i
Schmidt deelt visie Reagan
Rome opnieuw
in verlegenheid
door terroristen
Solidariteit spreekt
met Poolse regering
Huurlingen Seychellen
toch weer gearresteerd
VS en Engeland in
illegale wapenhandel
Britse SPD en liberalen niet nader tot elkaar
Geert toezegging over Europese sancties
PAGINA 6
Buitenland
(Van onze corresDondent
JOHANNESBURG - De 44 huur
soldaten die in november betrok
ken waren bij een staatsgreep op
de Seychellen en daarna een
Boeing-707 van Air India kaap
ten om daarmee naar Zuid-Afri-
ka te vliegen, zijn gisteren weer
in dit land gearresteerd. De huur
lingen zullen wegens overtre
ding van wetten op de burgerlij
ke luchtvaart (waaronder ook ka
pingen vallen) voor verschillen
de gerechtshoven in Johannes
burg, Durban, Pretoria, Bloem
fontein en Kaapstad terecht
staan.
Dit werd gisteren bekendgemaakt
door de generaal-rruqoor van de
Maar Schmidt ging geen stap ver
der dan de EG-ministers van bui
tenlandse zaken maandag in
Brussel: de sancties van de VS
tegen Polen en Rusland zal hij
niet ondermijnen, maar van
'evenwijdige' Europese acties is
geen sprake vooralsnog. Eerst
wanneer andere Europese lan
den sancties nemen, zal de
Bondsrepubliek zich in dat gelid
scharen.
Een koor van Amerikaanse woord
voerders destilleert uit het gege
ven dat Schmidt de Russische
medeplichtigheid nu aanvaardt,
een bewijsje voor Amerikaanse
overtuigingskracht. Schmidt
evenwel heeft eerst de senatoren
van de belangrijke commissie
voor buitenlandse betrekkingen
en later president Reagan onver
bloemd op de hoogte gesteld van
zijn verontwaardiging over het
feit dat de VS hun bondgenoten
niet behoorlijk hebben geconsul
teerd over de sancties waartoe
Reagan had besloten. Dit ver
baasde de senatoren, omdat Rea-
gans retoriek en de voortduren
de aanvallen op de houding van
de Bondsrepubliek, blijkbaar
veronderstelden dat de NAVO-
bondgenotën zonder meer in de
Amerikaanse pas zouden gaan
lopen.
Wanneer Reagan dan ook nu
spreekt van behoefte aan een ge
coördineerd bondgenootschap
pelijk optreden, dan ligt daarin-
nauwkeurig vooroverleg beslo
ten. De ogenschijnlijke eensge
zindheid, waarvan Reagan en
Schmidt op het bordes van het
Witte Huis, tegen een achter
grond van ceremonieel vertoon,
getuigden, behelst naar het
woord gemeten niets nieuws.
Voor diplomatieke waarnemers
is dat doorgaans een betrouw
baar teken: minimale overeen
stemming moet blijvende 'ge
schillen toedekken. Schmidt was
wat de Amerikaanse sancties be
treft - die hij als effectief middel
verwerpt - naderhand vriendelijk
Zuidafrikaanse politie, C. F.
Zietsman, die belast is met het
onderzoek naar de misdrijven
van de huursoldaten. Deze wa
ren onder leiding van de uit de
toenmalige Belgische Congo be
kende huurlingenmajoor Mike
genoeg te zeggen dat zij „de Rus
sische economie niet aantasten"
(hij proestte daarbij bijna van het
lachen) „maar in elk geval Mos
kou een duidelijk politiek sig
naal hebben gestuurd".
Schmidt knikte ook instemmend
bij Reagans' opmerking dat de
bondgenoten erop moeten staan
dat de Sowjet-Unie ophoudt Po
len „direct of indirect" onder
druk te zetten of anders „de ern
stigste gevolgen" voor de inter
nationale betrekkingen onder
ogen moet zien. De vergadering
van NAVO's ministers van bui
tenlandse zaken (volgende week
maandag in Brussel) over de
Poolse crisis zal wellicht nader
uitsluitsel verschaffen over de
vraag in hoeverre het gesprek
Reagan-Schmidt de samenstel
lende delen van de Atlantische
gemeenschap dichter bijeen
heeft gebracht.
