Ik sta er helemaal
blanco tegenover"...
'Romaanse bouwkunst
ook leuk voor leek
Biljarters TOG
boeken gelijkspel
Tennissers lijden nederlaag
-C
3-
Ter Kuile geeft nieuw overzicht
Bisschoppen krijgen
uitstel tot april
Jongeren lopen naar nieuwe bewegingen
Vergrijzing in oude kerken van Amerika
Wallaart nieuwe coach damesbasketbalteam:
VRIJDAG 22 JANUARI 1982
Geestelijk leven
PAGINA 15
In de wereld van de architec
tuur is professor Engelbert
ter Kuile een begrip.
Toen hij in 1965 met pensioen
ging, had hij 34 jaar als amb
tenaar gewerkt bij de Rijks
dienst voor de Monumenten
zorg en 19 jaar de geschiede
nis van de architectuur on
derwezen aan de Technische
Hogeschool in Delft.
Ter Kuile heeft een groot aantal
publikaties op zijn naam
slaan. Vele daarvan zijn nog
al technisch van opzet, zodat
ze meer voor de vakman
kunsthistoricus dan voor de
belangstellende leek toegan
kelijk zijn. Maar Ter Kuile
heeft niet uitsluitend voor de
'koks in de keuken' willen
werken. Artikelen, boeken en
boekjes getuigen daarvan.
Het nu bij de Walburg-Pers in
Zutphen verschenen boek
'De Romaanse Kerkbouw
kunst in de Nederlanden'
(160 pagina's, f. 45) kan zeker
tot deze categorie worden ge
rekend. Het is geschreven en
geïllustreerd (128 foto's, teke
ningen en kaarten) voor de
wijde kring van mensen die
belangstelling hebben voor
deze vroege bouwkunst en
daarover algemene, niet al te
gedetailleerde informatie
verlangen. De stof wordt zo
danig gepresenteerd, dat zo
wel de niet-ingewijde als de
kunstkenner aan zijn trekken
komt. Aan de tekst is een ver
klarende lijst van bijzondere
termen toegevoegd.
De eerste druk van dit boek
verscheen in 1975. Deze twee
de druk is een herziene en
bijgewerkte uitgave, waaraan
professor C. Peeters en dr§. J.
van Agt hun medewerking
gaven. Tér Kuile heeft het op
gedragen aan 'Hans van Agt,
Recht
In afwijking van wijlen zijn
voorganger, de Leuvense
hoogleraar R. Lemaire,
schrijver van 'De Romaanse
bouwkunst in de Nederlan
den' (1952, herdruk in 1954),
meende Ter Kuile er verstan
dig aan te doen, zich te beper
ken tot de kerkelijke romaan-
se architectuur in België en
Nederland. Sinds Lemaire
was er zoveel onderzoek op
dit gebied verricht en zoveel
gepubliceerd, dat het alle zin
had, opnieuw aandacht voor
dit nog steeds boeiende tijd
vak te vragen.
Het publiek heeft recht op een
nieuw overzicht, menen de
schrijvers in hun verantwoor
ding. Maar daarnaast is er
het recht van de monumenten
zelf "om in gesloten gelid voor
het voetlicht te worden ge
plaatst". "Dat verdienen zij
dubbel en dwars, deze schep
pingen van gewijde bouw
kunst, waarin de geest en de
idealen van een grootse cul
tuurperiode tot uitdrukking
komen".
Wie zo'n tweeledige opzet kiest
en daaraan bij de uitwerking
ook vasthoudt - en dat doen
ze -, kan er zeker van zijn,
dat zo'n boek verder komt
dan de 'keuken van de des
kundigen'.
De koks hebben kans gezien,
hun met-alledaagse ingre
diënten eetbaar te maken
voor de gewone huiskamer.
En daar lust men, nu de be
langstelling voor oude archi
tectuur in brede kring zo'n
opleving doormaakt, dit me
nu maar al te graag.
De Gr
Op 8 februari zal mevrouw drs
Catharina Halkes (Nijmegen)
aan de universiteit van Yale in
Amerika een eredoctoraat in de
theologie tn ontvangst nemen.
