Gijsbrecht" uit ballingschap
12,11%
"Hammer": mooi maar traag
toegelicht
Danstheater geeft voorkeur aan nieuwbouw
Zorg om orkesten
{^S[Rrgg&rnma
Hos
NMB
MAANDAG 4 JANUARI 1982
Radio - tv
PAGINA 5
DEN HAAG (ANP) - Het bestuur van het
Nederlands Danstheater (NDT) heeft een
sterke voorkeur voor de bouw van een ei
gen danstheater aan de Nieuwe Parklaan
in Scheveningen. Nieuwbouw is niet al
leen goedkoper dan verbouw en uitbrei
ding van het bestaande Circustheater ten
behoeve van het balletgezelschap, maar
bovendien uit stedebouwkundig oogpunt
veel wenselijker.
Dit schrijft het bestuur van het Danstheater
in een brief aan de Haagse gemeenteraad.
Het Danstheater beschikt op het ogen
blik niet over een eigen accommodatie in
Den Haag.
De raad van Den Haag besloot in 1980 dat
het Danstheater een eigen accommodatie
moest rkijgen in het daartoe ingrijpend te
verbouwen Circustheater. Gemeenten en
rijk stelden hiervoor 11,5 miljoen gulden
beschikbaar.
Op 23 juli van vorig jaar gaf de Haagse wet
houder van kunstzaken, Van Lier, toe
stemming om ook een alternatief plan in
overweging te nemen, namelijk de bouw
van een eigen theater met eveneens onge
veer 800 zitplaatsen. In beide gevallen
stelde de wethouder als voorwaarde dat
het volume van het gebouw de 20.000 ku
bieke meter niet mocht overschrijven.
Het office for Metropolitan Architecture
(OMA) in Rotterdam kreeg opdracht om*
voor beide mogelijkheden een voorlopig
ontwerp te maken. Daarbij bleek al snel
dat nieuwe ruimte nodig was. Bij nieuw
bouw is een volume van 33.000 kubieke
meter nodig, bij verbouwing van het be
staande theater is voor studio's en admi
nistratieve ruimte alleen al 20.000 kubie
ke meter nodig, het eigenlijke theater
komt daar dan nog bij, zo schrijft het
NDT in zijn brief.
Veel nadruk legt het bestuur van het ballet
gezelschap ook op de afweging van de
kosten. Stichtings- en inrichtingskosten
van een nieuw gebouw zouden weliswaar
iets hoger zijn dan de uitbreidingskosten
van het circustheater (vijftien tegen der
tien miljoen gulden), maar de verbou-
wingskosten van het Circustheater zou
den op een bedrag tussen de 12,6 en de
20,6 miljoen gulden komen. De exploita
tie zou daardoor duurder worden.
De Haagse raad zal de bnef op 25 januari
behandelen.
AMSTERDAM Vondels "Gijsbrecht van Aemstel" is na
dertien jaar afwezigheid teruggekeerd op het toneel van
de Stadsschouwburg, zij het voor een verblijf van slechts
drie dagen. Enerzijds een gebeurtenis die echt wel aan
leiding mag geven tot een zekere vreugde, maar ander
zijds toch ook aanleiding tot verbazing en schaamte.
Naast Prinsjesdag en Sinterklaas
was de jaarlijkse "Gijsbrecht"
een van de weinige tradities die
specifiek Nederlands genoemd
kon worden en op cultureel ge
bied was het zelfs de enige fat
soenlijke traditie waarop we
konden bogen.
Het doorbreken er van ten tijde
van de Actie Tomaat was nog
enigszins begrijpelijk en bij het
indertijd verplichte circuit van
schoolvoorstellingen kon men
terecht de nodige vraagtekens
plaatsen. Het is echter ronduit
een schande dat we "Gijsbrecht"
na kommervolle omzwervingen
louter en alleen in de Stads
schouwburg terugzien dank zij
het zakenleven en enkele parti
culieren.
Op zich zelf is deze sponsoring toe
te juichen (in vergelijking met
het buitenland gebeurt er hier
schrikbarend weinig op dit ge-
bied), maar toch dringt zich het
vermoeden op dat snobisme bij
sommigen een belangrijker drijf
veer is geweest dan culturele be
langstelling. Hanteren we het cri
terium dat slechts het resultaat
telt, dan kunnen we alleen maar
blij zijn met deze ontwikkeling
en het was daarbij de enige weg
die Carel Briels en de zijnen kon
den bewandelen.
