Streepjescode
niet te stuiten
Straks ook bar
code in de auto
Daling rente zette niet door
Beursweek
ZATERDAG 30 JANUARI 1982
Absolute voorwaarde voor de
invoering van het scanning-
systeem is de Universele Ar
tikel Codering(UAC), ofwel
de streepjescode. Steeds
meer artikelen die we bij de
supermarkt halen zijn voor
zien van een plaatje met
streepjes. De code is voor elk
artikel uniek door de dikte
van de streepjes en de tussen
ruimtes. Deze code bevat in
formatie over de prijs, het
soort artikel, het gewicht e.d.
Deze streepjescode (in het En
gels barcode) is door toedoen
van verschilleden Europees-
Amerikaanse commissies
vrijwel over de hele wereld
gestandaardiseerd. Boven
dien zal hij op erg veel dozen
en blikken in de komende
tijd verschijnen. In EG-ver-
band is namelijk bepaald, dat
voortaan op alle etiketten van
levensmiddelen gegevns
over de houdbaarheid (een
'versdatum') en de stoffen die
men heeft verwerkt moet
staan. Veel fabrikanten zul
len - nu het etiket toch ge
wijzigd moet worden - met
een de gelegenheid aangrij
pen om een streepjescode
aan te brengen.
Laserstraal
Het scannings-systeem is af
komstig uit de Verenigde
Staten en daar op vrij grote
schaal uitgetest.Het draait
om een heel nieuw kasregis
ter, en is een combinatie van
nieuwe schakelingen, com-
puterkunde en laserstraal-
techniek.Hij ziet er uit als een
normale kassa maar dan be
langrijk veel kleiner. Op de
plaats waar de lopende band
zit voor het transport van de
boodschappen, bevindt zich
naast de cassière een glazen
luikje. Daaronder zit een la-
serstraal-aftasting. Haalt de
cassière een blik, pot of pak
over het venster, dan ziet
men heel even een lichtflits.
Het is een ragfijn laserstraal
tje dat in een onderdeel van
een seconde de barcode af
tast.
Omdat de cassière het blik of
pak in een volkomen wille
keurige positie over het lee-
sluik mag halen, beschrijft de
laserstraal een ingewikkelde
figuur. Daarbij wordt altijd
op een of ander manier de
streepjescode afgetast zodat
de computerkassa hem ac
cepteert. De kassa weet dan
welk nummer - de streepjes
code staat voor Europees Ar
tikel Nummer (EAN) - pas
seert. In het geheugen van de
„kassa" is aan dat nummer
de beschrijving van het arti
kel, bijvoorbeeld: 1 liter melk
en de prijs f 1,20 gekoppeld.
Die beschrijving van het arti
kel en de prijs worden netjes
op de kassabon afgedrukt.
„Scanning"
Het gevolg van „scanning" is
dat al de verschillende bedra
gen niet meer hoeven te wor
den ingetoetst. Het langs het
„oog" van de kassa halen
kost veel minder tijd en is
feilloos. Gevolg voor de con
sument: sneller afrekenen en
eventueel minder lang wach
ten aan de kassa, als er ten
minste voldoende kassa's
open zijn.
Ook zijn alle kassabonnen
„leesbaar" geworden. Geen
gekke getallen meer met
daarachter een prijs. De prijs
hoeft ook niet meer op het ar
tikel zelf te zijn geplakt, maar
moet op de plank waar arti
kelen staan, worden aangege
ven. Het zal niet meer voor
komen dat een cassière een
prijs niet weet als het plak-
kertje eraf is. De kassa weet
immers wat een artikel moet
kosten.
Erg belangrijk voor klant en
winkelier is dat foute prijzen
De tweede revolutie in de levensmiddelen distributie lijkt op
komst. Moest de consument zon'n kleine twintig jaar geleden
van de kruidenier aan de overkant naar de supermarkt in het
winkelecentrum overstappen, nu zal binnen korte tijd ook die
supermarkt radicale veranderingen ondergaan.
