Creativiteit is fragiel' iHTlT, r/lpi\. mgmwwê} 3- Boeken met geluid over jaren 40- 80 r>/ - ^vandaag^ toegelicht -C Karei Appel: in 5 dagen Staking in 'Centre Beaubourg' TV BUITENLAND DINSDAG 26 JANUARI 1982 Radio - tv AMSTERDAM (GPD) - Het uitgeverscon cern Kluwer heeft maandag het eerste deel van een vierdelig seriewerk over de jaren 1940 tot 1980 gepresenteerd, waarin de geschiedenis van die jaren behalve door woord en beeld, ook door geluid kan worden gevolgd. In deze zogenoemde sono-boeken zijn spe ciale geluidspagina's opgenomen die met behulp van een bijgeleverd apparaat, de sono-box, kunnen worden beluisterd. Volgens de uitgever is deze geintegreerde toepassing van geluid in een boek een volstrekt nieuwe ontwikkeling. Ieder deel van deze zogeheten Decennium Serie bevat twaalf speciale geluidspagi na's, gemaakt van transparant poly-vinyl chloride. In elk van deze pagina's zijn als het ware zes grammofoonplaatjes ge perst, die elk vijf minuten geluid bevat ten. In totaal leveren deze 72 geluidspro gramma's vijf uur geluid. Het afluisteren geschied door op de pagina het op batte rijen werkende afspeelapparaat, de sono- box. te plaatsen. Dit apparaatje heeft aan de onderkant een draaiende schijf met diamantnaald, die de groeven aftast. De geluidspagina's zijn, evenals \de sono- box. geproduceerd door de Zwitsers- Westduitse onderneming Tai, die met Kluwer samenwerkt in dit project. Klu wer heeft patent op de afspeelbox en op de geluidspagina's zoals deze in de De cennium Serie voorkomen. Via speciale bindtechnieken zijn de pvc-pagina's met de overige pagina's van het boek automa tisch meegebonden. De geluidspagina's kunnen, zo is uit tests gebleken, zeker tweeduizend keer worden afgespeeld zonder dat sprake is van merkbare achteruitgang van de geluidskwaliteit. De geluidsfragmenten zijn afkomstig uit collecties van de overheid, van particulie ren en van omroeporganisaties. Het giste ren verschenen deel, dat gaat over de ja ren '70, bevat meer dan 500 historische geluidsfragmenten, variërend van flitsen uit belangrijke voetbalwedstrijden tot de toespraak waarin president Nixon van de VS zijn aftreden bekend maakt na het ge ruchtmakende Watergate-schandaal. De verbindende tekst tussen de geluidsfrag menten wordt gesproken door de radio- journalist Jan Roelands. De tekst van de toespraken zijn in het boek afgedrukt, in voorkomende gevallen in Nederlandse vertaling. Elk deel van de Decennium Serie is opge bouwd uit drie hoofdstukken. In een chronologie worden belangrijke nationa le en internationale gebeurtenissen per dag en per land weergegeven. Voorts heeft een groot aantal deskundigen arti kelen geschreven over de kenmerken van het decennium. Deze hoofdstukken, zijn onderverdeeld in zeven thema's: mens en natuur, mens en samenleving, politiek, economie, wetenschap en techniek, kunst en cultuur en sport. Tenslotte be vat elk deel een landenalfabet, waarin per land de politieke en sociaal-economische ontwikkelingen worden belicht en toege licht aan de hand van gegevens over be volkingsgroei, inflatie, levenstandaard en dergelijke. In het register zijn niet alleen verwijzingen naar de tekst, maar ook naar de geluid spagina's opgenomen. Elk deel van 800 pagina's bevat meer dan duizend illustra ties. zowel kleur als zwart-wit. Het eerste deel. over de jaren '70 verschijnt in februari, de delen over de jaren '60. '50 en '40 in resp. november 1982, maart 1983 en oktober 1983. De