Rechter nauwelijks bevoegd
Defensie wijst kritiek
munitietrein van hand
Die barre tocht
langs elf steden
-C
Minister wil NCO
aan banden leggen
Sinai vredesmacht:
1500 vrijwilligers
Gedeputeerde
verdacht van
fraude bij
verbouwing
Landsadvocaat over door CNV bestreden loonmaatregel
111% LENING 1082
PER 1088X1002
VRIJDAG 15 JANUARI 1982
Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Ongeveer 1500 Nederlandse militairen hebben zich
tot nu toe aangemeld om deel te nemen aan de Sinai-vredesmacht. Een
woordvoerder van het ministerie van defensie liet dit gisteren weten.
Een groot aantal van de geïnteresseerden heeft een verbindingsfunctie,
zoals radiotelexist en -telegrafist.
Het ministerie is begin januari begonnen met het peilen van de interesse
onder de Nederlandse soldaten voor deelneming aan de vredesmacht
in de Sinai, vooruitlopend op de beslissing of Nederland aan die vre
desoperaties zal deelnemen. De vredesmacht zou 25 april moeten be
ginnen.
Zodra het groene licht wordt gegeven, aldus de defensiewoordvoerder,
kunnen de mensen gericht worden geworven en voor de vredestaak
worden opgeleid.
Nederland, Engeland, Frankrijk en Italië hebben Israël gisteren opnieuw
aangeboden troepen voor de Sinai-macht beschikbaar te stellen. Het
wachten is nu op een reactie van de Israëlische regering, die het aanbod'
zondag zal bespreken.
DEN BOSCH (ANP) - De officier
van justitie in Den Bosch, mr. R.
Peters, stelt een onderzoek in
naar mogelijke belastingfraude
door de Brabantse gedeputeerde
ir. J. Siepman. Siepman vindt
dat hij geen politieke consequen
ties aan dit onderzoek hoeft te
verbinden, omdat het - volgens
zijn zeggen - om een privézaak
gaat en het onderzoek ook niet
terecht is. Mr. Peters wil in dit
stadium geen mededelingen
doen.
Volgens de belastingdienst heeft
de CDA-gedeputeerde een finan
cieel voordeel van tienduizenden
guldens gehaald door gelijktijdig
verbouwingen te laten uitvoeren
aan het bejaardencentrum Ma-
riënhof in Vught en zijn privéwo-
ning. Siepman is bestuurslid van
genoemd bejaardencentrum. In
het onderzoek wordt bekeken of
er sprake is van verschuivingen.
Het dagelijks bestuur van het CDA
in Noord-Brabant heeft zich gis
teravond uitvoerig met deze zaak
beziggehouden. Het vindt, dat er
in dit stadium te weinig gege
vens ter beschikking staan om
tot een zorgvuldige afweging en
beoordeling te kunnen komen.
Het algemeen bestuur van het
CDA in Noord-Brabant zal. daar
in geadviseerd door het dagelijks
bestuur, op korte termijn beoor
delen of nog ter beschikking ko
mende gegevens aanleiding zijn
tot een nadere oordeelsvorming,
aldus de uitgegeven bestuurs-
verklaring. Het dagelijks bestuur
stelt zich voor spoedig met Siep
man over deze zaak te praten.
Siepman is gedeputeerde voor
Ruimtelijke Ordening en maakt
sinds 1974 deel uit van het colle
ge van gedeputeerde staten. Hij
is in 1970 in de staten gekozen.
Bij de laatste verkiezingen voor
de provinciale staten was hij
lijsttrekker voor het CDA. Hij
vervult deze functie niet op de
CD A-lijst voor de komende sta
te n verkiezin gen
DEN HAAG (GPD) - Het CNV gelooft dat minister Den
Uyl (sociale zaken) vorig jaar een loonmaatregel getrof
fen heeft ten einde op die wijze zijn beleidsvoornemens
te realiseren. Het besluit was echter niet dringend
noodzakelijk voor de nationale economie. Minister Den
Uyl heeft daarmee de wet op de loonvorming overtre
den.