Het toverwoord is 'Scannen' (aftasten). Iedere kassa zal worden
uitgerust met een 'alles ziend oog', dat automatisch de prijzen
van de artikelen registreerd. Daartoe zullen alle artikelen
moeten worden voorzien voor een streepjescode.
Dit systeem betekent: minder lang wachten bij de kassa, nauwe-
lijks of geen foute aanslagen, vereenvoudiging van het werk in
de supermarkt, maar met alle mogelijke gevolgen voor de
werkgelegenheid. Bovendien zal met de komst van zo'n super
supermarkt de stap naar het Nationale Betalingscircuit nog
maar klein zijn.
Wat staat ons eingenlijk te wachten?
Voor kassières wordt het
straks een stuk gemakkelijker.
De "Scanner" herkent aan de
streepjescode de prijs, de kassa
berekent het totaal en kan ook
het wisselgeld uitrekenen.
t. -
uitgesloten zijn. De cassiere
kan niet meer verkeerd in
toetsen. En dat komt vrij veel
voor bij de tienduizenden
aanslagen per dag. Zowel in
het voordeel als in het nadeel
van de consument. Mocht
een artikel toch verkeerd ge
prijsd zijn, doordat de winke
lier het bijvoorbeeld foutief
aan de kassa-terminal heeft
opgegeven, dan kan aan de
hand van de overzichtelijke
telstrook de vergissing ge
makkelijk aangetoond wor
den. Dat de computerkassa
zich vergist, is vrijwel uitge
sloten. Onderzoekingen in
Amerika geven een foutkans
van 0.1 promille voor scan-
Ruzies
Naast korter wachten, veel
minder fouten zijn reclame
acties erg makkelijk uit te
voeren. Aan het begin van
een reclameweek toetst de
winkelier bij een bepaald ar
tikel een nieuwe, lagere prijs
in. Aan het eind van de week
wordt de prijs weer veran
derd. Op slag is het bewuste
artikel bij het begin van de
actie goedkoper geworden en
precies op het goede moment
is de actie achter de rug.
Geen problemen meer met
overprijzen en ruzies met
klanten die twee verschillen
de prijzen op het artikel aan
treffen en dan uiteraard de
laagste willen betalen.
De cassière wordt bij dit sys
teem veel minder zwaar be
last omdat zij geen reken
werk meer hoeft te doen. Zij
toetst namelijk het bedrag in
dat betaald wordt (cheque of
contact) en automatisch ver
schijnt het terug te betalen
bedrag. Van onschatbare
waarde is ook dat de kassa
het totaal aan geldmiddelen
per kassier of cassière ont
houdt en dat aan het eind van
de dag opgeeft. In een oogop
slag valt te bezien of de kas
klopt. De cassière kan zich
ook veel meer met de klant
bezig houden, want terwijl zij
adviezen kan geven, rekent
Meer nog dan voor de consu
ment is de scannerkassa een
uitkomst voor de winkelier.
Hij kan op elk moment van
de dag de omzet aflezen. Het
hele voorraadbeheer is kin
derwerk geworden. Als bij
voorbeeld aan het begin van
de dag duizend rollen be
schuit aanwezig zijn, kan
men dat aan de kassa-termi
nal opgeven. Aan het eind
van de dag, bij het opvragen
van de verkooptotalen, kan
de kassa melden dat er 900
rollen zijn verkocht (artikel
876309877). Geen winkelier
zal dan vergeten nieuw be
schuit te bestellen, omdat hij
anders in de loop van de vol
gende dag „nee" moet verko
pen.
Diefstal
Bijkomend voordeel is het feit
dat winkeldiefstallen zowel
van publiek als personeel,
worden geregistreerd. Als er
namelijk geen 200 beschui-
trollen meer aanwezig zijn,
zijn deze blijkbaar weder
rechtelijk van eigenaar ver
anderd. Ook krijgt de onder
nemer inzicht in reclame-ac
ties. Als normaal 500 pittige
worstjes per week worden
verkocht en ze worden sterk
afgeprijsd, dan laat de kassa-
terminal op elk gewenst mo
ment zien of de aankopen
van het publiek aanleiding
zijn om veel meer worst in te
slaan, dan wel dat het artikel
ondanks de reclame „niets
doet".