Helmut Schmidt heeft op het Witte
Huis nog eens onder de aandacht
gebracht dat de onderhandelin
gen over vermindering van de
Europese kernwapens voor de
middellange afstand voor de
Bondsrepubliek (en andere Eu
ropese bondgenoten) „van over
heersend belang" zijn. Binnen
het raam van escalerende sanc
ties, die de VS overwegen, zou
den tenslotte ook die p de tocht
komen te staan. Reagan sprak de
hoop uit dat de Sowjet-Unie zich
van „steriele propaganda" zal
onthouden en constructief zal
reageren op zijn voorstel de
kernwapens voor de middellan
ge afstand uit Europa te verwij
deren.
In de marge van het dreigend con
flict binnen de NAVO, als uit
vloeisel van de uiteenlopende
reacties op de Poolse noodtoe-
standfkzijn ook Centraal-Ameri-
ka, Afghanistan, het Midden-
Oosten en Zuidelijk Afrika ter
sprake geweest - terreinen waar
de Amerikaanse en 'Europese'
benadering soms ook ver van el
kaar liggen.
Hoare („Mad Mike") vanuit Jo
hannesburg via Swaziland naar
het eiland Mahe op de Seychel
len vertrokken voor een poging
het socialistische bewind van Al-
bert René omver te werpen.
De staatsgreep mislukte door tot
LONDEN (Reuter/AFP/
GPD) Activisten van de
Poolse vakbond Solidari
teit zijn besprekingen be
gonnen met de Poolse re
gering over sociale kwes
ties en de toekomst van de
onafhankelijke vakbewe
ging, zo heeft radio War
schau gisteravond meege
deeld.
De uitzending werd door de BBC
in Londen beluisterd. Namen
van vertegenwoordigers van So
lidariteit werden er niet bij ge
noemd. Gezegd werd dat activis
ten van andere vakbonden ook
aan de besprekingen deelnemen,
die gehouden worden in het kan
toor van de minister voor vak
bondsaangelegenheden. Het
Franse blad Le Matin schreef gis
teren dat Lech Walesa twee of
drie dagen geleden naar een an
dere plaats is overgebracht om
dat de militaire leiders vreesden
nog toe onbekende oorzaak. De
huurlingen kaapten daarrja een
Boeing van Air India en dwon
gen de piloot naar Zuid-Afrika te
vliegen. In Durban werden de 44
huursoldaten gearresteerd, naar
Pretoria gebracht, maar enkele
dat hij zou ontsnappen en het
verzet van het Poolse volk zou
bundelen. Het bericht zou .af
komstig zijn van een niet met na
me genoemde priester en uit Po
len gesmokkeld zijn.
Deze priester zei met Walesa ge
sproken te hebben en dat die „te
gen zijn bewakers gezegd had
dat Solidariteit deze strijd niet
zal verliezen". Hij zei dat hij „in
elk geval toch zou ontsnappen".
Walesa zou in goede gezondheid
verkeren en enigszins ontspan
nen zijn.
Showproces
In Warschau is inmiddels het
showproces tegen Maciej Szcze-
panski, het vroegere hoofd van
de Poolse radio en televisie, en
tegen vier andere vroegere hoog
geplaatste ambtenaren begon
nen. Szczepanski wordt behalve
van het hebben van een zeewaar
dig jacht en een aantal vliegtui
gen, die hij aangeschaft zou heb
ben op kosten van de staat, ervan
beschuldigd een „privé-harem"
te hebben onderhouden en die te
hebben betaald uit gelden van
zijn onkostenrekening.
