"Begin gewoon eigen praktijk
Hoe het Arsenaal
cluster 3a werd
de fiooyfast
Voorhorst over de opheffing van afdeUng allergogie:
Coby Kroon nieuwe
burgerraadsvrouw
LEIDEN - Ruim zeshonderd handtekeningen heeft mevrouw Wezel-
Baart uit Leiden, die sinds het begin van dit jaar strijdt tegen het
ophefTen van allergologie. inmiddels binnen. In totaal hoopt se toch
minstens 1500 reacties binnen te krijgen.
Zeer verontwaardigd was mevrouw Wezel-Baart (tel. 071-765847), self
sinds 1956 patiënt, toen zij hoorde dat Allergologie zou worden opge
heven. "Een stuk levenswerk van dr. Voorhorst en de u welbekende
zuster Koopman wordt "afgebouwd" en de opleiding van allergolo-
gen gaat daarmee ook verloren. Afbouwen noemt men dat. Afbreken
is het echte Hollandse woord".
Dat zij niet de enige is die er zo over denkt blijkt uit de reacties die
inmiddels binnen zijn. "Verontwaardigd, woedend en droevig; dat
zijn de meeste mensen. Er is ook een allergoloog bij. geen Leidse
overigens. Wat we met de handtekeningen gaan doen? Het hogerop
zoeken. Naar het ministerie van volksgezondheid gaan bijvoor
beeld".
kan men momenteel wel zeggen
laat dat allemaal maar aan de
maatschappelijk werkers over.
maar dan kom je er niet. omdat
ze onvoldoende verstand hebben
van de geneeskundige aspecten.
Ik heb resultaten geboekt waar
anderen faalden, gewoon omdat
ik door die intensieve benade
ring de levenswijze van de pa
tiënt kon beinvloeden. Ik weet
van de zomerkampen uit eigen
ervaring wat het is als een kind
om elf uur 's avonds hijgend en
piepend wakker wordt. Het typi
sche van het vak allergologie is
juist de begeleiding. En daar wil
len of kunnen de specialisten
van tegenwoordig geen tijd meer
voor vrijmaken"
Voorhorst zat met zijn werk tussen
dat van de huisartsen en dat van
de specialisten in. Tal van specia
listen vinden dat zo'n "consulta
tiebureau" binnen het zieken
huis niet thuishoort. Ook de le
den van de onderzoekscommis
sie zijn die mening toegedaan.
"Dat dit gezegd wordt komt ge
woon omdat ze de allergische
ziekten niet begrijpen. Men
denkt dat in wetenschap alles zit
Echter, met wetenschap bedrij
ven om de wetenschap alleen
kom je er niet. Zoiets moet op de
praktijk georiënteerd zyn", aldus
de onderzoeker, die wereldfaam
veroverde met de ontdekking
van de huisstofmijt.
In het voorstel van de onderzoeks
commissie om allergologie op te
heffen en verdelen onder de an
dere specialistische afdelingen
ziet hij weinig heil "Het is niet
alleen dat deze specialisten met
ons niet wilden samenwerken,
maar ook onderling is de verhou
ding niet optimaal anders was er
wel een afdeling allergologie ge
bleven. Er wordt nu wel een be
geleidingscommissie ingesteld
waar de heren ëën maal per
maand gaan overleggen. Nie
mand zal zich daar veel van aan
trekken. Dat gaat misschien een
tijdje goed en dan heeft de ene
een ernstig zieke patiënt, de
tweede is op vakantie en de der
de zegt een minuut vóóf aanvang
af. Ik heb te lang meegedraaid in
dit circuit".
"Misschien dat de jongeren iets
kunnen veranderen. In een zie
kenhuis moet de mens centraal
staan. De strijd die ik vijfentwin
tig jaar lang heb gevoerd kan al
leen worden opgelost vanuit een
andere basisfilosofie. Waar leg je
de prioriteiten"' Doe jc neuzen by
neuzen, longen bij longen of
stuur je iemand door naar de al
lergoloog"
SAS KI A STOELINGA.
