Saoedische druk op Reagan
Polen terug in
tijd van Stalin
Richard Allen vrijgepleit
tif
CU
EG blijft voedselhulp
verstrekken aan Polen
Veiligheidsman VS alleen "slordig"
Knesseth handhaaft vertrouwen in Begin
Afghaans verzet
bezet provincie
UW STEUN VOOR HULPAKTIE AAN
POLEN IS JUIST NU NODIG
Ka
i
Liverpool
krijgt van
Yoko Ono
ziekenhuis
Zware verliezen in
strijd Irak en Iran
Proces De Broglie beëindigd
"Bid voor ons"
DONDERDAG 24 DECEMBER 1981
WASHINGTON - Het Amerikaan
se ministerie van justitie zegt dat
veiligheidsadviseur Richard Al
len weliswaar vergissingen heeft
begaan maar dat de aanwijzing
van een speciale aanklager voor
een nader onderzoek niet ge
rechtvaardigd zou zijn. Allen,
momenteel op verzoek op non-
actief, hangende het onderzoek,
hoopt terug te keren naar zijn
post in het Witte Huis. Het is
evenwel niet zeker dat Reagan
hem daar terug wenst te zien - Al
len, bij herhaling in opspraak, is
geen succes geweest tot nu toe.
De naam van generaal Brent
Scowcroft wordt genoemd als
opvolger van Allen. Scowcroft
was de opvolger van Henry Kis
singer als veiligheidsadviseur en
voorganger van Brzezinski.
Volgens het ministerie van justitie
is Allen weliswaar slordig te
werk gegaan bij het verschaffen
van inlichtingen over de verkoop
van zijn raadgevend bureau, dat
voornamelijk belangen van Ja
panse industriëlen behartigde,
maar van opzet zou geen sprake
zijn geweest. Blijkbaar is ook
niet aantoonbaar gemaakt dat
Allen, al in functie op het Witte
Huis, regelmatig raad zou heb
ben gegeven aan Japanse relaties
uit de auto-industrie. Allen heeft
de onderzoekers ook kunnen
overtuigen van het feit dat hij
een enveloppe met duizend dol
lar, die onlangs werd gevonden
in de safe van zijn voormalige
kantoorruimte, eenvoudig had
vergeten Het geld was hem ge
geven voor zijn medewerking
aan het arrangeren van een inter
view met Nancy Reagan voor
een Japans damesblad.
Bij die gelegenheid kreeg Allen
ook twee horloges, ter waarde
van zo'n 800 gulden. Volgens het
ministerie van justitie kon Allen
er redelijkerwijs van uitgaan dat
dit een persoonlijk geschenk was
van een oude bekende. Een visie,
die door betrokkenen wordt be
vestigd.
BAHREIN/JERUZALEM (Reuter) Saoedi-Arabiè heeft
de Israëlische annexatie van de Syrische Golan krach
tig veroordeeld. Het heeft gezegd dat de Arabieren an
dere mogelijkheden in overweging moeten nemen als
vreedzame middelen om door Israël bezet gebied terug
te krijgen geen resultaat zullen hebben.
Kroonprins Fahd, die eerste vice-
premier is, zei dit gisteren in een
verklaring na besprekingen met
de Syrische president, Hafez al-
Assad. Hij zei dat Saoedi-Arabié
Syriè steunt en niet zou toestaan
dat Israël Arabisch land, waaron
der de Golan, inlijft.
In Jeruzalem verwierp het parle
ment met 57 tegen 47 stemmen
een door de socialistische oppo
sitie en twee kleinere fracties ge
steunde motie van wantrouwen
die door de twee leden tellende
Shinui-fractie was ingediend. De
motie betrof niet zozeer de anne
xatie van de Golan op zich als
wel de manier waarop de rege
ring deze had laten leiden tot een
belangrijke crisis in de betrek
kingen met de Verenigde Staten.
Washington schortte het ak
koord voor strategische samen
werking piet Israël op. Daarop
haalde premier Menachem Be
gin zondag fel uit naar Amerika.