Dat gebeurt tijdens de herden
king van het feit. dat vijftig jaar
geleden de eerste vrouwen tot de
studie in de theologie werden toe
gelaten.
Catharina Halkes (ziefotol is we
tenschappelijk medewerker ran
de faculteit der godgeleerdheid
aan de rooms-katholieke univer
siteit in Nijmegen. Zij is nauw
betrokken bij het project femi-
christendom'.
Wet 'Gelijke Behandeling'
De rooms-katholieke bisschoppen hebben van de desbetreffende
staatssecretaris uitstel tot april gekregen om hun standpunt te
bepalen over het omstreden voorontwerp van een wet Gelijke
Behandeling (anti-discriminatiewet). Door een misverstand
werd de tekst erg laat bij de bisschoppen bezorgd, met als ge
volg dat behandeling ervan in hun vergadering van februari niet
meer mogelijk is.
Officieel moeten alle reacties vóór 1 februari binnen zijn, maar van
verschillende kant is er al op aangedrongen, de slotdatum op te
schuiven.
Intussen heeft bisschop Simonis van Rotterdam al kritisch op het
voorontwerp gereageerd. Hij voorziet een 'bijna gespleten situa
tie'. "Enerzijds mag een katholieke school van leerkrachten ei
sen, dat ze de doelstellingen van de school onderschrijven. An
derzijds mogen diezelfde leerkrachten met hun daden de doel
stellingen ondergraven. Het bestuur heeft dan geen juridische
middelen om dat tegen te gaan".
Simonis wil beslist niet discrimineren, maar "alleen opkomen
voor het recht op een eigen geloofs- en levensovertuiging en de
opvoeding daartoe".
En nou maar kijken wat de bisschoppen straks met z'n allen te
zeggen hebben.
De traditionele kerken in de
Verenigde Staten van
Noord-Amerika hebben al
le reden tot klagen over het
gebrek aan belangstelling
onder jongeren. Cijferdes-
kundigen beginnen nu
hard te maken, wat de
geestelijkheid al enige tijd
ondervindt, namelijk dat
de daling in ledental voor
namelijk wordt veroor
zaakt door de afwezigheid
van jongeren.
De meesten
die de vertrouwde kerk
vaarwel zeggen komen
niet terug.
Dat betekent niet alleen minder
kerkbezoek, minder geld op de
schalen, meer moeite om kerke
lijke functies te vervullen, maar
ook een sterkere vergrijzing. En
dat heeft weer tot gevolg, dat ge
meenten en parochies steeds
minder warm lopen voor ver
nieuwingen.
Pijnlijk voor de traditionele ker
ken i^, dat juist fundamentalisti
sche groepen en bewegingen -
met hun geestdriftige geloofs
praktijk - ras vooruitgaan. Hun
winst komt voornamelijk van
jongeren uit de oude kerken.
Een anelikaanse priester is op
grond van eigen onderzoek tot
de conclusie gekomen, dat de
fundamentalistische kerken en
bewegingen vooral jongeren aan
trekken uit progressieve kerke
lijke gezinnen. Daarnaast is er, zo
ontdekte hij, een steeds duidelij
ker scheiding tussen geloof en
kerksheid. De leeftijdsgroep tus
sen 20 en 35 staat niet vijandig
tegenover de kerken, maar de
jongeren zijn eenvoudig 'niet
geïnteresseerd'.
Wat volgens de anglikaanse pries
ter nodig is, is een 'atmosfeer van
aanvaarding' in parochies en ge
meenten. Wat geloofsbeleving
zoal inhoudt, moet geleidelijk
aan duidelijk worden gemaakt,
zonder dictaten vooraf.
Overigens slaagt de Rooms-Katho-
lieke Kerk in de Verenigde Sta
ten erin, een flink aantal wegge
drevenen terug te winnen. Jon
geren die een kind voor doop of
eerste communie aanbieden
moeten zelf eerst een 'herha
lingscursus' volgen. Die gaat ui
teraard ook over de roomse leer,
maar dan wel op een nieuwe ma
nier uitgelegd, geheel naar de
geest van het tweede Vaticaanse
concilie.