ZATERDAG 30 JANUARI 1982
Lelden J
LEIDEN - Allergoloog dr. R.
Voorhorst vindt het niet erg om
als een lastig man te worden beti
teld, wel vindt hij het verschrik
kelijk om te moeten vernemen
dat mede door zijn toedoen de af
deling allergologie moet worden
opgeheven. Vijfentwintig jaar
lang heeft hij gevochten voor zijn
afdeling allergologie aan het
Academisch Ziekenhuis Leiden
en het negeren van zijn collega's
doorstaan. Twee jaar geleden
heeft hij op 65-jarige leeftijd, in
arren moedfe de strijd opgege
ven. "Het is onmogelijk om met
drie andere kapiteins op een
schip samen te werken", zegt hij
nu, thuis, op het randje van zijn
stoel gezeten.
Voorhorst heeft voor alle proble
men bij de allergologie, zolang er
niets wezenlijks wordt veran
derd, eigenlijk maar één goed al
ternatief: "In actie voeren zie ik
niets. Daar geneest niemand
door. Begin als allergoloog ge
woon een eigen praktijk met een
laboratorium buiten het zieken
huis. De patiënten hebben snel
genoeg door dat ze daar een goe
de behandeling kunnen krijgen.
Het maakt voor hen echt niets uit
of ze bij wijze van spreken naar
het Rapenburg of naar het AZL
moeten".
Een onderzoekscommissie van de
universiteit is, zoals vorige week
bekend werd, in een nog vertrou
welijk rapport tot de conclusie
gekomen dat de afdeling allergo
logie (welke zich bezighoudt met
het bestrijden van astma, chroni
sche bronchitis, hooikoorts en
andere vormen van allergie)
maar moet worden opgeheven.
De orgaar>specialisten (keel-
neus- en oorziekten, huid- en
longziekten) kunnen volgens
diezelfde commissie net zo goed
patiénten met allergische ziekten
behandelen.
Voorhorst wil dat laatste beslist
niet bestrijden. Alleen denkt hij
dat de bezielende leiding, die de
patiënten zo nodig hebben, ten
alle tijden zal ontbreken. "Al
heel lang waren ondergrondse
spanningen tussen de afdeling
allergologie en de orgaanspecia-
listen. Van meet af aan heeft deze
laatste groep specialisten gewei
gerd op basis van gelijkwaardig
heid met de allergologen samen
te werken. Daar heb ik een kwart
eeuw met succes tussen door ge
laveerd. Doordat ik veel aan on
derzoek deed, regelmatig in vak
tijdschriften publiceerde, over
de hele wereld bekend was en de
patiënten tevreden waren over
de behandeling konden ze mij
weinig maken".
Heer-knecht
Voorhorst heeft altijd geprobeerd
samen te werken op basis van ge
lijkwaardigheid. "Er moet geen
heer- knecht verhouding ont
staan". De allergoloog had echter
al snel door dat dit uitgangspunt
totaal niet strookte met het uit
gangspunt van de orgaanspecia
listen. "Zij zagen de allergologen
liever gaan dan komen. Dat werd
mij nog eens heel duideüjk toen
ik vlak voor mijn pensionering
het faculeitsbestuur voorstelde
een goede internist aan te stellen
die ik zou opleiden tot allergo
loog en daarna mijn afdeling zou
kunnen overnemen. Ik was zelfs
bereid daarvoor drie jaar langer
Voorhorst: "Ik heb te lang meeqedraaid in dit circuit".
te blijven om de zaak geleidelijk
aan hem over te dragen. Geen
kans van slagen."
