Ierse kiezer
staat voor
lastige keuze
Meer hulp VS aan El Salvador
Turkije veroordeeld
Kleine aardbeving in Spaanse politiek
Bliksemactie was nog bijna mislukt
Door opstappen van parlementariërs uit regeringspartij
Reagan: Junta is op de goede
Terrorist hield pistool aan slaap Dozier
EG trekt twee
miljoen uit
voor voedsel
Derde Wereld
Turkse consul-
generaal in
Los Angeles
vermoord
De Raad van Europa
(Van onze correspondent Gerrit Jan Hoek)
MADRID - Het overlopen van drie parle
mentariërs van de Spaanse regeringspar
tij UCD naar de rechts-conservatieve de
mocratische coalitie van Fraga Iribame
heeft een kleine politieke aardbeving in
Spanje tot gevolg gehad. Het vertrek van
de drie dissidenten, onder wie de voor
malige fractievoorzitter Herrero de Mi-
non, dreigt gevolgd te worden door nog
meer parlementsleden, allen behorend
tot de conservatieve vleugel van de UCD.
Op dit moment is er sprake van dat in de
komende dagen nog eens vier parlemen
tariërs de UCD de rug toe zullen keren.
De uittocht - naar wordt aangenomen ver
oorzaakt door de slechte vooruitzichten
volgens de opiniepeilingen bij de verkie
zingen van 1983, waardoor veel gedepu
teerden hun zetel zullen verliezen - dreigt
verregaande politieke consequenties te
hebben voor de regering.
Al eerder traden tien sociaal-democratische
parlementariërs uit de UCD-fractie. Met
het verlies van mogelijk nog eens zeven
parlementsleden zou de UCD-fractie ge
reduceerd zijn tot 147 zetels. Zes minder
dan de linkse oppositie van socialisten en
communisten, die samen 153 zetels heeft.
Hierdoor zou het kabinet van premier
Calvo Sotelo genoodzaakt zijn voor elk
wetsvoorstel individuele akkoorden af te
sluiten met parlementaire minderheids
groepen, de rechts-conservatieve demo
cratische coalitie, de Baskische of Cata
laanse minderheden of de socialisten.
Een ander alternatief - waar premier Cal
vo Sotelo eerder deze week een zinspe
ling op maakte - is ontbinding van het
parlement en het uitschrijven van ver
vroegde verkiezingen.
Calvo Sotelo trok zich gisteravond met zijn
meest vertrouwde ministers (van wie een
meerderheid in tegenstelling tot de pre
mier zelf voorstander is van vervroegde
verkiezingen) voor spoedberaad terug in
het presidentiële paleis van Moncloa.
Maar na twee uur overleg zag de regering
toch van het houden van vervroegde ver
kiezingen af. Regeringswoordvoerder La-
mo de Espinosa verklaarde, dat het kabi
net onder de huidige omstandigheden
niet in staat zal zijn de tot dusver aange
houden politieke lijn voort te zetten. Dit
houdt naar alle waarschijnlijkheid in dat
het kabinetsleid van premier Calvo Sote
lo een zwaai naar rechts zal maken.
(Van onze correspondenten Henk Kolb en Bob Spren
kels)
De Verenigde Staten willen meer hulp geven aan El Sal
vador. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse
zaken bestudeert momenteel met urgentie de uitbrei
ding van de militaire zowel als de economische bij
stand.
FRANKFURT (AP) - Mevrouw Dozier bevond zich op het moment dat haar man werd bevrijd met haar dochter
in Frankfurt. Daar kreeg zij een foto aangeboden van de zojuist bevrijde generaal.
VRIJDAG 29 JANUARI 1982
President Reagan heeft daartoe de
weg vrijgemaakt door het Con
gres te verzekeren dat El Salva
dor belangrijke voortgang maakt
bij het voldoen aan zijn verplich
tingen op het gebied van de men
senrechten en bij het streven
naar politieke hervorming. Zon
der zo'n presidentiële verklaring
had El Salvador geen verdere
hulpverlening hulp kunnen krij
gen, terwijl daarvoor al 66 mil
joen dollar is vrijgemaakt.