Reclame-acties kunnen gerich
ter zijn, veel sneller blijkt dat
een bepaald artikel niet loopt
en dat voor een ander artikel
een veel grotere plaats in het
assortiment moet worden in
geruimd. Een kleine winke
lier kan dat met een kassa
doen. Een grootgrutter of su
permarkt met zo'n 5000 arti
kelen kan de kassa-terminals
aan een grote computer kop
pelen, die nog veel meer mo
gelijkheden heeft. Zo'n cen
trale computer kan bijvoor
beeld automatisch alarm
slaan als er van een artikel te
weinig in het schap staat,
zelfs aan het eind van de dag
een „boodschappenlijst"
voor de groothandel maken
en zo meer.
In Nederland wordt de scan
nende kassa geïntroduceerd
door NCR in Amsterdam.
Het bedrijf dat hiermee voor
een primeur in Nederland
zorgt, denkt de eerste kassa-
terminals in maart te plaat
sen. Ze kosten zo'n f25.000.
Als er meerdere stations ko
men, wordt de zaak naar ver
houding goedkoper. Men is
ervan overtuigd dat dit de
tweede revolutie in de le
vensmiddelenindustrie gaat
worden, na de introductie
van de zelfbedieningswin
kels. Dat men juist in de su
permarkten deze apparatuur
begint te installeren komt
omdat men in die branche
véél artikelen heeft met ook
nog een hoge omzetsnelheid.
Experiment
Op dit moment zijn er in Neder
land ongeveer zes winkeliers
die met een scanner werken.
Een Albert Heijn-vestiging in
Heemskerk was zelfs de eer
ste in Europa. Sinds 1976
wordt daar geëxperimen
teerd met het nieuwe sys
teem. Bedrijfsleider H. van
Zanten vindt vooral de dui
delijkheid en betrouwbaar
heid naar de klanten toe toe
genomen. "Foute aanslagen
komen eigenlijk niet meer
voor. De klant kan bovendien
thuis op zijn gemak de kassa
bon nalezen en controleren.
De bon geeft namelijk artikel
èn prijs", aldus Van Zanten.
Voor de winkelier geeft de
scanner uitgebreide manage-
ment-informatie. Hij weet
precies hoeveel en wanneer
er veel of weinig van een be
paald artikel wordt verkocht.
Daar kan hij zijn inkoop-be-
leid op aanpassen. "Hoewel
de scanner nog niet optimaal
kan functioneren, omdat nog
niet alle artikelen van een
streepjescode zijn voorzien,
is nu al het voordeel geble
ken. Door minder lange
wachttijden en een efficiènt
winkel-beheer nieuw voor de
klanten het winkelplezier
toe", zegt Van Zanten.
Door al die efficiëntie bestaat
natuurlijk het gevaar, dat een
supermakrt straks met min
der personeel toe kan. By de
Dienstenbonden FNV heeft
men deze nadelen reeds ge
signaleerd. De computer die
de voorraad registreert kan
deze ook zelf bijbestellen bij
•een leverancier of centraal
magazyn. Dit betekent dat
veel banen voor administra
tieve krachten en ook voor
magazijnpersoneel komen te
verdwijnen.
Het is echter niet zo, dat de 'ou
derwetse' kassa volgende
week reeds overboord wordt
gezet. De omschakeling naar
het nieuwe systeem zal nog
wel enkele jaren in beslag ne
men. Misschien beschikt te
gen die tijd ook iedereen over
een elektronische betaalkaart
(Nationaal Betalingscircuit),
zodat we dan niet alleen geen
kassa meer nodig hebben,
maar ook de portemonnee
thuis kunnen laten. Merk
waardige manier van bood
schappen doen.
Niemand moet straks verbaasd
zijn als niet alleen levensmid
delen, maar ook andere arti
kelen plotseling van een
streepjescode voorzien zijn.
