Conflict Nederland metEG
Oorzaak vliegramp
blijft onduidelijk
Bondsdag neemt
Schmidt onder
vuur over Polen
C
Kamerdelegatie steunt
minister over Unifil
D-
Hogere aardgaspiijs tuinders afgewezen
Vraagtekens rond verklaring Solidariteit
VRIJDAG 15 JANUARI 1982
BEIROET - Een
vaste Tweede-Kamercommissie
voor defensie heeft gisteren een
tweedaags bezoek aan het Ne
derlandse Unifil-bataljon in
Zuid-Libanon afgesloten. De ze
ven parlementariërs zijn tot de
zelfde conclusies gekomen als
minister Van Mierlo bij zijn be
zoek aan Unifil vorige week
reeds getrokken had: „Er is dui
delijk sprake van militarisering
van de Haddad-enclave (Liba
nees gebied dus) in de vorm van
sterkere militaire aanwezigheid
van Israël. De Israëli's graven
zich in, bouwen artillerie-stellin
gen en richten vuurleidingscen-
tra in".
De delegatie is nu in Israël aange
komen. „Wij willen van de Israë
li's opnieuw garanties dat de Ne-
Buitenland
derlandse militairen niets over
komt in Zuid-Libanon. De mili
taire versterkingen van Haddad
en Israël in de enclave zijn aan
zienlijk uitgebreid. Dat betekent
dat de militaire risico's ingeval
van een conflict voor het Neder
landse VN-bataljon, dat direct
aan de Haddad-enclave grenst,
groter zijn geworden. Dit zijn
punten die wij nadrukkelijk in
Israël aan de orde zullen stellen",
aldus delegatieleider Harry van
den Bergh (PvdA).
PLO-leider Arafat, met wie de Ne
derlandse parlementariërs eer
der deze week in Beiroet een on
derhoud hadden, voorspelt dat
Israël binnenkort een invasie in
Libanon zal ondernemen, in een
poging de PLO te breken. De
spanning is in Zuid-Libanon -
dat constateerde de Nederlandse
delegatie ook - sterk toegenomen
naar aanleiding van Israëls anne
xatie van de Syrische Golan-
hoogvlakte.
Toch hebben de zeven Nederland
se volksvertegenwoordigers in
betrekkelijke rust bij talloze pos
ten van 'Dutchbatt' hun indruk
ken kunnen opdoen. „Buitenge
woon positief, een voortreffelijke
sfeer van hoog tot laag", aldus
Van den Berg, die bij „onze
blauwhelmen" niet alleen mili
tair vakmanschap, maar ook een
hoge mate van politiek inzicht
aantrof. Van den Bergh moest
zich overgens gisteren met kruk
ken van post tot post begeven,
omdat hij zijn enkel verzwikt
had.
WD-defensiespecialist Blaauw
kon een vergelijking maken om
dat hij Unifil ook al in juni "79,
toen het Nederlandse bataljon er
net was, bezocht: „In vergelij
king met toen zijn de accommo
datie, bevoorrading, persoonlij
ke uitrusting (ze hebben nu bijv.
radar) en verbindingsmiddelen
aanmerkelijk verbeterd. De men
sen zijn ook veel beter voorbe
reid. en ik hoor eigenlijk geen ge
kanker. Doordat die andere,
technische zaken zoals huisves
ting. voeding enz. nu zo goed ge
regeld zijn, kan men zich veel
meer op zijn eigen op^rationeel-
militaire taak concentreren".
(Van onze correspondent Ferry Mingelen)
BRUSSEL - De Nederlandse regering voelt er niets voor
om prijs van het aardgas voor de glastuinbouw per 1
oktober te verhogen tot het industrieniveau. Deze ver
hoging betekent dat de prijs stijgt van 30 naar 42 cent
per kubieke meter en dat zou voor veel tuinders hard
aankomen. Dat heeft minister Van der Stoel (buiten
landse zaken) gisteren in Brussel verklaard tijdens het
EG-begrotingsoverleg.
