'Er tekent zich een ramp af
Pech heeft geen vat op 'Peter Grimes'
(jpy) vandaag
toegelicht
\proaranima)
élé.
Winkelcentrum
Winkelhof
Kunstenaars richten onheilsboodschap tot kamercommissie
Massada maakt reputatie niet waar
TV BUITENLAND
VRIJDAG 18 DECEMBER 1981
DEN HAAG (GPD) - Als de Twee-
de Kamer niet onmiddellijk in
grijpt, zal binnen enkele jaren
het kunstaanbod in Nederland
met 25 procent geslonken zijn
en de werkloosheid onder kun
stenaars met 50 procent zijn toe
genomen. Deze onheilsbood
schap richtte voorzitter Hans
Boswinkel van de Kustenbond-
FNV gisteren tot de vaste ka
mercommissie van CRM tijdens
een hoorzitting, die onverwacht
belegd was als voorbereidende
bespreking voor de uitgebreide
commissie-vergadering over de
kunsten op 18 januari 1982.
Vertegenwoordigers van produ
centen, uitvoerders en afnemers
van kunst gaven op deze zitting
een indruk van de desastreuze si
tuatie, waarin de kunsten en
kunstenaars als gevolg van be
zuinigingen bij het rijk, de pro
vincies en gemeenten zijn komen
te verkeren. Boswinkel zei aan
vankelijk de uitnodiging te heb
ben gezien als een gelegenheid
om „even te komen kotsen". Ver
volgens riep hij de commissiele
den op al het nodige te doen om
de huidige ontwikkelingen, die
zonder enige twijfel leiden tot
een snelle afbraak van het kunst
aanbod, stop te zetten.
„Er tekent zich een ramp af, die misschien
niemand wil aanrichten maar die wel
staat te gebeuren. Het leggen van een fi
nanciële barrière van 250 miljoen is in fei
te het enige antwoord, maar daar zal mi
nister Van der Stee om lachen. Daarom
vragen wij u: zoek naar andere oplossin
gen. Overweeg in het uiterste geval een
werkzame noodwetgeving, zodat er in elk
geval regels komen en de verschillende
overheden en instanties van elkaar ten
minste weten wat ze aan het doen zijn. Er
zijn dingen aan de" hand die ongrijpbaar
zijn, maar waar wij als kwetsbare groep
de dupe van worden. De weg-terug naar
1950 is al halverwege afgelegd. Er wordt
gezegd: ons land kent een bloeiend
kunstleven. Laat ik u dan uit naam van
ambtenaren van de sociale diensten ver
tellen dat het grootste deel daarvan ver
zorgd wordt door WW'ers".
Ook de woordvoerders van de andere kun-
stepaarsinstellingen trokken in felle be
woordingen van leer. Zo wees Nando
Schellen van de Nederlandse Opera
Stichting er op dat niet ongestraft geld
aan grote, arbeidsintensieve kunstbedrij
ven kan worden onttrokken. Bezuinigin
gen zullen altijd in de eerste plaats ten
koste gaan van het peil, het aantal en de
gevarieerdheid van nrndukties. Ook
Hans van Westreenen van de Vereniging
van Nederlandse Toneelgezelschappen
noemde de gevaren op die met name voor
de vernieuwing in de kunst dreigen als er
steeds drastischer gekort wordt op de
budgetten.
Hij voorzag dat wanneer voor de begrotin
gen van de toneelgezelschappen over
1982-1983 geen enkele stijging mogelijk is
- wat in feite een besnoeiing van 2 miljoen
gulden betekent - er zeker 35 arbeids
plaatsen op de tocht komen te staan. De
uitkoopsommen worden bevroren,
schouwburgen zijn korter open, het aan
tal theaters neemt af allemaal tekenen
dat er een zeer zorgelijke ontwikkeling
aan de gang is. Het eenzijdig nadruk leg
gen op ad-hoc-produkties is gevaarlijk en
heeft consequenties voor afgestudeerden
van toneelscholen en aankomende regis
seurs. „We moeten niet besparen, maar
liever sparen wat we in vele jaren hebben
opgebouwd", aldus Van Westreenen.
