Brandende liefde:
uitgebalanceerd
Mik in de weekbladen
Boeiende beschrijving van rijk violistenleven
boeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken
Nieuwe roman van Jan Wolkers
Portret van een kunstenaar: Herman Krebbers
KISEVIERS
PAGINA 12
DONDERDAG 3 DECEMBER 1981
lan Wolkers en de
literaire kritiek. Aan dat on-,
derwerp zou de VPRO eens
een uitzending van het nieu
we programma De Letteren
moeten wijden. Dat wordt
vuurwerk. Want als er één
schrijver is in Nederland die
op gespannen voet staat met
de heren recensenten dan is
hy het wel. Cyaankali moeten
ze krijgen, riep hij al eens
wraakzuchtig. "Hoewel-
muizen geef je geen cyaan
kali".
De critici verwijten Wolkers op
hun beurt ook het een en an
der. Veelgehoord is de vol
gende klacht. Wolkers
schrijft tegenwoordig met de
hark, omdat hij te arrogant is
geworden. Vroeger, toen hij
nog niet zoveel pretenties
had was zyn recht-toe-rech-
t-aan proza goed, maar nu is
het een truc geworden, die hij
op schaamteloze wijze ex
ploiteert.
Zou het echt zo zijn? Het valt
inderdaad niet te betwisten
dat Wolkers in zijn nieuwste
boek, Brandende liefde, af en
toe een taal hanteert, die net
iets te ronkend is. Of laten we
zeggen: net iets te gespierd.
Maar het grappige is nu juist
dat dit bij Wolkers helemaal
niet storend is.
Veel mensen zullen dit boek in
één adem uitlezen; precies
zoals dat het geval was bij de
andere boeken van Wolkers.
Zeker, hij maakt gebruik van
cliché's, zijn symboliek ligt
soms teveel voor de hand.
maar - en dat is natuurlijk
belangrijk - zijn taal laat aan
duidelijkheid niets te wensen
Brandende liefde, speelt zich
voornamelijk af in een groot
huis aan de Amsterdamse
Sarphatistraat. De hoofdbe
woners zijn mademoiselle
Bonnema en haar hoogbe
jaarde vader, een gepensio
neerde chirurg, die bij elke
tree die hij breekbaar om-
hoogklautert een scheet in
een andere toonaard laat. De
eerste verdieping is onder
verhuurd aan het echtpaar
Laman. Hij is violist bij het
Concertgebouworkest en zij,
tien jaar jonger, is voorname
lijk mooi naast haar man.
De ik-figuur komt regelmatig
op bezoek bij mademoiselle
Bonnema. omdat hij evenals
een aantal andere studenten
van de Academie van Beel
dende Kunsten Franse les
van haar krijgt. Makkelijk is
ze niet, deze oude, tang, die
niet met zich laat sollen en al
van zedenverwildering
spreekt als de geslachtsdaad
in een boek normaal wordt
aangeduid. En de oploskoffie
die ze maakt is nauwelijks te
onderscheiden van melk, zo
weinig gevriesdroogde kor
rels gooit ze in de beker.
Dat dit pand zo'n grote aan
trekkingskracht op de stu
denten van de academie uit
oefent komt door Anna La-
man. PuurTitiaan is ze, vindt
de ik-figuur en als hij haar de
trap op ziet gaan kan hy zich
niet meer inhouden: hij pakt
haar schoentje. Later op haar
kamer zal hij verklaren dat
zijn daad een symbolische
handeling was, gekanaliseer
de passie.
Bedscenes zijn evenwel niet
het gevolg, zoals iedereen na
tuurlijk had verwacht. Nee,
hun verhouding blijft juist
onder stroom staan, omdat
het zover niet komt. Schilde
ren, dat mag hij haar na enig
aandringen wel. Ondertussen
woont hij ook in het pand,
omdat mademoiselle Bonne
ma hem heeft gevraagd voor
haar vader te zorgen.
Die vader, steeds verder aftake
lend, en Anna, wiens buik
steeds verder bolt in verband
met zwangerschap, fascine
ren hem. En hij besluit een
schilderij te maken waarop
Anna aan het bed staat van
de oude man. Suzanne en de
grijsaard zal het doek heteh,
waarop dood en leven zijn ge-
sym.bpliseerd. Als het schil
derij klaar is lopen de gebeur
tenissen in elkaar over: de
oude chirurg sterft werkelijk
en Anna Laman krijgt in de
kamer van de ik-figuur een
kind.