Dat Voorhorst geen tweede man
heeft kunnen vinden ligt volgens
hem in het feit dat mensen die
ervoor in aanmerking zouden ko
men voortijdig het pand verlie
ten. En mensen die hij aanzocht
zich niet geroepen voelden in
zo'n sfeer te werken. "Wie heeft
er zin om tussen kijvende hon
den te zitten? Daarnaast stelde ik
eisen, een hoofd van een afdeling
moet leiding kunnen geven, in
staat zijn een goed wetenschap
pelijk onderzoek op te zetten en
bovenal moet hij de leefwereld
van de allergische patiënt kun
nen begrijpen." Hard studeren
en hard werken liggen daaraan
volgens Voorhorst ten grond
slag. "Zelfs onder de allergolo
gen zijn deze mensen zeldzaam",
zegt hij ietwat ironisch.
Dat Voorhorst, die zowel huisarts,
bacterioloog als internist is ge
weest, hard heeft gewerkt kan
niemand hem ontzeggen. Naast
zijn onderzoek heeft hij zich sa
men met zijn vrouw, die als me
disch pedagoge nauw met hem
(Foto Holvast)
samenwerkte, van alles opgezet.
Jarenlang hebben zij samen voor
astmapatiënten vakantiekampen
georganiseerd. Hij gaf oudercur
sussen en ging op huisbezoek en
leerde, waar dat mogelijk was, de
patiënt zelf zijn ziekteverschijn
selen voorspellen en herkennen.
Begeleiding
Voorhorst: "De leefwereld van de
patient is zo belangrijk, dat ook
het begeleidingsaspect in je be
handeling moet zitten. En dan
Universiteit
>t
mag complex
I.
5 voltooien
Strandloop
De atletiekvereniging A V Hol
land organiseert zondag een
strandloop De start is om 11
uur aan de Wassen aarse
Slag. De te lopen afstanden
zijn naar Jceuze fu>ee. uier.
acht of twaalf kilometer. Ie
dere deelnemer ontvangt een
herinneringsmedaille
Onderwaardering
De werkgroep TV.-issue
maandagavond een t v -pro
gramma zien vanaf acht uur
Vertoond wordt een gesprek
tussen prinses Irene en de cul
tuurfilosoof Roger Garaudy
naar aanleiding ran diens
boek "Voor de opkomst ran
de vrouw" Na afloop discus
sie Plaats van handeling
Rapenburg 100
Volksdansen
Dansgroep Tarantella, die in
het Leids Vrijetijds Centrum
aan Breestraat 66 draait met
ttree nol trassen groepen en
een tienergroep uul 3 februari
iriï?
avond plaatsvinden van
18 45 - 19 45 Voor eerdere
inlichtingen 071 123377.
LEIDEN Terwijl de fotograaf zijn ap
paratuur aan het opstellen is, loopt ar
chitect Tj. Dijkstra driftig heen en
weer. Gauw zet hij even de stoeltjes en
tafeltjes op het overdekte pleintje nog
even in de door hem gewenste positie.
Zijn laatste project - het restaureren
van het Arsenaal op het Doelenterrein
- wil hij graag zo voordelig mogelijk op
de foto hebben.
Inderdaad, zijn laatste karwei, want in
middels is Amsterdammer Dijkstra
benoemd tot rijksbouwmeester. In die
functie kiest en begeleidt hij architec
ten die met overheidsgebouwen in de
weer zijn. Dijkstra is daarmee de op
volger van W.G. Quist, zelf ook geen
onbekende in het hele Witte Singel-
Doelenproject (ook wel WSD-project
genoemd) van de Leidse universiteit.
Quist was voorzitter van een commis
sie die de vijf betrokken architecten
begeleidde en hun verschillende ont
werpen coördineerde.
Van die vijf is Dijkstra de eerste die al
een deel van zijn taak heeft voltooid:
cluster 3a, zoals dat in WSD-taal heet.
Eind vorig jaar werd cluster 3a betrok
ken door Sinologie, Japanologie en
het Indologisch Instituut. Vijftig per
soneelsleden, bijna tweehonderd stu
denten en een kleine 300.000 boeken.