Dit betoogde mr. A. Schellart na
mens het CNV en de Hout- en
Bouwbond CNV gisteren voor
de Haagse rechtbank tijdens een
kort geding van het CNV tegen
de Staat. De christelijke vakcen
trale eist de intrekking of het
buiten werking stellen van de
door minister Den Uyl afgekon
digde loonmaatregel. De presi
dent van de rechtbank, mr. N. R.
Wijnholt, doet donderdagmid
dag 21 januari uitspraak.
Na het mislukken van het centraal
overleg tussen regering, werkge
vers en werknemers in de Stich
ting van de Arbeid op 9 decem
ber besloot het kabinet tot het
Kinderopvang
in trek
bij minima
DEN HAAG (ANP) - Het kinder
dagverblijf wordt relatief vaker
bezocht door kinderen van per
sonen die een inkomen hebben
beneden modaal, dan door kin
deren uit een huishouden met
een hoger inkomen. Dit blijkt uit
een deel van de resultaten van de
statistiek kindercentra uit 1980,
van het ministerie van economi
sche zaken.
Volgens de statistiek blijkt dat vijf
tien procent van de personen die
hun kinderen thuishouden een
netto-inkomen hebben dat onder
het modale loon ligt. Van de per
sonen waarvan een of meer kin
deren een kinderdagverblijf be
zoekt blijkt 44 procent onder het
netto modale inkomen te zitten.
Het feit dat dit percentage bedui
dend hoger ligt dan het percenta
ge dat geldt voor alle personen
met thuiswonende kinderen,
duidt er volgens het ministerie
van economische zaken op dat
de voorziening zeker mede ten
goede komt aan groepen die een
maatschappelijke achterstandsi
tuatie verkeren.
WEERRAPPORTEN
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
een loonmaatregel.
Daarbij zou in 1982 het vakantie
geld beperkt worden tot 7,5 pro
cent en afgetopt vanaf f5200.
Ook de prijscompensatie moest
volgens het kabinet aan een ma
ximum worden gebonden. De
vakbond bestrijdt de rechtmatig
heid van deze maatregel.
De landsadvocaat, mr. E. Korthals
Altes, bracht hiertegen in dat de
slechte economische situatie de
loonmaatregel noodzakelijk
maakt. Daarmee wordt voldaan
aan de eis van artikel 10 van de
wet, dat een maatregel naar het
oordeel van de minister vereist
moet zijn in het belang van de
nationale economie.
Toewijzing van de eis van het CNV
zou voorts betekenen dat de mi
nister een middel uit handen
wordt geslagen om de neergang
te keren. Een latere maatregel zal
volgens hem tal van ongewenste
bijverschijnselen hebben, omdat
een latere loonmaatregel voor af
zonderlijke cao's verschillende
gevolgen zou krijgen.
In zijn pleidooi citeerde mr. Schel
lart uitgebreid minister Den Uyl,
die keer op keer heeft benadrukt
dat de verwachte loonontwikke
ling, ook zonder loonmaatregel,
door het kabinet aanvaardbaar
wordt geacht. De minister geeft
nergens een duidelijk argument
voor de noodzaak van de maatre
gel. Hij beperkte zich tot een ver
klaring dat deze „wenselijk" is,
aldus mr. Schellart.
Het optreden van de bewindsman
is volgens het CNV voorts in
strijd met internationale verdra
gen, die door Nederland geratifi
ceerd zijn. Zowel het Europees
Sociaal Handvest, het VN-ver-
drag inzake economische, socia
le en culturele rechten, als het
verdrag van de Internationale
Arbeidsorganisatie benadruk
ken het recht van werkgevers en
werknemersorganisaties op col
lectief onderhandelen. Slechts in
uitzonderingssituaties kan de
overheid dit recht beperken.
Mr. Korthals Altes betrok de stel
ling dat de Tweede Kamer na de
afkondiging van de maatregel
een debat aan dit besluit gewijd
had. Daarbij werden moties, die
zich tegen de maatregel uitspra
ken, verworpen.