Hij zei dat de Amerikaanse stap
ISLAMABAD (UPI) - Guerrilla
strijders die tegen de Sowjetrus-
sische bezetting van Afghanistan
vechten hebben de provincie Ka-
pisa bij de hoofdstad Kaboel
praktisch in handen, zo hebben
westelijke diplomaten gisteren
gezegd. De gouverneur van die
provincie legt er slechts korte be
zoeken af en wordt dan begeleid
door een militair escorte. Vol
gens de zegslieden is de gouver
neur'van Pagham, 20 km. ten
noorden van Kaboel, bezweken
aan verwondingen die hij vorige
week bij een schermutseling met
guerrillastrijders had opgelopen.
Paghman is reeds lange tijd een
centrum van gevechten tussen
de Mohammedaanse verzetsstrij
ders en Afghaanse soldaten die
president Babrak Karmal steu
nen. Vorige week vrijdag werden
bij een aanval tien Sowjetsolda-
ten gedood en twee anderen
krijgsgevangen gemaakt. De ver
zetsstrijders vernielden ook een
pantserwagen tijdens het ge
vecht, dat zich 30 km. ten noor
den van Kaboel in de provincie
Parwan heeft afgespeeld.
Afghaanse verzetsstrijders hebben
meegedeeld dat zij een spion,
Habibullah genaamd, die geïnfil
treerd was, hebben opgehangen.
beëindiging van het akkoord be
tekende en dat Israël geen bana
nen-republiek of een vazalstaat
was.
De minister van buitenlandse za
ken, Yitzhak Shamir, zei tijdens
het debat over de motie dat de
Verenigde Staten niet gerechtigd
waren het akkoord op te schor
ten. "Het was de taak van de heer
Begin krachtig te protesteren te
gen deze kwetsende stap. Het
was zijn recht en zijn plicht".
De Saoedische kroonprins noemde
het bezoek van de Syrische pre
sident, die inmiddels naar Koe
weit is doorgereisd, "zeer belang
rijk. Het zou gewichtige resulta
ten hebben". Saoedi-Arabië zou
in verband met de annexatie van
de Golan niet op zijn eigen
houtje handelen, maar zou optre
den in samenwerking met ande
re Arabische staten.
Functionarissen in Koeweit zeiden
echter, dat Syrië snelle actie
wenst van Saoedi-Arabië, 's we
relds grootste olie-exporteur,
teneinde Washington ertoe te be
wegen strafmaatregelen van de
Veiligheidsraad tegen Israël te
steunen of ten minste niet te tor
pederen door een veto. De Vei
ligheidsraad gaf Israël tot 5 ja
nuari de tijd zijn annexatiebe-
sluit in te trekken. Anders zou
het zich geplaatst kunnen zien
voor de nodige maatregelen.
Brief van Ford
De Israëlische regering kwam gis
teren met een brief op de prop
pen van de voormalige Ameri
kaanse president Gerald Ford,
waarin verzekerd werd dat "de
Verenigde Staten zich niet zou
den verzetten tegen de controle
over de hoogte van Golan door
de Israëliërs". "Tijdens bespre
kingen met president Jimmy
Carter vier jaar geleden heeft Me
nachem Begin met die brief te
koop gelopen". Het Israëlische
dagblad Haaretz had geschreven
dat in 1975 een "geheime brief
door president Ford aan de toen
malige Israëlische premier, Yitz
hak Rabin, was gezonden waarin
hij zich verplichtte de Israëlische
aanspraken op de Golan te steu-
Aan de universiteit van Haifa, in
Noord-Israël, zijn voor de tweede
maal in een week tijd Joodse en
Arabische studenten slaags ge
weest naar aanleiding van de an
nexatie van de hoogten van Go
lan door Israël.
De Arabische studenten schreeuw
den leuzen tegen het "Israëlische
fascisme". De politie die een
eind maakte aan de strijd, ver
richtte geen arrestaties.
ADVERTENTIE
De Stichting "Regio Leiden Helpt Polen" gaat zeker onder de huidige
omstandigheden verder met het organiseren en coördineren van
hulpakties ten behoeve van de Poolse bevolking.
Daarvoor is veel geld nodig. Daarom doen we, juist in deze feestdagen
periode, nogmaals een beroep op de inwoners van Leiden en uit de
omliggende gemeenten om de aktie financieel te steunen. Dat kan door
storting op:
Gironummer: 1984100 of
Banknummer: 56.61.19.307 ABN Lelden
(belde t.n.v. Regio Lelden Helpt Polen).