Een woordvoerder van Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken zei: „De regering
van El Salvador, verwikkeld in
een oorlog waarbij Cubaanse en
Nicaraguaanse bijstand van bui
tenaf wordt verleend, poogt om
vangrijke economische en poli
tieke wijzigingen door te voeren,
die erop zijn gericht de oorzaken
van de huidige verdeeldheid en
twist te verminderen. Wij kun
nen niet toestaan dat terroristen,
die de macht willen grijpen door
geweld en de vernietiging van 's
lands economische infrastruc
tuur, deze inspanningen onder
mijnen".
De woordvoerder wilde niet zeg
gen waarop Reagans verklaring
berust dat de regering van El Sal
vador de mensenrechten hand
haaft en uitspattingen met zijn
veiligheidstroepen tracht te on
derdrukken.
Massamoord
Opmerkelijk genoeg heeft de Was
hington Post juist dezer dagen
een serie reportages uit El Salva
dor gepubliceerd, waarin een
verslaggever die met guerrilla
strijders optrok, beschrijft hoe
enkele honderden mannen,
vrouwen en kinderen in het dorp
Mozote uit hun huizen werden
gehaald en vermoord door rege
ringsstrijdkrachten. Drie overle
venden hebben de'slachting ga
degeslagen, die zou hebben
plaatsgehad tijdens het offensief
dat het Salvadoriaanse léger in
december tegen de guerrillastrij
ders heeft gevoerd. Volgens de
ooggetuigen was er echter geen
sprake van gevechten met de
guerrilla's, toen de massamoord
in de tweede week van december
plaats had.
Het leger trok het dorp 's morgens
binnen, verdeelde de inwoners
in twee groepen: mannen en
vrouwen met kinderen, en
schoot die vervolgens dood. De
verslaggever heeft in en om Mo
zote, dicht bij de grens met Hon
duras, de achtergelaten lijken
zien liggen.
De Amerikaanse unie voor de bur
gerrechten ACLU heeft in een of
ficiële verklaring de regering van
El Salvador beschuldigd van on
derdrukkingspraktijken. De
ACLU beticht de regering in San
Salvador van 12.501 moorden die
in 1981 zouden zijn gepleegd, en
drong er bij president Reagan -
blijkbaar vergeefs - op aan af te
zien van een verklaring dat de re
gering van El Salvcador de men
senrechten beter dan voorheen
handhaaft.
Brief
De vijf leiders van de guerrillabe
weging in El Salvador hebben
vorige week een brief gestuurd
aan president Reagan, waarin zij
vroegen om een ommekeer van
de Amerikaanse politiek inzake
El Salvador en hun voorstel her
haalden om tot een politieke op
lossing te komen voor de bloedi
ge burgeroorlog, door middel
van onderhandelingen zonder
voorwaarden vooraf.
STEUN - Koning Hoessein van
Jordanië heeft gisteravond de
vorming aangekondigd van een
contingent Jordaanse vrijwilli
gers, dat aan de zijde van Irak
zal vechten tegen Iran. De ko
ning onderstreepte, dat hij zelf
het commando op zich zal ne
men.
De brief, gedateerd op 18 januari,
werd gisteren afgedrukt in het
Mexicaanse dagblad Uno Mas
Uno.
De guerrillaleiders wijzen erop dat
het Salvadoriaanse volk eeuwen
lang is onderdrukt en dat men op
het ogenblik lijdt onder een mili
taire dictatuur. „Als uw hart be
droefd is vanwege de onderdruk
king, dan kunnen we niet begrij
pen dat juist uw regering de be
langrijkste steunpaal is van de
dictatuur die in de korte tijd
van twee jaar schuldig is aan
meer dan dertigduizend doden",
aldus het schrijven. En: „Wij be
grijpen niet dat de belastingcen
ten van de Amerikanen worden
bestemd om ons volk uit te
roeien en niet om de vrede te be
werkstelligen en respect te tonen
voor de mensenrechten".