Namens het Nationale Ballet zei de heer A.
L. Gerritsen dat het geleidelijk terug
brengen van subsidies onherroepelijk het
terugvallen op het bestaande repertoire
tot gevolg heeft. De doorwerking daarvan
op langere termijn is „funest" voor de
danswereld, die mede door de steun van
de overheid in het buitenland een grote
naam heeft opgebouwd. Het brengen van
Nederlands repertoire in andere landen
zal ook steeds problematischer worden.
In de balletwereld werken relatief de
meest minimumloners, die zeer lange
werktijden maken. Daar moet absoluut
verbetering in worden gebracht, aldus
Gerritsen.
Bij de orkesten zal subsidieverlaging be
slist leiden tot vermindering van het aan
tal arbeidsplaatsen, zo verklaarde de heer
P. van den Bos van het Contactorgaan
van Nederlandse Orkesten. Er is volgens
hem geen enkele garantie dat gemeenten
en provincies zullen inspringen als CRM
de teugel laat vieren. In tegendeel: de wij
ze waarop de lagere overheden op kun
sten snoeien is schrikbarend.
Voorzitter Rijzinga van de Beroepsvereni
ging van Beeldende Kunstenaars wilde
meer duidelijkheid over de door minister
Van der Louw aangekondigde verlaging
van 4 miljoen gulden op diverse kunstar
tikelen op de begroting-1982. Hij vreesde
dat er op het praktijkbureau voor de beel
dende kunst 1 mihoen zal worden bezui
nigd.
Podiumaanbod
Frans van der Veen van de Vereniging van
Schouwburg- en Concertgebouwdirec
ties schetste de dramatische toestand
waarin zich de theateraccommodaties -
„presentatieplaatsen voor professionele
podiumkunsten" - bevinden. Verhoogde
uitkoopsommen kunnen niet meer be
taald worden. Een kleiner aantal produk-
ties is daarvan het gevolg. „Zoals het nu
gaat zal het podiumaanbod in korte tijd
ineenstorten", aldus Van der Veen, die er
aan toevoegde dat hogere toegangsprij
zen alleen maar nadelig werkt op de toe
gankelijkheid van het theater. Het sei
zoen wordt al ingekort, de diversiteit van
het aanbod vermindert, vernieuwingen
brokkelen af en de spreiding neemt af.
ADVERTENTIE
SCHIPHOL (ANP) - De Rotterdamse persfotograaf
Vincent Mentzel van NRC/Handelsblad is winnaar
geworden van de Zilveren Camera 1981. Hij krijgt
de prijs voor een foto van oppositieleider Hans Wie
gel, die door de jury werd bekroond als de persfoto
van dit jaar in de categorie nieuws.
De prijsuitreiking had gisteren plaats op de luchtha
ven Schiphol. De beide hoofdrolspelers ontbraken
echter. VVD-fractievoorzitter Hans Wiegel, die de
Zilveren Camera zou uitreiken, moest verstek laten
gaan wegens ziekte. Zijn taak werd overgenomen
door de waarnemend fractievoorzitter van de WD
in de Tweede Kamer, drs. Neelie Smit-Kroes. Vin
cent Mentzel liet zich vertegenwoordigen door zijn
echtgenote Ellen. Mentzel was op het tijdstip van de
prijsuitreiking vanuit Polen onderweg naar ons
land.
De tentoonstelling met de bekroonde foto's en een se
lectie van het ingezonden werk is tot en met 24 ja
nuari op de luchthaven Schiphol dagelijks gratis te
bezichtigen.
Op de foto reikt Neelie Smit-Kroes de Zilveren Came
ra uit aan Ellen Mentzel.
