Steun aan Midden-Amerika Mediaeensuur neemt weer toe in Spanje Krijgen gematigde Palestijnen kans? Solidariteit dreigt weer met staking VS-minister Haig wil 'linkse interventieinperken Echtpaar Sacharov in ziekenhuis Oostenrijk kan opvang niet meer financieren ZATERDAG 5 DECEMBER 1981 BUITENLAND PAGINA 9 (Van onze correspondent) MADRID Naar schatting 20 000 mensen hebben gisteren in Ma drid en Barcelona gedemon streerd voor de vrijlating van de journalist Xavier Vinader en te gen de beperking van de vrijheid van meningsuiting. Vinader, een journalist zie zich de afgelopen jaren heeft gespecialiseerd in thema's van extreem-rechtse or ganisaties, werd vorige maand door een rechtbank in Madrid veroordeeld tot zeven jaar gevan genisstraf. Aanleiding vormde een tweetal artikelen, die Vina der in december 1979 gepubli ceerd had in het weekblad Inter- viu over de activiteiten van ex treem rechtse commando's in Baskenland. Kort daarna bracht de ETA twee leden van die com mando's die in de artikelen met name waren genoemd, om het le- In het vonnis oordeelde de rechter dat Vinader nalatig was geweest en het risico had moeten voor zien dat de ETA mogelijkerwijs een aanslag op de leden van ul tra-rechts zou kunnen uitvoeren op basis van de gegevens die in het artikel werden gepubliceerd. Demonstratie voor vrijlating journalist De veroordeling van Vinader. en met name de hoogte van de straf, veroorzaakte een storm van pro test in journalistieke en politieke kringen. Het vonnis werd alge meen geïnterpreteerd als een in timidatie jegens journalisten en als een aanzet tot zelfcensuur. Maar evengrote bezorgdheid wekte het feit dat de veroorde ling van Vinader niet een op zichzelf staande zaak is. Momen teel lopen er processen tegen meer dan vierhonderd journalis ten, vooral in verband met arti kelen over de rechterlijke macht, de politie of het Spaanse leger. Nog vorig^maand werd de direc teur van het Baskische blad Pun- ta y Hora veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf, om dat in zijn blad een kritisch arti kel verschenen was na het be zoek van koning Juan Carlos aan Baskenland over de koning. Topscorer' van het aantal pro cessen is de journalist Jose Luis Morales, tegen wie maar liefst ze sendertig processen lopen. De vervolging van journalisten op grote schaal is volgens ingewij den slechts een onderdeel van een veel bredere campagne, ge stimuleerd van overheidswege, om de vrijheid van meningsui ting in te perken. Van die cam pagne maakt onder andere deel uit de wisseling van de liberale directeur-generaal van de Spaan se staatsradio en -tv, Castedo, eind oktober, door de conserva tieve diplomaat Robles Piquer. Sinds Robles Piquer bij de radio en televisie de scepter zwaait, is een groot aantal functionarissen, die in het verleden direct betrok ken waren bij de censuur, weer in genade aangenomen. De infor matieve programma's hebben in de afgelopen weken duidelijk aan objectiviteit ingeboet, waar bij de oppositie nog amper aan bod komt. Volgens ingewijden richt het of fensief zich momenteel vooral te gen de liberale krant El Pais, een van de weinige volledig onafhan kelijke kranten. Eerder was al geprobeerd om de gezaghebben de directeur. Cebrian. te wippen via een lastercampagne die be taald zou worden door de Russi sche geheime dienst KGB. Toen die operatie mislukte, werd het offensief over een andere boeg gegooid. Sinds kort doet een duistere advo caat, die in het verleden een ver mogen vergaard heeft dank zij louche handeltjes met de ver moorde dictator van de