De terugkeer van jonge ouders
naar het actieve parochieleven
kan echter het feit niet verber
gen, dat velen het na de middel
bare school toch laten afweten.
Catharina Halkes
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te Hierden W
Westland Lunteren, te Ooltgens-
plaat W. Verboom Nieuw-Lek-
kerland. Christelijke Gerefor
meerde Kerkea: beroepen te
Rotterdam-West R. Kok Dam-
woude.
Erik van Bruggen, zoon van de
Wassenaarse hervormde predi
kant W. van Bruggen, is organist
geworden van de Waalse kerk in
Leiden.
Buitenland. Een gemeenschap
pelijke werkgroep van de
Rooms-Katholjeke en de Evan-
gelisch-Luthcrse Kerk in Brazi
lië heeft scherpe kritiek geuit op
het grootgrondbezit in dat land
Ongeveer 226.000 gezinnen lopen
gevaar, van hun land te worden
verdreven door het grootkapitaal
in binnen- en buitenland of door
regeringsinstellingen. Het land
waar zij wonen heeft een opper
vlakte van 28 miljoen hectare en
is eigendom van 300 families
De kerken van Brazilië komen
steeds meer op voor de rechten
van de boeren. De Lutherse Kerk
heeft voor dit jaar het thema 'De
aarde van God, land voor allen'
aan de orde gesteld
LEIDEN Wat verwacht een man als Vladimir Heger, die sinds november vorig jaar
het toptechnische gedeelte van de Nederlandse basketbalbond belichaamt, van 'zijn'
damescoach Han Wallaart? De Leidenaar haalt zijn schouders op, verkeert zelf in het
ongewisse. Hij zegt er geen behoefte aan te hebben te weten waarom juist hij in die
functie is benoemd. "Ik heb ook geen idee. Tja", oppert hij, "wellicht omdat ik hele
maal blanco sta tegenover het damesbasketbal".
Han Wallaart: "Bij de dames wordt best goed gespeeld"
Meer dan een vermoeden is het
niet. Het zal Wallaart in de ko
mende jaren waarschijnlijk van
zelf duidelijk worden. Nu heeft
hij nog geen enkel inzicht in wat
hem allemaal te wachten staat.
Op de route die Heger namens de
NBB voor het damesteam en zijn
coach heeft uitgestippeld staan
drie bakens. Het Europees kam
pioenschap, de wereldtitelstrijd
(beiden in 1983) en het pré-Olym
pisch toernooi, waar kwalificatie
moet worden afgedwongen voor
de Olympische Spelen in Los
Angeles (1984), voorlopig het
eindstation.
Tot 1984 loopt ook de termijn waar
voor Han Wallaart, die landelijke
erkenning verwierf als trainer
van Punch en later van Parker
Leiden (drie jaar), door de bas
ketbalbond is aangetrokken. Vo
rig jaar november stelde de NBB
de voormalige Tjechische bonds-
coadr Vladimir Heger aan als de
verantwoordelijke man, de coör
dinator van het beleid voor de
nationale, teams. De heren-selec
tie staat nummer één op zijn
prioriteitenlijstje. Voor de B-se
lectie, dames- en juniorenselec
ties heeft Heger aparte coaches
onder zijn hoede.
Aan het begin van deze week werd
bekend dat Wallaart die bonds-
functie bij de damesliga zal gaan
vervullen. In nauwe samenwer
king met de Tsjech en volgens
diens richtlijnen neemt de 35-ja-
rige Leidenaar training, coa
ching en begeleiding in handen.
Wanneer de heren en de dames
gelijktijdig een toernooi of wed
strijd moeten spelen, neemt He
ger de heren voor zijn rekening,
Wallaart blijft dan bij de dames.
Die regeling geldt voor t\yee jaar.
De afspraak is dat daar tezijner-
tijd nog twee jaar aan zullen wor
den vastgeplakt.
Blijft de vraag waarom juist Wal
laart op die stoel terecht is geko
men. Iemand die eigenlijk alleen
naar dames-basketbal keek als
twee ploegen een of ander voor
programma verzorgden, is nu
trainer van de Nederlandse
ploeg, die bij de voorgaande
twee Europese toernooien met
een zesde plaats als eerste West-
europese land finishte. Het kan
verkeren....