De barcode zou wel eens aan
stekelijk kunnen werken en
een vry behoorlijke omwen
teling in het maatschappelijk
leven tot stand kunnen bren
gen. Stel, uw auto heeft er
gens onder de motorkap zo'n
rij streepjes. Stel u bent een
handelsreiziger en gaat een
grote drogisterij bevoorra
den. Wat voor handige din
gen kunt u dan met zo'n on
nozele ril streepjes onderne
men?
In de garage is het bij het afstel
len van een auto altijd een
probleem de juiste service-
boeken over motor-afstelling,
elektrische bedrading en me
chanische onderdelen te krij
gen. Wat streepjes onder de
motorkap vertellen de test
band om welk autotype het
gaat, van welk bouwjaar met
welke motor en met wat voor
overige eigenschappen. Au
tomatisch wordt de juiste tes
tafstelling gezocht. Geen ge
zoek meer in dikke boeken,
waarvan veelal de juiste blad
zijden net zoek of onleesbaar
zijn. In het magazijn zyn alle
onderdelen van de code voor
zien. De onderdelen-compu
ter van het magazijn factu
reert elk uitgaand onderdeel
van een streek van de licht
pen, die de streepjes leest
Het juiste bedrag komt op de
rekening. De computer weet
wat er uit gaat en wat moet
worden bijbesteld als de
voorraad geslonken is.
japonnen, blousjes en deux-
pieces maken. De aantallen
worden ook feilloos geregi
streerd. In bibliotheken weet
men exact welk boek uitge
leend is en wie het thuis
heeft
Geen droom
Zulke zaken en honderd ande
ren zijn geen toekomstdro
men. Veel van zulke toepas
singen kent men by het
Haagse ingenieursbureau
Koning en Hartman al, om
dat men handterminals in
stalleert. Ze zyn program
meerbaar. dat wil zeggen
kunnen voor elk doel en arti
kel aangepast worden. In de
praktijk blijken ze uitstekend
te voldoen. Dezelfde streep
jescode die men voor de su
permarkt-artikelen gebruikt,
kunnen ook voor de bevoor
rading van kantines en siga
renmagazijnen of voor gara
ges en fabrieken worden ge
bruikt Als onderdelen of ar
tikelen maar even met de
leespen van de draagbare ter
minal worden „gelezen".
Met hulpstukken kan de hand-
terminal op de telefoon wor
den aangesloten, eventueel
kan men de cijfers van artike
len met de hand intikken, als
geen streepjescode voorhan
den is of men geen leespen
wenst te gebruiken. De hand-
terminal slaat de gegevens al
lemaal op en spuit ze op ver
zoek in enkele seconden uit
Dat kan bijvoorbeeld bij een
centrale voorraad computer
of kassa gebeuren, waarop hij
kan worden aangesloten.
Als handelsreiziger loopt u met
de baas van de drogisterij
mee langs de schappen. Ach
de shampoo hier is op.
Groenmerk? Nee, goudmerk.
Een beweging langs de
streepjescode slaat de naam
van de klant, het adres en het
bewuste artikel op in de
draagbare streepjescode-le
zer, annex handterminal. Het
batterij-gevoede apparaat
onthoudt de bestelling. En
ook die van de 33 andere
klanten die nog bezocht wor
den. Komt de vertegenwoor
diger laat en wat vermoeid
thuis, dan is helaas het kan
toor al dicht. Niemand zal de
telefoon meer aanpakken
voor een gewone bestelling.
Behalve de centrale compu
ter. De handterminal wordt 's
avonds op de telefoonlijn
aangesloten en brengt alle ge
gevens, van de hele dag, feil
loos over naar het geheugen
van die centrale computer,
's Morgens beschikt men
over een compleet uitgetikt
rapport, terwijl de vertegen
woordiger niet op de zaak ge
weest is en toch ook geen ge
typt, uitvoerig rapport heeft
ingeleverd.