De Europese Commissie, het dage
lijks bestuur van de Europese
Gemeenschap, had deze verho
ging geëist omdat de lagere Ne
derlandse gasprijs voor tuinders
oneerlijke concurrentie met het
buitenland zou veroorzaken. De
Nederlandse regering bestrijdt
dit in een brief die donderdag
aan de Europese Commissie is
gestuurd. Volgens de Nederland
se regering moet de Commissie
ook niet bij haar over de aardgas-
prijs komen klagen, maar bij het
Akkoord nodig
zelfbestuur
Palestij nen
Van onze correspondent
Jaap van V/esel)
JERUZALEM - De Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Haig heeft in Jeruzalem laten
weten dat hij wil proberen nog
voor de Israëlische terugtrek
king uit de Sinai in april op zijn
minst een gedeeltelijk akkoord
te bewerkstelligen over Pale
stijns zelfbestuur. Het is de be
doeling dat de onderhandelingen
tussen Egypte, Israël en de Ver
enigde Staten onder leiding van
Haig in Washington gevoerd zul
len worden. Mogelijk komt Haig,
die Amerikaanse compromis
voorstellen zal indienen, ook te
rug naar het Midden-Oosten.
Haig heeft gisteren in Jeruzalem
besprekingen gevoerd met pre
mier Begin, minister van buiten
landse zaken Shamir, minister
van defensie Sharon en de Israë
lische autonomie-onderhande-
laar, minister van binnenlandse
zaken Burg. Haig heeft hoofdza
kelijk vragen gesteld: wat heeft
Israël precies met de autonomie
voor, wat is de toekomst van de
Israëlische nederzettingen in het
autonome gebied, wat is de rol
van het Israëlische leger en wel
ke bevoegdheden krijgt de auto
nome Palestijnse Raad.
Het belangrijkste obstakel voor
een deelakkkord is de kwestie
Jeruzalem. Egypte wil geen ge
meenschappelijke beginsel
verklaring tekekenen als die een
herhaling inhoudt van de ak
koorden van Camp David. Er
moeten nieuwe, uitgewerkte ele
menten in voorkomen, bijvoor
beeld dat de Arabische bevol
king van Jeruzalem mee mag
stemmen in de verkiezingen
voor de Autonome Raad.
Landbouwschap en de Gasunie,
die de aardgascontracten met el
kaar hebben afgesloten.
De Europese Commissie kan op
grond van de afwijzende Neder-
ladse reactie nu ofwel een juridi
sche procedure voor het Europe
se Hof van Justitie aanspannen,
ofwel proberen alsnog met de
Nederlandse regering tot een
compromis te komen. In Den
Haag heeft men sterke voorkeur
voor het laatste. Men vertrouwt
er wel op dat een eventuele juri
dische procedure te winnen is,
maar in dat geval zouden de poli
tieke problemen, de irritatie bij
de andere EG-landen over het
Nederlandse aardgasbeleid, niet
verdwenen zijn. En die irritatie
kan Nederland op andere mo
menten weer veel last veroorza
ken.
De aardgasprijs is overigens een
relatief gering probleem in ver
gelijking met de grote algemene
landbouw- en begrotingsperike
len waarvoor de Europese minis
ters van buitenlandse zaken gis
teren en vandaag in Brussel een
oplossing hopen te vinden. Het
afgelopen halfjaar hebben rege
ringsleiders en ministers van
buitenlandse zaken en landbouw
daar al ettelijke pogingen toe ge
daan, maar men is er nooit uitge
komen. Ook donderdag leek er
weinig licht in de duisternis te
zijn verschenen. Als dat zo blijft,
zo zei minister Van der Stoel van
buitenlandse zaken donderdag
avond, zit Europa in een beden
kelijke impasse.
De Europese Commissie had voor
stellen gedaan om de landbou
wuitgaven, die een te groot deel
van het Europese budget opei
sen, terug te schroeven, en zo
met name ook de kleine land
bouwbedrijven te helpen. Voor
Nederland waren deze voorstel
len niet aanvaardbaar, omdat ze
met name ten koste gaan van de
grote moderne melkproducen
ten, die zware heffingen op hun
'overproduktie' zouden moeten
betalen.
Ook heeft Nederland geen genoe
gen genomen met voorstellen
van de Commissie om de Britse
bijdrage aan het Europese bud
get terug te schroeven door
slechts van een aantal Europese
lidstaten een extra bijdrage daar
voor te vragen. Die lidstaten zou
den met name de Benelux-lan-
den, Frankrijk en Denemarken
zijn. Nederland vindt dat het En
gelse probleem via de normale
begroting moet worden opgelost
en niet via een speciale politieke
verdeelsleutel, waarbuiten een
aantal landen wordt gehouden.