Het complete falen van overheid
en gesubsidieerde cultuurprodu
centen in deze kwestie is name
lijk ten hemel schreiend en on
voorstelbaar, hoewel we toch het
een en ander gewend zijn in een
land waar cultuur altijd sluitpost
van de begroting is en op minis
terieel niveau verward wordt
met een (niet zo erg noodzake
lijk) terrein van maatschappelijk
werk!
Dat er onder deze omstandigheden
een voorstelling tot stand kwam
die geen voorbeeld bood van een
homogene speelstijl en een gede
tailleerd regie-concept, valt te
begrijpen, evenals het feit dat er
bij de "keuze" van de acteurs
compromissen moesten worden
gesloten ten aanzien van ge-
schikheid en leeftijd. Gaat men
echter voorbij aan een diversiteit
aan speelstijlen in deze voorstel
ling en aan grote verschillen in
de hantering van Vondels ale
xandrijnen, dan viel er zeker te
genieten van een paar impone
rende vertolkingen piet voorop
een menselijke en zeer moderne
Badeloch van Sigrid Koetse die
sterk contrasteerde met de "klas
sieke" Gijsbrecht van Johan
Schmitz. Max Croiset bewandel
de als de Bode een gulden mid
denweg, terwijl Swami Ramses
Shaffy kennelijk enige tijd nodig
had om zich in deze vroeger zo
vertrouwde omgeving weer thuis
te gaan voelen.
De vervanging van "De Bruiloft
van Kloris en Roosje" door een
gigantische Ster-spot was een
aanfluiting, maar na de avond
voorstellingen werd er door Mie-
ke Bos en Ted de Braak een
nieuwjaarswens van Alexander
Pola gesproken die in de verste
verte niet commerciel genoemd
kon worden. Het venijn zat weer
eens in de staart.
PAUL KORENHOF Johan Schmitz als Gijsbrecht en Sigrid Koetseals Badeloch in Vondels 'Gijsbrecht van Aemstel
als Roosje tijdens het uitspreken
DEN HAAG (GPD) - De Raad
voor de Kunst heeft minister
Van der Louw van CRM met
klem gevraagd gedurende nog
tenminste één jaar niet te tornen
aan de bestaande subsidierege
lingen voor de symfonie-orkes
ten. Dit blijkt uit een brief van de
raad aan de bewindsman waarin
grote bezorgdheid wordt uitge
sproken over het voortbestaan
van een aantal orkesten.
Er wordt op gewezen dat de dis
cussie over het orkestenbestel
zich in een eindfase bevindt.
Vóór 1 juni 1982 hoopt de raad
het definitieve advies over deze
kwestie af te kunnen ronden.
Hierbij zullen de resultaten van
het ministeriële overleg met alle
betrokken instanties worden
meegewogen. Daarom zou de
raad het ernstig betreuren wan
neer juist nu tussentijdse maat
regelen, die de orkesten bedrei
gen, door het rijk worden geno
men. De verminderingen van de
subsidies van de lagere overhe
den hebben de financiële basis
van de orkesten al op losse
schroeven gezet.
De raad vraagt van de minister of
deze garant kan staan voor de tij
delijke handhaving van het hui
dige subsidiesysteem en te be
vorderen dat de lagere overhe
den zich daarbij aansluiten. Als
dit niet gebeurt, zullen belangrij
ke culturele verworvenheden
worden afgebroken.
HAARLEM De technische to
neelgroep Perspekt heeft met
'Hammer' (nieuwjaarsdag in pre
mière gegaan), een produktie ge
maakt, die technisch gezien een
vervolg is op 'De bolhoedman
nen', die enige tijd geleden in de
Leidse Schouwburg te zien was.
In 'De bolhoedmannen' probeerde
ADVERTENTIE
NMB Kapitaalmarkt-Renterekening
Rente i
land januari.
De NMB Kapitaal
markt - Rentereke
ning geeft een rente die
een half procent boven
het gemiddelde rende
ment op aflosbare Ne
derlandse staatslenin
gen ligt. Een hoog ren
dementdus.
-x-
Ponnon Ja' 'k 8raa8 meer weten over de NMB
vXJUpOn Kapitaalmarkt-Renterekening.