Na de door Leiden verloren finale
om het landskampioenschap in
'81 verdween Han Wallaart bij
Parker van het toneel. Eerder in
dat seizoen had Wallaart al beslo
ten dat hij zijn bezigheden bij de
Leidse eredivisionist aan het ein
de van die jaargang zou staken.
Er waren ontwikkelingen gaan
de die hem de lol in zijn hobby
ontnamen. Moeilijkheden, die in
direct leidden tot een teleurstel
lende tweede plaats in dat sei-
~"Ik had mijn buik er goed vol van",
maakt de leraar lichamelijke op
voeding aan het Rijnlands ly
ceum in Sassenheim duidelijk.
"Ik ben nog in bespreking ge
weest met Delft maar dat liep op
niets uit. Nadien heb ik nog wat
wedstrijden van het nationale
team gevolgd en daarna heb ik
besloten voor een jaartje te stop
pen. Ik wilde wedstrijden van de
kant af gaan bekijken. In de zo
mer heb ik toen niets meer ge
daan dat maar iets met basketbal
te maken had".
"Op school begon het weer. Sport
en spel. Tot aan de kerst staat het
spel in teken van basketbal, in
verband met een schooltoernooi
in de vakantie. Dan begint je
bloed weer te kriebelen. Onder
tussen was de bond op zoek naar
een coach voor de damesploeg.
Ik ben één van de mensen die te
lefonisch is gepolst voor die
functie. Of ik interesse had".
"Ik solliciteerde, vond het wel een
eer. Hoewel ik helemaal blanco
tegenover het damesbasketbal
stond. Ik ben me gaan oriënteren
en kwam tot de ontdekking dat
er best goed gespeeld wordt.
Tenminste, door de goede speel
sters die we in Nederland heb
ben. Maar het verschil tussen
hen en de rest is groot".
Veel meer dan dat is Han Wallaart
nog niet bekend. De praktijk zal
hem verder wegwijs moeten ma
ken. Volgende maand begint hij
je en de A-selectie overbruggen.
Hoe groot dat gat is? Weet ik
niet. Ik heb begrepen dat in de
selectie van vorig jaar verschil
lende meisjes spelen die ook nu
nog in het B-team mogen spelen.
Dat moet een goede mixture zijn.
Daarna volgt de voorbereiding
op ons eigen (traditionele) vier-
landen-toernooi, spelen we even
tueel een aantal toernooien in
Italië en moéten we zorgen dat
we een uitnodiging krijgen voor
het vervangend Europees kam
pioenschap in Tsjechoslowakije.
Met Heger zitten we wat dat be
treft goed".
met de training van Jong-Oranje, Daar, en op navolgende Europese
dames tot 23 jaar. Hij zegt: "Ik toernooien, moet blijken of Ne-
moet de kloof tussen Jong-Oran- derland zich in de komende ja
ren definitief tussen de Oost-
blokmachten kan nestelen. Al
heeft Wallaart van de NBB dan
niet te horen gekregen wat men
van hem verwacht, zélf verwacht
hij dat die aansluiting er komt.
"Op Europees niveau is Rusland
onaantastbaar. Daarachter vech
ten andere Oosteuropeanen om
de hoogste eer. Die wisselen nog
al eens stuivertje. De vooruit
zichten om ons bij dat groepje
Oostbloklanden te scharen zijn
gunstig. Het Nederlands team is
erg jong. Terwijl 's-lanas beste
speelster Anita Blanché (BOB,
ook nog maar 21) met meer dan
honderd interlands best ervaren
mag worden genoemd".
GERARD HAVERKAMP
ZEVENAAR (ANP) - Het Neder
landse Kingscupteam heeft op
nieuw de aanwezige kansen niet
benut om zich uit de gevarenzo
ne te werken. Nadat zondag in
Apeldoorn met 1-2 van Zweden
was verloren, ging gisteren in Ze
venaar de wedstrijd tegen West-
Duitsland met dezelfde cijfers
verloren.