Transporten
Eind november is een eerste zending medische goederen en babyvoe
ding naar de Poolse stad Torun gegaan. Dit was mogelijk geworden
dankzij de opbrengsten uit de collecte en vele andere giften.
Zaterdag 12 december is een tweede transport vertrokken. Dit keer zijn
er zes busjes en vrachtwagens gegaan met opnieuw medicijnen en
babyvoeding maar ook kleding, zeep, watten en voedselpakketten. De
goederen zijn deze keer voor een deel ook afkomstig van inzamelakties.
Zojuist zijn de wagens behouden teruggekeerd na een bijzonder span
nende reis. De goederen zijn afgeleverd bij ziekenhuis, katholieke en
ook protestantse kerk.
Opnieuw is gebleken hoe groot de nood wel is. Hulptransporten houden
toegang tot Polen en de plaatselijke comité s aldaar blijven de goederen
persoonlijk ontvangen en verdelen.
Inlichtingen
De Stichting heeft inmiddels ook ee
meld- en organisatiepunt. Het adres i!
kantoor geopend als centraal
Stichting Regio Lelden Helpt Polen
Rijn- en Schlekade 43
2311 AL Lelden
tel. 071-133439
Wie inlichtingen wil of vragen heeft over aanmelding en organisatie van
akties kan het beste daar kontakt mee opnemen.
Stichting Regio Leiden Helpt Polen.
Lange rijen wachtenden voor de tram en militair vertoon bepalen het straatbeeld i
vooravond van een bange kerst in een door honger en onderdrukking gekweld Polen.
Warschau. Aan de
LIVERPOOL (UPI) - De we
duwe van John Lennon, Yo
ko Ono, geeft de Britse ha
venstad Liverpool, de thuis
haven van de Beatles, een
kinderkliniek ter nagedach
tenis van de zanger en gita
rist.
De kliniek zal waarschijnlijk
worden gebouwd in de arme,
vorige zomer door rellen ge
troffen wijk Toxteth en zal
worden bestuurd door de re
gionale gezondheidsdienst
Mersey. De voorzitter van de
gemeenteraad van Liverpool,
sir Trevor Jones, noemde het
een "schitterende gift", die
"veel zegt over de persoon
van Yoko Ono".
Een woordvoerder van de ge
zondheidsdienst, Frank Mur
phy, zei dat het gebouw een
"soort superziekenhuis" zal
worden, waar getracht zal
worden de lichamelijke en
geestelijke volksgezondheid
van kinderen en volwassenen
te verbeteren. Hij riep fans
van Lennon op aan het fonds
bij te dragen.
TEHERAN (AFP/AP) Sinds het begin van de Iraanse operatie "ver
schijning van de dageraad" op 11 december wordt er aan het westelijke
front met Irak zeer zwaar gevochten. In het bergachtige terrein is het
onmogelijk precies te bepalen waar de vijand zit en om elke heuvel en
berg volgt aanval op tegenaanval.
Sinds twaalf dagen zijn er volgens de Iraanse pers niet minder dan veer
tien Iraakse tegenaanvallen geweest om de 160 vierkante kilometer
grote regio rond Kermansjah te heroveren.
Voor de troepen van Bagdad gaat het om herovering van drie bergketens,
waaronder Shi Khuh, 1182 meter hoog, die het hele gebied domineert
en een waarnemingspost van groot belang is.
Ook in het zuidelijke Khouzistan wordt nog steeds gevochten. Aan beide
zijden worden kennelijk belangrijke verliezen geleden. Het Iraakse
persbureau INA zei op 14 december dat het gebied van Guilan Ghard
"een groot kerkhof' geworden is voor de Iraniërs, die op hun beurt
weer zeggen dat daar 2.000 vijandelijke militairen zijn gesneuveld.
Twee hoge figuren van het bewind van de ajatollah Chomeiny zijn bij een
aanslag in de stad Asjad in het noordoosten van Iran om het leven
gekomen. De slachtoffers werden gisteren door radio Teheran geï-den-
tificeerd als het parlementslid Mojtaba Ozbaki en de gouverneur van
Masjad, Gholamali Jaafarzadeh.