voorma lige kolonie Equatoriaal-Guinea, Macias, verwoede pogingen om via het kopen van het stemrecht van de aandeelhouders, de con trole over El Pais te verwerven. Volgens welingelichte bronnen zou de advocaat daarbij hande len in opdracht van een aantal conservatieve politici, onder wie Osorio van de uiterst rechtse De mocratische Coalitie. CASTRIES (St. Lucia) (Reuter/UPI) - De Verenigde Staten hebben zich bereid verklaard de landen in Midden-Ame rika te helpen tegen buitenlandse interventie. Minister van buitenlandse zaken Haig nep de staten op het weste lijk halfrond op tot samenwerking bij het inperken van linkse interventie en hij stelde de desbetreffende landen handelsconcessies van Washington in het vooruitzicht. Haig deed dit in een rede voor de algemene vergadering van de Or ganisatie van Amerikaanse Sta ten (OAS), die te Castries op het eiland St. Lucia, een der boven windse eilanden ten zuiden van Martinique, bijeen is. De Ameri kaanse minister zei dat de landen van het westelijk halfrond reke ning moeten houden met het feit dat "Cuba en Nicaragua het be ginsel van niet-inmenging schen den". Turkije zou VS-basis overwegen Campagne Volgens hem voert Cuba met steun van de Sowjet-Unie een systema tische campagne om zich in toe nemende mate te bemoeien met de binnenlandse aangelegenhe den van zijn buren. Daarnaast was Nicaragua zijns inziens be zig de grootste militaire macht in de geschiedenis van Midden- Amerika op te bouwen. De leden van de OAS zouden moeten overleggen hoe zij de invoer van zware offensieve wapens zouden kunnen voorkomen en het aantal buitenlandse militaire adviseurs in alle landen van Midden-Ame- rika lot een redelijk peil kunnen beperken. Volgens Amerikaanse functiona rissen voert het linkse bewind in Nicaragua tanks in uit Oost-Eu ropa en oefenen zijn piloten in Bulgarije zich in het gebruik van Russische Mig-jachtvliegtuigen. ANKARA (UPI/DPA) - De Ameri kaanse minister van defensie Caspar Weinberger heeft giste ren in Ankara met leden van de Turkse regering gesproken over de Turkse defensicbehoeften. Volgens een lid van Weinbergers delegatie moet er nog veel ge daan worden om de Turkse strijdkrachten te moderniseren, al liet hij tevens doorschemeren dat Ankara geen omvangrijke stijging van de Amerikaanse hulp moet verwachten. Turkije hoopt op een verhoging van de Amerikaanse militaire en economiche hulp van 700 mil joen dollar in dit jaar tot 900 mil joen in 1983. Volgens kringen in Ankara staat Washington wel po sitiever tegenover de Turkse ver langens sinds het buurland Grie kenland een socialistische rege ring heeft gekregen die nieuwe onderhandelingen wil openen over de Amerikaanse bases is Griekenland. Turkije zou een mogelijk alternatief voor die ba ses kunnen bieden, temeer om dat Athene ook terugtrekking uit de NAVO overweegt. Westduitse terrorist tot levenslang veroordeeld DUSSELDORF (DPA) - De Duitse terrorist Stefan Wisniewski is vrijdag in Düsseldorf tot levens lang veroordeeld. De 28-jarige beklaagde was schuldig bevon den aan medeplichtigheid aan moord in vijf gevalen, ontvoe ring met gijzeling, afpersing, roof, bedreiging met geweld en lidmaatschap van een terroristi sche organisatie. Wisniewski werd meteen na het uitspreken van het vonnis weg gevoerd omdat hij de rechter schreeuwend had onderbroken met de woorden "het oordeel van de heersende klasse interesseert ons niet". Ongeveer dertig mede standers begonnen ook te schreeuwen. De rechtbank heeft vastgesteld dat Wisniewski bij de ontvoering van en moord op de voorzitter van