c
c
Kunst ter (overjweging
C
3
3
Trijfel
HET MONSTER IN DE RUÏNE
D
In de Leidse Waag
DINSDAG 26 JANUARI 1982
Moeder
Mijn moeder kent u. Vier jaar
geleden heb ik in Trijfel be
schreven hoe zij, en oom Jan
(mijn stiefvader) en de juf
frouw (haar huishoudster
sinds 1947) op een nacht door
drie gemaskerde jongeman
nen werden overvallen in hun
huis in Amsterdam. Oom Jan
werd in zijn slaap al met
chloroform verdoofd, mijn
moeder (toen 73 jaar) werd
aan het bed vastgebonden,
maar de verdoving lukte niet,
en ook de juffrouw werd ge
kneveld. Enzovoort.
Oom Jan overleed een jaar la
ter. Hij stond zijn nagels te
knippen in de badkamer, en
viel plotseling dood neer. Die
overval, die aan hem was
blijven knagen, zal geen goed
hebben gedaan aan zijn ge
zondheid, maar dat kun je
natuurlijk nooit bewijzen.
Mijn moeder hield er, zo te
zien, geen nadelige gevolgen
aan over, die heeft de oorlog
meegemaakt, met onderdui
kers, hongersnood en al, dus
die laat zich niet zo gauw van
de weg drukken. Vorige week
donderdag was ze, 77 jaar
oud, even dood. Een minuut
of drie? Daarna leefde ze
weer, nog altijd 77 jaar oud,
tenminste, dat hopen we
maar. Ze was al een week
lang ziek, kon niets binnen
houden dan wat thee en een
beschuitje, was dan ook al 4
tot 5 kilo afgevallen, maar
die middag was ze toch opge
staan om zich te laten contro
leren bij de dokter. Twee
trappen af, deur uit, op de
stoep één meter naar rechts,
deur weer in, geen verre tocht
dus, maar ja, toch eigenwijs
natuurlijk, want de dokter
(jong, sportief) was met alle
liefde even die twee trappen
bij haar opgeklommen. „Kom
nou, hij heeft het al druk ge
noeg", zegt mijn moeder dan.
Oudere mensen bellen te wei
nig, vertelde Nico Mensing
(de dokter) later, jongere
mensen bellen je desnoods 's -
nachts uit je bed met de
klacht dat ze de slaap niet
kunnen vatten.
Door
Nico
Scheepmaker
ren', de dokter liever niet las
tig vallen met pijntje hier,
pijntje daar, want achteraf
bleek nu dat ze, als ze snel de
trap op was gelopen, wel eens
last had gehad van een be
nauwd gevoel. Maar nooit
verteld natuurlijk, en bij dat
routine-onderzoek op donder
dag waren pols en bloeddruk
normaal. Mijn moeder ging
weer naar boven, maar een
paar uur later kreeg ze het be
nauwd, ze belde, vanuit bed,
niet de dokter want ze kon
hem toch de sleutel van de
deur niet aanreiken (ruit in
trappen en zo binnendringen
kwam natuurlijk helemaal
niet im Frage), maar de huis
houdster die elders in de stad
bij mijn zusje was. Sakis,
mijn zwager, bracht de juf
frouw meteen met de auto en
was zo verstandig zelf ook
nog even mee naar boven te
gaan. Het leek hem toen beter
toch maar even de dokter te
roepen, beneden op de stoep
trof hij deze al buiten aan, op
het punt te vertrekken (op
zijn fiets, dus onoproepbaar),
de dokter ging mee naar bo
ven, hij hoorde wat ruis, nam
geen enkel risico en belde de
ambulance voor een cardiolo
gisch onderzoek.
De ambulance kwam, twee las
tige trappen, een van de broe
ders bleef met de brancard
beneden, de ander ging naar
boven en vroeg aan mijn moe
der of ze zich in staat voelde
zelf de trap af te gaan, ja
hoor! zei mijn moeder, ze
stond op, kreeg het benauwd,
viel 'in een zwart gat' (het
was voor het eerst van haar
leven dat ze 'flauw viel', je
moet alles een keer hebben
meegemaakt tenslotte!), de
broeder boven riep naar zijn
collega beneden dat die de
hartklopper moest pakken,
en hijzelf begon onmiddellijk
met hartmassage en mond-
op-mond-beademing. De
hartdevibrilator kwam erbij
(Sakis sprak later zijn be
wondering uit over de snelle
efficiëntie waarmee gewerkt
werd) en na een minuut of
drie, vier(?), schatte hij, be
gon m'n moeder weer op te le
ven. Ze zal vermoedelijk niet
echt 'klinisch dood' zijn ge
weest, in ieder geval heeft ze
er geestelijk niets aan overge
houden, gelukkig. Maar nu
loop ik vooruit op mijn ver
haal, want toen ze weer bijge
komen was, moest ze natuur
lijk toch op de brancard vast
gebonden worden, en daar
heeft ze, weer net terug in het
land der levenden, zich als
een leeuwin tegen verzet. „Ik
wil niet, ik wil niet!" riep
mijn moeder. Ze wilde zelf de
trap aflopen, maar met ver
eende krachten wisten de drie
mannen haar tenslotte toch
op de brancard te krijgen. „U
was nog behoorlijk sterk!"