SCHEVENINGEN - In de eer
ste vijftien jaar na de wereld
première in Londen is de
opera "Peter Grimes" van
Benjamin Britten met grote
regelmaat in Nederland te
zien geweest, meer zelfs dan
in enig ander land buiten
Groot-Brittannië. De con
stante en zelfs groeiende be
langstelling die men elders
toonde voor de- werken van
Britten, vond hier in de afge
lopen twintig jaar echter te
weinig weerklank en de eens
zo populaire "Peter Grimes"
(met glansrollen van Frans
Vroons en Greet Koeman) is
inmiddels een vrijwel onbe
kende opera geworden. Hoe
onverdiend dit was bleek gis
teravond in het Circustheater
tijdens de eerste van een se
rie voorstellingen door de
Nederlandse Operastichting.
In zijn eerste grote opera
heeft Britten een expressieve
melodische kracht in de voet
sporen van Puccini en Ri
chard Strauss gecombineerd
met een tijdloze thematiek en
een dramatische werking die
onder alle omstandigheden
overeind blijft. Dat laatste
werd bewezen toen de voor
stelling van gisteren onder
een slecht gesternte bleek
plaats te hebben. Halverwege
de eerste akte viel het lichtor-
gel van het Circustheater en
kele malen uit en na een kor
te onderbreking moest' de
voorstelling enigszins impro
viserend worden voortgezet,
met alle gevolgen van dien
voor de concentratie en het
verdere verloop. Voor de
prestaties van de tenor Jan
Blinkhof kan men onder deze
omstandigheden alleen maar
de grootst mogelijke bewon
dering hebben. Na twee met
opmerkelijke subtiliteit ge
zongen scènes, waarin alleen
een enkele intonatie en een
aarzeling bij een van de ver
raderlijke intervallen op mo
gelijke premièrezenuwen
wees, sloeg het noodlot toe
op een van de moeilijkste
momenten uit dechele partij:
tijdens de visionaire mono
loog "Now the Great Bear",
opgebouwd op een serie E's,
viel het licht weer uit.
De wijze waarop Bbnkhof de
spanning wist terug te bren
gen, wijst op vakmanschap
en klasse, maar is ook teke
nend voor de betrokkenheid
waarmee hij zijn rol gestalte
heeft gegeven. Met meer vo
cale nuanceringskunst dan ik
ooit van hem gehoord heb,
wist hij niet alleen de dromer
Peter Grimes achter de agres
sieve visser vandaan te halen,
maar hij maakte ook duide
lijk dat juist zijn on(be)grijp-
bare gedachtengang en ver
voering hem de noodlottige
haat van zijn medemensen op
de hals haalt. De eeuwige
strijd van de buitenstaander
die ten onder gaat aan het on
begrip van zijn omgeving,
was trouwens ook het kern
punt in de regie van Elijah
Moshinsky. In zijn inmiddels
overbekende enscenering in
de Londense Covent Garden,
waar deze voorstelling een
kopie is, heeft hij het natura
lisme teruggedrongen ten
gunste van een universeel
conflict tussen het individu
en de massa, waardoor de
dorpsbevolking uitgroeit van
een serie karikaturen in het
begin tot een beangstigende
meute aan het slot. Negatieve
aspecten daaraan zijn een
paar onlogische situaties tij
dens het dansfeest in de der
de akte en een afzwakking
van de twee belangrijkste ka
rakters naast Peter Grimes,
de weduwe Ellen Orford en
de gepensioneerde kapitein
Balstrode (voortreffelijke rol
len van Heather Harper en
Benjamin Luxon). De instu
dering van Richard Gregson
had daarnaast de nodige aan
dacht besteed aan de bijrol
len, waar vooral Alexander
Oliver en Max van Weegberg
tot scherpe typeringen kwa
men. Het Nederlands Opera-
koor en het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest impo
neerden vooral door de to
taalklank. Dirigent David
Zinman prefereerde een ze
kere mate van ruigheid ech
ter boven verfijning en stond
daarbij nogal eens toe dat de
muzikale lijnen verbrokkeld
raakten.