Szczepanski is nauw bevriend met
de vroegere Poolse communisti
sche partijsecretaris Edward
(Van onze correspondent
Henk Dam)
LONDEN - Hoge overheidsfunc
tionarissen uit de Verenigde Sta
ten en Engeland zijn betrokken
geweest bij de levering van wa
pens en explosieven aan de Libi
sche kolonel Gaddafi. De ex-
CIA-agent en internationaal ope
rerende wapenhandelaar Frank
Terpil heeft dat verklaard in een
programma op de Engelse televi-
Het programma, met daarin een
uitvoerig interview met Terpil,
werd gisteravond uitgezonden
door de Engelse omroep ITV on
der de titel „De gevaarlijkste
man ter wereld". Maker ervan is
Antony Thomas, die internatio
nale bekendheid kreeg door zijn
geruchtmakende documentaire
„De dood van een prinses".
In Thomas' documentaire geeft
Terpil toe, oorlogstuig te hebben
geleverd aan onder anderen
Amin, ex-keizer Bokassa, de sjah
van Iran, Gaddafi en de voorma
lige Nicaraguaanse dictator So-
Dat wordt onderstreept door getui
genverklaringen en documen
ten. Volgens getuigen staat het
evenzeer vast dat Terpil, die in
1974 ontslag nam bij de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA,
en daarna een carrière als wapen
handelaar begon, naderhand
contacten met de CIA bleef be
houden.
dagen later vrijgelaten. Slechts
de vijf belangrijkste leiders van
de bende, majoor Mike Hoare, de
Britse fotograaf Peter Duffy, de
Engelsman Hugh Dalgeish,
Charles Goatley uit Zimbabwe
en de Zuidafrikaan van Italiaan
se afkomst Tullio Montrea wer
den wegens poging tot kaping
aangeklaagd, maar tegen een
borgsom vrijgelaten. Dit leidde
tot verontwaardigde protesten
tegen Zuid-Afrika en de Zuid
afrikaanse justitie.
Van de 44 huursoldaten zijn 24
Zuidafrikaan, 11 hebben de Brit
se en zes de Zimbabweaanse na
tionaliteit. De overige zijn van
Ierse, Westduitse, Italiaanse en
Amerikaanse herkomst.
Gierek, die vermoedelijk ook te
recht zal moeten staan vanwege
zijn mislukte en foute economi
sche beleid. Zijn porno-partijtjes
in een van de vele overheidsvil-
la's zijn berucht en zijn naam
wordt steeds in samenhang ge
bracht met corruptie. Zijn feest
jes werden bijgewoond door vele
leden van de toenmalige Poolse
communistische top, en Szcze
panski heeft gedreigd dat als hij
terecht zou moeten staan, hij ge
noeg zou vertellen om de com
munistische partij voorgoed te
gronde te richten.
Al degenen die op het ogenblik
deel uitmaken van het Poolse
militaire regime, onder wie gene
raal Jaruzelski en de leden van
het Poolse communistische Po
litbureau, zoals Stefan Olszows-
ki, Kazimierz Barcicowksi en vi
ce-premier Rakowski, van wie
nu wordt gezegd dat zij Polen
weer op de been willen helpen,
vervulden sleutelposities in de
tijd dat Szczepanski zich naar de
top werkte.
De rechtszaak tegen Szczepanski
wordt achter gesloten deuren ge
houden, maar het is mogelijk dat
hij een „testament" in het Wes
ten heeft gedeponeerd om te
worden geopenbaard als hij een
te zware straf krijgt.
Volgens Terpil levert de CIA ex
plosieven en wapens aan Gadda
fi. Dit wapentuig werd naar Libiè
gebracht via de Londense lucht
haven Heathrow. „Daarbij werd
ik geholpen door hoge Britse re
geringsfunctionarissen", aldus
Terpil.
Bij het maken van de documentai
re overhandigde Terpil aan tv-
maker Thomas een lijst namen
en telefoonnummers van betrok
kenen bij zijn activiteiten. Op die
lijst komt ook een van Terpils
Britse connecties voor.