Deze parlementaire controle heeft
tot een situatie geleid, die die van
wetgeving dicht benadert, aldus
de landsadvocaat. Omdat een
rechter wetten niet mag toetsen,
blijft er in dit geval ook slechts
een „uiterst marginale taak"
voor de president van de recht
bank over.
De landsadvocaat bestreed even
eens de opvatting dat de Neder
landse regering verplicht zou
zijn aan de bepalingen van de ge
noemde internationale verdra
gen te voldoen. Ze vormen ech
ter slechts een richtlijn om er
voor te zorgen dat werknemers
zich behoorlijk mogen organise
ren en op gelijke voet met werk
gevers kunnen onderhandelen.
CNV-voorzitter Harm van der Meuten (midden), geflankeerd door pleitbezorger mr. A. Schellart en Dilo van
Commence, voorzitter van de Hout en Bouwbond CNV, toont zich optimistisch over de uitspraak in het geding
tegen de loonmaatregel.
DEN HAAG (GPD) - De ministe
ries van defensie en verkeer en
waterstaat verwachten geen en
kel probleem met het inmiddels
veelbesproken munitietransport
dat volgende week door Noord
en Oost-Nederland zal rijden.
Het gaat om een hoeveelheid van
circa 1500 ton, die zodanig voor
het vervoer is gereed gemaakt,
dat zelfs bij een ongeval geen ex
plosies kunnen voorkomen.
Dat staat in een brief van de staats
secretarissen Stemerdink (defen
sie) en Van der Doef (verkeer en
waterstaat) aan de Tweede Ka
mer. De brief is opgesteld nadat
de D'66-Tweede-Kamerleden
Tommei en Kohnstamm vragen
over deze materie aan de beide
bewindslieden hadden gesteld
naar aanleiding van de onrust die
over het transport was ontstaan.
Per trein wordt niet meer dan 300
ton munitie vervoerd. Deze mu
nitie zal worden vervoerd in 15
wagons, die per groep van vijf
door twee zogeheten schutwa-
gons zullen worden afgewisseld.
Nadrukkelijk wordt meegedeeld
dat de samenstelling van een
trein dan ook niet meer wordt ge
wijzigd. Dat houdt volgens de
bewindslieden in dat er ook niet
meer met de trein wordt geran
geerd.
Zowel in Zwolle als in Arnhem
heeft nog wel het zogeheten
„kop maken" plaats. Dat is nood
zakelijk in verband met de geko
zen route en houdt volgens de
brief van de bewindslieden niet
meer in dan dat de locomotief
van het ene eind van de trein
naar het andere wordt omgezet
om de reis in tegenovergestelde
richting te kunnen vervolgen.
„Dat is", zo staat in de brief, „een
in het spoorweggebeuren volko
men normale manoeuvre, waar
aan geen enkel risico is verbon
den".
In de brief aan de Tweede Kamer
wordt eraan herinnerd dat „al
sinds vele jaren munitietranspor
ten over het spoorwegennet wor
den afgewikkeld, zonder dat dit
ook tot problemen heeft geleid".
In dit verband wordt gesproken
over het vervoer van 40 tot 50 wa
gons per maand. „In een aantal
gevallen worden deze wagons tot
aparte treinen getormeerd, m an
dere maken zij deel uit van nor
male goederentreinen", aldus de
bewindslieden.
COEVORDEN - Bij de gemeente
Coevorden zijn driehonderd be
zwaarschriften ingediend tegen
het bestemmingsplan "De
Mars". In dit gebied zal een NA-
VO-depot gebouwd worden.
Van de bezwaarschriften komen
er tweehonderd uit West-Duits-
land en de overige uit eigen
land. De termijn voor 't indie
nen van bezwaarschriften sloot
gisteren.