Dat lag niet aan Erik Wilborts. De
17-jarige Tilburger behaalde met
4-6, 6-3, 6-2 tegen Peter Elter
zijn vierde achtereenvolgende
Kingscup-overwinning. Hij on
dervond echter totaal geen steun
van Sanders, Okker en Albert
van wie eerstgenoemden worden
geacht de nodige routine en be
heersing in het team binnen te
brengen.
Louk Sanders, die zondag tegen
Zweden was gepasseerd, ging bij
zijn comeback door met verlie
zen: 4—6, 6—3, 3—6 van Klaus
Eberhard.
Daardoor werd het dubbelspel be
slissend. Hierin waren Okker en
Albert bij lange na niet opgewas
sen tegen Hans-Dieter Beutel en
Christoph Zipf: 1-6, 3-6.
Met één overwinning uit vijf wed
strijden staat Nederland nu on
deraan in de A-groep van de eer
ste divisie. Alleen als zondag de
uit-wedstrijd tegen Engeland in
winst wordt omgezet, kan het
spelen van degradatie-wedstrij
den worden voorkomen.
Boete voor Gerulaitis
De pro-council van het mannen-
tennis heeft Vitas Gerulaitis een
boete opgelegd van 15.000 dollar.
Dat gebeurde al een week gele
den, maar de beslissing werd nu
pas bekend gemaakt om niet de
gang van zaken te beïnvloeden
tijdens het toernooi van de Mas
ters. Daarin bereikte Gerulaitis
de finble, Gerulaitis
moet 5.000 dollar betalen voor
woede-uitbarstingen tijdens de
open Amerikaanse kampioen
schappen en 10.000 dollar we
gens protesteren en van het veld
lopen tijdens/ïen indoortoernooi
in Melbourne in oktober van het
vorig jaar.
Gerulaitis heeft het recht tegen de
uitspraak in beroep te gaan,
maar volgens zijn agent Bob
Kain, zal hij dat hoogstwaar
schijnlijk niet doen. "De boete is
wel wat hoog, maar daarom gaan
we nog niet in beroep", aldus de
spelersvertegenwoordiger uit
Cleveland.
De pro-council, die bestaat uit drie
vertegenwoordigers van de spe
lers, drie toernooi-directeuren en
drie grand prix-officials, zal van
daag uitspraak doen in het be
roep, dat John McEnroe heefl in
gesteld naar aanleiding van de
boete van 5.000 dollar, die hem
op Wimbledon werd opgelegd.
LEIDEN - TOG 1 liet tydens de 18-
de ronde van de Leidse biljart-
competitie zowaar weer eens een
gelijkspel noteren, en wel tegen
de Vriendschap 1. De koploper
had met dit resultaat geen moei
te, want de concurrentie deed
het niet beter.
Landzicht kwam bij TOP 2 even
eens niet verder dan een gelijk
spel, terwijl Morspoort 1 met 3-5
de mist inging tegen TOP 1. TOG
freewheelt dan ook naar het
kampioenschap. Het viertal
heeft 97 punten uit 17 duels ver
gaard. Landzicht en Morspoort
moeten het met resp. 86 en 84
punten uit 18 wedstrijden doen.
Met nog drie rondes te gaan mag
die achterstand onoverbrugbaar
heten. Onderin zitten 't Zuid en
UVS in de problemen. De uitsla
gen in de eerste klasse: TOP 2-
Landzicht 1 4-4; 't Zuid 1-De
Heul 1 0-8; Morspoort 1-TOP 1 3-
5; Between 1-UVS 1 6-2; TOG 1
Vriendschap 1 4-4. De stand ziet
er in de eerste klasse nu als volgt
uit: 1 TOG 1 17-97; 2 Landzicht
18-86; 3 Morspoort 18-84; 4 Be
tween 17-76; 5 De Carambole 17-
73; 6 De Heul 17-71; 7 TOP 2 16-
64; 8 Vriendschap 17-57; 9 TOP 1
17-54; 10 UVS 1 17-49; 11 't Zuid 1
17-41.