Antony Thomas heeft met deze ho
ge functionaris gesproken. „Hij
zei me dat ik zou worden ver
moord als ik iets van het gesprek
stiekem zou opnemen, zijn naam
bekend zou maken, of een foto
van hem zou publiceren".
De Italiaanse regering is voor
de zoveelste keer in barre
verlegenheid gebracht door
de drieste ondernemingen
van politieke terroristen. In
een stortvloed van kamervra
gen over de ontsnapping van
vier vrouwelijke terroristen
uit de gevangenis van Rovi-
go, in Noord-Italië, wijzen al
le politieke partijen in Italië
erop, dat het vroegere kloos
ter dat in dit provinciestadje
dienst deed als gevangenis,
door alle betrokken instan
ties volstrekt ongeschikt was
bevonden voor het herbergen
van gevaarlijke gedetineer
den.
De laatste die er een vernieti
gend oordeel over uitsprak,
was generaal Carlo Alberto
dalla Chiesa, enige tijd hoofd
van een speciale anti-terroris-
teneenheid, nu commandant
van de carabinieri in Noord-
Italië. Hij verklaarde het ge
bouw onverdedigbaar tegen
aanvallen van buitenaf en
noemde het onverantwoord,
hier terroristen onder te
brengen. v
Zijn gelijk werd afgelopen zon
dag bewezen, toen een com
mando van vermoedelijk
twintig personen een deel
van de buitenmuur opblies
en Susanna Ronconi, een lei
dende figuur van de linkse
terreurorganisatie „Prima Li-
nea" (frontlinie), met drie me
deleden door de aldus gesla
gen bres wist te ontkomen.
Achteraf bleek, dat zich in de
vrouwenafdeling nog vijf ter
roristen bevonden, die ken
nelijk op de hoogte waren
van het plan, maar op de be
wuste zondagmiddag gewei
gerd hadden voor het dage
lijkse luchten naar buiten te
gaan, „omdat het te koud
Wat de parlementariërs zich
met name afvragen, en waar
ze van de ministers van bin
nenlandse zaken Ronconi en
van justitie Darida een ant
woord op verwachten, is hoe
het mogelijk is, dat zich in
een onverdedigbaar verklaar
de gevangenis maar liefst ne
gen terroristen tegelijk be
vonden.
De situatie is verre van eenvou-*
dig: de van terrorisme ver
dachte vrouwelijke gedeti
neerden vormen nu een hon
derdtal, en de twee maximale
veiligheidsgevangenissen die
over een vrouwenafdeling
beschikken, die van Messina
en Rebibbia in Rome, zijn sa
men maar op vijftig plaatsen
berekend. De pas gebouwde
gevangenis van Crotone kan
er nog zeventig herbergen,
maar hier stuit men op het
gebrek aan vrouwelijke ge
vangenbewaarders, trouwens
maar een onderdeel van de
totale onderbezetting: er zyn
op het ogenblik 18.000 gevan
genbewaarders, maar men
heeft er 28.000 nodig.
Verder is zowel het hele Ita
liaanse gevangenissysteem
als de strafprocedure aan een
hoognodige herziening toe.
Het probleem van de overbe
volking in de gevangenissen
is weer eens tijdelijk opgelost
door een amnestie, waardoor
het aantal gedetineerden van
36.000 tot 30.000 is geredu
ceerd, maar het is nu al zeker,
dat de traagheid van het ge
rechtelijk systeem het pro
bleem in de kortste keren zal
doen terugkeren.
Het is overigens niet zo, dat de
Italiaanse politie geheel
machteloos staat tegenover
het terrorisme. Op dit ogen
blik bevinden zich in de spe
ciale veiligheidsgevangenis
sen meer dan 1100 terroris
ten, van wie 364 leden van de
Rode Brigades, 239 van „Pri
ma Linea", 122 zogenaamde
Autonomen en 184 rechtse
terroristen. Maandagavond
nog werden in hartje Rome
twee linkse terroristen aange
houden, die in hun auto niet
alleen een uitgebreid wape
narsenaal vervoerden, maar
ook kettingen, hangsloten,
mondproppen en andere za
ken die erop wezen dat zij
een ontvoering in de zin had
den.