delen kosten f 198 per stuk (inclusief so no-box) en worden uitgegeven door Oost- hoek's Uitgeversmaatschappij in samen werking met de Belgische uitgever Hei- deland-Orbis, beiden onderdeel van het Kluwer concern. Kluwer overweegt na voltooiing van de Decennium Serie ook dierenencyclopedieën, vogelboeken en dergelijke uit te geven die zijn voorzien van geluidspagina's. ROTTERDAM (GPD) - „Ik ben begonnen gediscipli- neerder te schilderen. Weer met de kwast. Niet meer met mes, tube en mijn handen. Dus op de klassieke toer. Verf men gen met het penseel. Al les met olieverf. Ik heb mijn hele leven met olie verf geschilderd". Dat zegt de nu 60-jarige kunstschilder Karei Ap pel, die tientallen jaren ge leden Nederland voor goed heeft verlaten en af wisselend in New York en Monaco woont. Van hem zijn het afgelopen week einde twee tentoonstellin gen geopend: „Schilderij en van de afgelopen tien jaar" in het museum Boy mans van Beuningen in Rotterdam en „Werk op papier" in het Haags Ge meentemuseum. De Rotterdamse tentoonstelling begint met een serie schilderijen uit 1979, die opvallen door hun brede verfstreken. Er zijn onder meer landschappen bij en stille vens. Het andere werk vertoont elementen van geweld, zijn „mis daadschilderijen". „In Amerika is niet meer geweld dan hier. Zelfs minder. Het is veel erger in Europa. Georganiseerder ge weld. Grote oorlogen. De ge schiedenis gaat terug tot 10.000 jaar voor Christus. Europa heeft enorme slachtingen gekend", al dus Appel. - Waarom die inspiratie in Ameri ka? „Er is natuurlijk veel individueel geweld. Ik heb dat New York ge schilderd, misschien omdat het dichter bij de straat staat dan hier (in Europa)". Appel blijkt gevoelig voor zijn om geving. Parijs verliet hij omdat de Lichtstad naar zijn smaak een harde bourgeoisstad is gewor den. „Creativiteit is fragiel, zeg ik altijd. Ik vergeleek het vroeger al. Als in de herfst een blad van de boom waait valt het zo neef (waarbij hij met een hand het ge baar van een neerdwarrelend Karei Appel: 'Ik ben begonnen gedisciplineerder te schilderen'. blad nabootst. Dan blijft het er gens op een tak hangen. Opeens wankelt het, maar het blijft lig gen. Is er helemaal geen wind dan valt het blad er toch nog af. Zo is het ook met de creativiteit van de mens. Zij is heel breek baar. Dus als je er op inhakt, hak je het stuk. Dat is de harde bour geoisie - het systeem. Dat is zo hard dat de scheppingsdrift wordt kapotgemaakt". Volgens hem komt dat door de ont wikkeling van het systeem, dat thuishoort bij die stad. „In New York is geen systeem. Daar ken nen ze veel minder wetten. Daar heerst een vrijheid die anders is dan in Europa nu. Vroeger niet. Dat is die stad, dat is Manhattan. Zij is een hele grote vergaarbak zou je kunnen zeggen - een pou- belle. Een vuilnisbak, waarin al les rijpt, het goeie en het slechte. En creativiteit. Die ruimte is er voor. Iedereen kan dat doen, en niemand die je daarvoor op de vingers tikt. Niemand zegt: dat mag wel of dat mag niet. Of: eerst moetje aan het systeem voldoen. Dan mag je pas schilderen, of je mag er helemaal niet zitten schil deren, want het systeem verbiedt het. Nee, dat is niet zo in New York. Dat is zo'n grote stad met oude verwaarloosde buurten, die de artiest die financieel niet in paleizen kan wonen de kans ge ven er te verblijven. Hij kan zich daar creatief uiten. Het is een soort toestand. Niet in gouden paleizen waar de staat het dic teert - nee, het