De guerrillaleiders ontkennen elke
vorm van inmenging van de
Sowjet-Unie of Cuba in de strijd.
Een oplossing voor de burger
oorlog kan volgens hen alleen ge
vonden worden, door in te gaan
op hun voorstel voor algemene
vredesonderhandelingen, zonder
voorwaarden vooraf en in het bij
zijn van internationale waarne
mers. Het denkbeeld dat de ver
kiezingen die eind maart in El
Salvador moeten worden gehou
den, een oplossing zouden kun
nen brengen, getuigt volgens de
guerrillaleiders van "gebrek aan
realiteitszin".
(Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
ROME - De Amerikaanse brigade
generaal James Lee Dozier werd
gistermorgen door de Italiaanse
politie bevrijd uit de handen van
de Rode Brigades, die hem op 17
december ontvoerden.
Hoe de politie achter het bestaan
van de schuilplaats in Padua is
gekomen, is vooralsnog onbe
kend. Volgens sommige berich
ten zou de flat al drie dagen gele
den ontdekt zijn en sindsdien,
tot het ogenblik van de inval, on
der scherpe bewaking hebben
gestaan. Anderen melden dat pas
in de nacht van woensdag op
donderdag een tip zou zijn ont-
BRUSSEL (GPD) De Europese
Commissie wil de voedselhulp
aan landen waar de bevolking
honger lijdt, dit jaar vergroten en
verbeteren. De Commissie, het
dagelijks bestuur van de EG,
heeft de Europese ministerraad
voorgesteld voor deze hulp in to
taal 1.087.963 ton graan beschik
baar te stellen, 17 procent meer
dan vorig jaar, benevens 150.000
ton melkpoeder en 45.000 ton bo-
terolie. Het totale pakket heeft
een waarde van bijna miljard
gulden.
De stijging acht de Commissie mi
nimaal noodzakelijk, gezien de
grote hulpbehoefte in de Derde
Wereld. De wereldvoedselorga
nisatie FAO schat die behoefte
voor dit jaar op 1.050.000 ton
graan. De ontwikkelingslanden
zelf hebben aanzienlijk meer
hulp gevraagd aan de Europese
Gemeenschap: 2,1 miljoen ton.
Daar bovenop komen dan nog
eens de hulpverzoeken van de in
ternationale humanitaire organi
saties als het Rode Kruis en de
vluchtelingenorganisatie van de
Verenigde Naties.
vangen, waarop de politie de vol
gende morgen in actie kwam.
Volgens de politie zou het overi
gens maar weinig hebben ge
scheeld, of de operatie was slecht
afgelopen: een van de vijf gear
resteerde terroristen zou met een
geladen pistool aan de slaap van
de gevangene hebben gestaan,
klaar om hem neer te schieten.
Hij kon nog net op tijd worden
overweldigd, voor hij Dozier kon
vermoorden.
Dit laatste werd bevestigd door de
Amerikaanse ambassadeur in
Rome, Maxwell Rabb, die kort
na de bevrijding een telefoonge
sprek met Dozier had. „Hij zei
me dat hij op dat moment dacht
dat zijn laatste seconde had ge
slagen", vertelde Rabb. Dozier
maakte het overigens goed, al
leed hij onder een lichte shock.
Hij is opgenomen in het Ameri
kaanse militaire hospitaal van
Vicenza.
De eigenlijke bevrijdingsoperatie
heeft niet meer dan enkele minu
ten geduurd: om half twaalf trap
te de politie de deur in, overwel
digde een eerste terrorist in de
gang, holde door naar de kamer
waar Dozier geboeid in een tent
lag, en maakte daar zijn bewaker
onschadelijk. Dozier droeg een
donkerblauw trainingspak en
wollen sokken, zonder schoenen.
Naar het schijnt had hij zijn hele
gevangenschap bewegingsloos
in de tent doorgebracht.
Terwijl hij bevrijd werd van zijn
boeien, arresteerde de politie in
de flat nog drie terroristen. On
der hen bevond zich een van de
kopstukken van de Rode Briga
des, Antonio Savasta, die al jaren
wegens moorden, aanslagen en
andere terreurdaden werd ge
zocht.