De opera "Peter Grimes" is nog
Jan Blinkhof als Peter Grimes
en Heather Harper als de wedu
we Ellen Orford in Benjamin
Brittens opera.
op 19 december in Scheve-
ningen te zien en komt op 6,
10, 12, 14, 18 en 20 januari
naar Amsterdam.
PAUL KORENHOF
Massada's Johnny Manuhutu achter de microfoon.
LEIDEN - Hoe diep kan een
popgroep, die de ladder van
het succes al een heel eind
was beklommen, vallen?
Heel diep dus. Gisteravond
verkozen nauwelijks twee
honderd bezoekers een op
treden van de Molukse for
matie Massada boven de war
me kachel. Plaats van hande
ling was de Stadsgehoorzaal
die nog geen jaar geleden
voor dezelfde groep volledig
volliep.
Maar de thuisblijvers hadden
gisteren volkomen gelijk.
Wat Massada presteerde, leek
namelijk nergens naar. Op de
plaat lijkt het verval van Mas
sada ('Pusaka') stopgezet. Op
het nieuwste album ('Baru')
is sprake van enig herstel en
hoop voor de toekomst. Op
het plankier duurt het verval
van de eens zo razend popu
laire live-groep
derd voort.
Het optreden gisteravond in de
kille Stadsgehoorzaal moet
zo'n beetje het absolute diep
tepunt in de loopbaan van
Johnny Manuhutu cs. zijn ge
weest. Het was bij vlagen
werkelijk gênant om naar te
luisteren en te kijken.
Natuurlijk; een nagenoeg lege
zaal werkt nu niet direct in
spirerend. Maar een profes
sionele groep, en dat is Mas
sada, is nu eenmaal verplicht
om altijd gedegen werk te le
veren. Ook al staan er maar
vijf mensen in de zaal
Massada heeft een installatie
aangeschaft van de omvang
waarmee Amerikaanse su-
pergroepen plegen rond te
toeren. Het personeel blijkt
er nog niet zo goed raad mee
te weten want. tot overmaat
van ramp. ging er gister
avond van alles mis.
De groep bleek niet over de
veerkracht en het improvisa
tievermogen te beschikken
om de technische manke
menten te omzeilen. Er vie
len soms zelfs pijnlijke stil
tes. waarin je een bierblikje
kon horen vallen.
Heel weinig hoogtepunten
(bas-solo van Turu Leerdam)
werden afgewisseld met heel
wat dieptepunten ('Unknown
destination'). Gewoontege
trouw wilde zanger Johnny
Manuhutu tot twee keer toe
een samenzang met het pu
bliek opzetten maar dat ging
evenzovaak falikant de mist
in. Volkomen terecht bleef
een massaal (voor zover mo
gelijk) 'We want more' na het
slotnummer 'Sageru' achter
wege, Geen toegift dus en dat
is in het (recente) verleden
wel even anders geweest.
JAAP VISSER
18.20 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.28 - Open Schooltijd (O S.)
18.58 - Journaal (NOS)
19 00 - Bolke de Beer (NCRV)
19.10 - Koper in Kerstsfeer (NCRV)
19.35 - De woord-in-beeld kwis (NCRV)
20.00 Stedenspel (NCRV)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 Schrikdraad (NCRV)
22.45 - Tot besluit (NCRV)
22.55 - De Hongaarse opstand in Nederland (IKON-KRO-
RKK)
00.30 - Journaal (NOS)
00.35 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
Nederland 2
18.25 - Paspoort voor Spanjaarden (NOS)
18.35 Sesamstraat (NOS)
18.50 Jeugdjournaal (NOS)
18.59 Famihekwartet (TROS)
19.25 - Banana Split (TROS)
20.00 Journaal (NOS)
20 27 - Op en top Andrë (TROS)
21.20 - Pastorale 1943 (TROS)
23 00 - Aktua TV (TROS)
23.50 Journaal (NOS)
23.55 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region. progr. NDR 18 00 Fay. tv-
sene. 18.30 Aktual. 18.45 Kieuterse-
rie. 18.55 Kumo Henriette, tv-serie.