vertelde Sakis later, want
wij, kinderen en schoonkin-
deren, zeggen nog altijd 'u' te
gen onze moeder, - een mooi,
antiek trekje. Van dit alles
wist mijn moeder zich later
niets meer te herinneren, het
enige wat ze zich nog herin
nerde was, dat ze op weg
naar het ziekenhuis ver
schrikkelijk had gehuild.
„Gehuild?" vroeg Sakis, die
er van begin tot het eind bij
was geweest verbaasd, „u
hebt helemaal niet gehuild!".
Trauma
Blijkbaar herinner je je de din
gen die niet gebeurd zijn, en
vergeet je de dingen die wel
gebeurd zijn. Achteraf recon
struerend, gelooft mijn moe
der dat zij zich zo tegen het
vastbinden op de brancard
verzet heeft omdat ze gedacht
moet hebben dat er weer drie
inbrekers waren binnenge
drongen, die haar wilden
vastbinden. Dus toch, heel
diep verborgen, een trauma
aan die overval overgehou
den!
Tentoonstelling Landschap/Na
tuurbeleving in de moderne
kunst. De Waag t/m 13 febr.
maandag t/m zaterdag 10-17
uur.
LEIDEN - In de Leidse Waag
wordt een, in opdracht en onder
verantwoordelijkheid van het
ministerie van CRM samenge
stelde, collectie moderne kunst
gepresenteerd met het thema:
Landschap/Natuurbeleving in de
moderne kunst. Een Waag was
een gebouw waarin van over
heidswege goederen ter weging
konden worden aangeboden. Nu
worden dus in 'De Waag' van
overheidswege moderne (kunst-
)goederen ter (over)weging aan
het publiek aangeboden.
Dat aanbod omvat schilderijen,
beelden, foto's, video, tekenin
gen en objecten van een dertigtal
Nederlandse kunstenaars. De
meeste werken (20) dateren uit
1979 en 1980, de rest uit de jaren
70 en één uit 1980-81': het "Broei-
project" van Krijn Giezen.
Oek de Jong schrijft in de begelei
dende catalogus een essay over
landschap- en natuurbeleving en
daarin staat: "De landschapsbe
schouwing is een stijl, en ieder
tijdperk heeft zijn eigen stijl".
Aan deze tentoonstelling is te
zien dat de opeenvolging van die
tijdvakken in een enorme ver
snelling is geraakt: Wat gister
nog avant-garde kunst was, is
vandaag reeds "museaal" gewor
den en wordt ons namens de
overheid gepresenteerd. Alleen
het meest recente werk: het pro
ject van Krijn Giezen, appelleert
nog aan wat vandaag in ons land
actueel is in natuur- en land
schapsbeleving.
En dat is het bewustzijn van een
dreigende vergiftiging, milieube
derf en uitputting. Het project
van Giezen toont in maquette en
tekeningen een mogelijkheid om
uit organisch afval, door middel
van broei warmte te gebruiken.
Zo gezien zijn de "moderne"
werken op deze expositie eigen-
Foto-zeefdruk 'Roquebrune II' van Ger van Elk.
