Een grootmeester die
niet rijk wil worden
Leidenaar
Anverdi: "Ik ben een perfectionist"
'k
De Leidse goochelaar Antonius de Vries - alias Anverdi
- heeft binnen zijn eigen landsgrenzen nooit de
oei erkenning gehad die het buitenland voor hem koesterde.
In Amerika lagen er zalen aan zijn voeten, zijn naam
stond in neon tegen de gevel van een theater en
bovendien sleepte hij er nog menige prijs weg. Eenmaal
terug op zijn stekkie aan de Oude Singel stond de
belasting alweer voor de deur. Vandaar dat hij het Grote
Geld maar liet varen, ook al zeiden zijn vrienden: De
Vries, je bent te bescheiden. "Maar", zegt hij, "dit zou ik
als bakker toch nooit hebben meegemaakt?"
De Koning van de Truc
alias Antonius de Vries
staat bovenaan de trap,
maar hij valt tegen. Niet
dat we Ti-Ta-tovenaar
hadden verwacht, maar
ook geen
boekhoudkundig type. En
daar heeft de Koning
meer van weg. Hij is in elk
geval geen mystieke
verschijning. Hij heeft
geen doordringende ogen,
geen afwijkende kleding
en zelfs niet een beetje
springend haar.
Ook het huis van de Koning
is doorsnee. Een tafel met
wat stoelen, een bankstel.
Op die bank een stevige
zwarte poes, die vijf
minuten naar de bezoeker
loert en dan als een mens
in slaap valt.
In internationale goochelkringen
is Antonius de Vries een
beroemdheid. De groten der
magie oogsten avond aan avond
triomfen met de apparaten die
De Vries heeft ontworpen en nog
ontwerpt.
De Koning zelf is er nooit rijk van
geworden.
'Dat had best gekund, maar dat
was mijn doel niet. Ik had dan
bovendien een bedrijf moeten
beginnen met'personeel en al die
sores en daar had ik geen zin in,'
zegt De Vries. 'Het uitdenken
van trucs en het zelf maken van
de apparaten is voor mij het
belangrijkste en dat wil ik thuis
kunnen doen. Vandaar dat ik
ook nooit aan echte grote dingen
ben begonnen, want daar heb ik
de ruimte niet voor. Het is me
wel aangeboden,maar ik doe het
niet.'
De Koning van de Truc - nu 56
jaar - is al een beetje in zijn
nadagen. Niet wat zijn
creativiteit betreft, maar het
jagen op succes is een beetje
over. Hij heeft het nu allernaal
wel gezien. Vele malen was hij de
gast van topgoochelaars in
Amerika, Engeland, Duitsland,
Frankrijk en andere landen. Als
een aartsvader met een doos vol
nieuwe trucs.
Droom
Nu is hij het reizen een beetje zat
geworden. 'Maar toen ik de
eerste keer naar Amerika, naar
San Diego, ging stond ik op
Schiphol tc trillen van de
zenuwen. Ik sprak geen woord
Engels en ik dacht: wat moet dat
in godsnaam worden? Het werd
een grandioos succes. Een
droom. Behalve mijn
voorstellingen voor collega's - ik
kreeg zeven keer een staande
ovatie - trad ik al op op een
privé-party van alle acteurs van
Peyton Place, toen nog niemand
in Nederland van die serie had
gehoord. Ik dineerde in de
duurste restaurants, werd door
televisie geinterviewd - nou ja ik
heb maar wat zitten knikken - en
heb gelunched met grootheden
als Johnny Randall. Toen ik na
een maand meer dood dan
levend thuiskwam had ik geloof
ik 200 dollar verdiend. Een paar
dagen later stond de belasting op
de stoep. Die dachten dat ik een
grote slag had geslagen
En daar is het de Koning nou net
nooit om te doen geweest. Hij is
bezeten van zijn vak. 'Ik ben een
perfectionist. Ik ga net zo lang
door tot het helemaal is zoals ik
wil. Als ik bijvoorbeeld een truc
wil ontwerpen waarbij drie
glazen, die op een doorzichtige
plaat Maan, vollopen met wijn,
dan rust ik niet eerder voordat ik
drie glazen heb ontworpen op
een doorzichtige plaat die
vollopen met wijn. Duidelijk?
