Blijft de
bosneger
in verdom
hoekje?
"Ik zat net
aan je
te denken!'
CDA niet voor vrij
lating twee van Breda
rgrond
O]) weg naar een eisen identiteit
Ombudsman prof. Rang beëdigd
Laat eens wat van je
WOENSDAG 16 DECEMBER 1981
VARIA
F AGINA 13
Door
Annemiek Ruygrok
LEIDEN - Een paar dui
zend van hen bevinden
zich in Nederland. Bos
negers, een naam met
een bedenkelijke klank
vinden zijzelf. "Bosne
ger": dat staat voor
weggelopen slaaf, ban
diet.
Bosnegers zijn enige
eeuwen geleden uit
Afrika naar Suriname
overgebracht, waar zij
als slaven te werk wer
den gesteld. Een aantal
van hen kreeg op een
gegeven ogenblik de
kans weg te lopen en
verschuilde zich in de
bossen. Vandaar de
naam, een scheldnaam,
want officieel heten ze
Marrons.
Die Marrons hebben het
- mede door hun -geïso
leerde positie - niet ge
makkelijk in Suriname.
Een van hen, Eddy King, thans
woonachtig in Leiden,
schreef hierover een boekje:
"De bosneger op weg naar
een eigen identiteit".
In feite is de positie die de Mar
rons innemen te vergelijken
met die van de indianen in
bijvoorbeeld Noord-Ameri-
ka, die van hun oorspronke
lijke gebieden zijn verdreven,
omdat er voor de regering be
langrijke grondstoffen te vin
den waren.
Zo is het - vóór de staatsgreep
in Suriname - ook met de
Marrons gegaan. King
schrijft het in zijn boek: "Zij
moesten hun jachtgebieden,
kostgrondjes en dorpen ver
laten terwille van de stuw
dam die gebouwd werd in op
dracht van de overheid"(-).
De zogenaamde transmigra
tiedorpen, waar de bosnegers
wonen na evacuatie uil hun
eigen originele woongebie
den in verband met de bouw
van de stuwdam, dreigen
leeg te lopen".
Een van de oorzaken van die
leegloop is Paramaribo. De
grote stad, waar welvaart
heerst, is als in alle ontwikke
lingslanden de trekpleister,
die vooral jongeren aantrekt.
Eddy King: "Dorpsraden moeten beslissingen kunnen nemen in samenwerking
met de overheid".
Onleefbaar
De onleefbare situatie in de
transmigratiedorpen is een
reden temeer om de boel de
boel te laten: geen riolering,
geen elektriciteit, geen goede
medische verzorging en geen
onderwijs. De Marron voelt
zich kortom in de kou gezet.
King hierover: "De vroegere re
gering deed niets aan de Mar
rons. Ja, wanneer er weer
verkiezingen op komst wa
ren. Dan zag je ze wel. Dan
kwamen ze met mooie belof
ten. Maar zodra die verkiezin
gen waren afgelopen, zag je
ze nooit meer terug"
Volgens King is de huidige re
gering een betere weg inge
slagen. Er zijn nu contacten
met de dorpen gelegd, waar
uit enige voorzieningen
voortvloeien. Maar het is een
langzaam proces, dat pas
over enkele jaren positieve
resultaten zal opleveren.
Op het ogenblik is het in veel
dorpen van de Marrons nog
een deplorabele toestand.
King beschrijft: "Dat er nau
welijks meer water uit de kra
nen stroomt, het riolerings
systeem met de dag ernstiger
verstopt raakt en na elke tro
pische regenbui vrijwel het
gehele centrum van hun
woonplaats blank staat. Een
lichtbruin mengsel van afval
en regenwater, zodat ze opge
propt in krotten moeten zit
ten die officieus onbewoon
baar zijn verklaard".
Tradities
King ziet als mogelijke oplos
sing samenwerking tussen de
dorpshoofden en de over
heid. De dorpsraden moeten,
volgens hem, in samenwer
king met die overheid de
ruimte krijgen beslissingen
te nemen die de dorpen kun
nen redden van de onder
gang. Dat zal, erkent hij, vaak
ten koste gaan van de eigen
identiteit. Bepaalde culturele
uitingen, stoelend op eeuwe
noude tradities, zullen mis
schien gedeeltelijk verdwij
nen. Maar King constateert
dat er geen andere mogelijk
heid is.