Al een kwartier na de actie was het
bericht in Rome bekend. Minis
ter van binnenlandse zaken Vir-
ginio Rognoni vertrok onmiddel
lijk naar Padua. In de Kamer en
de Senaat werd het bericht met
applaus ontvangen. De 85-jarige
president Sandro Pertini riep na
ontvangst van het bericht zijn
gast, de Algerijnse minister van
buitenlandse zaken Mohammed
Ben Yahia, toe: „Dozier is vrij!"
Buitenland
Even later werd hij opgebeld
door de Amerikaanse president
Reagan, die hem in een gesprek
van tien minuten bedankte voor
de inspanningen van de Italiaan
se autoriteiten voor de bevrij
ding van Dozier en hem opnieuw
uitnodigde voor een staatsbe
zoek aan Washington.
De briljante operatie waarmee de
politie Dozier bevrijdde, was de
laatste in een serie anti-terreur
acties, die de afgelopen weken
leidden tot de arrestatie van tien
tallen terroristen, onder wie het
LOS ANGELES (API/Reuter) -
De Turkse consul-generaal in
Los Angeles, Kemal Arikan,
is gisteren vermoord door
twee mannen die het vuur
openden op zijn auto.
Ooggetuigen meldden later dat
twee gewapende mannen het
vuur op de auto openden
toen deze een kruispunt na
derde in het centrum van Los
Angeles. Arikan was de enige
inzittende van de wagen. Hij
was op slag dood. In een tele
foontje naar het persbureau
UPI heeft een Armeense or
ganisatie. "het commando
gerechtigheid voor de Ar
meense volkerenmoord" de
verantwoordelijkheid voor
de aanslag opgeëist.
Aanslagen van Armeense orga
nisaties zijn tot dusverre
voornamelijk gericht tegen
Turkse doelen. Op 12 oktober
1979 werd de zoon van de
Turkse ambassadeur in Den
Haag doodgeschoten. Hier
mee zeggen zij vooral de -
door Turkije nog steeds ont
kende - massamoord van
1915 en de verdrijving van
Armeniërs door massale de
portaties te willen wreken.
brein van de Rode Brigades, Gio
vanni Senzani, en de ontdekking
van een groot aantal schuilplaat
sen en wapenarsenalen van de
Rode Brigades en een andere
linkse terreurorganisatie, „Prima
Linea" (frontlijn).
De operatie van gistermorgen
werd uitgevoerd door een specia
le commando-eenheid, die in Ita
lië, naar Duits voorbeeld, „Teste
di cuoio" (leren koppen) wordt
genoemd. Dit anti-terreurcom-
mando is speciaal voorbereid op
bliksemacties als die waarmee
generaal Dozier werd bevrijd.
Het bestaat nog betrekkelijk
kort, maar heeft al verschillende
spectaculaire successen geboekt
Zo wisten de „leren koppen" be
gin vorig jaar binnen een half uur
de gevaarlijke gevangenisop
stand in Trani (Zuid-Italië) te
dempen, die was aangesticht
door gevangen terroristen om de
ontvoering van de Romeinse
rechter d'Urso door de Rode Bri
gades vanuit het „gevangenis
front" te begeleiden.
STRAATSBURG (GPD) - Neder
land zal deelnemen aan het over
leg met andere lidstaten van de
Raad van Europa die een klacht
tegen het Turkse militaire be
wind willen indienen. Dit ver
klaarde de woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse za
ken gisteravond, nadat de Parle
mentaire Assemblée van de
Raad van Europa een resolutie
had aangenomen waarin het
Turkse militaire bewind werd
veroordeeld wegens schending
van de mensenrechten.