Schepen
Grote vaart
Abida 23 vn Banjul nr Monrovia
Aldabi 24 vn Rouen nr Bordeaux
Alkmaar 24 te La Guaira
Alphacca 24 te Bremen
Amersfoort 23 vn Santa Domingo nr
Willemstad
Amstelland 24 te Bahia
Amstelmeer 23 460 o Nassau nr Key-
west
Antilla Cape 24 vn New Orleans nr Ma-
Atlantic Crown 24 vn New York nr Le
Havre
Broere Emerad 24 vn Eastham nr Lagos
Buena Vista 23 vn Agadir nr Drammen
Chevron Nederland 24 50 o Dondrahead
nr Singapore
Chevron The Hague 24 vn Rotterdam nr
Purfleet
Cinulia 24 vn Lake Charles nr Genua
Dallia 23 te Curacao
Daphne 25 te Teesport
Delfborg 24 vn Vallvik nr Lu beek
Docke::press-12 24 425 o Dondrahead nr
Jubail
Eemhaven 24 483 zw Las Palmas nr Ant
werpen
Felipes 22 vn Valparaiso nr Curacao
Ficus 25 te Townsville
Fulgur 25 te Mina al Fahal
Fusus 25 t.a. Abudhabi
Happy Mammoth 24 te Duinkerken
Hollandia 24 te Amsterdam
Honolulu 24 te Baltimore
Incotransspeed 24 te New Orleans
Incotransspirit 24 150 n Baranquilla nr
Le Havre
Loosdrecht 24 te Suezkanaal
Macoma 4 feb. te Mina al Fahal verw.
Meta 23 10 zo Martinique nr Corpus
Christi
Mijdrecht 23 te Rotterdam
Nedlloyd Baltimore 24 te Chimbote-
Nedlloyd Korea 23 vn Amsterdam nr St.
Maarten
Nedlloyd Main 23 te Georgetown
Nedlloyd Moji 1 feb. te Suez
Nedlloyd Nile 25 te Antwerpen
Nedlloyd Rhone 24 te Amsterdam
Nedlloyd Rockanje 24 te Newportnews
Nedlloyd Rouen 24 vn Jeddah nr Suez
Nedlloyd Spaarnekerk 25 te Hongkong
Nederland Waterland 23 vn Lome nr
Port Harcourt
Nedlloyd Wissekerk 24 t.a. Belawan
Obelix 24 vn St. Croix
Onoba 24 vn Rotterdam nr Lymebay
Tagelus 18 feb. te Rotterdam verw
Veendam 24 vn Babados nr St. John
Visten 25 te Norrsundet
Vitrea 25 te Mina Saqr
Volendam 24 te Bridgetown
Winsum 23 200 zo Salvador nr Las Pal-
Zaria 20 te Djakarta
Kleine vaart
Albert-V 24 vn Rotterdam nr Howden-
dyke
Breekade 25 140 no Alexandrie nr Rass-
hukheir
Breekant 24 140 zo Monrovia nr Dakar
Dutch Master 25 vn Rotterdam nr Ant
werpen
Dutch Mate vn Rotterdam nr Holeha-
Dutch Spirit 25 vn Rotterdam nr Tees
Mare Altum 24 vn Rotterdam nr Pur
fleet
Mare Silentum 24 vn Rotterdam nr Pur
fleet
Pacific Baroness 24 vn tenenfe nr Lagos
Pacific Countess 25 80 zw Lagos nr La
gos
lijk van al weer achterhaalde Ro
mantici, van wie Oek de Jong
schrijft dat "zij zoeken met een
verlangen om zich in verbinding
te stellen met de oudste krachten
die de aarde en de oudste krach
ten die de mens beheersen: de
ongetemde natuur aan zich te on
derwerpen door een teken op te
richten, haar zo te cultiveren en
tegelijk te vereren". Kunst als te
ken van onderwerping, cultive
ring en verering zal morgen mis
schien veranderen in het teken
van de Phoenix die uit zijn eigen
as herrijst. De geëxposeerde foto
van Sigurdur Gudmundsson,
waarop een gestalte zich uit een
afvalhoop opricht, voldoet aan
dat teken van de laatste hoop. De
foto heet dan ook eenvoudig
"New".
"Kunst bloeit op de mestvaalt" is
een oud gezegde. Het krijgt hier
een nieuwe inhoud, in De Waag,
waarvan uit de vloer een riool
stank de atmosfeer bepaalde.
CLEMENS KORTENBACH
Hoezo hbbbeaj Jui/UE au€Ö6I
HerzeuFöE. <=our£ avtwooeo op het
miil LAi^rioS
FRED BASSET
De belevenissen van Jommeke
Uitgeverij Het Volk N.V. Gent
Ik ken de
qevaren van het
oerwoud Heel rnijn
familie woont daar.
Er ~za! ons niks
Bioscopen
Bioscopen Leiden
LUXOR (121239) "Lady Chatterley's
lover", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15. 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 12 jr
CAMERA (124919) Tess". da. 20.00
uur, al.
Kindermatinee: "Kuifje en het haaien-
meer". za., zo. en woe. 14.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Cousin, cousine"
vr. en za. 23.30 uur. 16 jr.
