningen als De Leute-
broeken uit Amersfoort, de For
se Katers uit Voorschoten en de
Deylknotsen uit Wassenaar een
'zot spektakel' worden gemaakt.
Tevens geven diverse blaaska
pellen acte de presence. Verder
treden op de zanger Nico Haak.
het duo Nico Muusse en Henny
Chouffoer en de Sweetwood Di
xie Stompers. Natuurlek ont
breekt ook prins Marcus de eer
ste met zijn gevolg niet op dit
All-In festival.
Dezelfde dag - maar dan 's mid
dags - is er het zeker zo traditio
nele Bejaardencarnaval. Ook
hier de medewerking van een
aantal artiesten, zoals het onver
gankelijke Cocktail Trio. Confe
rencier Tony Leermk praat de
zaak aan elkaar.
LEIDEN - Aan het einde van een
doodlopende weg staat de Hoeve
Cronesteyn 3 er wat verwaar
loosd bij. Onder het rieten dak
wil het wel eens flink waaien en
ook de winterse kou is niet bui
ten te houden. De boerderij ziet
uit op de Vliet. Aan de overkant
ligt de stad. Het achterliggende
weiland strekt zich uit tot de
rijksweg Amsterdam-Rotter
dam.
Boer Jacobus Droogh wordt dit
voorjaar vijfenzestig en gaat met
pensioen. Moét met pensioen. De
gemeente Leiden gaat een plan
uitvoeren, waar al zo'n twintig
jaar sprake van is. Het weiland
moet een landschapspark wor
den. Niet een gewoon stadspark,
maar meer een beschermd en
toegankelijk landschap, bestemd
voor de recreatie.
Het weiland wordt in de toekomst
doorkruist met fiets- en wandel
paden. De recreant neemt bezit
van het landschap en het uitoefe
nen van een rendabel boerenbe
drijf is dan niet meer mogelijk.
Boer Droogh moet daarom stop
pen. En om daar kracht bij te zet
ten wil de gemeente de schuren
rond de boerderij dit voorjaar
maar meteen tegen de vlakte
gooien. Het onderhoud is te
duur, zo heet het officieel. Lo
gisch, want in de negentien jaar
dat Droogh onder een lekkend
dak zit, zou de gemeente nooit
iets aan onderhoud gedaan heb
ben.
Jacobus Droogh en zijn vrouw Ja
coba wisten al die jaren al, dat
het er eens van moest komen. In
1963 moesten zij uit hun boerde
rij in de Bos- en Gasthuispolder
(Zuid-West). De stad rukte op en
de hoeve stond de verbreding
van de Korte Vliet in de weg.
Toen zij in Cronesteyn kwamen
werd hun gezegd dat het mis
schien voor tien, misschien voor
vijftien jaar zou zijn. "Uiteinde
lijk is het nog uitgelopen tot ne
gentien jaar", zegt de boerin.
Maar toen vorige maand de brief
van de gemeente werd bezorgd,
kwam het toch nog plotseling.
Lammeren
"Je kunt niet binnen zeven weken
een boerenbedrijf stilleggen. De
schapen moeten nog aflamme-
ren. Dat is eind maart, begin
april. En die jonge beesten moe
ten eerst drie weken oud zijn,
voordat ze kunnen worden ver
handeld", vertelt Droogh.
De boer houdt er zo'n zestig dieren
op na; de hond, de katten en de
vogels in de kooi niet meegere
kend. Melkkoeien, schapen, kal
veren, pinken en een paard. De
hele veestapel moet verdwijnen.
Per 1 april. De boer maakt duide
lijk, dat men op het stadhuis niet
zo veel kaas gegeten heeft van
het boerenbedrijf.
Maar afgezien van het feit dat het
bedrijf onmogelijk op 1 april stil
kan liggen, omdat de natuur zich
nu eenmaal niet laat dwingen, is
Droogh ongelukkig met het
abrupte einde van zyn boerenbe
staan. Hij had graag de zaak lang
zaam afgebouwd. De veestapel
Hoeve Cronesteyn 3, met op de voorgrond de Vliet.
(Foto Holvast)
langzaam verminderd. "Maar het
was bij de gemeente allemaal
nee, nee, nee. Ik had graag ge
had, dat ze anders praatten".
Het afbreken van de bijgebouwen
maakt het ook onmogelijk om
nog kippen te houden of ander
klein vee. "Het is de belangrijk
ste verandering van mijn leven",
zegt Droogh. Hij is zijn hele le
ven boer geweest, kwam ook uit
een boerenfamilie in Zoeter-
meer. Vijfendertig jaar lang boer
de Droogh in Leiden. "We heb
ben er altijd van gegeten. Er wa
ren slechte jaren, maar ook goe
de"
Onnodig te zeggen, dat de boer ge
hecht, verknocht is aan zijn die
ren. "ik kan met mijn trekker op
drie meter langs de koeien rijden
zonder dat ze bewegen. Omdat ze
me kennen".
Van het gezin met negen kinderen
is het merendeel de deur uit. Wat
er van de hoeve blijft staan, bluft
als woning dienen van de familie
Droogh. Later wordt het een
dienstwoning voor het park. De
boer staat op. Hij heeft al weer
lang genoeg zitten praten. Hij
moet naar zijn dieren. "Goeie-
dag".
De hoeve staat er wat verwaar
loosd bij, aan het einde van een
weg die dood loopt, uitgezon
derd voor fietsers.
LEO MAAT