Ook de cheffin van de dames-
confectie-afdeling van een
groot modehuis weet precies
wat er nog in de rekken
hangt. Alle prijskaartjes met
streepjescode worden eens
per twee dagen door haar
snel gelezen. Een werkje van
een uur. Meteen is de hele
aanwezige voorraad bekend.
De handterminals kunnen
onderscheid tussen mantels,
Sommige batterij-terminals
kunnen als een soort klad
blok gebruikt worden door
de vertegenwoordiger. Hij
kan zien of hij 2000 of 200 ar
tikelen van een soort ver
kocht heeft en al dan niet te
vreden naar huis gaan. Lang
niet alle terminals namelijk
slikken alleen cijfers. Er zijn
er ook met een wat groter
leesvenster waar woorden of
afkortingen in te Ukken zijn.
Dat gaat met een toetsenbord
waar ook het alfabet op staat
Terminal-zender
Het allerlaatste snuQe zijn
handterminals, bijvoorbeeld
in gebruik in de haven. Het
nummer van de container
wordt ingetoetst (of een
streepjescode gelezen) en via
een draagbare zender ogen
blikkelijk naar het hoofdkan
toor verzonden. In de Rotter
damse haven stelt men dan
op het hoofdkantoor vast dat
de container met chemicaliën
uit Engeland komt en met
grote spoed gewenst is in het
Moerdykgebied. Geen moei
lijke mobilofoongesprekken
meer waarbij een nummer
reeks moet worden uitgewis
seld. De cargadoors-compu
ter weet de inhoud en be
stemming. Een trailer kan
voorrijden en de container
ophalen. Zo'n soort efficien
cy is voor de uitgestrekte ha
vengebieden een noodzaak.
Zowel „datacommunicaüe"
(het uitwisselen van compu
ter of andere gegevens) als de
streepjescode hebben een ge
weldige toekomst
Op de Amsterdamse effecten
beurs lag de groep internatio
nale aandelen vrijwel de ge
hele week goed in de markt.
Wall Street leverde de eerstë
drie dagen geen enkele ten
dens op, maar schoot donder
dag onverwacht ruim 20 pun
ten omhoog door een krach-
Üg technisch herstel. Ook
was men verheugd over het
feit dat het coryunctuurcijfer
over december een stijging
had vertoond van 0,6 punt te
gen dalingen in de paar voor
afgaande maanden.
Buiten de internaüonals lever
de de Amsterdamse beurs
weinig spectaculairs op. Ook
op het rentefront viel vrijwel
geen beweging waar te ne
men en wachtte alles op de
verdere ontwikkeling. Reden
te meer voor Amsterdam om
met veel vertoon een nieuwe
marktsector te creëren door
het opnemen van de handel
in incourante fondsen in de
officiële reglementen. Voor
taan zal deze beurssector pa-
rallelmarkt heten en de prijs
vorming van alle fondsen
omvatten die tot dusver bui
ten de officiële öeurs omging.
Voor de officiële afdeling van
deze parallelmarkt zijn 14
van de meest bekende incou
rante fondsen aangewezen.
De overgrote rest zal in de
niet-officiële afdeling worden
geklasseerd.
Hiermede hoopt het Amster
damse beursbestuur meer
greep te krijgen op de koers-
vorming van een groot aantal
effecten die zich tot dusver
aan het officiële toezicht ont
trokken. Verwacht, of al
thans gehoopt, wordt dat dit
de handel zal bevorderen. En
meer handel heeft de beurs
wel nodig, want deze week
was er duidelijk sprake van
aarzeling ook al lieten de in-
ternaUonale aandelen zich
van de goede kant zien. Dit
laatste vloeide voort uit de
vaste dollar die deze week
zelfs steeg tot boven de f 2,55.
Toch was deze stijging van de
dollar voor Europa eerder
een grote teleurstelling, want
ze vloeide voort uit een ern
stige misrekening van het
rente vraagstuk.