de werkgeversbond, Hans- Martin Schleyer, en de moord op vier van diens beschermers, een bepaalde "vast omlijnde rol" heeft vervuld. Of hijzelf heeft ge schoten ofwel de bus waarmee Schleyer was ontvoerd heeft be stuurd, is niet met zekerheid vast te stellen. Cuba zou in Nicaragua ongeveer 1.500 militaire adviseurs hebben. Voorts zouden 5.000 linkse gue- rillastrijders in El Salvador wa pens en andere steun uit Oost- Europa ontvangen. Plannen "President Reagan heeft duidelijk gemaakt dat wij geen plannen hebben om gevechtstroepen naar Midden-Amerika te sturen. Wij zullen echter de nodige extra economische en militaire hulp verschaffen", aldus Haig. Naar hij zei, vrezen de landen in dit ge bied een kostbare wapenwed loop die ten koste van de econo mische ontwikkeling en de so ciale vooruitgang zou gaan. De Amerikaanse minister deelde mee dat president Reagan aan plannen werkt om de landen in het Caribisch gebied een betere toegang tot de Amerikaanse markten te geven. Dit pakket, dat begin volgend jaar aan het congres zou moeten worden voorgelegd, zou wellicht een een zijdige vrijhandelsregeling in houden, een maatregel die Was hington tot dusver voor geen en kel gebied heeft getroffen. Vol gens Haig wil men ook de parti culiere beleggingen in landen in het Caribisch gebied stimuleren. Voorts beloofde hij financiële steun van de V.S. bij acute liqui diteitsproblemen en hulp bij het streven om de economieën flexi beler en gevarieerder te maken. (Van correspondent) WENEN - De Poolse onafhankelij ke vakcentrale Solidariteit heeft de Poolse regering en het Poolse parlement vrijdag een ultimatum gesteld. Als het parlement tij dens de eerstkomende zitting volgende week vrijdag de bijzon dere wet aanneemt die de rege ring een vrijwel onbeperkte macht zou geven, zal dat worden gevolgd door een landelijke pro teststaking van 24 uur. Mocht de regering op basis van de bijzon dere wetgeving tot maatregelen overgaan, dan zal de vakcentrale een algemene staking van onbe perkte duur uitroepen. De maatregelen die de regering volgens de nieuwe wet kan uit- Dagelijks 150 vluchtelingen GENEVE (Reuter/ANP) - Oosten rijk kampt met financiële proble men bij het verzorgen van de vluchtelingen die in groten geta le vanuit Oost-Europa het land binnenstromen. Eind november was hun aantal gestegen tot 31.400. De meesten van hen zijn Polen. Gemiddeld arriveren per dag meer dan 150 mensen in Oos tenrijk die om tijdelijk asiel ko men vragen. De meesten willen zich later vestigen in landen als Canada, de Verenigde Staten en Australië. De verzorging van de vluchtelin gen komt Oostenrijk echter op miljoenen guldens te staan. Dit jaar zal die hulp meer dan 86 mil joen gulden kosten. Het Intergouvernementele comitë voor Europese Migratie (ICEM), dat in Geneve zetelt, maakte vrij dag bekend dat Oostenrijk zich met dit probleem tot het comité heeft gewend. Het land liet we ten dat het niet onbeperkt kan blijven functioneren als opvang- haven voor vluchtelingen zonder dat anderelanden financieel bij springen. Het ICEM doet dan ook een beroep op zijn dertig lid staten om Oostenrijk niet in de kou te laten staan. Het ICEM is in 1951 gesticht om vluchtelingen en migranten te helpen bij het zoeken naar een nieuwe woonplaats. Sinds zijn oprichting heeft het ICEM onge veer drie miljoen mensen gehol pen. vaardigen, kunnen onder meer een verbod tot staking inhouden en een verbod tot het houden van openbare vergaderingen of bijeenkomsten behalve kerk diensten, en ook zou de regering het recht om te reizen kunnen