Hoewel de 21 lidstaten van de
Raad niet besloten tot het schor
sen van het Turkse lidmaat
schap. blyfl het mogelijk dat
Turkije uit de Raad van Europa
wordt gezet. In de resolutie werd
namelijk aanbevolen een proce
dure, die ieder lid van de Raad
De leider van het woensdag
avond afgetreden Ierse kabi
net. premier Garret FitzGe-
rald, legde in juni vorig jaar,
aan het begin van zijn regeer
periode, een dappere verkla
ring af. „Nee", zei hij in een
interview met het weekblad
Newsweek, „het is geen na
deel aan het hoofd te staan
van een minderheidsrege
ring. We maken een goede
kans onze regeerperiode vol
te maken", voegde hij daar
aan nog toe. De feiten hebben
deze zienswijze inmiddels
achterhaald. De eerste de
beste serieuze confrontatie in
de Dail (het Ierse parlement)
liep voor FitzGeralds kabinet
op een fiasco uit.
Met 82 tegen 81 stemmen ver
wierp het parlement zijn be
lastingvoorstellen, die be
paald ingrijpend waren en
het leven van de gewone Ier -
die de laatste jaren toch al
niet weet hoe hij zijn bood
schappen moet betalen - nog
eens aanzienlijk duurder zou
maken.
Om een idee te krijgen: de prijs
van een pint bier zou met 20
cent moeten stijgen, naar on
geveer vier gulden. De prijs
van de kleine glaasjes whis
ky, die men in pubs pleegt te
schenken, zou ook met 20
cent omhoog gaan naar 4,50
gulden. Een pakje met 20 si
garetten zou 35 cent duurder
moeten worden en dan op
4,25 gulden uitkomen, een li
ter benzine moet met 15 cent
per liter omhoog naar 2,09
gulden per liter. Opeens wil
de de regering de subsidie op
boter en melk afschaffen, de
btw verhogen en de belasting
op buitenlandse vakanties
verhogen.
Noodzakelijk
Geen fijne dingen dus voor de
gemiddelde Ier. Maar in de
ogen van FitzGerald en zijn
minister van financiën, John
Bruton, absoluut noodzake
lijk. Want de Ierse regering
heeft veel geld nodig om de
danig in het slop geraakte
economie er weer bovenop te
helpen.
Als men de Ierse economische
situatie vergelijkt met die in
andere Westeuropese landen,
dan springt die er in ongun
stige zin uit. Waar de inflatie
in de meeste westerse landen
tussen 6 en 11 procent
schommelt, is het percentage
voor Ierland 23. Eén op de ne
gen Ieren heeft geen werk, en
het land kijkt tegen een bui
tenlandse schuld aan van bij
na 14 miljard gulen.
Alle reden dus voor FitzGerald
en zijn ministers om er bij de
begrotingsvoorstellen - de
eerste die zijn kabinet maakt,
afgezien van het mini-budget
dat vorig jaar zomer door het
parlement kwam - eens flink
tegenaan te gaan. Zo flink,
dat de onafhankelijke parle
mentsleden, van wiens steun
FitzGerald afhankelijk was,
hem niet meer wilden steu-
Dat is te begrijpen. De onafhan
kelijke parlementsleden zijn
in nog sterkere mate afhan
kelijk van de kiezers in hun
district dan partijgebonden
parlementariërs. Steunen
van FitzGeralds impopulaire
plannen zou deze parle
mentsleden de komende ver
kiezingen wel eens kunnen
opbreken.
FitzGerald zelf heeft ook vol
doende redenen om de voor
18 februari uitgeschreven
verkiezingen met zorg tege
moet te zien. Op hem rust im
mers de taak zijn omvangrij
ke belastingvoorstellen te
verdedigen. Dan heeft zijn te
genspeler, oppositieleider
Charles Haughey, het een
stuk gemakkelijker. Deze
heeft bovendien, vergeleken
met de laatste verkiezingen
van juli vorig jaar weinig ex-
het recht geeft een klacht in te
dienen. Denemarken was dat al
van plan en zal nu samen met
Nederland en andere Scandina
vische landen van deze procedu
re gebruikmaken.