Zij waren onderweg naar een moskee in Masjad toen twee mannen op een
motorfiets naast hun auto kwamen rijden en handgranaten naar binnen
wierpen. Ozbaki en Jaafarzadeh werden op slag gedood, terwijl drie
andere inzittenden gewond raakten. De daders wisten te ontkomen,
aldus radio Teheran.
De Iraanse radio en de voorzitter van het parlement stelden de onder
grondse organisatie Mujahedeen Chalq voor de aanslag verantwoorde
lijk. De verzetsbeweging heeft het afgelopen half jaar meer dan 1.600
linkse tegenstanders van het Islamitische bewind ter dood gebracht.
Volgens de internationale commissie van juristen zijn sinds de afzet
ting van president Abolhassan Bani-Sadr in juni meer dan 2.000 men
sen in Iran terechtgesteld.
BONN DP A/AN P/Reuter/AFP) -
Volgens Bonn wijzen de Westeu-
ropese bondgenoten de Ameri
kaanse plannen voor sancties te
gen Polen in eerste instantie af.
Het is het met de andere Westeu-
ropese regeringen eens over de
noodzaak een voorzichtige en te
rughoudende opstelling tegen
over Polen in te nemen, dit heeft
de Westduitse regeringswoord
voerder Lothar Rühl gisteren in
Bonn verklaard.
Volgens de ingelichte kringen in
Brussel besloten de tien EG-am-
bassadeurs in Brussel dinsdag
avond door te gaan met de huidi
ge EG-voedselhulp aan Polen en
de voorbereiding van een nieuw
programma tegen de aanbeve
ling van de Europese Commissie
als dagelijks bestuur van de Ge
meenschap. De Commissie zou
de hulp hebben willen opschor
ten tegen de achtergrond van de
berichten over meer dan twee
honderd doden in Polen, zo werd
uit dezelfde kringen gemeld.
PARIJS (AFP) - Het proces over de moord op prins Jean de Broglie is
gisteravond geëindigd, vijf jaar nadat de prins in 1976 op de dag voor
kerstmis in Parijs op straat werd doodgeschoten. De rechtbank veroor
deelde Pierre de Varga, de hoofdverdachte, tot tien jaar gevangenis
straf.
Guy Simone, die ervan werd verdacht de moord georganiseerd te heb
ben, kreeg dezelfde straf. Ook tien jaar velde de rechtbank ever Gerard
Freche, een huurmoordenaar, die een eind aan het leven van De Broglie
maakte. Serge Tessedre, die voor het contact tussen Simone en Freche
had gezorgd, werd tot vijf jaar veroordeeld.
Veel opheldering heeft het proces niet gebracht. Zo is nog steeds niet
duidelijk waarom de prins in 1976 op de dag voor kerstmis in Parijs op
straat werd doodgeschoten. De op 4 november begonnen rechtszaak
was gebaseerd op de stelling dat de voormalige politieke geestverwant
van het vorige staatshoofd, Valery Giscard d'Estaing, uit de weg werd
geruimd omdat een op zijn naam aangegane lening niet kon worden
afbetaald.
Deze stelling, verkondigd door een naaste medewerker van Giscard,
zorgde voor opschudding bij met name de linkse oppositie, die ver
moedde dat de toenmalige regering de zaak in de doofpot wilde stop
pen.
Het nieuwe programma met de
voorbereiding waarvan volgens
het gemelde besluit van de am
bassadeurs zal worden doorge
gaan zou een waarde hebben van
200 miljoen dollar aan vlees,
graan en boter om de Polen door
de winter te helpen.
De woordvoerder ging bij zijn uit
spraak gisteren op geen enkele
wijze in op resultaat, inhoud of
gevolgen van de besprekingen
van de Amerikaanse onderminis
ter Lawrence Eagleburger in
Bonn, die in de afgelopen dagen
Europa rondreist om de stem
ming te peilen voor de Ameri
kaanse sanctieplannen.
Het standpunt van Den Haag was
al bekend voordat de plaatsver
vanger van Eagleburger. Gom-
p< r?s, dinsdag naar Nederland
kwam Minister van der Stoel is
voorstander van opschorting van
de financiële hulp aan Polen,
maar wil dat de voedselhulp
doorgaat, mits er garanties wor
den gegeven dat deze op de juis
te plaats terechtkomt.