beperken. Om de dreigende confrontatie wat af te zwakken, heeft de Poolse re gering Solidariteit zendtijd aan geboden om de standpunten van de vakcentrale ten aanzien van de problemen in Polen weer te geven. De Poolse minister-presi dent en partijsecretaris generaal Jaruzelski waarschuwde echter tegen de pogingen van de vak centrale hogere partijfunctiona rissen uit de fabrieken te verdrij ven. Inmiddels is in Tsjechoslowakije de lijst van artikelen die niet mo gen worden geexporteerd, be langrijk uitgebreid. Daarmee is ook het laatste sprankje hoop van vele Polen verdwenen die hebben geprobeerd hun kerstin kopen in het buurland te doen. Het Tsjechoslowaakse partijor gaan Rude Pravo heeft tegelij kertijd een felle aanval gedaan op de rol die de rooms-katholie- kc kerk in Polen heeft gespeeld bij de hervormingen. Spijsolie: dode MADRID (AFP) Een 47-jarige vrouw is gisteren in Madrid overleden aan de gevolgen van het gebruiken van met raapolie vervnehgde cpijaohe Dit is uit of ficiële bron vernomen In tOtMl zijn er, sinds in mei van dit jaar het eerste slachtoffer viel. 214 mensen overleden door giftige spijsolie In ziekenhuizen in Spanje liggen 549 mensen met vergiftigingsverschijnselen MOSKOU UPI- De Russische dissidente natuurkundige Andrei Sacharov, die sinds 22 november in hongersta king is, is in het ziekenhuis opgenomen, zo heeft het Sow- jet-regeringsblad 'Iswestia' gisteren bekendgemaakt. Ook zijn vrouw Yelena Bonner is daar naartoe overgebracht. "Uit voorzorg krijgen zij een medische verzorging om hen tegen mogelijke complicaties ten aanzien van hun gezond heid te beschermen", aldus de krant. Sacharov en zijn vrouw zijn met de actie begonnen uit protest tegen de weigering van de Russische autoriteiten hun schoondochter Lisa Ale- xejeva een uitreisvisum voor de Verenigde Staten te ver strekken. Tot nu toe zwegen de Sowjet-autonteiten in alle talen over de hongerstaking totdat vrijdag eerst Radio Moskou er w nogal schampe re bewoordingen op reageer de, gevolgd door 'Iswestia' De archieffoto toont het echt paar Sacharov in hun wo ning in Moskou, voordat de Nobelprijswinnaar naar el ders in de Sowjet-Unie werd verbannen Regenval Rio eist vele slachtoffers RIO DE JANEIRO (AFP DPA/ Reuter) - Zware regenval in Rio de Janeiro en omgeving heeft de afgelopen dagen aan zeker ze ventig mensen het leven gekost Enkele duizenden mensen zun dakloos na de overstromingen en aardverschuivingen die het ge volg waren van de zware regens. Het zwaarst getrofTen is het berg gebied van Petropolis. Een woordvoerder van de politie zei gisteren dat de omvang van de ramp nog niet is te overzien Ge vreesd wordt dat het aantal slachtoffers nog zal toenemen Er viel in 24 uur vijftig procent van de regen die normaal is voor de hele maand december. Onderstaand artikel is geschreven door Kees Hulsman, doctoraal student niet-westers»sociologie aan de Leidse Universiteit Hulsman is in dit kader betrokken bij tal van werkzaamheden die met het Midden-Oosten verband houden t Hij is tevens voorzitter van de werkgroep Midden-Oosten, één van de organisaties die op de westelijke Jordaanoever het bezoek van burgemeester Shaka'a aan Nederland voorbereidden Enige tijd geleden werd burge- mester Shaka'a van Nabloes (de grootste stad van de be zette westelijke Jordaanoe ver) uitgenodigd door CDA, PvdA. D'66, PPR. PSP. CDJA. JOVD en NOVIB om naar Nederland te komen. Een dag voor de vastgestelde datum van vertrek kreeg ik een telegram van de burge meester. waarin hu liet weten van de Israëlische autoritei ten nog