De jonge Marrons, die in Para
maribo een beter bestaan
probeerden op te bouwen,
hebben het evenmin gemak
kelijk. De achterstand, die zij
door het vrijwel ontbreken
van onderwijs in hun dorpen
hebben opgelopen, valt moei
lijk in te halen. Vandaar dat
zij in Paramaribo moeilijk
aan werk komen en daar eens
te meer als derderangs bur
gers worden beschouwd en
behandeld. Ze leven in de ar
me wijken, waar, het in hun
dorpen, geen goede hygiëni
sche en sociale voorzienin
gen zijn.
Walhallah
Toen Suriname onafhanklijk
werd en de grote trek Surina-
mers naar Nederland op gang
kwam, was het dan ook niet
verwonderlijk dat zich onder
hen een groot aantal Marrons
bevond. Lukte het in Prama-
ribo niet. in het walhallah dat
Nederland leek, moet het
toch wel lukken, dachten ze.
Het tegendeel is waar. "Dub-
belgediscrimineerd" is de
veelgehoorde klacht van de
Marrons in Nederland. Want
alweer speelde de achter
stand in opleiding hun par
ten.
Enkelen van hen hebben zich
georganiseerd in een stich
ting: Dufuni, hetgeen onuit
puttelijke waterbron bete
kent. Dufuni houdt zich be
zig met onderwijsprojecten,
emancipatie en begeleiding
van de Marrons in Neder
land.
"Wij vertellen ze naar welke in
stanties ze het beste met hun
problemen kunnen toestap
pen. Wij doen er wat aan om
hun achterstand in kennis bij
te spijkeren", zegt Eddy
Vreede van Dufuni. De stich
ting is pas een jaar officieel
werkzaam, maar bestaat in
feite al jarenlang. Er worden
contacten onderhouden met
CRM en organisaties als de
stichting Landelijke Federa
tie Welzijn Surinamers. Vree-
de: "Het gaat erom samen te
werken met andere stichtin
gen die zich met de proble
men van Surinamers in Ne
derland bezighouden. Van
hen kunnen we leren. Via
hen kunnen we contacten
leggen met overheidsinstan
ties". Die contacten zijn er
onlangs geweest tijdens een
landelijke ontmoeting, waar
bij gedachten en ervaringen^
werden uitgewisseld. Het is
de bedoeling dat vanuit Ne
derland ook contacten naar
Suriname tot stand komen.
Opdat met de ervaring die
Dufuni in Nederland heeft
opgedaan, de problemen van
de Marrons in Suriname zelf
ook kunnen worden aange
pakt.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van ontwikkelingssa
menwerking is van mening
dat er op het ogenblik 'echt
wel wat gebeurt met de Mar
rons in Suriname". Volgens
hem bezoekt de centrale re
gering nu de dorpen met het
doel voorzieningen in de
vorm van elektriciteit, riole
ring en wegen te treffen. "De
bosneger trekt echt niet meer
aan het kortste eind en dat
past in het Nederlands beleid
om de armsten eerst aan de
bak te laten komen".
Mevrouw De Boois, kamerlid
voor de PvdA en deskundige
op het gebied van ontwikke
lingshulp aan Suriname, laat
een ander geluid horen: "Het
is heel moeilijk om een beleid
te voeren. Nederland heeft
geen enkele invloed op het
beleid van de Surinaamse re
gering. Die is autonoom. We
kunnen wel enige druk uitoe
fenen. Maar het staat Surina
me vrij om met het ontwikke
lingsgeld te doen, wat ze wil
len".
Indianen
Mevrouw De Boois ziet het pro
bleem van de Marrons, maar
ook dat van de indianen in
Suriname min of meer als
een wanhopige zaak: "Er zijn
geen middelen van bestaan
voor die mensen. Ze leven in
de regenwouden. En die zijn
per definitie onvruchtbaar
Het zal veel tijd, langdurig
onderzoek en ongelooflijke
investeringen kosten, om die
mensen wat betere middelen
van bestaan te geven. Vee
teelt en landbouw zijn heel
beperkt haalbaar, vanwege
de bodemgesteldheid".
Mevrouw De Boois vreest ook
dat, afgezien van deze projec
ten. initiatieven op bijvoor
beeld onderwijsgebied heel
moeilijk liggen: "Je kunt die
mensen wel onderwijs geven.
Maar wat moeten ze daarmee
in de nmboe1 Je kunt ze
hooguit leren lezen en ze dan
van boeken voorzien, waar
mee ze zich kunnen verma
ken".