Stuurt u mij meer informatie.
*Uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.
Over de opgenomen
bedragen berekent de
NMB een geleidelijk
afnemende retourrente.
Meer informatie?
Stuur onderstaande cou
pon ito of haal de folder
bij uw NMB-kantoor.
Viditel pagina 484.
De heer/mevrouw.
I Straat.
I
I Postcode
I
I Woonplaats
In een gesloten envelop zonder postzegel opsturen
I aan de NMB, Afdeling KMR, Antwoordnummer 131,
I 1000 PA Amsterdam. n
men de sfeer van de surealisti-
sche schilderijen van Margritte
in toneelbeelden weer te geven,
daarbij geholpen door verschil
lende manieren van diaprojec
ties, maar ook uit een aantal be
weegbare panelen die naar be
hoefte een vlak of schuin speel
vlak vormen, of, geheel verticaal
gezet, een projectiescherm. Als
altijd is er ook weer een perfect
gemonteerde geluidsband die de
beelden en de handelingen on
dersteunt.
'Hammer' speelt zich af in een dic
tatoriaal geregeerde stad, waar
buiten alleen een kale zandvlak
te is. De heerser, Ruislip, hangt
in een zeppelin boven de stad en
laat Povo's in zijn naam terreur
uitoefenen. Mensen worden in
hun bewegingen gevolgd, wille
keurig afgetuigd en bij stukjes
en beetjes van hun naam beroofd
(hoofdpersoon Hammer heette
voorheen Hammersmith). Er
mag alleen in het heden gedacht
worden, verleden en toekomst
bestaan niet; het heden Is verle
der. en toekomst.
Deze sfeer van angst en de pogin
gen om het denken te beheersen
door onder andere verleden en
toekomst tot niet bestaand te
verklaren, grijpen in de eerste
plaats terug naar '1984' van Geor
ge Orwell.
In de gebeurtenissen en de perso
nages is meer te herkennen van
Chandler: Hammer, een eenling
die leef! van de omkoopsommen
die mensen hem betalen voor
dingen die hij al dan niet voor ze
doet, wordt geconfronteerd met
rebellenleider Tegel. Nieuwsgie
rig probeert Hammer de verblijf
plaats van Tegel te achterhalen.
Uiteindelijk belandt hij in de
zeppelin, waar Ruislip hem het
baantje aanbiedt van hoofd van
de Popo's. Het stuk eindigt op
- 'Hammer' zoals die door de toneelgroep Perspekt op de planken wordt
De belangrijke rol van de techniek
maakt dat niet de acteurs hgt
tempo van de voorstelling bepa
len, maar de geluidsband, die te
vens de projecties stuurt. Ook
moeten de vloerpanelen telkens
de gelegenheid krijgen in de juis
te stand te komen. Nergens wek
te de voorstelling echter de in
druk dat de acteurs werden ge
dicteerd door de techniek; spel
en techniek sloten uitstekend op
elkaar aan en het ritme van de
Nijhoffprijs voor vertalingen
AMSTERDAM - De Martinus Nijhoffprijs voor vertalingen 1982 is toege
kend aan Sjaak Commandeur en Rien Verhoef voor hun gezamenlijke
vertalingen uit het Engels De prijs, een bedrag van 7500 gulden, wordt
het tweetal uitgereikt op26 januari in Den Haag. Dit is door het Prins
Bernhard Fonds bekendgemaakt.
Hoewel de prijs is toegekend voor het gehele oeuvre van de twee, heeft
hun laatste vertaling, dat van het boek "1985" van Anthony Burgess, de
doorslag gegeven
voorstelling bleet gehandhaafd.
Perspekt heeft een aantal humoris
tische details ingebracht door af
en toe het gebruik van de techni
sche hulpmiddelen te onderstre
pen. Zo léverde de achtervolging
op de motorfiets een prachtscène
op: spannend door de achter
grondprojectie en komisch door
het doorzichtige van de trucage.
Dit soort effecten waren er he
laas te weinig. Het niet altijd be
grijpelijke verhaal (tevens ver
oorzaakt door incidentele onver
staanbaarheid) liet de aandacht
af en toe verslappen, dan valt op
dat de techniek na het eerste half
uur niets nieuws meer brengt en
in herhalingen vervalt, met voor
al veel geschuif met de panelen.