19.25 Region, magazine. 19.59 Pro-
WDR. 18.00 Amus.progr
20.00 Journ 20.15 Madchen fur alles.
Duitse speelfilm 2145 Inform
progr. 22.30 Aktual. 23.00 Tatort.
DUITSLAND III
19 45 Journal 3 20 00 Journ. 20 15
Wetenschappelijk magazine 21 00
Reportages. 21.30 Religieus progr
22 00 Anna. tv-sene 22.45 Inform
serie. 23.30 Journ.
BELGISCHE TV
DUITSLAND II
18.20 Slapstick-serie 18.57 Progr-
overz. 19 00 Journ. 19.30 Reportages.
20.15 Ein Fall fur zwei, tv-sene. 21 15
Amus.progr. 22.00 Cult, magazine
22.50 Sport 23.20 Zwischen zwei
Feuem (The Indian fighter), Ame-
rik. speelfilm. 00.45 Journ.
Nieuws. 20.10 Weerbericht 20 15 De
leeuw en de wind (the wind and the
lion), speelfilm. 22.10 Gesprek. 23.00
Van 18 00 tot 20 15 Zie Net 1 20 15
Ontsnappingsroute, tv-sene 21 05
Satmsch progr 21.30 Aktual. 22 00
Klass. muz.
De actualiteitenrubriek Kenmerk van de IKON-televisie gaat
vanavond in op de gevolgen die de Russische inval in Hongarije in
1956 en latere jaren heeft gehad voor de Nederlandse samenleving:
met name de felle anti-communistische reacties. Het programma
wil een antwoord geven op de vraag wat de oorzaken waren van
die enorme opwinding toen en hoe de Nederlandse bevolking nu
zou reageren als de situatie in Polen verder escaleert.
Aanleiding voor dit programma zijn de buitengewoon emotionele
en tegenstrijdige reacties die de IKON binnenkreeg op de uitzen
ding van Kenmerk van 28 oktober, waarin met name werd inge
gaan op de felle uitingen van anti-communisme tn Nederland,
naar aanleiding van de Russische inval m Hongarije. De Commu
nistische Partij wan Nederland, die zich niet uitsprak tegen de
Russische ingreep, werd daarvan het slachtoffer
Uit de heftige discussies tn het programma van vrijdag, blijkt hoe
gevoelig dit onderwerp 25 jaar later nog steeds ligt. De houding
van de CPN toen en nu staat centraal. De aan de discussie deelne
mende CPN-leden en ex-CPN-leden hebben een zware inbreng tn
het programma. Zwaar ook tn die zin, dat tamelijk diep in een
stukje Nederlandse geschiedenis, vooral CPN-geschiedenis, wordt
terug geg repen.
Het aandeel van de zijde van voormalige Hongaarse vluchtelingen
waarvan er verscheidene waren uitgenodigdin de discussie,
steekt schril af tegen het aandeel van de Nederlandse communis
ten. Een aantal benaderde Hongaarse vluchtelingen wilde niet
meepraten, omdat de CPN ook in het programma is vertegenwoor
digd.
De Kenmerk-special wordt uitgezonden onder de titel "De Hon
gaarse opstand tn Nederland". (Ned. 1, 23.00 uur).
"Pastorale 1943", Wim Verstappens verfilming van Vestdijks
oorlogsroman, kwam vorig jaar al op de beeldbuis: net als met
"Soldaat van Oranje" was gebeurd, maakte de TROS er na toevoe
ging van materiaal, dat bij de montage was gesneuveld, een televi
sie-feuilleton van. Desondanks werd besloten, ook de originele bio
scoopversie uit te zendendat gebeurt vanavond op-Nederland 2
om 21.20 uur.