Ook heeft het politieonderzoek
verbindingen tussen het ter
rorisme en niet nader aange
duide buitenlandse spionage
diensten aan het licht ge
bracht. En ten slotte is er een
groeiend aantal terroristen
die de hemel danken dat zij
door hun arrestatie worden
onttrokken aan het helse me
chanisme van de terreurorga
nisaties, dat geen enkele an
dere ontsnappingsmogelijk
heid overlaat. Dit zijn de
„pentiti", de berouwvolle ter
roristen, die onmiddellijk na
hun arrestatie met de politie
gaan samenwerken en het
mogelijk hebben gemaakt,
dat een groot aantal schuil
plaatsen zijn ontmanteld en
medeplichtigen zijn gearres
teerd.
Helaas betekent dat vog niet al
tijd, dat ze dan ook veilig zijn
voor de wraak van hun vroe
gere kameraden: in het afge
lopen jaar zijn binnen de Ita
liaanse gevangenissen 26 per
sonen vermoord, van wie ne
gen vroegere terroristen die
zich schuldig hadden ge
maakt aan „doorslaan". En
wanneer zij zelf te zwaar be
waakt worden, zoals de „su-
per-pentito" Patrizio Peci,
kan het gebeuren dat er
wraak wordt genomen op
hun familieleden: in augus
tus 1981 werd diens broer Ro
berto door de Rode Brigades
ontvoerd en vermoord. Dit
verklaart waarom sommigen
by recente processen hun
vroegere bekentenissen uit
angst hebben teruggetrok
ken.
Wat de positie van de Italiaanse
regering nog verder bemoei
lijkt, is dat de sensationele
ontsnapping van de vier ter
roristen samenvalt met de
ontvoering van NAVO-gene-
raal James Dozier in Verona.
Ondanks onafgebroken weg
controles en huiszoekingen is
de Italiaanse politie er nog
steeds niet in geslaagd een
spoor van de ontvoerde gene
raal of van zijn ontvoerders te
vinden. Volgens oncontro
leerbare geruchten zouden
de Amerikaanse autoriteiten
twee miljard lire (4 miljoen
gulden) hebben uitgeloofd
voor inlichtingen die kunnen
leiden tot de opsporing van
Dozier.
Het telefoontje aan het Amster
damse bureau van Associa
ted Press, waarin de schuil
plaats van het zgh. Volkstri
bunaal, waarvoor Dozier „te
recht staat", zou zijn bekend
gemaakt, werd door de Ita
liaanse politie met het nodige
wantrouwen bekeken, maar
niettemin nagetrokken. Het
bleek net als soortgelijke te
lefoontjes in Beiroet afkom
stig van een van de vele lol
broeken of op sensatie belus-
ten, die zich altijd in dit soprt
zaken plegén te mengen.
Over het lot van generaal Do
zier, tast men nog altijd in het
duister. Wie-zich, met de af
faire Moro in het achter
hoofd, overtuigd verklaart
dat hij vermoord is of zal wor
den, wordt eraan herinnerd
dat drie van de vier ontvoer
den vorig jaar om deze tijd
ongedeerd zijn vrijgelaten.
Uit de opeenvolgende com
muniqués van de Rode Bri
gades is sindsdien gebleken,
dat zich binnen deze organi
satie een duidelijke breuk
heeft afgetekend tussen de
„onverbiddelijken", die toen
de moord op Montedison-di-
recteur Taliercio billijkten,
en de meer politiek georiën-
teerden, die menen dat der
gelijke moorden een ave
rechtse uitwerking op de pu
blieke opinie hebben. In bei
de gevallen gaat het om her
senspinsels van lieden die ge
heel buiten de hun omringen
de realiteit leven, en het is
Doziers tragedie, dat zijn le
ven daarvan afhangt.