LIDO 1 (124130): "Ik ben Joep Meloen",
da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur. zo ook
16.45 uur. al
LIDO 2: "Killers van Parijs", da. 19.00
en 21.15 uur, do., vr.. ma. en di ook 14.30
uur. 12 jr.
Kindermatinee: "Frank en Frey", za.,
zo. en woe. 14.30. zo. ook 16.45 uur.
LIDO 3: "Malou". da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur. zo. ook 16 45 uur. 16 jr
LIDO 4: "Marathonman", da. 14.30,
19 00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur. 16
jr
TRIANON (123875): "Twee vorstinnen
en een vorst", da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur. zo. 14.15. 16.30. 19 00 en 21.15 uur.
al.
REX (125414): "Nest vol jonge meisjes",
da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15
16.30. 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Beautifull body",
EURO 2: "Raiders of the lost ark", da.
18 30 en 21.00 uur. do., vr.. ma. en di. ook
13.30 uur, zo. 16.00,18.30 en 21 00 uur, 12
jr
Kindermatinee. "Dik Trom knapt het
op", za., zo. en woe. 13.30 uur, al.
Nachtvoorstelling. "Meteor", za. 24.00
uur. 16 jr.
EURO 3: "Vier vuisten hebben de tro
penkolder", da. 13.30.18 45 en 21.15 uur.
zo 13 45. 18 45 en 21.15 uur. al
Nachtvoorstelling: "Emmanuelle, de
pornogodin", za. 24.00 uur. 16 jr.
EURO 4: "Blow out", da. 13.30. 18.30 en
21.00 uur, zo. ook 16.00 uur, za. ook 24 00
uur. 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Private Benjamin", do
20 30. vr. en za. 21.30. zo. 18.15 uur. al
'Towering Inferno", vr. 19.00, 2
en 19.00. zo. 15.30. woe 16.00 ut
"Being there", zo. 20 45, di en w<
uur. 12 jr.
16.00
r. 12 jr
e. 20.30
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY Final Countdown
14.45. 18.45 en 21 15 uur 16 jr.
CITY 2 "The Beyond", da. 14.45
(beh. za. en woe 18 45 en 21.15 uui
16
Kindermatinee "Hugo Hippo", za. en
woe. 14 30 uur
CITY 3 "Strawdogsda. 14.45.18.45 en
21 15 uur. 16 jr.
CITY 4 "This is America", da. 14.45,
18 45 en 21.15 uur. 16 jr
BRUINEBONEN
RAGOUT
Week 400 g btnn«
nen een n.chl Sngd
100 ontbgtipek in
kJeine dobbelsteentje*
en fhiit een fcsni|
de ui en de do
«teentje* «pek Itch
in wat boter Zet de
bruine bonen op i
«tuk hamschijf cn voeg
twee kruidnagels
cr vervangt door
rr«tje rode t
t in dat geval de
n weg
W1NA BORN
Ziekenhuizen
23.30 u
16 jr.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Ik ben Joep Meloen", da.
13.45, 19.00 en 21.30 uur, zo. 14.00, 16.30.
19.00 en 21.30 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Dodende angels",
za. 24.00 uur. 16 jr.
Exposities
Leiderdorp - Gemeentehuis, expositie
van Alex Hakkaart, aquarellen, t/m 9/2,
ma. t/m vr. van 8 tot 17.30 uur en do. van
19-21 uur.
Oegstgeest - Kunstcentrum Lange-
voort. Lange Voortplein 1, expositie van
werken van Jan Golsteyn. Lia Hoek-
Hannessen. Henny van Oosten-van
Kampen. Jan Treffers, tot 10/2, di.. woe.,
do., vt 13.30-17.30 uur. vr. 19-21 uur. za.
13-17 uur
Stedelijk Museum De Lakenhal - Oude
Singel 28-32, t/m 7/2. tentoonstelling van
werken Bakker Korff, Comet en Ringe
ling. drie Leidse 19e eeuwse kunste
naars, di. t/m za. van 10-17 uur; zo. 13-17
Galerie Denise Stephan - Bakker-
steeg 18-20, tentoonstelling Bas
van der Poll, aquarellen en gra
fiek. t/m 21/2, vr. za. zo. van 13.30-
17.30 uur.