Als de Amerikaanse regering be
sluit tot sancties tegen Warschau
uit protest tegen de uitroeping
van de noodtoestand, zal Japan
zich daarbij wel aansluiten Dit
heeft premier Zcnko Suzuki gis
teren verklaard Langs diploma
tieke weg had Washington de re
gering In Japen ervan op de
hoogte gebracht, dat het sancties
overweegt.
Elf dagen geleden beleefde Polen een militaire staatsgreep. Ge
neraal Jaruzelski en het leger namen de macht in handen. On
ze Weense correspondent Anton Koene was enkele dagen eer
der in Polen gearriveerd om voor deze krant en de andere bij
de Gemeenschappelijke Pers Dienst aangesloten dagbladen te
berichten over de Poolse crisis.
Gisteren, toen zijn visum verliep, werd Koene op het vliegtuig
gezet. Herhaalde verzoeken om visumverlenging werden niet
ingewilligd. In zijn binnenzak een ongecensureerd verhaal
over de Poolse situatie, één van de zeer schaarse die er van
daag in Westeuropese kranten te lezen zal zijn. Een verslag
van de werkelijkheid in Polen, dat de kerst zal „vieren" onder
een militaire bewind, waarvan het bestaansrecht zwaar
wordt getest door voortdurend lijdzaam verzet van de Poolse
arbeiders.
De volle waarheid over wat
zich in Polen na de 13e de
cember heeft afgespeeld, zal
door het ontbreken van ver
bindingen waarschijnlijk pas
over enige tijd bekend wor
den. Wat wij, de weinige wes
terse correspondenten die tot
woensdag in Polen waren
achtergebleven, nu al weten,
is dat rond 30.000 mensen op
dit moment onder de meest
onmenselijke omstandighe
den in interneringskampen
zitten. Naast arrestaties door
een aan de Gestapo herinne
rend politie-apparaat is een
grootscheepse propaganda
campagne op gang gekomen
tegen de vrije vakbond Soli
dariteit. Tekenend is dat de
Polen zelf spreken over een
'toestand van oorlog' en niet
over wat de Militaire Raad
van Nationale Redding
noemt 'plaatsing onder de
krijgstucht'.
Na de machtsovername mocht
ik Warschau niet meer uit.
Zelfs niet naar de buitenwij
ken, laat staan naar Gdansk
of Katowice. Ook een bezoek
aan de Ursus-tractorenfa-
briek aan de stadsgrens om
persoonlijk poolshoogte te
nemen, werd verboden. De
autoriteiten hebben er alles
aan gedaan ons correspon
denten het normaal functio
neren als journalist onmoge
lijk te maken. Ik kon dan ook
niet veel meer doen dan het
verzamelen van schaarse
ooggetuigenverklaringen en
te proberen een onderscheid
te maken tussen feiten en ge
ruchten.
Ware veldslag
Ondanks het ontbreken van
verbindingen werd al snel be
kend dat bij de bestorming
door para-militaire troepen
van de Wujec-myn een ware
veldslag ontstond. Leden van
de militia die in de handen
vielen van tot het uiterste ge
tergde mijnwerkers die colle
ga's voor hun ogen zagen af
maken, werden handen en
voeten afgehakt of met voor
hamers hun knieschijven
verbrijzeld. In twee andere
mijnen hebben zich al een
week geleden zo'n 300 kom
pels op 500 meter diepte ver
schanst. Ze dreigen de mijn
schacht te laten instorten
wanneer de politie probeert
hen naar boven te brengen.
Ook de staalfabriek Nova Hu-
ta wordt tot nu toe door rond
8000 arbeiders bezet gehou
den. Zij dreigen de gieterij op
te blazen.
Een van de dingen die ik niet
naar buiten heb kunnen
brengen, was dat bij de raz
zia's opgepakte leden van So
lidariteit zonder eten of drin
ken bij temperaturen bene
den nul lange tijd in een han
gar bij het vliegveld van
Gdansk hebben doorge
bracht. Hetzelfde deed zich
voor in een tentenkamp op
een militair terrein in de
buurt van Warschau.