Ook lag het tempo van de voor
stelling nogal laag.
'Hammer' is een fraaie voorstelling
die. ondanks de inhoud, met zo
zeer beklemmend is als wel poë
tisch is door de mooie vormge
ving. Het stuk is o.a. te zien in de
Haarlemse Stadsschouwburg op
21. 22 januan, 24 t/m 26 februari
JACQUELINE MAHIEU
NEDERLANETI
18.20 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18 28 Vaarbewijs, les 1 (TELEAC)
18.58 Journaal (NOS)
19.00 Bolke de beer (NCRV)
19.10 Gods Mensenboek (NCRV)
19.35 De Woord-in-Beeld Kwis (NCRV)
20.00 - Festival '81: gospelmuziek (NCRV)
20 30 - De vlucht van de duif, tv-spel (NCRV)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 Een on gewoon kind, documentaire (NCRV)
22.45 Tot besluit (NCRV)
23.05 Filmpje over de Filippijnen (SOCUTERA)
23.10 Journaal (NOS)
23.15 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND II
18.35 - Sesamstraat (NOS)
18.50 - Jeugdjournaal (NOS)
18 59 - Tarzan, heerser van de jungle, tekenfilmserie (VARA)
19.23 - Zeg 'ns AAA, comedysene (VARA)
20.00 Journaal (NOS)
20.27 - Achter het nieuws (VARA)
21.10 - Malu, een vrouw, sene (VARA)
22.00 Ombudsman (VARA)
22.30 Sonja op maandag (VARA)
23.35 Journaal (NOS)
23.40 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Reg. progr NDR: 18.00 Sport. 18.30
Act. 18.45 Kleutersene 18.55 St.Pau-
b Landungsbrucken, tvdserie 19.25
Reg. progr. 19.59 Progr.overz. WDR
19 15 Act 19.45 Tommi und
Atze, tv-sene 20 00 Joum. 20.15
Das Krankenhaus am Rande der
Stadt, tv-sene 21 15 Inform progr
2145 Amusem.progr. 22.30 Act.
23.00 Karpo Godinas Floss der Me
dusa (Splav Meduze), Joegosl. speel-
fiom. 00.40-00.45 Journ.
DUITSLAND II
1825
Polizeiartzt Simon Lark, tv-sene.
19 00 Joum. 19.30 Popmuz. 20.00 In-
DUITSLAND III
18.00 Kleuterprogr 18 30 Inform, se
ne 19 00 Inform sene 19 45 Journal
3. 20 00 Joum. 20 15 Document, se
ne 21 45 Inform, progr 22 00 Film-
portret. 23 00 Joum
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
structieve televisie 19 07 Docu
ment 19 27 Inform progr 19.37 Me-
i Morgen 19 45 Joum 20 10
Onder de titel "De vlucht van de duif' zendt de NCRV televisie
vanavond een oorspronkelijk televisiespel uit van de Engelse ac
teur Donald Wilson in een vertaling van Alfred Pleiter. Het televi
siespel heeft overeenkomsten met het "Drie Koningen"-verhaal en
gaat over drie mannen op zakenreis, drie "koningen" eigenlijk
van onze moderne samenleving: Henry Whittaker (algemeen direc
teur van een wereldconcern), Sir David Andersen (topambtenaar
op het Britse Ministerie van Buitenlandse Zakenen Joe Stringer
(een bekend filmproducer). Het lijnvhegtuig waarmee zij reizen,
moet een noodlanding maken op een klein Italiaans vliegveld. Om
dat ze alle drie toch op tijd hun afspraak willen halen, besluiten ze
ter plaatse een klein charter-vliegtuig te huren. Eenmaal in de lucht
ontdekken ze nog een vierde passagier: een zwangere vrouw die als
verstekelinge aan boord is gekomen. Tijdens de vlucht volgt een
confrontatie met zeer elementaire gebeurtenissen in het leven, aU
geboorte en sterven. Deze brengen bij de drie keiharde zakenmen
sen, die zo hun eigen ideeën hebben over de positie van de vrouui en
de maatschappij, een mentaliteitsverandering op gang. De drie
"koningen" gaan uiteindelijk op hun knieën voor een hulpeloze
vrouw, die ze niet kunnen verstaan den die - zonder hulp - ten dode
is opgeschreven.