Dat kan soms maanden duren.
Het gebeurt vaak dat ik
middenin de nacht opsta om een
gedachte op papier te zetten voor
een bepaald ontwerp, dat ik
misschien pas volgend jaar zal
maken. Ik ben er altijd mee
bezig, Mijn vrouw klaagt
regelmatig dat ik absoluut niet
hoor wat ze tegen me zegt."
Het feitelijke werk gebeurt op de
HOCUS POCUS
Voer een goocheltruc alleen uit wan
neer ie die volkomen beheerst. Voer
de trucs rustig uit en zeg zo weinig
mogelijk. Er zijn beroemde gooche
laars die tijdens hun optreden geen
enkel woord zeggen
heb dat nooit gewild.of er nooit
het talent voor gehad Ik ben niet
zo n populair type. Ik vind dat
kwaliteit op zichzelf voldoende
moet zijn.
"Greatest"
Waardering voor zijn kwaliteit
kwam als eerste uit Amerika,
waar hij vele malen - meestal
een keer per jaar - werd
uitgenodigd om voor
collega-goochelaars op te treden
en boekjes te verkopen, waarin
zijn trucs staan beschreven. Die
glamour is er nu wel voor hem af
'Ik ben eens vier maanden achter
elkaar al goochelend met een
Greyhound-bus door Amerika
gereisd. Overal moest ik
optreden. Je kon het zo gek niet
verzinnen. "You are the
greatest", riepen ze in koor.En ik
arriveerde als lijk op Schiphol
Ik dacht: dat moet anders. Ik ben
nu in contact met een
Amerikaan, die mijn
vertegenwoordiger in Amerika
wil worden. Maar ja die man wil
meteen de prgzen verhogen, ik
geloof zelfs verdubbelen. Ik weet
niet of dat wel zo goed is. Op die
manier prijsje jezelf uit de
markt,' zegt De Vries.
Wat later: 'Financien interesseren
me niet zoveel, ik heb het al
gezegd. In Duitsland hebben
collega's zo vaak tegen me
gezegdDe Vries, je bent te
bescheiden. Waar het mij om
gaat is dat ik aan mijn apparaten
kan werken. De echte efTecten
bedenken en uitvoeren. En als ik
dan voor de aardigheid uitreken
hoeveel ik per uur verdien, dan
kom ik niet verder dan twee
kwartjes
Is het leven zelf ook niet een beetje
een truc? De Koning lacht, 'het
hele leven is natuurlijk één gropt
gegoochel. Je wordt overal
belazerd. En ik ben niet zo'n
slimmerd. Ik denk altijd dat de
mensen mij eerder doorhebben,
dan ik hen. Maar waar gaat het
nu om? Datje tevreden bent en
dat ben ik Mijn vrouw heeft me
altijd geweldig gestimuleerd. Als
ik een enkele keer met dingen ga
gooien, begnjpt ze dat er iets met
lukt en zeurt er verder niet over.'
Na een korte stilte "Ik heb een huis.
ik heb een tweedehands auto van,
tien jaar oud. Ik drink af en toe
een borreltje. Ik rook een pakje
per dag en drink zeker 25 koppen
koffie op een dag. Het zal best
slecht zijn. Waarom stop je er
dan niet mee, wordt mij wel eens
gevraagd. Dan zeg ik altijd: ik
ben nu 56 jaar. Als het echt zo
slecht is. dan ben ik al helmaal
zwart van binnen Dan heeft het
geen zin meer om nu nog te
stoppen. Trouwens ik hoef geen
tachtig jaar te worden. Als ik straks
niet meer kan werken, trek ik
misschien nog een keer mijn
oude clownspak aan en ga weer
goochelen. En denk erom dat ik
het nog kan. Trouwens
misschien zal ik wel eerder het
toneel op moeten. Als de recessie
doorzet en de dollar zakt nog
meer, dan krijg ik steeds minder
voor mgn spullen En ik moet
leven. Ik heb geen reserves"
Rijke ervaring
'Nee, hcus.ik heb zulke r»jke
ervaringen. Die kan niemand me
afnemen Die zou ik als bakker
toch nooit hebben meegemaakt
Ik spreek nu bijvoorbeeld ook
Engels Hello and how do you do.