HEIN TEN KORTJENAAR
Ex-ClA-agent
L
MICHIGAN (AP) - Mevrouw en mijnheer Westers uit het AmerikaanseMichigan werden onlangs verblijd met
een tweeling. Het echtpaar heeft reeds acht kinderen en vijf kleinkinderen. Daar komt nog bij dat mevrouw
Westers reeds vijftig jaar is, hetgeen de gebeurtenis tamelijk uniek maakt.
(Van onze correspondent Henk Dam)
LONDEN - Het gesprek dat gisteren is gehouden tus
sen de leider van de Britse Liberale Partij, David
Steel, en de SDP-voorman Bill Rodgers, heeft geen
oplossing gebracht voor de conflicten die tussen de
twee alliantiepartners bestaan.
Rodgers brak dit weekeinde eenzijdig alle onderhan
delingen f die er tussen sociaal-democraten en libe
ralen werden gehouden over de verdeling van de
zetels in de meer dan 500 kiesdistricten in het Ver-
enigd Koninkrijk.
De partijen gingen vorig jaar een pact aan waarbij
werd afgesproken dat in elk district steeds één kan
didaat zal worden gesteund bij de verkiezingen voor
het Lagerhuis, die volgend jaar worden gehouden.
Daarbij ontstonden moeilijkheden tussen SDP en
liberalen over de vraag wie waar een kandidaat zou
krijgen.
In het gesprek dat Rodgers gistermiddag met David
Steel had, zijn de partijen niet veel verder bij elkaar
gekomen.
Morgen worden de gesprekken voortgezet. Rodgers
zal er daarbij op aandringen dat het landelijk be
stuur van de Liberale Partij zich intensief met de
regionale onderhndelingen gaat bemoeien. Tot dus
ver stelden de liberalen zich op het standpunt, dat
de plaatselijke afdelingen er'maar zelf moesten uit
komen.
TRENTO (UPI) - DeTtaliaanse
terroristische organisatie Ro
de Brigades heeft gisteren de
verantwoordelijkheid op
geëist voor een bankoverval
in het wintersportcentrum
Madonna di Campiglio. Bij
de overval, die maandag door
drie gemaskerde en gewa
pende mannen was gepleegd,
werd 229 miljoen lire (onge
veer 477.000 gulden) buitge
maakt.
De terreurorganisatie heeft de
afgelopen tien jaar al vaker
Rode Brigades
beroven bank
bankovervallen gepleegd om
haar activiteiten te bekosti
gen. Een van de twee man
nen die maandagavond in
Rome zijn aangehouden is
Stefano Petrella die wordt
beschouwd als een van de lei
ders van de Romeinse afde
ling van de stadsguerrillabe-
weging Rode Brigades. Dit
heeft de Italiaanse politie gis
teren bekendgemaakt.
Petrella en Ennio di Rocco, bei
den 25 jaar oud, werden
maandag opgepakt in een au
to waarin kettingen, wapens
en munitie werden aangetrof
fen. Petrella wordt sinds au
gustus door de politie ge
zocht. De politie heeft nog
niets bekendgemaakt over de
documenten die in de auto
zijn gevonden noch over een
actie die zij zouden voorbe
reiden.
(Van onze correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - President Reagan en de Westduitse
bondskanselier Helmut Schmidt zijn gisteren tot de
slotsom gekomen dat dringende behoefte bestaat aan
een gecoördineerd westelijk antwoord op de crisis in
Polen. De twee belangrijkste politieke leiders van de
NAVO, met zeer uiteenlopende visies op het beleid dat
ten aanzien van de Poolse crisis moet worden gevolgd,
hebben bewoordingen kunnen vinden, die van een ze
kere overeenstemming lijken te getuigen.
De Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt gaf na afloop van zijn gesprek met Ronald Reagan een j
ferentie. waarbij een fotograaf de wisselende gezichtsuitdrukkingen van de staatsman vastlegde.