"De vlucht van de duif' heeft in 1964 ook deel uitgemaakt van het
NCRV-repertoire, maar wordt nu in een gemoderniseerde versie
opnieuw uitgebracht. Met o.a. Bram v.d. Vlugt, Edmond Classen
en Pieter Lutz
(Nederland I, 20.30 uur)
MAANDAG 4 JAN
HILVERSUM I
TROS 18.06 Aktua 18 43 Molen aan
de Floss, deel 9 19.02 TROS Coun
try 20 02 Een Mondje Frans 20 30
Peekei Ongezouten. 21 02 Harry Be-
lafonte 22 02 Aktua-Sport NOS
28 08-14 00 Met het oog op morgen
AVRO 0.02 Easy listening 2.02 HILVERSUM II
Hitsen Hockey (NOS). 12 03 Pla-
tenscala 13 06 Radiojoum. 13 20 De
AVRO diligence 13 56 Per saldo
14 03 Anne van Egmond 15 52 De
zandbakshow. 16.02 Herscngymn.
16.30 Lichte gramm muz. 17.52 Per
Saldo 17.54 Meded
AVRO's Service Station. 6 02 Auto
in' AVRO aan <6.30 AVRO's Radio
journaal).
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18 10 (S) Hier en nu 18 20
(S) Theaterorgelbespeling 19.30 Ne
derlands Israëlitisch Kerkgenoot
schap. 18 45 Bond zonder naam.
NCRV 18 50 (S) Er is meer dan Gro
te Pier. 19 00 (S) Gospelmagazine
19.30 <S) Steen in de vyver 20.30 In
beweging 20.45 Onder de kop. 21.00
Bij de tijd TELEAC 2130 De antie
ke wereld (herh.). 22.00 Management
(herh.). NCRV 22 30 Nws 22 40
Gods mensenboek NOS 23 00 Zorg
en Hoop 23 55-24 00 Nws
HILVERSUM III
NOS 18 04 De Avondspits AVRO
19 02 Praatpaal 20 02 Folk Live
20 30 Het Steenen Tijdperk 21 15
Blues. Ballads 8c Beat. 22.02 Candle
bght. 23 02-24 00 AVRO's Swingti-
K.KO 7.00 Nws. 7 10 Ochtendgymn
7 20 Het levend.- woord 7 30 Nws
7 36 Echo <8 00 en 8 30 Nws 9.0C
Scheepspraat NOS 9.05 Gymn
voor de vrouw 9 15 Werkbank 9 2!
Waterst. 9 30 Nws KRO 9 33 Wel er
wee in Nederland <10 30 Nws 11 0C
Schoolradio 11 30 Nws 11 33 Ratel
OVERHEIDSVOORL 12 16 Uitz
voor de landbouw KRO 12 26 Me
ded. t.b v land- en tuinbouw 12.3C
Nws. 1236 Echo 13 00 Nws 13 11
Goal 13 30 Nws 13 33 Schoolradio
14 30 Nws OS 14 32 Open School
tijd KRO 15 03 Postbus 900 15 IC
Het hart op de tong 15 30 Nws 15.32
Geen verboden toegang 16 30 Nws
16 32 Babyion. 17 30 Nws. 17 it
Echo
HILVERSUM III
VARA Van 7 00-18 00 Aktual via
Dingen van de Dag 7 02 Feb* Meur-
ders Louis Verschuur Enk Post
9 30 Willem van Beusekom - Roel
Koenen 10 30 Fnts Spits - Roel
Koenen 12 30 VIP spel 13 30 Peter
Holland - Erik Post 15 30 Popkran-
DINSDAG 5 JANUARI
HILVERSUM I
AVRO 7 02 Per Saldo en vervolg
Auto in' AVRO aan. (730 Radio
joum 8 06 Persaldo. 8.30 Radio
lourn 9 03 Steunpunt 9 08 (S) Ar
beidsvitaminen (1003-10 11 De
zandbakshow). 10-30 Biels en Co
Aansl Flitsen van de WK Hockey
Australie-Nederland (NOS). 11.03 tonum.
HILVERSUM IV
Now".
10 00Opus tien tot twaalf 12 00 Inter
mezzo 13 00 Nws 13 05 De meest
verkochte klassieke tien 13 30 Ko-
korpscn 14 00-17 00 Belcan-