VRIJDAG 18 DECEMBER
HILVERSUM I
18 06 Echo 18 20 (S) Punt Uit 19 55
Overweging. 20.03 (S) Country Ti
me 21 02 (S) Nine o'clock Jazz 22 02
Goal. 23 02 (S) Met het oog op mor
gen VOO 00.02 (S)Dc Top 100 Aller
Tijden
HILVERSUM II
18 00 Nieuws PP 18 20 Uitz van
de CPN OVERH VOORL 18 30 De
Neder! Antillen VOO 20 00 Mono
O S.-NOS 21 40 De derde levensfa
se. 21.56 Ik heb u lief mijn Neder
lands RVU-NOS Politieke stromin
gen NOS 22 30 Nieuws 22 40 NOS-
CuJtuurmagazine. 23 55 Nieuws
HILVERSUM III
NOS. 18 04 De Avondspits 19 02
250ste Rock Rol) methode.
VPRO 20 03 Ook zo 20 30 Radio No-
me 22 02 De Radiola ImprovisaUc.
23 04 Het VPRO-Radiotheatcr
ZATERDAG 19 DECEMBER
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. VARA 7 03
(S) Hallo hier Hilversum. (8 06 Din
gen van de Dag 10 30 (S) Z 1 12 03
(S)Tussen Starten Finish 13 06 Pro-
menadeconccrt door het Prome
nadeorkest 15 02 (S) Wegens vakan
tie gesloten 15 02(S) Muz. uit Studio
I. 16.02 (S) De Speeldoos. 17.55 Me-
ded.
HILVERSUM II
TROS 7 00 Nieuws 7 10 Ochtend
gymn 7 20 Rollebolleradio 7 30
Nieuws 7 36 Aktua 8 00 Nieuws
8 11 Sport na sport 8 30 Nieuws 8 33
Toeraktua NOS 9 05Gymn voorde
vrouw 9 15 Voor blinden en slecht
zienden 925 Waterstanden 9.30
Nieuws TROS Bosboom Bekooy
(10 30 Nieuws 11 30 Nieuws 11.32
Artist, documentaire O S 11 56 De
derde levensfase. 12 12 Ik heb u lief
mijn Nederlands NOS 1226 Me
ded voor land- en tuinbouw 12 30
N W A 12 36 Aktua 13 00 Nieuws
13 11 Aktua Extra (1330 Nieuws)
14 00 Coulissen (14 30 Ni. I
15 00 Han en Alleman (15 30
Nieuws 16 30 Nieuws) 17 00 Aktua
Extra - Kamerbreed 17.38 Ak
tua.
HILVERSUM in
leder heel uur nieuws NCRV 7 02
Popfnsser 9 03 Gospel-Rock 10 03
Popstation. 11 03 Pop non stop
Zaterdag-SDort
H1LVER5UM IV
AVRO 7 00 Nieuws 7 02 (S) Ptai.o-
an I 00 Nieuws 8 05 (S) Op een klein
stationnetje. 9.00 (S) Passé-Partout
10 00 (S) Concerto Matiinale 11.45
(S) Liever de lucht in 13 00 Nieuws.
13.05 (S) Radio Kamer Orkest 14 05
(S) Kamermuziek 15 00 (Si Volks
muziek van Indianen (1)15 15 (S)
Opera met *n rekwisiet (2) 16 00
(S) Klassiek met Caroline.
met kadobormen
bijvoorbeeld..
maar ook met vele kado-tips. Want met ruim 50 speciaalzaken
onder een dak, biedt winkelcentrum Winkelhof 1001 kado-ideeen
Vanzelfsprekend dat de keuze ook wel
te groot kan zijn. Geef dan een Winkelhof
kadobon, voor een geschenk op maat.
Kadobonnen zijn verkrijgbaar bij j
de speciaalzaken die herkenbaar zijn
tinoi Avui Kaao-iaee
WINKET CFNTRT TM
WINKELHOF
~*~T .FTDERDORP