Vorige week koesterde men in
ons werelddeel nog de hoop
te zamen met Japan de rente
omlaag te kunnen brengen,
onafhankelijk van de rente
ontwikkeling in de Verenig
de Staten. Maar dit is op niets
uitgelopen. De bedoeling was
ongetwijfeld goed, maar de
markt reageerde anders. Het
was naief te geloven dat het
internationale kapitaal geen
rekening zou houden met een
te groot renteverschil tussen
de Verenigde Staten en de
andere grote industrielan
den. En wie het wel geloofde
werd deze week al snel uit
zijn droom geholpen.
Nauwelijks kregen de grote in
ternationale beleggingskrin
gen er de lucht van dat Ame
rika het streven om in Euro
pa tot een renteverlaging te
-komen, niet ging volgen, of
men ging zich op mime
schaal van Europese valuta
ontdoen om die om te zetten
in dollarkapitaal. Dit deed
ook in Amsterdam de dollar
fors oplopen en legde een
druk op de obligatiemarkt.
Niet dat deze er danig van on
dersteboven was, maar de op
lopende koersontwikkeling
en de daardoor eerder deze
maand optredende renteda
ling, werd er toch door ge
stopt.
Er werd door de grote institu
tionele beleggers duideUjk
een afwachtende houding
aangenomen omdat vooral de
situatie in de Verenigde Sta
ten momenteel niet erg dui
delijk is. President Reagan
hield de bekende jaarlijkse
State of the Union voor het
Congres, een soort troonrede.
Maar de financieel-economi-
sche paragrafen bleven ui
terst vaag.
Ook werd niet duidelijk hoe het
Amerikaanse staatshoofd nu
precies tegenover de krediet
en rentepolitiek van de ver
enigde centrale banken van
het land staat. Er waren kort
geleden geruchten dat de hal-
starrige houding van de Cen-
trale-Bankpresident Volker,
die als de boosdoener wordt
gezien voor de nog altyd zeer
hoge rente van rond 16 pro
cent, ook president Reagan
de keel ging uithangen. Maar
nog deze week hield de man
voet bij stuk en verklaarde
voorlopig door te zullen gaan
met een zeer krappe geldpoli
tiek. President Reagan zei
hierover niets in het Congres.
Doordat het centrale banksys
teem in de Verenigde Staten
over een hoge mate van onaf
hankelijkheid beschikt, kun
nen zowel het Amerikaanse
staatshoofd als het Congres
daar weinig aan doen. Presi
dent Reagan kan de topman
van de FED (het bestuur van
de Amerikaanse centrale
banken) wel ontslaan maar
daarmee is de krap-geld-poli-
tiek en de beteugeling van de
kredietverlening nog niet uit
de wereld. Kortom, het was
een week van grote teleur
stellingen, want het is nu wel
duidelyk geworden dat ook
buiten Amerika voorlopig
niet op een belangrijke verla
ging van de rente gerekend
behoeft te worden.
Veelzeggend is het ook dat pre
sident Reagan nu voor het
Congres verklaarde pas tegen
het eind van 1982 een ople
ving in de economie te ver
wachten. Een paar maanden
terug noemde hij nog het
midden van dit jaar als het
tijdstip van de ommezwaai
en sommige regeringsecono
men hadden het zelfs over de
komende aprilmaand. De
toch meevallende verbete
ring van het coryunctuurcy-
fer over december wordt toe
geschreven aan het goede
kerstseizoen in de Verenigde
Staten waarvoor het publiek
door
C. Wagenaar
al maanden had gespaard.
Geen duidelyke tekenen dus
van een belangrijke omme
zwaai op financieel gebied,
ook al was het krachtige her
stel van Wall Street later in de
week een meevaller. De be
langstelling voor onze inter
nationals werd erdoor ver
sterkt cn de koerswinsten he
pen uit tot 3 4 gulden Maar
verder het onze beurs een
zeer verdeelde stemming
zien. Er voltrok zich een op
vallende ommekeer voor de
hypotheekbanken. Zo viel
Westland-Utrecht Hypo
theekbank terug van f90 op
f75 en de Fnesch Groningse
Hypotheekbank van f59 op
f53. Van de veelbesproken
Ogem bleef voor het aandeel
maar 30 cent over