Hierna vertrekt hij naar Parijs,
om daar zijn opleiding te ver
volmaken. Pas tien jaar later
krijgt hij weer contact met
zijn verleden. Hij ontvangt
een rouwkaart. Mademoiselle
Bonnema is gestorven en hy
heeft de sneeuwwitte kan,
die hij altijd al zo graag had
willen hebben, geerfd. (Met
deze gebeurtenis begint het
boek, dat dus grotendeels
een flash back is.) Bij de be
grafenis ontmoet hij Anna,
inmiddels gescheiden, weer.
Met haar vertrekt hij. Een
open einde. Want dat ze 's
avonds samen gaan eten we
ten we, maar daarna?
Figuurzagen
Evenals de verhouding tussen
de ik-figuur en mademoiselle
Bonnema is die tussen hem
de oude man prachtig be
schreven. De laatste is op een
kinderlijke! manier zeer arg
wanend. Een citaat om dat te
illustreren. Ter verduidelij
king: op de kamer van de ou
de man loopt een kakkerlak
die hij graag even wil zien.
"Daar gaat het aardige diertje",
zei ik kinderlijk. "U ziet wel,
we kunnen het best gezellig
hebben samen. Ik kan u hel
pen met figuurzagen".
"Daar breng je niets van te
recht, jongmens. Dat is preci
siewerk".
"Ik kan uitvoeren wat u zegt".
"Je blijft overal van af. Overal!"
Het ligt voor de hand om de be
schrijving van de vriend van
de ik-figuur, de Van Gogh
Baard, karikaturaal te noe
men. Al brallend kloddert hij
als een bezetene het ene doek
na het andere vol. Later, als
Jan Wolkers
de twee kunststudenten el
kaar weer ontmoeten aan het
graf van mademoiselle Bon
nema, blijkt de woesteling te
zijn getransformeerd tot een
gladde jongen, die goed in de
slappe was zit dank zij zijn
geklodder.
De Vén Gogh Baard is minder
uitgewerkt dan de ik-figuur,
ja, maar Wolkers heeft hem
natuurlijk niet voor niets ten
tonele gevoerd. Tegenover de
ik-figuur, die rustig stillevens
schildert en zich niet bekom
mert om moderne stromin
gen, wilde hij waarschijnlijk
iemand zetten die op een heel
andere manier werkt. Op die
wijze voorkomend dat de
weegschaal naar een bepaal
de kant doorslaat.
Het is de vraag of je er conclu
sies uit mag trekken, maar
onomstotelijk staat vast dat
Jan Wolkers in zijn twee laat
ste boeken op een andere ma
nier is gaan schrijven over
dood en seksualiteit. Je hoeft
er alleen een boek als Turks
Fruit maar op na te slaan om
de verschillen te zien. In dat
boek is de dood angstaarya-
gend en de sexscenes zijn on
stuimig. Paul Verhoeven
maakte daar dankbaar ge
bruik van bij het maken van
zijn film op basis van het
boek, zoals de bioscoopbe
zoeker zich nog wel zal weten
te herinneren. Nu schrijft
Wolkers veel ingetogener
over die zaken. Zoals gezegd:
bedscenes komen niet voor
in Brandende Liefde. Maar
opgepast, dit impliceert niet
dat in het boek geen sex voor
komt.
Door zich in te houden wordt
de spanning die Wolkers op
roept des te groter. Waarom
Wolkers anders is gaan
schrijven? Uitgekeken op
zijn vroegere stijl wellicht.
Ook een dagje ouder gewor
den. Je kunt het allemaal met
evenveel recht beweren en
dus heeft het weinig zin om je
te verliezen in speculaties.
Bovendien moet je oppassen
met kwalificaties als de Nieu
we Wolkers. Laten de litera-
tuutwetenschappers - ma^r
uitmaken of Wolkers een ge
heel andere weg is ingesla
gen. WIM BRANDS
Ik ben niet zo gelovig,
maar ik geloof dat deze
beslissing van hoger
hand is gekomen. Dat
ik die niet zelf hoefde te
nemen was, hoe
vreemd dat in mijn po
sitie ook moge klinken,
een opluchting, een be
vrijding. Ik dacht: nou,
dat hoef ik niet meer te
beslissen als ik zestig of
vijfenzestig ben. IV heb
voor mezelf altijd een
bepaalde prognose ge
had wat ik ook niet
helemaal juist vind, dat
merk ik nu wel - maar
ik heb altijd gezegd:
'Als ik zestig of
drieëenzestig ben, wil
ik er mee ophouden'. Ik
was zevenenvijftig. Het
is een paar jaar eerder
gekomen...