Rijksmuseum van Geologie en Minera
logie - Hooglandse Kerkgracht 17. t/m
31/1, "Evolutie van beenvissen", ma. t/m
vr van 10-17 uur. zo van 14-17 uur
Museum Boerhaave - Steenstraat la,
tot feb.'82. "Mooie klokken, beste kij
kers". ma. t/m za. van 10-16 uur. zo. van
13-16 uur
Gemeentelijke Archiefdienst - Boisot-
kade 2a, t/m 6/2, tentoonstelling "De
ramp van 1807". over de ontploffing
7 uur.
i 10-12 l
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van
dinsdag 13.00 uur tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13 00 uur tot zaterdag 13.00
uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14 00 uur tot 19 00 uur.
- de afdeling intensieve zorg: uitsluitend
na overleg met het hoofd van de afde
ling.
Sportmedlsch Advies Centrum:
blessurespreekuur: Elisabethzie-
kenhuis Leiderdorp, 's maandag»
van J 9.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuls:
Volwassenen: dagelijks van
14 00-14 45 en van 18.30-19.30 uur.
Klasse afd. dagelyks van 11.15-
12.00 uur. van 14.00-14.45 uur en
van 18.30 19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van
11.15-12.00 uur (alleen voor echtge
noot) en van 15.00-16.00 uur en van
18.30-19.30 uur
Kinderafdeling: dagelijks van
15.00-18.30 uur.
C.C.U. (hartbewaking): dagelijks 00 uur,
van 14.M-14.4t en van .9 00 .9 30 Alphen aan den Ryn
Intensieve verpleging: dagelijks
van 14 00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag 14.15-15 00 uur en 18.30
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19 00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks
van 14.30-14.45 uur en van 18.30-
18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toege
staan kan de hoofdverpleegkundi
ge hiervoor speciale kaarten ver
strekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks: 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
(alleen voor ouders van kinderen kan er
een afwijkende tyd afgesproken wor
den met de hoofdverpleegkundige).
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag: 14.15-15 00 uur en 18.30
Rijnoord: lc»cn 2e klas 11-1130
uur; 13.30-14 15 uur en 18 30-19 30
uur, 3e klas 13.30-14 15 uur en
18.30-19.30 uur. Kraamadeling
13.30-14.45 uur alleen voor echtge
noten 19-20 uur Kinderafdeling
voor ouders 18.00-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van n Mtf Schiphol
kunnen dag en nacht worden ge
meld by het informatiecentrum
Geluidshinder Schiphol (tel. 020-
175000).
<f£)u(lc:)ïieuius.
26 januari 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Het "Journal de St.-Peters-
bourg" vindt het natuurlijk,
dat de Russische ambassadeur
te Londen geweigerd heeft een
adres ten gunste van de Joden
naar zijne regeering op te zen
den, daar eene inmenging in
binnenlandschc aangelegenhe
den van een ander land niet ge
bruikelijk is. Een groote mee
ting ten gunste van de Russi
sche Joden welke te Londen op
touw is gezet, en het adres zijn
van denzelfden oorsprong en
meer eene anti-Russische dan
eene philantropische demon
stratie; de bedoeling van die be
weging is het ministene-Glad-
stone te ondermijnen. De Engel-
sche oppositie acht het oogen-
blik gunstig om het ministerie
in moeilijkheden te brengen.
Het blad wenschte dat iedereen
in Rusland van die waarheid
overtuigd was en de door Enge-
lands conservatieven gemaakte
beweging niet beantwoordde.
De wetgeving ten opzichte van
de Joden is fhatu in Rusland
het onderwerp van nauwgezet
onderzoek, dat niet gestoord zal
worden door machinatièn van
vijanden of onhandige vrien
den. Overigens u>ordt uit St -
Petersburg gemeld, dat te Zji-
wotilo een Israëliet, Dworkin
genaamd, met vrouw en twee
kinderen vermoord us door on
bekende personen, die ook aan
twee andere kinderen uit het
gezin ernstige wonden hebben
toegebracht Deze laatsten zul
len er echter het leven afbren
gen.
Vijftig jaar geleden
- De vorige week bood een win
kelier te Meppel een costuum
aan voor 0,75. Hij is thans op
het gebied van uitverkoop-sen
satie overtroffen door een col Ie-
ga in dezelfde stad, die drie vol
ledige heerencostuum in de eta
lage plaatste voor een halve
cent. tien cent en een kwartje
per stuk. Overjassen voor 48
cent. sporthemden 7 cent en hoe
den 1 cent per stuk. Zaterdag
middag 3 uur werd met den uit
verkoop aangevangen, doch
reeds om twee uur stond het
zwart voor de zaak. Het was
een geduw en gedrang van je
welste. De eerste drie koopers
hadden er al van Vrijdag
avond tien uur gestaan en had
den den nacht kaartende en
warme koffie drinkend wor
den winkel doorgebracht.