Het probleem van de Marrons
is een zeer ingewikkeld pro
bleem, omdat ze weinig mid
delen van bestaan hebben.
Het geld dat de Surinaamse
regering erin zou kunnen
stoppen, komt nooit terug,
omdat de Marrons er nauwe
lijks iets tegenover kunnen
stellen. "Het gevaar bestaat
^lat het dan gesubsidieerde
leefgemeenschappen wor
den, waar de regering veel
geld instopt, maar dat er
nooit uitkomt. Daarbij komt
nog dat de Marrons en de in
dianen, omdat ze met zo wei
nigen zijn (enkele tienduizen
den - red.), als een te verwaar
lozen bevolkingsgroep wor
den beschouwd. Dus de nei
ging om wegen aan te leggen,
een betere gezondheidszorg
op te zetten, zal de kop in
worden gedrukt, omdat het
resultaat weinig betekent".
Mevrouw De Boois ziet voorlo
pig weinig perspectieven
voor deze minderheidsgroep
in Suriname. "Nederland
mag geen valse hoop wek
ken. want we kunnen erg
weinig doen. Verder is er ge
woon heel veel tijd nodig. De
prioriteiten van de Surinaam
se regering zullen al gauw in
en rond Paramaribo liggen,
daar gaat alles toch veel snel
ler'.
Initiatieven moeten volgens
haar van de Marrons zelf ko
men. "De mensen in het bin
nenland moeten bewuster
worden. Misschien dat er dan
sneller iets wordt gedaan".
De stichting Dufuni kan daar
bij helpen. Niet alleen door
de Marrons hier in Nederland
bewust te maken, maar voor
al dppr de aandacht vooral
richten op de Marrons in de
Surinaamse binnenlanden.
Misschien dat ze dan eens uit
het verdomhoekje komen,
waarin ze al vanaf begin acht
tiende eeuw zitten. Een pe
riode waarover een Suri
naams geschiedenisboekje m
I9ïl nog schreef: "De inval
van de Fransen had voor ons
land slechte gevolgen. Het
eerste gevolg was een grote
toename van het aantal Mar
rons!-). Doch zelfs de dood
straf kon niet beletten dat de
slaven hun vrijheid in de bos
sen gingen zoeken".
"De bosneger op weg naar een
eigen identtteit". Eddy King:
uitgeverij Labor Vincit. Lei
den.
Van vroeger tijden. B"; LR
Rahan; Drukkerij De Tijd,
Paramaribo.
DEN HAAG - De natuurbescher
ming heeft in Den Haag het laat
ste gevecht tegen de gasboringen
in natuurgebied op Ameland ver
loren: de Raad van State sprak
vanochtend uit dat de NAM mag
boren. Volgend jaar kan nu op de
omstreden locatie GLC op Oost-
Ameland de beitel de grond in.
Het heeft tien jaar geduurd alvo-
Raad van State:
gasboringen op
Ameland mag
rens de juridisch-bestuurlijke
strijd kon worden beslecht met
een uitspraak van de voorzitter
van de afdeling Rechtspraak van
de Raad van State, mr. J. van der
Hoeven.
Gistermiddag erkende mr. Karei
van der Zwiep in het gebouw van
de Raad van State namens de
Landelijke Vereniging tot Be
houd van de Waddenzee al dat de
strijd is verloren.
ALPHEN AAN DEN RIJN
- De CDA-fractie in de
Tweede Kamer zal geen
enkele actie ondernemen
om de "twee van Breda"
in vrijheid te doen stellen.
Dat is gisteren in het frac
tie-overleg besloten.
De uitlatingen van CDA'er Jan Ni
co Scholten in Bonn houden vol
gens het Tweede Kamerlid drs.
H. Eversdijk, die gisteravond in
Alphen sprak, geen nieuwe ge-
DEN HAAG (GPD) - De eerste na
tionale ombudsman, prof. J. F.
Rang, is gisteren door de voorzit
ter van de Tweede Kamer, dr D.
Dolman, beëdigd. De voormalige
hoogleraar in het arbeidsrecht
zal officieel l januari met zijn
functie beginnen. Zijn benoe
ming geldt voor zes jaar.
De commissie van de Tweede Ka
mer die zich met de zaken van de
ombudsman bezighoudt, heeft 's
middags gelijk een mondeling
overleg over de ombudsman ge
houden, waarbij enige vragen
werden gesteld aan minister Van
Thijn en staatssecretaris me
vrouw Stuiveling (beide binnen
landse zaken).