Cluster 3a, vroeger een deel van de mili
taire Koksschool en nu het enige ge
bouw in het hele Witte Singel-Doelen
project dat niet nieuw uit de grond is
gestampt. De restanten van de Koks-
school boden Dijkstra genoeg moge
lijkheden voor restauratie. "Handha
ven van het gebouw was tamelijk een
voudig en het kon binnen de kosten
die nieuwbouw zou hebben opgele
verd", zegt de architect zelf.
Bovendien paste restauratie ook uitste
kend in de filosofie achter het hele
project. Nadat plannen voor toren
bouw in het begin van 1970 waren ge
sneuveld, werd gekozen voor zoveel
mogelijk aansluiting zoeken bij het be
staande stadsbeeld. "Het weefsel van
de stad oppakken en dat opnemen in
het project", zoals Dijkstra het formu
leert. Het WSD-project moet echt deel
gaan uitmaken van de stad. Daarom
allerlei verbindingswegen door het
complex en daarom ook woningbouw
op het Doelenterrein. In het beeld van
de oude binnenstad misstaat het opge
knapte Arsenaal geenszins. Aan de
buitenkant is er ook nauwelijks iets
veranderd.
Eenvoudig
Maar er was nog een tweede reden om
voor renovatie te kiezen. Dijkstra:
"Het is een heel eenvoudig en functio
neel gebouw, dat zich min of meer laat
onderverdelen in twee vierkanten".
Daar is Dijkstra bij zijn ontwerp ook
van uitgegaan en hij heeft er een te
genstelling tussen open en dicht in ge-
Het ene (dichte) vierkant heeft een be
stemming als bibliotheek gekregen.
Het andere (open) vierkant doet dienst
als werkruimte. Binnen die vierkanten
keert die tegenstelling nog een keer te
rug. Het middengedeelte van de 'bi
bliotheek-vierkant' is afgesloten.
"Daar bevindt zich het heiligste der
heiligen", zegt Dijkstra. "De waarde
volle boeken. Op zolder zijn daarvoor
ook speciale installaties opgesteld die
moeten zorgen voor de juiste tempera
tuur en vochtigheidsgraad".
In het andere vierkant is het eigenlijk
net andersom. Daar bevinden zich
rondom de werkvertrekken en speelt
het collectieve gedeelte zich juist in
het midden af. Dat laatste is ook gelijk
het pronkstuk van het opgeknapte Ar
senaal. De voormalige binnenplaats
van het Arsenaal is fiks opgeknapt en
kent nu een glazen overkapping
Het fungeert als een soort trefcentrum
voor studenten en personeelsleden.
"Het geeft een beetje het huiskamer
idee", zegt Dijkstra. Maar het doet te
vens - wellicht door alle stoeltjes en ta
feltjes - sterk denken aan die overdek
te terrassen, zoals je ze vooral in de
binnenstad van Amsterdam tegen
komt.
In het midden is een gigantische, erg
fraaie houten constructie geplaatst die
de overkapping draagt. "Het lijkt wel
een paraplu", zoals iemand treffend
opmerkte Dank zy de energiebespa
rende vloerwarmte is het ook aange
naam toeven op de binnenplaats
"Stralingsverwarming die niet te snel
stijgt", verduidelijkt Dijkstra. Hele
maal af is het plein nog niet. De be
planting moet nog langs het houten
middenwcrk omhoog groeien en aan
de muren komen nog panelen met pot-
loodtekeneningen. Dijkstra: "Daar
moeten we mee wachten tot het bouw-
vocht er een beetje uit getrokken is"
Werkkamers
De werkkamers zyn van het plein afge
scheiden door een gang en een muur
De vensters daarin zyn bewust open
gehouden, waardoor het idee van een
kloostergang wordt gecreeerd. Omdat
de binnenplaats - in de visie van Dyk-
stra gebruikt gaat worden als ont
vangst en receptieruimte, rijst de
vraag of er geen overlast zal ontstaan.