DEN HAAG (GPD) - Minister Van
Dijk van ontwikkelingssamen
werking vindt dat
strakkere minister wijkt op het punt
De Nationale Commissie voor
lichting en bewustwording Ont
wikkelingssamenwerking heeft
in haar tienjarig bestaan herhaal
delijk kritiek opgeroepen, vooral
uit de hoek van WD en CDA.
Voor een deel heeft de NCO dat
aan zichzelf te wijten, aldus Van
Dijk in een brief aan de Tweede
Kamer, waarin hij commentaar
ADVERTENTIE
Zd.Limburg onbew.
Aberdeen licht bew.
Barcelona geheel bew. 12
Berlijn onbew. 4(
Brussel onbew.
Frankfort onbew. -5
Genève geheel bew. 1
Helsinki onbew. 0
Innsbruck onbew. 1
Klagenfurt onbew. -3
Lissabon onbew. 15
Locarno geheel bew. 4
Londen geheel bew. -
Luxemburg licht
w. -10 -11 0
Madrid licht bew. 13
Malaga zwaar bew. 13
Mallorca half bew. 17
München onbew. -11
Nice zwaar bew. 15
Oslo zwaar bew. 3
Parijs mist -3
Rome geheel bew. 16
Split onbew. 13
Stockholm zwaar
w. - 0 0
Wenen driftsneeuw -5
Zurich mist —5
Ins tan bul zwaar bew.
Las Palmas zwaar bew. 21
Tel-Aviv zwaar bew. -
Tunis regen 18
STAAT DER NEDERLANDEN
open bedrag
de koers wordt na de inschrijving óp 19 januari 1982
vastgesteld volgens het tendersysteem
jaarlijks op 15 februari
in 5 jaarlijkse termijnen van 15 februari 1988 af
19 januari a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
15 februari 1982
kosteloos bij banken en commissionairs
de volkenrechtelijk toetsing af
van het beleid van zijn voorgan
ger en CD A-partij genoot De Ko
ning. Hij vindt dat projecten niet
strijdig mogen zijn met de belan
gen van de Nederlandse buiten
landse politiek. Ook wil hij de
„aard en de kwaliteit" van lan
dencomités aan de orde stellen
in de besprekingen die hij de ko
mende maanden met de NCO-
leiding zal voeren.
Minister Van Dijk schrijft in zijn
beoordeling dat de te subsidië
ren projecten een duidelijk en di
rect verband met de ontwikke
lingsproblematiek moeten heb
ben. Daar ontbreekt het nogal
eens aan, aldus de bewindsman
die vindt dat activiteiten gericht
op verandering van de eigen sa
menleving niet gesteund mogen
worden. Ook projecten die zich
bezighouden met de belangenbe
hartiging van buitenlandse
werknemers moeten van de lijst
geschrapt worden.
bedrag
koers
rente
aflossing
inschrijving
storting
prospectus
Bezoek Artis
liep terug
AMSTERDAM (GPD) -~D<TAm
sterdamse dierentuin Artis heeft
vorig jaar tien procent minder
bezoekers gehad dan in 1980. In
1981 kochten een miljoen men
sen een kaartje aan de kassa;
100.000 minder dan het voor
gaande jaar. Directeur dr. B. M.
Lensink van Artis maakte dit gis
teren bekend op een persconfe
rentie in Amsterdam. Lensink
toonde zich erg teleurgesteld
omdat Artis juist vorig jaar veel
geld in verbeteringen heeft geïn
vesteerd.
Volgende week is het precies
negentien jaar geleden dat de
vorige Elfstedentocht verre
den werd. Die barre Friese
monstertocht van 1963 over
220 kilometer met start en fi
nish in Leeuwarden, langs de
steden Sneek. IJlst, Sloten.
Staveren, Hindeloopen, Wor-
kum, Bolsward, Harlingen.