ontstaat in het in dividu. Het is het particulier ini tiatief dat in Amerika nog altijd heel hoog aangeschreven staat", zegt Karei Appel. „Een land met 250 miljoen men sen, die evenzoveel ideeën heb ben: dat is rijkdom. Daar profi teer ik van, de wereld, iedereen. Als dat verboden is, wanneer dat niet kan, dan krijg je armoede. Wordt het een armoedig sys teem. Creativiteit is de basis van „Het denken, de intuitie, de ont dekkingen zowel in de techniek als in de wetenschap, de kun sten, de architectuur - ik zie dat dus allemaal in Amerika gebeu ren, ook in West-Europa. Daar echter hebben ze al gauw teveel volgens het systeem gemaakt. Zo ingewikkeld dat het woord es thetiek de vijand van het leven is geworden. Dat is zelfs als ik een doek schiider. Ik ben jaren aan het schilderen, verrijken. Daar om ben ik met het oude gestopt. Dan heb je op het laatst zo'n rijk dom aan kleuren, structuren, zo ingewikkeld dat het niets meer met het leven heeft te maken. Het wordt decadent. Dan moetje de kracht hebben het doek op z'n kop te zetten en met een grote kwast nieuwe, eenvoudige pri mitieve vormen durven schilde ren. En van daaruit opnieuw bouwen. Zo ook de maatschap- ADVERTENTIE Binnenkort organiseert de Stichting 'Leven en Gezondheid' (in samenwerking met de plaatselijke afdeling) een stop-met roken-cursus in uw woonplaats. Onder leiding van een arts een psychologisch geschoolde medewerker komt u van het roken af. Korte uiteenzettingen, films en groepsgesprekken maken deel uit van de therapie. STOPPEN MET ROKEN LUKT IEDEREEN DIE HET WIL Dat is niet overdreven. 12 jaar ervaring heeft ons geleerd dat dit zo is. De complete cursus duurt drie weken (7 cursus avonden) en kost u, inclusief materiaal en consumpties, f 60, Aanvang van de avonden 19.30 uur Duur per a U hebt het recht f 50.- terug te vragen aan het PARIJS (GPD) - Het Parijse museum- en spektakelstuk Centre Beaubourg is al bijna drie weken gesloten door een staking van de schoonma kers, die het supermuseum ook bezet houden. De stakers vragen meer loon en willen grotere werkploegen. De socialistische showman en minister van cultuur Jack Lang behoorde tot de slacht offer van de staking. Hij had de opening willen verrichten van de belangrijke expositie van de werken van de Ameri kaan Jackson Pollock. Maar dat ging niet door. De laatste bezoekers voor de bezetting herinneren zich de toestand zoals die langzaam door de staking van de schoonma kers toen al was ontstaan. Hyperrealisten hadden nog kunnen menen te maken te hebben met een wel heel ori ginele tentoonstelling van oud papier, sigarettepeuken en snoepzakken. Een mede deling aan de wand lichtte hen anders in: „De 58 werkers van de vereniging 'De Vooruitziende' zijn in sta king" 'De Vooruitziende' moet het probleem wel alleen oplos sen. De directie van het Cen tre Beaubourg vindt dat het er niets mee te maken heeft. We kunnen hoogstens be middelen, maar niet zelf on derhandelen, zo meent men daar. Intussen ontstaat er een begin van paniek onder de in zenders van tijdelijke ten toonstellingen, zoals die van Jackson Pollock, en bij de staat, die in de permanente afdeling voor een niet becij ferbaar bedrag aan kunstwer ken heeft hangen, staan en liggen. Toen het Centre Beaubourg - officieel Centre Pompidou geheten, naar de president van de republiek die er het initiatief toe nam - in '77 open ging, trok het dat jaar al ruim 21.000 bezoekers per dag. Het afgelopen jaar waren dat