Een zakdoek is een
handkerchief Een kamer is een
room i lotel bltJR hetzelfde Det
is gemakkelijk. Mgn Duits is
minder goed, maar ik kan me
redden Dat heb ik elUlfU»! door
het goochelen geleerd. Ik heb in
totaal 38 prijzen gekregen, tot
zelfs een Goochel-Oscar toe. Wat
moet ik nog meer')
Hg neemt een slok van zgn koffie.
Zgn twaalfde bakje
Taat mg maar werken Tot het niet
meer gaat en dan mag het einde
komen. Ik ga me niet aanpassen.
Diëten en zo, of andere
flauwekul. Tachtig worden, oké.
maar niet als wrak Want de
enige echte angst die ik heb is
dat ze me ooit zullen moeten
voeren. En daar pas ik wel voor
op"
En de Koning neemt nog een
bakje.
Antonius de Vries: "Als ik uitreken wat ik ermee verdien, kom ik uit op twee kwartjes per uur
zolder van zijn woning aan de
Oude Singel. Maar de deur naar
die zolder blijft voor de bezoeker
gesloten. 'Het is er zo'n rommel,'
verontschuldigt hij zich tegen de
fotograaf, 'vandaar dat ik u mijn
werkplaats liever niet laat zien.
Maar ik haal wel een paar
apparaten naar beneden....'
Taboe
Dat van die rommel is natuurlijk
een leugentje, maar iets dat men
de Koning dient te vergeven. In
zijn branche is pottekijken een
groot taboe. Een truc, of een
apparaat, dat open en bloot in de
werkplaats bekeken kan
worden, is gauw nagemaakt. 'Het
zal de eerste keer niet zijn dat ik
een truc van mezelf in de
speelgoedwinkels heb zien
liggen. Die waren dan bij
duizenden in Hong Kong
nagemaakt,' zegt De Vries. Over
dat soort dingen is hij niet echt
rouwig. Hij interesseert zich niet
puur voor het geld. Als een
miljonair zou proberen een
top-truc te kopen om zijn
vrienden te imponeren moet hij
niet naar De Vries gaan. 'Ik werk
alleen voorechte goochelaars. Er
is toch al zoveel onthuld. Er moet
iets van de geheimen bewaard
blijven,' is het standpunt van de
Koning.
De echte toptrucs koestert hij dan
ook als kroonjuwelen. Daarvan
zijn de geheimen slechts
enkele vakbroeders bekend
'Kijk, met dit apparaat werkt
David Berglass in Engeland.' Hij
laat een prachtig geconstrueerde
doos zien, waarin een grote
dobbelsteen past, die al even
fraai is afgewerkt. 'Met deze truc
brengt Berglass zijn publiek
altijd in opperste verbazing. Het
is de bedoeling dat iemand uit
het publiek de dobbelsteen op
een willekeurige manier in de
doos stopt. Vervolgens zegt
Berglass feilloos welk cijfer
boven ligt.'
Hoe gaat dat dan?
De Koning is een tikkeltje
verstoord.
'Dat is mijn geheim. Het heeft me
maanden gekost, Ik heb er maar
een paar van gemaakt. Toch
brengt zo'n exemplaar maar 250
dollar op.'
De goochel-attributcn van de
Koning zijn niet alleen ingenieus
wat de gedachte erachter betreft,
maar zeker ook waar het de
uitvoering aangaat. Hij is een
meester op het gebied van
vormgeving. De stijl waarin hij
ontwerpt, heeft zo'n eigen
karakter dat zijn apparaten een
begrip vormen in de wereld van
de magie. Diep in zijn hart is hg
daar nog steeds een beetje
verwonderd over.Maar hij loopt
helemaal over van trots wanneer
zelfs vakbroeders denken dat hij
op zijn minst ingenieur moet zijn
als ze zijn apparaten bekijken.