Dijkstra denkt het niet "De vensters
verstrooien als het ware het geluid en
het wordt vervolgens gedempt door
het plafond dat geluidabsorberend
werkt".
Een kleine twee jaar is er gewerkt aan
het opknappen van het Arsenaal en
daarbij stuitte men op twee hindernis
sen: de hoge belasting van de vloeren
(vooral door de boeken) en de vochti
ge, minder goed isolerende buitenmu
ren. Daarom is er nu een soort gebouw
in het gebouw gekomen. Tegen de mu
ren kwamen binnenmuren en op de
houten vloeren werd een nieuwe be
tonnen laag gestort, die de binnenmu
ren draagt.
Vanaf maandag 1 februari
NU OOK GOED EN GOEDKOOP
LUNCHEN IN
6 etea^é
7 DAGEN IN DE WEEK
VANAF 12.00 UUR
GEOPEND
Hooigracht 49/hock Crocncitctg Uidcn tel. 07I I25809
LEIDEN De 28-jarige Coby
Kroon wordt burgerraadsvrouw
in Leiden. Het college van B en
W is akkoord gegaan met de
voordracht van de begeleidings
commissie van het Instituut Bur
gerraadslieden. Zy volgt de eind
vorig jaar naar de ANWB ver
trokken Cor Last op. De benoe
ming van Coby Kroon betekent
dat Leiden nu twee burgerraads
vrouwen telt: Joset Mons is al en
kele jaren in deze functie werk-
Coby Kroon was de afgelopen acht
jaar in dienst bij de gemeente
Nieuwegein. Zij hield zich daar
als beleidsmedewerkster onder
meer bezig met adviezen en ont
wikkelingen op de terreinen van
bejaardenhuisvesting, muziek
onderwijs, matschappelijke
dienstverlening en minderhe
denbeleid. De laatste jaren func
tioneerde zij als projektleidster
zigeuneropvang.
In het vrijwilligerswerk was zy in
het verleden actief in de Rechts
winkel Nieuwegein, maakte zy
deel uit van het bestuur van de
y
Coby Kroon
stichting Sociaal Cultureel werk
en verleende zy hulp aan buiten
landse werknemers
Naast haar werk volgde Coby
Kroon een studie Nederlands
recht aan de universiteit in
Utrecht.
j LEIDEN - De Leidse universiteit
heeft 10 miljoen gekregen voor
r de bouw van het laatste gedeelte
van het Witte Singel-Doelencom
plex. Het gaat om nieuwbouw
achter het al opgeknapte Arse
naal op het Doelenterrein aan de
rand van de Witte Singel. Behal-
ve het Archeologisch Centrum
I komen daar het Koninklijk Insti
tuut voor Land-, Taal- en Volken
kunde en de vakgroep Z.O.-Azië.
Architect Dijkstra - ook verant
woordelijk voor het restaureren
van het Arsenaal - heeft een ont
werp gemaakt.
Met de financiële toezegging van
het ministerie van onderwijs en
wetenschappen kunnen de plan
nen voor het universitaire com
plex aan de Witte Singel en op
het Doelenterrein nu definitief
worden rondgemaakt. "Het zat
natuurlijk al in de pen dat we dat
geld zouden krijgen", aldus ir. D.
Mooy van het bureau bouwzaken
van de universiteit. "Maar in de
ze tijden van bezuinigingen kun
je natuurlijk nergens zeker van
zijn. In principe kon het nog wor
den stop gezet".
De universiteit moet nu nog wat
zaken afhandelen (onder meer
met de aannemers), waarna met
de bouw kan worden begonnen.
In het midden van volgend jaar
moet het gebouw gereed zijn.
Daarmee moeten dan tevens alle
bouwactiviteiten op het Witte
Singel-Doelencomplex zijn afge
rond.
Overzicht van het binnenplein. In het midden de houten constructie met daarom heen de stoeltjes en tafels.
De gangen
staan in open
verbinding met
het binnenplein.
Een formule die
herinneringen
oproept aan een
klooster, (foto
links)