geen uitreisvisum te hebben gekregen. In de Tweede Kamer werden daar op door de partijen die hem hadden uitgenodigd èn de WD vragen gesteld. Enkele dagen voordat het uit reisvisum was geweigerd werd prof Milson als burger lijk gouverneur van de weste lijke Jordaanoever geïnstal leerd. De vraag doet zich voor of deze installatie iets heeft te maken met de gebeurtenis sen rond burgemeester Sha ka'a. De Israëli's hebben sinds kort een civiel gouverneur op de plaats gezet van de militaire bestuurder Volgens hen ge beurt dit in het kader van de uitvoering van de akkoorden van Camp David. Het militai re bestuur moet plaatsmaken voor een burger bestuur Het is - volgens Israël de bedoe ling dat er uiteindelijk in de Arabische bevolkingscentra geen militairen meer zullen zijn Van Palestijnse zude is echter een ander verhaal te beluiste ren. Zij vrezen dat de installa tie van Milson als gouverneur een stap op weg naar volledi ge inlijving door Israël is. Israel geeft voor deze vrees ook wel aanleiding door gewoon door te gaan met haar neder zettingenpolitiek. Prof. Milson is een groot ken ner van de westelijke Jor daanoever en de Arabische wereld. Hij wil dat de Pale stijnen in het kader van het autonomie-overleg in de be sprekingen over de toekomst van de westelijke Jordaanoe ver worden betrokken. Maar de Palestunen van de weste lijke Jordaanoever hebben herhaaldelijk laten weten niets in de autonomieplan- nen van Israel en Egypte te zien. Zij zien ook niets in de Egyptische visie op de plan nen. een visie die een onaf hankelijke Palestijnse staat niet uitsluit Enkele dagen geleden liet burgemeester Shaka'a in een telefoonge sprek weten dat hij kort na de sluiting van de Camp David- akkoorden niet tégen deze akkoorden was. Spoedig ver anderde de burgemeester echter van mening toen bleek dat de Israëlische politiek met betrekking tot de weste lijke Jordaanoever niet was veranderd, terwijl Egypte nauwelijks verzet bood tegen die Israëlische politiek. Eveneens geldt, volgens Sha ka'a, als bezwaar tegen het Camp David-akkoord dat hierin de PLO niet wordt ge noemd. De PLO dient bij de onderhandelingen te worden betrokken, is zijn mening. Zolang deze bezwaren niet worden weggenomen, is het akkoord onaanvaardbaar voor Shaka'a en andere bur gemeesters op de westeluke Jordaanoever. Patronage Milson vraagt zich af hoe het komt dat men op de westelij ke Jordaanoever niets wenst te ondernemen zonder in stemming van de PLO. Voor 1967 toen het gebied in Jor daanse handen was. werd de lokale politiek bepaald door een zogenaamd patronage systeem. De Jordanièrs zorgden ervoor dat diegenen die trouw wa ren aan koning Hoessein goe de aanstellingen kregen, toe gang hadden tot het hof en economische voordelen had den In de eerste jaren van do Israë lische bezetting hielden de Israeli's totaal geen rekening met het Jordaanse systeem Integendeel. z*j kweekten juist een anti-Jordaanse sfeer om zo de Jordaanse claim op het gebied te verzwakken. In de meeste gevallen gingen echter anti-Jordaanse en an ti Israëlische gevoelens hand in hand. Tot voor kort schon ken de Israëli's hier weinig aandacht aan omdat zij meenden dat een materiele vooruitgang op de westelijke Jordaanoever de gematigde krachten in het gebied bou steunen. Een grotere materie- Ie vooruitgang betekende overigens ook een grotere af hankelijkheid van Israel. In 1972 hadden burgemeester- verkiezingen plaats In alle plaatsen met uitzondering van Ramallah wonnen Jor daans gezinde burgemees Twee jaar later moest Jordanië haar claim op het gebied