er wel 25.800, waarvan er 5000 echt voor de kunst komen, en de rest voor de roltrappen of het restaurant. Na bijna drie weken is er nog steeds geen beweging in de toestand. De Noordafrikaan- se schoonmakers staren dro merig voor zich uit en kijken niet naar de verbaasde of ra zende toeristen aan de andere kant van de gesloten deur. Als al die 25.847 dagelijkse bezoekers hun friteszakken en hun sigarettepeuken bij zich hadden gehouden, zou het probleem er al anders hebben uitgezien. //>f/ xv)v Vv Violist Kowalski overleden PROVIDENCE RHODE ISLAND (UPI) De uit Polen afkomstige con certviolist Henryk Kowalski is zondag in een ziekenhuis in Providence in de Amerikaanse staat Rhode Island overleden. Hij was 70 jaar Kowalski was zijn loopbaan op 14-jarige leeftijd begonnen in Warschau waar hij het conservatorium bezocht. Na de Tweede Wereldoorlog maakte hij tournees door Polen, de Sowjet-Unie, Oostenrijk, Frankrijk, Nederland en Israel, waar hij veel succes oogstte. In 1971 emigreerde hij met zijn vrouw en twee zoons naar de Verenigde Staten, waar hy docent werd aan de Brown-universiteit in Providence. Het nieuwe werk van Karei Ap pel, 1979-1981. Museum Boy mans van Beuningen, Rotter dam. Van 23 januari tot 14 maart. Karei Appel: Werk op papier, 1941-1981. Haags Gemeentemu seum. Van 23 januari tot 28 maart. pij. Het is natuurlijk moeilijk de hele maatschappij op haar kop te zetten. En opnieuw te beginnen met eenvoudige wetten, gezonde structuren. Maar die worden juist steeds ingewikkelder. Er komen telkens wetten bij. Het kan niet meer verder. Dat is de dood van het leven, van het land, van alles. Van de scheppings drang. Dat is op het moment gaande in West-Europa". - Als Parijs zo'n harde bourgeois stad is, waarom zouden er vroe ger dan wél zoveel kunstenaars naar zijn toegegaan? Was het toen minder burgerlijk? Appel: „Dat zal ik vertellen. De schilders die daar vroeger woon den en die ik dus ontmoet heb (van voor de Eerste- en na de Tweede Wereldoorlog) waren al lemaal buitenlanders. Zij woon den daar als paria's, vreselijk arm. De onverschilligheid van de Fransman maakte het voor hen mogelijk ^)m daar anoniem te le ven, zonder op te vallen. Die kon den daar helemaal opereren als schilder, zoals ze wilden. Maar vreselijk arm, want niemand heeft het ooit geweten wat ze de den in die tijd. Daarom hebben ze kunnen wonen op Montpar- nasse. Het was er goedkoop. De onverschilligheid van de Frans man voor kunst maakte dat mo gelijk. Dat hebben ze me zelf ver teld. Maar niet omdat de stad achter hen stond, of de kunst handel. Die verkocht alleen maar klassieken, later impressionis ten". „De enige die geld verdiende was Picasso. Soutine was straatarm, Modigliani en Braque ook. Bra- que heeft bijvoorbeeld nog nooit een schilderij aan de Staat ver kocht, evenmin als aan de ge meenten en de musea. Terwijl dat toch echt een FTanse schilder is. Nu pas hebben ze een doek gekocht uit een Zwitserse collec tie, ik geloof voor 4 miljoen dol lar". - De FYanse staat heeft tijdens het leven van Picasso ook nauwe lijks iets vén hem gekocht. „Picasso heeft nooit in FYankrijk verkocht, hij was een „Ameri kaanse schilder". Die is groot ge worden in Amerika. Elke Amen- kaan heeft een Picasso in huis, elk museum hangt vol". „Jaren geleden ontmoette ik op een bankje in een park in Los Angeles een man die een beetje bezopen was. Het was een rijke Amerikaan. Hij had een huis als een Romeinse tempel laten bou wen