De Koning: 'Dan denk ik altijd
bij mezelf: koekebakker dat had
je vroeger toch niet eens durven
dromen...'
Bakker
Het leven is bepaald niet
gemakkelijk geweest voor
Antonius de Vries. De vader van
Antonius was bakker en die had
maar één ding voor ogen: zijn
zoon zou carrière maken tussen
de maanzaadbroden en de
Door
Ton Schuurmans
tarwebollen Maar daar had de
kleine Antonius totaal geen zin
in. Toch heeft hij jaren als
bakkersknecht zijn brood
moeten verdienen, omdat het
met goochelen niet ging.
Een uitzondering vormde zijn
militaire diensttijd, die hij in
Indonesië doorbracht. Hoewel
hij als kok was ingedeeld heeft
hg in de jungle weinig keukens
gezien. Onder het motto: nu of
nooit dramde hij bij elke
gelegenheid op het feit dat men
hem als goochelaar diende in te
zetten Een gelukkig toeval,
waarbij hij in contact kwam met
de legendarische generaal Spoor,
bracht hem op het toneel als
goochelaar/hypnotiseur/helderz
iende. Niet dat hij wist hoe je een
ziel moest manipuleren of hoe je
helder moest zien, maar het
stond op zgn hutkoffer. 'Ik had
het erop geschilderd in de hoop
vooral goed op te vallen als
artiest.
Verder bevatte de hutkoffer alles,
behalve wat een goochelaar
nodig heeft. Dat betekende dat
hij alle trucs eerst moest maken
van parachutes, kistjes, oude
leger onderdelen, enz. Hg was in
Indonesië iets voorzichtiger dan
een paar jaar ehvoor, toen hg
tijdens de oorlog ook op zoek
was naar leuke dingen om
goochel-attributen van te maken.
In een Limburgs dorpje vond hg
een kistje met ijzeren bolletjes
Wellicht te gebruiken dacht de
toen 17-jarige leerling-goochelaar
en opende fluks zijn valies.
Welgemoed ging hg op weg naar
Hoorn, waar hij toen woonde,
een reis van vele uren in een
hobbelige auto
Booby-traps
Dat de ijzeren bolletjes verse en
direct tc gebruiken booby traps
waren, ruim voldoende voor de
snelle vernietiging van een
herenhuis of acht op rij,
bevroedde hij niet Die kennis
leerde hij van de ijlings
gewaarschuwde ploeg van de
mijnopruimingsdienst. die door
de politie-agent was
gealarmeerd, nadat moeder De
Vries had opgebeld met de
mededeling dat haar zoon nu
toch wel hele vreemde dingen
mee naar huis had gebracht.
Twee jaar lang trad De Vries in
Indonesië op. Het tempo was
moordend. Twee voorstellingen
per dag in de bloedhitte. In
zaaltjes, tentjes, in de open lucht
en zelfs in een kerk Van de
welzgnszorg had hg een
smoking gekregen, die hem
zeker acht maten te groot was,
maar uitstekend diende als
goochebas Maar op een dag was
het allemaal afgelopen en toen
hg per boot weer in het natte
vaderland arriveerde wachtten
andermaal de maanzaadjes en de
tarwebollen van vader.
Terwijl hij opnieuw de bakkerij
indook, stortte hg zich in zijn
vrije tgd nog fanatieker op de
geheimen van dc magie en hg
ging steeds meer apparaten
maken. Vaak gebaseerd op
dezelfde technieken, maar in een
andere uitvoering. Er kwam
steeds meer belangstelling van
collega-goochelaars. Als amateur
trad hij op onder de naam
Anverdi Aan de muur in zijn
kamer hangen de oorkondes en
de onderscheidingen
Voornamelijk buitenlandse.
Over dc Nederlandse
goochelwereld is hij niet zo erg te
spreken 'Opcongressen moetje
echt wel vriendjes bg de jury
hebben, wil je wat bereiken. Ik