op geven ten gunste van de PLO (tudens de conferentie in Ra bat). Volgens prof Milson was dit een van de belang rijkste redenen waarom in 1976 in vrijwel alle plaatsen burgemeesters de verkiezin gen wonnen die stelden dat de PLO als vertegenwoordi ger van het Palestijnse volk moest worden erkend. Onder hen bevond zich ook burge meester Shaka'a. Na het sluiten van de Camp Da- vid-akkoorden wist de PLO 150 miljoen dollar bijeen te garen voor vreedzame projec ten op de westelijke Jordaan oever. Ook Nabloes profiteer de hiervan Milson vindt dat dit past in het oude patrona ge-systeem Geld geven aan degenen die trouw zun. Bijna tegelijkertud werden op de westelijke Jordaanoever moorden gepleegd. Zo wer den Abd Al Nur Janho (1978) en sjeik Hashem Khuzandar (1979) vermoord, omdat zu Camp David steunden. De PLO eiste de verantwoorde lijkheid voor de moorden op. Volgens kolonel Zadok Kara- jim, de woordvoerder van de toenmalige militaire gouver neur, mag niet worden uitge sloten dat ook de aanslag op burgemeester Shaka'a het werk van de PLO was. Dit omdat de burgemeester kort tevoren grote onenigheid had met een lid van de PLO Anti-PLO Prof Milson nu wil het moge- lyk maken voor gematigde plaatselijke Palestijnse lei ders om met de Israeli's te onderhandelen. Om dit te be reiken dient een politieke campagne tegen de aanwe zigheid van de PLO op de westelijke Jordaanoever te worden gevoerd. Volgens Milsons opvattingen zouden Europa en de VS Israel hierin moeten steunen door geen verdere toezeggingen van Is raël te verlangen met betrek king tot de PLO Milson lukt de campagne tegen de PLO (-invloed) met harde hand te voeren. De militairen zijn (nog niet) uit het straatbeeld verdwenen. De universiteit van Bir Zeit moet tot 4 janua ri gesloten blijven, burge meester Shaka'a mocht niet naar Nederland komen. Deze maatregelen hebben zeker iets met de rellen van vorige week op de westeluke Jor daanoever te maken Met de Israeli's ben ik van me ning dat de gematigde krach ten onder de Palestijnen die nen te worden gesteund. Maar wie is gematigd0 Voor prof. Milson en Israël zu die Palestgnen gematigd die be reid zijn het Israëlische auto- nomieplan te aanvaarden. Voor mij zijn die Palestijnen gematigd die bereid zun de staat Israël te accepteren. Burgemeester Shaka'a is zo'n Palestijn Hij BCOMlHfl I rael, maar is tegen de Israëli sche autonomicplannen. om dat hu een Palestunse staat op de westelijke Jordaanoe ver wil. Het Israëlische mi nisterie van defensie liet in reactie op o.a. de Nederland se Kamervragen weten dat de burgemeester het land niet mag verlaten omdat hu zich bu eerdere gelegenheden te gen Israël zou hebben uitge laten. In dit kader zou het wenselijk zijn geweest, wan neer het ministerie zich wat duidelijker zou hebben uitge sproken. Want betekent het dat iemand tegen Israel is. wanneer hu een tegenstander is van de autonomicplannen? Het lijkt erop dat Shaka'a nu wordt gestraft voor zijn anti- Camp David opstelling Ter wijl Israel toch waardering zou moeten opbrengen voor /nn ri-K-ht i'. I.ir uil- pr.i.ik dat hu van mening is dat Is rael recht van bestaan heeft Een vérgaande uitspraak voor een Palestun in bezet gebied, gezien ook dc hierbo ven omschreven omstandig heden Het zou onverstandig zijn wan neer Europa het advies van prof Milson om geen conces sies aan Israël te doen zou op volgen Daar waar dc men senrechten worden geschon den dient Eufopa mijns in ziens te reageren, zij het met enige voorzichtigheid KEES HULSMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 9