in de bergen. Hij bezat wel driehonderd schilderijen van Pi casso plus nog andere. Door die man leerde ik ook een oud vrouwtje kennen. En die was niet rijk. Zij woonde in de buurt van Santa Barbara, in een gewo ne buurt, een buitenwijk. Die had een huis tjokvol: Picasso. Matisse, Léger en Modigliani. Honderden. Die had ze als klem meisje al gekocht in Parijs, in New York. Ook kreeg ze ze wel voor niks of voor een paar kwar tjes. Dat is een heel andere men taliteit. Die mensen zijn geinte- resseerd, die houden er van. Ze leven er mee. Zo hangt Amenka vol met Europese schilders". In de catalogus wordt de opmer king gemaakt dat Appel helaas ook in een "commerciële bour- geoissfeer" tiert. „Met die opmerking wordt be doeld dat de bourgeois dat werk koopt. Het wordt ineens ver kocht aan mensen die anders geen kunst kopen, die er niks van weten. Die kopen dus zonder keuze. Die kopen het zonder het te zien. Als belegging. Dat doen de Amerikanen heel veel". - Zou Appel niet veel liever zien dat zijn prijzen zodanig waren dat een breder publiek het zou kun nen kopen? Zelf verkoopt hij niet, dat laat hij aan de kunsthan del over. zegt hij. „Ik zou de prijzen veel liever hoger maken. Ik ben geen kunsthande laar, dus ik doe het niet. Ik zou ze nog drie, vier keer verdubbelen". FRANS KEYSPER 18.2U Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.28 Micro-electronia in bedrijf les 8 (TELEAC) 18.58 Journaal (NOS) 19.00 EO-Kinderkrant (EO) 19.30 De Waltons (EO) 20.20 Tijdsein (EO) 20.50 Klankkleur, muziekprogramma (EO) 21.00 Op weg naar het beloofde land, gesprek (EO) 21.37 Journaal (NOS) 21.55 Den Haag Vandaag (NOS) 22.10 Joliere, tv-serie (NOS) 23.15 Journaal (NOS) 23.20 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.25 - Paspoort voor Joegoslaven en Italianen (NOS) 18.35 Sesamstraat (NOS) 18.50 Jeugdjournaal (NOS) 18.59 - AVRO's toppop (AVRO) 19.25 - Er waren twee koningskinderen (AVRO) 20.00 Journaal (NOS) 20.27 - Carre Show (AVRO) 21.20 Babbelonie (AVRO) 21.55 - Dallas (AVRO) 22.45 Televizier Magazine (AVRO) 23.25 De toestand in de wereld (AVRO) 23.30 - Honderd beroemde schilderijen (AVRO) 23.45 Journaal (NOS) 23.50 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) Woensdag 27 janauri 15.30 De poppenkraam (KRO) 15.55 - Maja de bij (KRO) 16.20-17.20 - KRO's Wereldcircus (KRO) DUITSE TV DUITSLAND I (Region, progr. NDK: 18.00 Docu mentaire serie. 18.30 Akutaliteiten. 18.45 Kleuterserie. 18.55 Documen taire serie 19.25 Region magaz. 19.50 Progr.-overz. WDR: 18 00 Die Lente von Korsbaek, tv-serie. 18.30 Repor tage. 18.40 Die Leute von Korsbaek, tvdserie. 19.15 Aktualiteiten. 19 45 Tommi und Atze, tv-serie). 20.00 Journ. 20.15 Amusementsprogr. 21.00 Aktueel magaz. 21.45 Dalls. DUITSLAND II 18.20 Tekenfilmserie. 18.57 Progr.- overz. 19.00 Journ. 19 30 Orchid, der Gangsterbruder (Brother Orchid), speelfilm, aansl.: Filmkritiek 21 00 Aktualiteiten. 21 20 Reportage. 22.05 Filmrubnek. 22 40 Licht muziek- progr 23.50 Journ. DUITSLAND III 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cursus wiskunde. 1900 Filmre portage 19 45 Journal 3 20.00 Journ. 20 15 Documentaire serie 21 00 Amuse mentsprogr. 21 45 Cultureel magaz. 22.30 Filmrubnek. 23.15 Journ BELGISCHE TV BELGIË NET I 18.00 Tita Tovenaar, kinderserie. 18.05 Kleuterprogr. 18.35 Inform, progr. 18.35 Inform, progr. 19 07 In form. progr. 19.37 Lotto-uitslagen, meded. en Morgen 19.45 Joum. 1.10 Verkeerstips. 