Between 2 had in de tweede klasse
een vrije ronde. De positie van
dit team kwam daarbij nauwe
lijks in gevaar DOS 1 wist welis-
waar Cleijn Duin 1 met 2-6 te
kloppen, maar staat nog altijd op
6 punten achterstand, terwijl de
ploeg al een wedstrijd meer ach
ter de rug heeft. UVS 2 viel iets
wat terug door een 4-4 tegen
DOB 1. De UVS-reserves blijven
daarby nog wel kanshebber voor
de tweede plaats. TOP 3 sloeg
een goede slag door 't Zuid 2 met
8-0 te kloppen. Between 2 heeft
nu 92 uit 17 gescoord, DOS heeft
86 uit 18, UVS 2 volgt met 82 uit
17. TOP 3 is vierde met 79 uit 18.
De uitslagen: TOP 3-'t Zuid 2 8-0;
Cleijn Duin 1-DOS 1 2-6; UVS 2
DOB 1 4-4, Spijk er bak 1-Caram
bole 2 8-0; Stompwijk 1-Land-
zicht 2 8-0
Morspoort 2 kan in de derde klasse
de kampioensvlag zo langzamer
hand wel tevoorschijn halen Dit
team plette allereerst Vriend
schap 2 met 8 0 om vervolgens
TOG 2 met 2-6 te verslaan. De
Morspoort-reserves hebben
daarmee de score van 94 uit 18
bereikt. Enig overgebleven con
current is Cleijn Duin 2 met 76
uit 16. De Katwijkers zullen er in
hun achterstallige duels hard aan
moeten trekken om deze achter
stand ongedaan te maken. De
uitslagen: Morspoort 2-Vriend-
schap 2 8-0; Vriendschap 2-Wa-
pen van V.l 6-2, Carambole 3-
Landzicht 3 3-5; De Waag 1-Mors-
kwartier 1 6-2; TOG 2-Morspoort
2 2-6; 't Zuid 3-Clcgn Duin 2 2-6.
De uitslagen in de overige klas-
ses: Vierde klasse - De Waag 2-
Morskwartier 2 4-4, De Heul 2-
DOS 2 2-6; Morskwartier 2-De
Heul 2 2-6; DOS 2-Wapen van V 2
6-2; DOB 2-Zoeterwoud 1 4-4;
TOP 4-Spijkerbak 2 6-2; Land
zicht 4-De Waag 2 8-0. Vijfde
klasse- TOP 5 DOS 3 0 8. DOS 3-
De Heul 3 6-2; Spijkerbak 3-
Vriendschap 3 4-4, Morskwartier
3-Landzicht 5 4-4, 't Wachtje 1-
Witte Hen 1 4-4. Zesde klasse- De
Waag 3-Morskwartier 4 8-0, UVS
3-De Waag 3 2-6; Landzicht 6-
TOP 6 2-6; Cleyn Duin 3-VOP 1
6-2; Carambole 5-Spgkerbak 4 3-
Meerlanden-
toernooi
naar Leiden
LEIDEN - Het Meerlandentoer-
nooi zaalvoetbal komt definitief
naar Leiden. Op vrijdag 2 en za
terdag 3 april staat de Leidse
Groenoordhal geheel in het te
ken van het Internationale zaal
voetbal. Nadat op de eerste
avond het Nederlandse Dames
team, tegen een nog nader aan te
wijzen Selectieteam een voor-
wedstrijd speelt, treden de groot
machten aan. Nederland ont
moet Belgiè, en Italiè speelt te
gen Spanje. De winnaars spelen
een avond later een finale Ook
de verliezers komen tegen elkaar
uit Op de finaleavond spelen
vier Leidse C-Juniorenteams
een voorwedstrijd voor het grote
publiek (er zijn zón 4 Ó5000 zit
plaatsen). Overdags werken 13
teams hier een kwalifcatietoer-
nooi vooraf.
Loting Afdelings Zaalvoetbekcr
De loting van de laatste 16 voor de beker
is bekend De volgende wedstrijden, die
begin maart gespeeld worden, kwamen
Pas Hifi - Menken'Land bouw
Decima Boys - SRV BOS s
UVS - EKL Boys
De Heul Boys - Alphia
Assucom Landwer
Bahlmann - Van Du uren
Jipi's Tweesprong - Bax
Van der Plas - LFC