Franeker, Dokkum. Het was
een Siberische tocht, met
slecht ijs. stuifsneeuw, en een
ijskoude wind. Bijna 10.000
deelnemers waren er vol be
resterke voornemens in het
ochtenddonker aan begon
nen, onder wie 568 wedstrijd
rijders. Slechts 126 van hen,
waarvan 57 wedstrijdrijders
zouden deze zwaarste tocht
uit de legendarische geschie
denis van deze unieke schaat
stocht volbrengen. Voor de
overigen was het zo fel be
geerde zilveren kruisje niet
weggelegd. Voor hen restte
slechts de voldoening dat ze
het althans hadden gepro
beerd.
Reinier Paping
De vreselijkste tocht uit de ge
schiedenis, die volgens velen
ook altijd de zwaarste be
proeving aller tijden zou blij
ven, werd gewonnen door
een nieuweling: Reinier Pa
ping, een 31-jarige sportle
raar uit Ommen Uit zijn
mond tekenden wij na afloop
op: „Bij Franeker, toen ik
tien minuten voorsprong
had, heb ik overwogen om op
de groep achter mij te wach
ten, want ik vond het een
enorm waagstuk om alleen te
beginnen aan de ongeveer
zestig kilometer naar Dok
kum, tegen de wind in, en
met slecht ijs voor de boeg.
Maar ik bedacht opeens dat
tien minuten toch eigenlijk
wel een behoorlijke voor
sprong was. Alle mensen, wat
was het zwaar, ik ben zeker
acht keer gevallen op dat
stuk, en telkens weer op mijn
rechter elleboog. Hele stuk
ken heb ik gelopen omdat
schaatsen niet mogelijk was
En toen zei een toeschouwer
om me op te kikkeren dat ik
van Dokkum naar de eind
streep de wind in de rug zou
hebben. Dat heeft mij erdoor
heen gesleept".
De Elfstedentocht. In de herin
nering staan vooral de twaalf
wedstrijden die sinds 1909
zijn gehouden. Maar de ge
schiedenis van deze schaats-
marathon gaat veel verder te
rug. De wedstrijd trekt de
meeste aandacht, maar voor
de Vereniging De Friesche
Elf Steden tellen de tochtrij-
ders even zwaar. Voor hen is
de bewondering even groot,
voor hen vooral ook wordt de
tocht georganiseerd.
Sterke verhalen
Over de verreden tochten doen
talloze anekdotes de ronde.
Vooral sterke verhalen, de
stoere Berenburgp raatjes.
Vroeger voerde de tocht nog
door alle steden, onder de
boogbruggetjes door. In
Bolsward reed er eens een
deelnemer tegen zo'n brug
getje aan. Hij was vergeten te
bukken. Zijn hele hoofd lag
open. Maar hij reed door, hij
wilde zijn kruisje halen, en
hij reed de tocht uit Toen hij
Leeuwarden gehaald had en
men hem vroeg hoe het met
hem was, zou hij slechts ge
stameld hebben: M'n
schaatsmuts, waar is m'n
schaatsmuts.
Waar gebeurd zijn met zeker
heid de dramatische verhalen
over kopgroepen die ver
keerd reden en op slag tal van
favorieten kansloos maakten,
en overwinnaars die gedis
kwalificeerd werden en hun
prijs niet kregen.
Het verhaal van die kopgroep
dateert uit 1942. De complete
kopgroep reed toen de koers
uit en niemand die het in de
gaten had. Sietze de Groot
kon daarop de race winnen.
Voor drie toerrijders eindig
de de tocht in dat oorlogsjaar
dramatisch. Het was mooi
weer, maar de vrieskou die in
de loop van de dag kwam op
zetten. bleek verraderlijk
Drie toerrijders overleden
aan hun bevriezingen. Tien
tallen anderen droegen de be-
vriezingsssporen hun leven
lang met zich mee.
De wedstrijd beleefde in 1940
een bijzondere ontknoping.
In de verschrikkelijke kou
besloten vijf koplopers om
niet om de eerste plaats te
gaan strijden maar als één
man door de finish te gaan
Auke Adema, Dirk van der
Duim, Cor Jongcrd, Piet Kei
zer en Sjouke Westra. De jury
had het er in opperste ver
warring moeilijk mee. Het
publiek was diep teleurge
steld dat de verwachte span
nende eindsprint uitbleef,
maar uiteindelijk werden ze
gezamenlijk als eerste geklas
seerd. Wel kwam het verbod
dat 'een pact' tussen de win
nende rijders nooit meer
geaccepteerd zou worden.