Eerlijke taal van Herman Kreb
bers, die zijn carrière als vio
list na een ongeval met een
zeilboot op het IJsselmecr
twee jaar geleden beëindigd
wist. Een schitterende carriè
re, die zevenveertig jaar heeft
geduurd. Herman Krebbers
vertelt er uitvoerig over in
een door Tony van Verre sa
mengesteld boek, dat bij
Meulenhoff is verschenen in
de serie 'Portret van een kun
stenaar'. De serie betreft een
reeks biografieën en mono
grafieën, waarvan dejinhoud
is gebaseerd op interviews
met de betrokken kunste
naars. In deze serie versche
nen tevens 'Willem Sand-
berg' en 'Josepha Mendels'.
Het portret van Herman Kreb
bers is een buitengewoon
boeiende beschrijving van
een rijk violistenleven. Kreb
bers, die samen met Theo
Olof - 'Ik vond dat Olof beter
speelde en ik geloof dat hij
dacht dat ik meer talent had'
- jarenlang San de top van
het Nederlandse solistendom
heeft gestaan, brengt gede
tailleerd, verslag uit van het
hém overkomen ongeVal,
doet vervolgens uitvoerig uit
de doeken wat wijlen Oskar
Back als leermeester voor
hem heeft betekent, vertelt
vlot over zijn ervaringen als
solist en als concertmeester,
stelt de hebbelijkheden en
onhebbelijkheden van som
mige dirigenten - Lorin
Maazel bijvoorbeeld wordt
als 'moeilijk' omschreven -
aan de orde en geeft zijn visie
op kwesties als modernise
ring van het repertoire en de
mocratisering in het orkest,
herman Krebbers geeft ook
zijn mening over het publiek,
waarvan volgens hem een
deel de concertzaal bezoekt
uitsluitend om gezien te wor
den. Hij vindt overigens wel,
dat wanneer een orkest in rok
speelt het publiek zich daar
een beetje bij aan moet pas
sen. 'Niet in smoking, de da-
'mes niet in het lang, maar het
moet wel enigszins in ver
houding tot elkaar staan'. En
over applaus: 'Het publiek
applaudisseert; soms uit be
leefdheid, soms uit overma
tig enthousiasme. Men is snel
beinvloed. Bijvoorbeeld door
een grote naam, door een lo
vende kritiek, zelfs door de
kwaliteit van het instrument
dat de solist bespeelt'. Her
man Krebbers doet trouwens
nog een opmerkelijke uit-
spraak over applaus: 'Het
staan applaudiseren als ui
ting van respect of dankbaar
heid is zo algemeen gewor
den in onze concertzalen dat
er geen enkel onderscheid
meer is - dat is jammer'.
Krebbers gaat ook in op de mu
Herman Krebbers
ziekkritiek, die naar zijn me
ning in ons land een belang
rijke plaats inneemt. 'Het is
belangrijk dat er over je ge
schreven wordt. Er is niet één
kunstenaar die zich niets aan
trekt van een slechte kritiek'.
De ideale criticus is volgens
de voormalige concertmees
ter van het Concertgebouw
orkest iemand die primair de
partituur kent, zich daarin
verdiept en daarnaast een in
strument bespeelt. 'Het vak
van muziekkritiek is een vak
op zichzelf, niet een leuke bij
verdienste voor een muziek
onderwijzer die bevriend is
met de uitgever van de plaat
selijke ochtendkrant'. Kreb
bers laat verder nog weten,
dat ér bij CRM plannen be
staan om muziekkritiek bij
de conservatoria als vak in te
Herman Krebbers gaat boven
dien openhartig in op de fru
straties die men in menig
groot orkest aantreft, maar
hij geeft tegelijkertijd deze
mening: 'Een harmonieus sa
mengaan van dirigent, con
certmeester en orkestleden,
een werkwyze die niet geba
seerd is op jaloezie, daar ge
loof ik in. Het orkest als een
fantastisch geheel, met maar
één gezamenlijk belang: zo
goed mogelijk muziek ma
ken'.