Het indienen van een klacht tegen
schending van de Europese Con
ventie van de Rechten van de
Mens heeft tot direct gevolg dat
de Turkse junta zich bereid moet
verklaren een onderzoek naar de
situatie van de mensenrechten in
Turkije zelf toe te staan. Wil An
kara dat niet, dan zal het om uit
sluiting te voorkomen vrijwillig
zijn lidmaatschap op moeten
zeggen
Linkse afgevaardigden in de 163 le
den tellende Assemblée poogden
gisteren al een uitsluiting van
Turkije te forceren. Maar de con
tra stemmen nodig om de ab
solute meerderheid in de Dail
te behalen.
De resultaten vong jaar waren:
78 zetels voor de Fianna Fail
van Haughey, 65 voor FitzGe
ralds Fine Gael, 15 voor La
bour, en 8 zetels die door de
onafhankelyke kandidaten
werden gewonnen.
Die uitslag geeft aan hoe wan
kel de basis van FitzGeralds
regering eigenlijk wel was.
de coalitie van zijn partij en
Labour kon niet buiten de
steun van ten minste een aan
tal onafhankeUjken.
Verlichten
Bij de laatste verkiezingen was
niet eens Ierlands schamele
economie het voornaamste
discussiepunt voor de dames
en heren politici, maar de si
tuatie in Noord-Ierland. Daar
speelde op dat moment de
hongerstaking van de IRA-
gevangenen, geleid door
Bobby Sands. FitzGerald be
loofde zijn kiezers gesprek
ken met de Britse pemier
Thatcher en met de Ierse pro
testantse leiders. Hij beloof
de ook pogingen in het werk
te stellen om de republiek en
Noord-Ierland nader tot el
kaar te krijgen.
Gezegd moet worden dat hij
zich aan die beloften heeft ge
houden. Enige maanden ge
leden kwam hij zelf met in
Ierse ogen revolutionaire
voorstellen om de wetgeving
op moreel terrein (scheiding,
abortus) te verlichten.
FitzGerald ging ook bepaald
hartelijke besprekingen aan
met mevrouw Thatcher en
toonde zich, meer dan zijn
voorganger Haughey, bereid
naar Noordierse politici te
luisteren. Voor Haughey is
Noord-Ierland een gedeelte
van Ierland dat bij de repu
bliek zou moeten worden ge
voegd, wat de protestanten in
Ulster daar ook van vinden.
Verzoenend
FitzGerald is voorstander van
ezn gelijkmatiger benade
ring, waarbij de stem van de
protestantse meerderheid in
Noord-Ierland zwaar weegt
Als zoon van een Noordierse
protestantse moeder en Ierse
katholieke vader, lijkt hij bij
na genetisch voorbestemd
om als verzoenende figuur op
te treden.
Noord-Ierland zal bij de ko
mende verkiezingen zonder
twijfel een zaak van beteke
nis zijn. Maar deze keer zal
het toch vooral draaien om de
economie. En dan staat de
Ierse kiezer voor een lastige
keuze: moet hij voor het eco
nomisch herstelprogramma
van FitzGerald kiezen en
voortaan zijn biertje laten
staan? Of moet hij stemmen
op Haughey, die in zijn laat
ste regeerperiode bepaald gul
voor de Ierse burger was,
maar daarmee wel de hoge
inflatie en werkloosheid af
riep, waaronder het land
thans zucht?
HENK DAM
servatieve fractie, geleid door de
Brit Sir Frederic Bennett wist dit
te verhinderen. Argument van de
tegenstanders was dat de Turkse
leider Evren zich voor terugkeer
naar democratische verhoudin
gen heeft uitgesproken en dat
Turkije daarom „het voordeel
van de twijfel" moet worden ge
gund.
In de gisteren wel aangenomen re
solutie wordt het Turkse regime,
dat 16 maanden geleden na een
staatsgreep aan de macht kwam.
veroordeeld wegens opschorten
van democratische vrijheden,
marteling en slechte behande
ling van politieke gevangenen.
Generaal Evren heeft vorige
maand een tijdschema voor par
lementaire verkiezingen eind
1983 of begin 1984 vastgesteld.