Het is volgens de staatssecretaris
niet de bedoeling dat het depar
tement binnenlandse zaken in ja
nuari een dependance" opent.
Zij benadrukte daarmee dc onaf-
zichtspunten in. "Scholten heeft
in 1972 al het standpunt ingeno
men dat de oorlogsmisdadigers
die nog in Breda vast zitten, moe
ten worden vrijgelaten en dat
standpunt heeft hij nog", aldus
Eversdijk.
Volgens dit kamerlid doet CDU-
leider Kohl ieder jaar "zo onge
veer tegen kerst" het verzoek dc
Duitsers vrij te laten. Jan Nico
Scholten heeft dat verzoek aan
gehoord en als delegatieleider
van een groep door het buiten
land toerende kamerleden heeft
hij dit verzoek van Kohl naar
hankelijkheid van de ombuds
man, waarover Stoffelen iPvdA)
en Van der Sande (CDA) zich be
zorgd maakten.
Verder zegde de bewindsvrouwe
toe dat er geen ministeriele cir
culaires zullen uitgaan waarin
het functioneren van de ombuds
man aan de orde komt, zonder
overleg met de ombudsman of in
geval van onenigheid met de ka
mercommissie.
Een ambtelijke commissie, waarin
gemeenten, provincies en om
budsman zijn vertegenwoordigd,
buigt zich momenteel over een
mogelijke uitbreiding ven hel
werkterrein van de ombudsman
In de wet is het terrein beperkt
tot de centrale overheid, maar de
Tweede Kamer heeft zich uitge
sproken voor een uitbreiding tot
de lagere overheden.
Het advies van deze commissie zal
buiten gebracht.
Daaraan heeft Scholten toege
voegd. dat - sprekend voor zich
zelf - ook hij vindt dat de "twee
van Breda" Aus der Funt<n .-n
Fischer moeten worden vrijgela
ten. De CDA-fractie zal echter
geen stappen in die richting bty
het kabinet ondernemen.
Rabbijn Soetendorp vindt dat de
twee oorlogsmisdadigers moeten
blijven waar ze zijn Hij zei dat
gistermorgen op het Eindhovcns
Protestants Lyceum, waar hij
sprak over oa discriminatie n
antisemitisme.
voor 1984 aan de Kamer worden
overhandigd, aldus de staatsse
cretaris.
Babypoppen
onschadelijk
HAARLEM (GPD) Er is geen
enkele reden om aan te ne
men dat babypoppen tot li
chamelijke klachten by kin
deren hebben geleid. Dat is
meegedeeld door de Haar
lemse Keuringsdienst van
Waren, die uitgebreid onder
zoek heeft gedaan naar deze
poppen en op grond daarvoor
tot de geruststellende uit
spraak kwam.
Uit het hele land kwamen de af
gelopen weck klachten dat
grote babypoppen, afkomstig
uit Spanje, tot astmatische
aandoeningen, allergie en
braken hadden geleid By de
politie en keuringsdiensten
zijn de afgelopen tijd veel
poppen ingeleverd In som
mige plaatsen werden kinde
ren in ziekenhuizen opgeno-
Navraag by een groot aantal
huisartsen door de keurings
dienst in Haarlem leverde
niets op. Merkwaardig was
ook dat over vyf verschillen
de merken van poppen
klachten waren binncngcko-
De samenstelling van het mate
riaal is in Haarlem nauwkeu
rig onderzocht, maar niets is
aangetoond dat schadclyk is
Poppen van een bepaald
merk waren wel sterk gepar
fumeerd Volgens adjunct di
recteur H. van der Velden
van de keuringsdienst kan
sprake zijn geweest van een
zogenaamd luierefïect.
Klachten kunnen ook optre
den als een kind lange tyd
met de huid op plastic ligt
waardoor huid ponen worden
afgesloten.
ADVERTENTIE
ptt telecommunicatie
Buiten je eigen regio bel ie 's avonds na zessen en in het weekend voor half geld.
"Noordzee niet
goed beschermd"
DEN HAAG (GPD) Er ontbreekt
nogal wat aan het milieubeheer
van de Noordzee met het oog op
de risico's van vooral olie- en gas
winning Het wordt tyd dat deze
zaak in nationaal en internatio
naal verband strenger wordt aan
gepakt Dat zegt de Werkgroep
Noordzee ter gelegenheid van de
verschying van haar bock
„Noordzee Energie", dat een in
ventarisatie van het gebeuren in
deze zee geeft.