Lech Walesa
Wat ik ook wist, was dat Lech
Walesa het lichamelijk goed
maakt, maar onder zware
spanning staat en mogelijk
zelfs door psychofarmaca in
toom wordt gehouden Op
vallend vond ik dat over de
verblijfplaats van generaal
Jaruzelski de autoriteiten
ven nevelig zyn als over die
van Walesa. De laatste keer
dat Jaruzelski op de tv ver
scheen, was op 13 december
bij het afkondigen van de
noodtoestand
Polen verkeert in staat van oor
log, maar de enige v\jand
wordt gevormd door 'antiso
cialistische krachten binnen
Solidariteit'. Het eerste doel
van de machtovername is
dan ook de toestand in het
land te 'normaliseren'. Maar,
zoals in elk bezet land, is er
een actieve verzetsbeweging.
Vrijwel dagelijks melden de
twee nieuwsbronnen - om
roep en partyblad Trybuna
Ludu - arrestaties wegens sa
botage De censor lijkt echter
voorbij te gaan aan het alom
aanwezige lijdzaam verzet
Aan de andere kant kunnen
velen zich niet verzetten, zo
als de staf van de universitei
ten, onderwijzend personeel
en de helft van de staf van ho
tels en de nationale lucht-
vaaertmaatschappij. Zij zijn
voor onbepaalde tijd met ver
lof gestuurd.
Alleen de kerk
Alleen de kerk kan het protest
van de gewone Poolse man
en vrouw nog vertalen en la
ten horen. Afgelopen zondag
werd van de kansels een op
roep aan het militaire bewind
gedaan. Geëist werd vrijla
ting van de duizenden gear
resteerden of tenminste ver
betering van de levensom
standigheden in de gevan
genkampen. Ook eiste het
Poolse episcopaat dat de vak
beweging, inclusief Solidari
teit, zou worden toegestaan
weer normaal te functione
ren Die eis gold tevens, het
werd er apart bij vermeld,
voor de geïnterneerde leiding
van Solidariteit.
Ik heb geprobeerd deze bis
schoppelijke boodschap aan
de krant door te geven via de
enig mogelijke directe com
municatielijn: de telexver
binding van het officiële
persagentschap Interpress.
Het verhaal kwam bij me te
rug. Afgekeurd. Twee dikke
zwarte strepen door mijn ko
pij, geflankeerd door een in
drukwekkend stempel,
maakten duidelijk dat de
censor onverbiddelijk had
toegeslagen. Net voor ik mijn
kopij ter verzending aan
bood. was ons verzekerd dat
verklaringen van de kerk on
gecensureerd konden wor
den weergegeven door de
buitenlandse pers.
Invasie
De Polen, na het uitroepen van
de staat van beleg eerst over
rompeld, stil, zyn nu boos en
bang tegelyk. Toen ik War
schau woensdagmorgen ver
liet, gonsde de stad van ge
ruchten over een op handen
zijn Russische invasie Voor
de eerste keer sinds Solidari
teit in Gdansk tot legale vak
beweging werd uitgeroepen,
geloven de Polen echt dat er
een reëel gevaar is voor bin
nenvallende troepen van het
Warschau Pact.
De vrees bestaat dat het ontbre
ken van enige activiteit in de
havens aan de Baltische kust
als excuus voor zo'n militaire
inval zal worden gebruikt
Het uiteindelijke argument
zal zyn dat de veiligheid van
Polen ernstig wordt be
dreigd.
Ik heb in Warschau collega's
achtergelaten die moeten
werken onder omstandighe
den kenmerkend voor het
Stalin-tydperk Maar ik heb
vooral afscheid moeten ne
men van een Pools volk dat
vreest voor de toekomst. De
Polen die ik deze week in
Warschau heb gesproken,
smeekten my en myn colle
ga's deze boodschap door te
geven aan allen in het Westen
die zich, net zoals ik, nauw
verbonden voelen met het lot
van dit land.
Afghanistan
De boodschap luidt: „Maak
niet dezelfde fout als twee
jaar geleden toen de Russen
Afghanistan overmeester
den, terwyl het Westen nog
aan het kerstdiner zat Ver
geet Polen deze kerstdagen
met". Zij vroegen me ook
..Als u een chnsten bent, bid
voor ons. Bent u dat niet, leef
dan met ons mee" Polen, het
Poolse volk heeft ons meer
dan ooit nodig.
ANTON KOENE