Interessant om te lezen is ook
het boek over Willem Sand-
berg, dat de kunsthistorica
Ank Leeuw-Marcar heeft sa
mengesteld. uit de teksten
van een door de VARA uitge
zonden serie radio-inter
views, dit jaar aangevuld met
nieuw materiaal. Willem
Sandberg: de destijds zo
veelbesproken directeur van
het Stedelijk Museum in Arri-
sterdam, de grote stimulator
van moderne kunst, die er
niet tegenopzag om op hoge
leeftijd een benoeming in Je
ruzalem te aanvaarden. Een
bijzondere persoonlijkheid in
het roerige wereldje van de
beeldende kunsten, een 'ge
boren' vegetariër, die zich als
jongeman aansloot bij de
Mazdaznan-beweging(een
beweging op natuurgenees
kundige basis met een reli
gieuze achtergrond'), een ty
pografisch ontwerper met
een veelomvattende visie op
de kunst van deze eeuw. De
hoofdstukken in dit boek be
lichten steeds een ander facet
van Sandbergs visie op de
moderne kunst en samenle
ving. Ook komen zijn ge
ruchtmakende tentoonstel
lingen als Cobra, Bewogen
Beweging en het Dynamisch
Labyrinth aan de orde. En
evenals Herman Krebbers
geeft hij ook zijn mening over
de kunstkritiek, waarvan hy
vindt, dat die de kunst eerder
zou moeten benaderen met
een vraag - 'waartoe kan dit
leiden, wat beeldt dit uit over
de richting die we opgaan?' -
dan met een oordeel. Een an
der hoofdstuk gaat over de
taak van de museumdirec
teur, waarover Sandberg ook
zo het n en ander te vertel
len heeft.
In het derde boek van de serie
kunstenaarsportretten ont
moet Max Nord de bejaarde
maar nog zeer vitale Josepha
Mendels, een sinds 1936 in
Parijs wonende schrijfster,
die op 72-jarige leeftijd als to
neelspeelster debuteerde en
enkele weken geleden nog de
kans kreeg haar eigenzinnige
visie op het leven inliet tele
visieprogramma van Sonja
Barend te ventileren. Dit ge
schreven portret, dat evenals
de andere boeken in deze se
rie met vele foto's is geillu-
streerd, gaat in op haar werk,
haar leven en haar opvattin
gen. Behalve een bibliografie
zijn er ook brieven, manus
cripten en kritiekën in afge
drukt. Heel apartdit vrou
wenleven.
Kunstenaarsportretten van
Herman Krebbers (f29,50),
Willem Sandberg (f32,50) en
Josepha Mendels (f27.50),
verschenen bij Meulenhof in
Amsterdam.
PI ETER C. ROSIER
MACA7INF
In Elseviers Magazine werpen Sig.
Wolf. Hans Pot. Eddy Schekman
en Onno Rcitsma zich op de hy
potheek-ellende: na de euforie
van de late jaren '70. waarin hui
zen over de toonbank vlogen als
warme broodjes tegen steeds ho
gere prijzen, het diepe dal van de
jaren '80. Zij komen eendrachtig
tot de conclusie dat 'het grote
stuwmeer bam financierings
moeilijkheden nog moet door
breken'.
De cijfers leren nu al dat het aantal
verkopen bij executie aanzien-
lyk is gestegen in vergelijking
met vorig jaar. De RPS spreekt
zelfs van een riiime verdubbe
ling: van 37 panden in de eerste
tien maanden van 1980 naar 80 in
dezelfde periode dit jaar. En als
straks alle hypotheken van vier
jaar geleden- 1977 geldt als top
jaar van de huizenhandel - wor
den vernieuwd, zal de ellende he
lemaal niet meer te overzien zijn,
meent EM.
Kortom, hypotheekverstrekkers,
makelaars err woningbezitters in
de knel. EM laat ze allemaal aan
het woord. Alleen de vraag of er
misschien iets fundamenteel
blyft liggen met de wijze waarop
in onroerend-gocd wordt gehan
deld en gespeculeerd blijft lig
gen.
Elders in EM geeft Dieudonnée ten
Berge een vertaling van wat er zit
in 'de toverdoos van Den Uyl'.
De sombere uitkomst: er komen
geen 60.000 banen bij, maar
slechts 5000 tegen een pryst van
vyf ton per stuk. En dat is vol
gens EM nog niet alles, want de
plannen van Den Uyl zouden
ook nog eens leiden tot een ver
lies van 20.000 arbeidsplaatsen in
het bedrijfsleven. Een negatief
saldo dus van 15.000 banen, zo
luidt de conclusie. 'Wat niet no
dig was geweest als er eindelijk
beleid zou worden gevoerd, waar
de economie wél door herstelt.