Sportieve wraak
Dat verbod leidde ertoe dat in
1941, 1942, 1947 en 1954 de
wedstrijd steeds één winnaar
zou kennen. In 1941 nam Au
ke Adema sportieve wraak
op de organisatie en won al
leen, in het al beschreven jaar
1942 was het Sietze de Groot
(met zijn 24 jaar samen met
Hoekstra uit 1909 de jongste
winnaars uit de geschiedeis.
Cor Jongerd was in 1940 met
zijn 43 jaar de oudste tot nu
toe). In 1947 was het Joop
Bosman, een 29-jarige mon
teur uit Breukelen, de man
die als eerste de in het ijs ge
kraste lijn passeerde. Hij
werd gediskwalificeerd we
gens onregelmatigheden, en
hij niet alleen. De vijfde bin
nenkomer, Jan van den
Hoom, kreeg later de eerste
prijs toegekend. Anton Ver
hoeven, een landbouwer uit
het Brabantse Dussen, werd
als tweede geklasseerd.
Diezelfde Verhoeven zou Ook
een hoofdrol spelen in de vol
gende tocht, in 1954. Samen
met Jeen van den Berg ging
hij in deze 'lentetocht' over
de finish. Althans dat dach
ten ze. Maar ze hadden zich
verslikt in de kleine letters
'na 500 meter* die op het bord
'eindstreep' waren geschre
ven. Jeen van den Berg had
het als eerste in de gaten en
won vervolgens. Verhoeven
werd geheel gedesillusio
neerd vijfde.
Toen kwam 1956, een ver-
schrikkeUjk strenge winter,
waann het drama van 1940
zich zou herhalen: vijf man,
hand in hand over de streep:
Jeen Nauta (een oom van
Jeen van den Berg), Jan van
den Hoorn, Aad de Koning,
Maus Wijnhout, en de onver
woestbare Anton Verhoeven.
Weer besliste de jury dat het
vijftal niet de eerste prijs zou
krijgen, maar wie dan wel?
De als zesde geëindigde Jeen
van den Berg had met pech te
kampen gekregen en had
meegewerkt aan de afspraak
om samen te finishen. De ju
ry besloot om dan maar nie
mand de eerste prys toe te
kennen, maar deed wel de
uitspraak dat in het vervolg
iedereen voor het leven zou
worden uitgesloten van het
deelnemen aan een elfsteden-
wedstrijd die „met opleggen"
over de finish zou komen.
De tocht van 1963 zou de eerste
van de wedstrijdenreeks zijn
die ver buiten Leeuwarden
zijn finish zou kennen. Op
het meer de Groote Wielen.
Met het toenemen van de pu
blieke belangstelling en het
als gevolg van industrielozin
gen warmere water, was het
niet meer mogelijk in Leeu
warden zelf de eindstreep te
leggen.
Dooi
Negentien jaar is er nu al weer
overheen gegaan. Nooit was
het aantal jaren dat sinds een
vorige elfsteden wedstrijd
voorbij was gegaan zonder de
legendarische tocht zo groot.
En nog is het niet zeker dat
deze zo tot de verbeelding
sprekende sportieve tocht
komende week zal worden
gehouden. Dooi kan op het
laatste moment roet in het
eten gooien. In de winter van
1946 op 1947 moest de vastge
stelde datum vier keer wor
den verschoven, voordat de
tocht op 8 februari eindeUjk
kon worden verreden. Dat
was uitgerekend wel de
koudste dag van die winter.
Mocht de tocht waarop velen
zo verschrikkelijk hopen, ko
mende weck niet kunnen
worden gehouden, dan blijft
er dus hoop. Al is het geduld
van velen met negentien
wachtjaren al wel erg zwaar
beproefd.