RIO DE JANEIRO (AP) - In de Braziliaanse stad Rio de Janeiro blijkt het nog immer goed toeven voor-
misdadigers. Twee heren met een minder keurig verleden ontmoetten elkaar daar onlangs en poseerden breed
glimlachend voor de fotograaf Links Ronald Biggs, bekend van de Britse treinmof van 1963 en naast hem de
Fransman Albert Spaggiari. het brein achter een al even geruchtmakende roofoverval die m 76 tcerd gepleegd
op een bank in Nice.
WASHINGTON (AFP/Reu-
ter/DPA) Reddingsploe
gen zijn naarstig op zoek
naar de zwarte doos van
de Boeing-737 van Air Flo
rida, die woensdagmiddag
in de Potomac is gestort
op nog geen drie kilome
ter van het Witte Huis. Bij
het ongeluk hebben 76
mensen de dood gevon
den, zo heeft de lucht
vaartmaatschappij meege
deeld.
Duikers zullen zeker nog twee of
drie dagen werk hebben met het
bergen van de lichamen van de
omgekomen inzittenden. Veel
van de 79 mensen aan boord van
de ramp-machine verdronken in
hun veiligheidsgordel. Bij elkaar
hebben vijf inzittenden het onge
luk overleefd. Op de brug over
de Potomac, die het toestel
schampte alvorens in het ijskou
de water neer te storten, kwamen
vier mensen om het leven en
raakten elf personen gewond, al
dus de politie van Washington.
De oorzaak van het neerstoren van
het lijnvliegtuig - dat van het
vliegveld van Washington was
opgestegen met bestemming
Fort Lauderdale (Florida) via een
tussenlanding in Tampa staat
nog niet vast. Eén van de overle
vende passagiers, de amateur-pi
loot Joe Stiley, verklaarde dat
het toestel zijns inziens onvol
doende hoogte kreeg. Dat zou te
maken kunnen hebben met ijsaf
zetting op de buitenkant van de
Boeing, waardoor hij zwaarder
werd. De onderzoekscommissie
gaat dan ook na, of de chemische
stof waarmee de romp ontijsd is
voor het vertrek, aan de hoogste
eisen voldeed.
Het vliegveld van Washington DC
staat als erg lastig bekend. Er
zijn weliswaar sinds 1949 geen
ernstige ongelukken gebeurd,
maar de in de jaren '60 en '70
steeds groter en zwaarder wor
dende toestellen hadden moeite
met de relatief korte start- en lan
dingsbaan.
Een andere oorzaak kan zijn dat
één van de twee motoren kort na
het opstijgen is uitgevallen. De
Boeing-737 moet echter in staat
worden geacht zijn vlucht op één
motor voort te zetten en daarna
een noodlanding te maken.
President Reagan, die gisteren van
Washington naar New York
moest voor werkzaamheden,
vroeg de piloot van zijn helikop
ter enkele rondjes te cirkelen bo
ven de plek waar de Boeing in
drie stukken in de Potomac ligt.
Hij zei, zeer aangegrepen te zijn
door het gebeurde.
De politiek van de Westduitse
regering tegenover de crisis
in Polen leidde gisteren in
het parlement in Bonn, tot
een scherpe controverse tus
sen Helmut Schmidt en de
oppositie. De christen-demo
cratische fractieleider Hel
mut Kohl noemde de hou
ding van bondskanselier
Schmidt een toonbeeld van
„politiek bankroet, zwakte en
opportunisme". Schmidt
daarentegen verklaarde voor
de Bondsdag dat er principië
le overeenstemming tussen
Bonn en de westerse bondge
noten bestond, en hij be
schuldigde de oppositie van
„scherpslijperij".
In een verklaring van een uur
over zijn besprekingen met
de Amerikaanse president
Reagan en de Franse presi
dent Mitterrand over Polen
zei Schmidt, zonder de Sow-
jet-Unie met name te noe
men: „De gebeurtenissen in
Polen tonen opnieuw de star
heid aan van de communisti
sche regimes in het Pact van
Warschau tegenover de uit
daging een vreedzame veran
dering toe te laten". Daar
door wordt deze volken, vol
gens Schmidt, groot leed be
rokkend.
Er zijn volgens de bondskanse
lier uit Warschau geen teke
nen die erop wijzen dat er
veranderingen in de huidige
situatie op til zijn. Onder ver
wijzing naar de Duitse
hulpacties uit de Bondsrepu
bliek voor de Poolse bevol
king. dagelijks zo'n 10 000
pakketten, zei Schmidt dat
hij met de Franse president
Mitterrand is overeengeko
men de humanitaire hulp aan
Polen onverminderd voort te
zetten.