20.15 Muzikaal BELGIË NET II 19.00 Gevar. informatief jongeren- progr 19.37 Lotto-uitslagen en Mor gen 19 45 Journ. 20 10 Verkeerstips. 20.15 Knipoog, informatief progr. 20.45 Help een tijger redden (Save the tiger), speelfilm. 22.20-22.50 In form. progr. In de televisie-actualiteitenrubriek Televizier Magazine'' van de AVRO wordt vanavond naar aanleiding van de presidents verkiezingen in Finland aandacht besteed aan de positie van dat land in Europa. Men heeft voorts een bijdrage over de problematiek rond uit de derde wereld geadopteerde kinderen die in ons land door de pleegouders als eigen kinderen worden aangegeven. Ned 2, 22.45 uur) De NOS-televisie zendt vanavond de eerste aflevering uit van de vijfdelige televisieserie over het leven van Molière, fNed 1,22.10 uur). DINSDAG 26 JANUARI HILVERSUM I (NOS Ieder heel uur nws.l. 1806 AVRO Radiojourn. 18.25 Toppers van toen. 19.02 13 Speciaal 19 30 Les chansons de Bilitis, operettefrag menten 20 03 Hollands Glorie (10) 21.02 Crinoline. 22.02 AVRO's Sport panorama. NOS: 23.02-24 00 Met het oog op morgen. VARA 0 02 Elpee Tuin. 2.02 Groot Ücht. 5.02 Truc- HILVERSUM II 18.00 Nws. 18.10 Buitenlands kom- mentaar P P 18.20 De PvdA. HU- VERB 18 30 Na vuven en ressn KRO 19 00 Over dopen gesproken (4) 19.25 Kruispunt 20 00 Nws 20 03 Overweging 20 10 Verkenningen 20.30 Spektakel TELEAC 21 30 In het ziekenhuis (3) 22 00 Vaarbewys (4) KRO 22 30 Nws 22 40 Weten schap 23 00 (S) Zin in muz 23 40 (S) RadiokabareL 23.55 Nws. HILVERSUM III (NOS Ieder heel uur nws NOS 18 04 De Avondspits. VARA 19 02 Popdonder plus. 21.02-24.00 Roots of Pop. HILVERSUM IV WOENSDAG 27 JANUARI HILVERSUM I (NOS Ieder heel uur nws VOO 7 03 Ook goeiemorgen. 9 03 Muz ter wijl u werkt 10 02 Kletskop VPRO 10 45 Villa VPRO. met om 10 45 Villa VPRO vreemd. 1103 ViUa VPRO Vervolg en 12 03 Villa VPRO Ver- zet) 1306 Welingelichte Kringen 13.35 Een klap op je kop EO 14 20 Theologische verkenningen. 14.35 Radio Kleuterkrant 15 02 Open huis 16 15 EO-Aktief 16 20 Licht en HILVERSUM II NOS: 7 00 Nws. VARA 7 10 Och tend gym 7.20 De Wekkerradio. (7 30 Nws ca. 7.45 Mijnheer de voorzit ter' 8 00 Nws. 8.11 Aktualiteiten. 8 30 Nws. 8.33 Reactietelefoon. 8.40 De vooruitgang. NOS 9 05 Gym voor de vrouw. 9.15 Werkbank 9 24 Wa terstanden. 9 30 Nws. TELEAC 9 33 Avanti, Avanti' «les 13) VARA 10 03 Hoor Haar' (10 30 Nws). 1110 Schoolradio. (11.30 Nws.). 1143 Landgraaf (Z.Limburg) - Centraal. OVERHEIDSVOORL 12 16 Een uitzending van het ministerie van volkshuisvestingen R.O. NOS 12 26 Meded. voor land- en tuinb 12 30 Nws VARA 12 36 Landgraaf Cen traal 13 00 Nws 13 10 Dingen van de dag (13 30 Nws 14 00 Oude school- bedjes 14.20 De Schuurpapier. 14 30 Nws. 14.32 De Schuurpapier 14 50 Kinderen een kwartje'' 15 30 Nws. 15 32 Lee f-tyd-genoeg. 16 30 Nws. 16.32 Radio-Culturele agenda. HILVERSUM lil (NOS Ieder heel uur nws KRO Het progr wordt onderbroken om 8 30.10 30.12 30.14 30.16 30en 17 30 voor aktuabteiten van Echo. 7 20 Manneke Pop 8 34 Paraplu 10.34 Muz zand en dans. voor nu. toen en thans 12 34 Popslag 13 30 Weeshuis van de hits 14 34 K-Rock 16 34 Nieuws-box HILVERSUM IV NOS 7 00 Nws NCRV 7 02 Het le vende Woord 7 10 (S) Preludium 8 00 Nws 8 05 (S) Platennicuws 8 45 (Si Musica Sacra W 15 (S) Onder de hoogte zon 10.00 1S) Orkestpalet, klassieke muz. 12 00 (S) Divertimen to 13 00 Nws 13 05 (S) Intermezzo R Strauss, komedie ILH (8) Kil Boehm als operadirigent, (3).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 5