Zoals bijvoorbeeld het verklei
nen van het finanancieringste-
kort'.
Verder D.M. van Rosmalen over de
hoge druk die staat op de onder
handelaars Nitze (VS) en Kwit-
sinsky (Sowjct-Unie) in Genève:
'Als resultaat uitblijft keert de
Koude Oorlog terug, zal de bewa
peningswedloop worden voort
gezet en zal vrede een woord zijn
dat voor onbepaalde tijd uit het
diplomatieke woordenboek kan
worden geschrapt'.
hervormd
nederland
HN wijdt deze week het omslagar
tikel aan discriminatie van min
derheden. in het bijzonder Suri-
namers. Aan de hand van ge
sprekken met zeven Surinamers
belicht het blad vooral de effec
ten van discriminatie onder de
kop "Zoiets doe je zelfs een dier
niet aan". De voorbeelden die
het zevental opsomt, zijn weinig
fraai. Van de controleur in de
metro: "Jullie Surinamers zijn
wel snel om een uitkering bij de
sociale dienst te bemachtigen,
maar niet zo snel als je een tram
abonnement moet vernieuwen".
Tot de overbuurman, voor wiens
huis een Surinaams jongetje aan
het voetballen is: "Rot op naar je
eigen land".
De enige (mogelijke) remedie hier
tegen die in HN wordt aangedra
gen is: solidariteit tussen Neder
landers en Surinamers, bijvoor
beeld bij acties in de buurt, ac
ties in fabrieken en dergelijke.
In HN verder een interview met de
Westduitse oud-generaal Gert
Bqstian. Hij presenteerde vorige
week samen met een aantal an
dere oud-generaals uit diverse
landen een memorandum waarin
gepleit wordt voor het niet plaat
sen van nieuwe atoomraketten in
West-Europa. Bastian stuurt aan
op een minder eenzijdige bena
dering van de kernwapens door
militairen. Want, zegt hij, "de sol
daat ziet de wereld door de loop
van een kanon".
Sinterklaas komt in HN ook aan
bod en wel aan de hand van een
gesprek met architect Gerard de
Klerk (56). Deze heelt nu voor de
negentiende keer als Sinterklaas
de intocht in Amsterdam ver
zorgd. Een man met ervaring
dus. Hij schudt dan ook moeite
loos een reeks van anecdotes uit
de mouw. waarby technische
verhandelingen niet worden ge
schuwd: "De snor heeft wel eens
los gezeten, maar dat is niet zo
erg omdat je een zakje mastiek
(hars) in je binnenzak hebt. De
Pieten gaan dan even om je heen
staan terwijl je hem vastplakt".
De Klerk rekent overigens gena
deloos af met psychologen die
"de grote leugen" om pedagogi
sche redenen onverantwoord
vinden. Hij zegt: "Ik heb ontdekt
dat kinderen het zelf heerlijk vin
den, het is niet vervelend, ze vin
den het fijn". En: ik vind dat
je het kinderen niet moet afpak
ken".
Prof. Zoutendijk wordt in De Tijd
ondervraagd door Rob Vermaas
over zijn veelbesproken uitlatin
gen over verschillen tussen blan
ken en zwarten in Zuid-Afrika.
Hij wijst apartheid af, maar gaat
wel ver in de richting mee, zo sig
naleert Vermaas. "Mijn opmer
kingen zijn goed bedoeld", zegt
Zoutendijk, "maar als je minder
welwillend bent kun je ze ook
anders lezen".
In "Hier en daar een bui" komt on
der meer het interview aan de or
de dat Fredie Heineken toestond
aan het Amerikaanse blad Fortu
ne. Heineken praat zelden met
de pers en zeker niet over zijn
privéleven. Nu deed hij dat wel.
"Als zoon van de baas word je
toch altijd als een idioot gezien".
Het verhaal gaat in op de gouden
bril op zijn toilet en zijn verzame
ling dure auto's.
Lou de Graaf, de ex-staatssecreta
ris van sociale zaken voorziet dat
den Uyl niet om ingrijpen in de
sociale zekerheid heen kan. De
alleenstaanden moeten in zijn vi
sie meer gaan inleveren, de kop
peling lonen en uitkeringen kan
hij niet garanderen.
Hedy d' Ancona omschrijft zichzelf
in een gesprek als iemand met
talloze eigenschappen die "me
niet tot de makkelijkste of rede
lijkste figuur maken". Desalniet
temin niets dan lovends van poli
tici over haar optreden tot nu toe.