Over het verdere resultaat van
zijn besprekingen met de
presidenten Reagan en Mit
terrand merkte Schmidt op,
dat er aan beide zyden over
eenstemming over bestaat,
dat de eenheid en vastbera
denheid van het Atlantisch
bondgenootschap niet in ge
vaar mag worden gebracht.
„Wij laten ons geen crisis in
de alliantie aanpraten als het
om een crisis van het oostelij
ke systeem gaat", voegde hij
eraan toe. Wat de strekking
van de besprekingen betreft,
zei hij geen verschillen te
hebben kunnen vaststellen,
ook al lopen de wegen die tot
de gemeenschappelijke doe
len leiden wellicht uiteen.
Over de houding van de Bonds
republiek tegenover de ge
beurtenissen in Polen, die in
de westelijke pers als „be
schamend terughoudend"
werd bestempeld, verklaarde
Schmidt dat de Bondsdag als
eerste parlement in de wereld
op 18 december eenstemmig
het oorlogsrecht in Polen
heeft veroordeeld. Hij zei dat
er ook voor hem duidelijk
verbindingen zijn te herken
nen tussen de machtsgreep
van de Poolse generaal Jaru-
zelski en het Warschau-pact,
en dat de westerse eisen geen
inmenging in de Poolse bin
nenlandse aangelegenheden
betekenen, maar vallen in het
kader van de slotakte van de
conferentie in Helsinki.
Schmidt onderstreepte de ver
antwoordelijkheid van Mos
kou voor de crisis in Polen en
de met president Reagan be
reikte overeenstemming over
de op 29 december aangekon
digde Amerikaanse sancties
tegen Moskou, die volgens
Schmidt „door ons beiden als
een belangrijk politiek sig
naal worden opgevat".
Hevige protesten lokte de rege
ringsleider bij de oppositie
uit. toen hij deze van scherps
lijperij betichtte. Oppositie
leider Kohl noemde Schmidt
„een zwakke opportunist".
De Bondsrepubliek heeft
veel vertrouwen verloren, dat
in de laatste dertig jaar met
moeite werd gewonnen, vond
Kohl.
Ook buiten de Bondsdag heeft
de voortdurende noodsitua
tie in Polen diepe bezorgd
heid gewekt. Bondspresident
Carstens appeleerde tijdens
de nieuwjaarsontvangst van
het diplomatieke corps in
Bonn aan de veiligheidscon-
ferentie van Helsinki. De
Poolse leiding moet zich bij
de oplossing van de binnen
landse problemen door de
geest van deze conferentie la
ten leiden. Het hervormings
proces moet doorgaan, aldus
Carstens.
Het centrale comité van Duitse
katholieken eist, behalve ma
teriële hulp, ook „politieke
solidariteit" met het Poolse
volk. De voorzitter van dit co
mité, de Beierse minister
voor culturele zaken Hans
Meiers, noemde in dit ver
band de situatie in Polen bij
zonder ernstig. „Wy spreken
met klem beweringen tegen
die de situatie daar bagatelli
seren Het Poolse volk mag in
zijn strijd om zijn bestaan in
vrijheid niet alleen worden
gelaten", zei de bewindsman.
Voor het Poolse schuldenpro
bleem is nog geen oplossing
in zicht. De directeur van de
Dresdner Bank - een van de
grootste Duitse kredietge
vers voor Polen - Reinhold
Stossel, zei na een verblijf
van een dag in Warschau, dat
men daar zou proberen door
inschakeling van de interna
tionale Comecon-bank in
Moskou, aan de resterende
rente-aflossing van niet min
der dan 300 miljoen dollar te
kunnen voldoen. Polen zelf
zal ook in dit jaar niet over
voldoende deviezen beschik
ken om al zijn verplichtingen
na te komen.
De westerse banken hebben te
genover nieuwe kredieten
voor Polen een afwachtende
houding aangenomen, zei hy.
Eerst moet de rente-schuld
betaald worden, voordat een
wijziging van de kredietbepa
lingen kan worden doorge
voerd, die Polen meer ruimte
geeft om later aan zijn finan
ciële verplichtingen in het
Westen te kunnen voldoen,
zei Stossel. Het gaat hierbij
om 2,4 miljard dollar, die Po
len verleden jaar by westerse
banken heeft geleend.