Over haar beleid zegt ze: "Ik zeg
niet dat ik het beter zal doen,
maar wel anders, ik heb andere
wortels dan mijn voorgangster".
De Tijd ging ook met de suppor
ters mee naar FC Den Haag en
bericht over de spanningen en de
onrust die voor, tijdens en na de
wedstrijd de boventoon voeren.
Tot nu toe zaten de 800.000 ambte
naren in pns land 'geramd'. Niet
alleen kwamen zij door allerlei
voordelen aan een hoger netto
salaris, over het algemeen lag - in
vergelijkbare posities - ook hun
bruto-inkomen aan de hogere
kant.
Daar zal nu wellicht verandering
inkomen. Aanleiding voor Frank
van Empel en Flip de Kam een
uitgebreid artikel te wijden aan
de strijd die de ambtenarenbon
den te wachten staat: "Het zal de
ambtenarenbonden steeds moei
lijker vallen om zich te blijven
verzetten tegen verdere aantas
ting van de onmiskenbare voor
sprong die in de loop van de tijd
op het punt van de arbeidsvoor
waarden is opgebouwd".
Het lijkt erop dat de overheid zal
afstappen van het zogenaamde
trendsysteem, waarbij die over
heid in haar salarisbeleid de alge
mene trend in de loonontwikke-.
ling bij de particuliere bedrijven
volgt. "De werkgevers juichen
zo'n ontkoppeling toe. want dan
wordt niet langer iedere loons
verhoging die zij met hun werk
nemers afspreken automatisch
vertaald in hogere salarissen (en
hogere belastingen, om die sala
rissen te betalen) bij de pver-
heid".
W.L. Brugsma heeft achteraf toch
spijt dat hij niet is meegelopen in
de anti-kemwapendemonstratie
van 21 november. "Eén troost:
achteraf bleek tenminste toch
dat ik in Norman,dië als meelo
per werd gezien". Brugsma was
op.dat moment in Normandië
voor een televisie-reconstructie
van D-day. "Willem Brugsma aus
dem Land der Hollanditis", zo
werd hy voorgesteld. Een van de
redenen, waarom hij door vooral
enkele Amerikaanse en Franse
medewerkers met de nodige arg
waan werd behandeld.
Een half jaar na de verkiezingen
verbreekt Joop den Uyl het zwij
gen. Hij laat zich interviewen
door VN-redacteuren Feike Sal-
verda en Max van Wezel. Den
Uyl spreekt met hen onder meer
over "de agressie van de onder
nemers; zijn ergernis over Ter
louw; de Nieuw-Rechtse opvat
tingen van zyn omgeving en de
werkloosheid die - zijns ondanks
- nauwelijks kan dalen.
Den Uyl gaat er van uit. dat de kri
tiek op dit kabinet van de kant
van werkgeversorganisaties niet
tegen hem persoonlijk is gericht.
"Dat zou te veel eer zijn".
"Het idee dat je je moet neerleggen
bij een beperkt aantal
werkenden die goed betaald
worden, zeer goed geschoold
zijn; dat je je moet verzoenen
met een blijvend hoog aantal
werklozen, dat beschouw ik als
een typisch Nieuw-Rechtse filo
sofie", zegt Den Uyl. "Ik moet
eerlijk zéggen, dat ik nogal eens
gëirriteerd ben door de opstel
ling van D'66. Zij maken zich te
makkelijk los van de situatie
waarin een groot deel van de
mensen zich bevindt. De partij
heeft geen voldoende oog voor
de betekenis van inkomen
sachteruitgang. De manier waar
op ik bezig ben; knokken, vech
ten om water uit de rots te
slaan", aldus Den Uyl, op volle
toeren.
Akzo-chemie, in Amsterdam-
Noord. veroorzaakte overlast in
de buurt door miljoenen kilo's
zuur in het water te lozen. "Een
vieze, misselijkmakende overge
kookte-meiklucht", zoals de ac
tiegroep Tegengif formuleert.
Van een millieusubsidie van
twintig miljoen gulden werd een
zogenaamde zuurkraker ge
bouwd plus wat wijzigingen in
de produktie ingevoerd om de
milieuoverlast te kunnen ver
minderen. De actiegroep Tegen
gif vreest echter, dat wat als mi
lieuvoorziening gepresenteerd
wordt een opwerkingsfabriek
voor chemisch afval is.
In het kleurkatern: De wereld van
Godfried Bomans.