KOPP
Steun aan staat van beleg mogelijk onder druk verkregen
BOSTON (AP) - Zwaar gehandicapt door de vrieskou en alle bevroren bluswater van dien, zijn brandweerlie
den in het Amerikaanse Boston er gisteren toch in geslaagd een tachtigjarige vrouw te redden die het slachtoffer
dreigde te worden van een brand in haar woning. Zij werd met lichte verwondingen in een ziekenhuis opgeno-
WARSCHAU (Reuter/GPD) - De Poolse auto
riteiten hebben gisteren laten weten dat een
functionaris van Solidariteit die het regime
de dag ervoor in verlegenheid had gebracht
door intrekking van zijn steunverklaring, in
middels daar weer van teruggekomen is.
Radio-Poznan zond een nieuwe verklaring uit
van de plaatselijke Solidariteit-leider Zdis-
law Rozwalak, waarin hij ontkende te zijn
gedwongen tot het ondertekenen van een
steunverklaring aan het militaire bewind
van generaal Wojciech Jaruzelski.
Woensdag nog zei Rozwalak tegen westerse
journalisten dat dat wel het geval was ge
weest en dat hij daarom zyn verklaring in
trok. Dit bracht de Poolse autoriteiten dui
delijk in verlegenheid.
Een functionaris van het ministerie van bui
tenlandse zaken in Warschau verklaarde gis
teren dat Rozwalak 's ochtends contact had
opgenomen met het plaatselijke radiostation
van Poznan om enige wijzigingen aan te
brengen in zijn uitspraken van de dag er-
Volgens de functionaris wilde Rozwalak recht
zetten dat zijn opmerking dat hij onder druk
de loyaliteitsverklaring had onderschreven
niet betekende dat hij door de veiligheids
troepen geprest was. Hij zou alleen bang zyn
geweest voor internering.
De regenngsfuntionaris in Warschau zei
voorts dat Rozwalak met zijn verklaring dat
hij zyn steun aan de staat van beleg introk,
wilde uitleggen dat zijns inziens een derge
lijke maatregel voor Poznon niet nodig was
geweest omdat daar de betrekkingen tussen
Solidariteit en de autoriteiten goed waren.
Een afschrift van Rozwalaks radioverklaring
werd speciaal naar Warschau gezonden "ter
verduidelijking" van dc uitspraken die hy
woensdag had gedaan.
Regeringswoordvoerder Jerzy Urban zei, ter
wijl hy kennelijk nog niet kennis had geno
men van het afschrift, dat hij alleen wist dat
Rozwalak "zyn intrekking had ingetrok
ken". Urban voegde eraan toe dat Rozwalak
niet gewend is te praten met journalisten en
dat zijn opmerkingen verkeerd kunnen zyn
uitgelegd.
De westerse journalisten zeggen echter het
volgende in hun notitieboekjes te hebben
opgeschreven. Vraag: "U legde een verkla
ring van steun aan de noodtoestand af.
Handhaaft u die"? Antwoord: "Nee, niet
meer En zonder verdere vraen legde Rozwa
lak uit waarom hij zijn steun introk. Urban
suggereerde dat Rozwalak hiertoe gedwon
gen werd door collega's. Ook merkte de re
geringswoordvoerder op dat de man "veel-
duldig van mening verandert".
Polen Komitee
Vertegenwoordigers van het Polen Komitee
Nederland hebben gisteren bij de Poolse
ambassade in Den Haag een petitie overhan
digd, ondertekend door een groot aantal
linkse organisaties en politieke partyen In
de petitie wordt de onmiddellyke opheffing
van de staat van beleg geëist, alsmede vrijla
ting van alle politieke gevangenen, bekend
making van de namen van alle geïnterneer
den en opheldering over dc omstandigheden
waaronder zy worden vastgehouden.
Het aanbieden van de petitie en een daarop
volgende lange discussie met ambassade
raad M. Sieczkowski waren de eerste activi
teiten van het gisteren officieel opgerichte
Komitee. Op 30 januari, door Solidariteit uit
geroepen tot strijddag tegen de militaire dic
tatuur in Polen, zal het Komitee activiteiten
in diverse steden organiseren om de verbon
denheid met Solidariteit te benadrukken.
Ook wordt gewerkt aan het organiseren van
een congres, dat „een verdere impuls moet
geven aan de discussie in progressieve kring
over de konsekwenties van de militaire
machtsgreep in Polen"
Aan het Komitee wordt deelgenomen door
vertegenwoordigers van PvdA, PSP, PPR,
CPN, het IKV en Stop de Neutronenbom.
