Israël akkoord met Siiiaï
Vorming regering
in België mislukt
Gevolgen spijs-
olieschandaa in
Spanje rampzalig
Wapenonderhandelingen
in het diepste geheim
Journalisten in Genève teleurgesteld
Europese deelname vredesmacht in ruil voor steun VS
Franstalige christen-democraten dwars
Proces tegen 500 linkse
extremisten in Turkije
Volgens Utrechtse biochemicus
Coto Vintage
Rio ja 1975
DINSDAG 1 DECEMBER 1981
(Van onze speciale verslaggever
Ferry Mingelen)
GENÈVE - De onderhande
lingen tussen de Verenig
de Staten en de Sowjet-
Unie ter beperking van de
wederzijdse kernwape
narsenalen in Europa, zul
len zich in alle stilte vol
trekken om de kans op
succes zo groot mogelijk
te maken.
Officieel zal naar buiten toe weinig
meer worden meegedeeld dan de
data en de plaats van de vergade
ringen. Dat is althans de af
spraak die de twee hoofdonder
handelaars, de Amerikaanse de
legatieleider Paul Nitze en zijn
Russische tegenspeler Yuli Kwi
zinsky gisteren in hun eerste be
spreking op de Russische missie
in Genève hebben gemaakt.
Na afloop van de eerste dag zei Nit
ze: „Overeenkomstig de instruc
ties van onze beide regeringen
om serieuze onderhandelingen
te gaan voeren, hebben we afge
sproken dat de details over die
onderhandelingen binnen de on
derhandelingskamers moeten
BUITENLAND
blijven. Alleen door wederzijds
respect voor de vertrouwelijk
heid van deze besprêkingen kun
nen we hopen onze feitelijke ge
schillen te bekijken en naar op
lossingen te zoeken die de veilig
heid zullen verzekeren en de
spanning zullen verminderen.
Daarom zullen we de onderwer
pen aan de onderhandelingstafel
niet publiek bediscussiëren. We
willen dat deze besprekingen
succes hebben. Deze overeen
komst zal ons helpen naar dat
doel toe te werken", aldus Nitze.
Hij deed een beroep op de pers
hieraan mee te werken want, zo
zei hij, „de inzet is zeer hoog,
voor iedereen".
De verklaring van Nitze was uiter-
Nitze (links) en Kwizinski: "Geef elkaar de hand
aard een teleurstelling
kleine tweehonderd journalis
ten, cameramensen en fotogra
fen, die gisterochtend al naar de
Russische missie aan de Laan
van de Vrede in Genève waren
gegaan om het begin van de on
derhandelingen voor altijd vast
te leggen. Buiten, in de sneeuw,
voor de ingang van de grote, grij
ze villa, waar de eerste ontmoe
ting plaatsvond, mocht de verza
melde pers toezien hoe de Russi
sche onderhandelaar, die het
eerst was gearriveerd, de Ameri
kaan bij de deur verwelkomde.
Handen schudden
Onder luide aandrang van aanwe
zige tv-ploegen en fotografen
(„Kijk hier naartoe a.u b geef el
kaar een hand") schudden beide
heren elkaar ferm de hand, glim
lachten bereidwillig in de rich
ting van de camera's en gingen
toen snel naar binnen. In het 90
minuten durende onderhoud
werd afgesproken dat de eerste
ontmoeting van de voltallige on
derhandelingsdelegaties van
daag zal plaatsvinden in de Ame
rikaanse vergaderruimte waar
eerder al de besprekingen over
de beperking van de strategische
kernwapens tussen de Verenig
de Staten en de Sowjet-Unie
(SALT) werden gehouden. De
Amerikaanse woordvoerder die
dit achteraf meedeelde, weigerde
gisteren op verdere vragen in te
gaan.
Officieel was dat dus het einde van
de propaganda-oorlog met ver
schillende voorstellen en sterkte-
cijfers, waarmee de Amerikanen
en de Russen elkaar de laatste
maanden hebben bestreden. Het
was overigens wel erg toevallig
dat juist ook gisteren het Ameri
kaanse ministerie van defensie
bekend maakte, dat de produktie
van de eventueel in Europa te
stationeren atoom-kruisraketten
eerder zal beginnen om klaar te
zijn als de invoering eind 1983 na
mislukking van de besprekingen
Een eerste betoger heeft zich
gisteren in Genève bij het
begin van de onderhandein-
gen over de kernwapens al
gemeld. Het was de 30-jarige
Nederlandse kunstenares
Ronnie Klinkhouwer, die
een symbolische actie uit
voerde bij de Russische mis
sie. Zij probeerde een touw,
waaraan alle Europese vlag
gen hingen, rond de poort
van de Sowjet-missie te bin
den. Na enige tijd werd zij
door de wachters echter ge
sommeerd ergens anders
verder te demonstreren en
dat deed zij vervolgens op
de stoep tegenover de am
bassade.
De actie was bedoeld om de
Russische en Amerikaanse
ambassade symbolisch met
een touw aan het lot van Eu
ropa te verbinden. Gister
avond trokken tweeduizend
betogers tegen de kernwa
pens door de binnenstad van
Genève ter gelegenheid van
het begin van de onderhan
delingen. Het was de eerste
keer dat in Zwitserland zo
veel mensen hun afkeer van
de nucleaire bewapening zo
duidelijk kenbaar maakten.
onverhoopt zou moeten door
gaan
Druk
Het uitoefenen van indirecte druk
op de onderhandelingen in Ge
nève zal nog wel eens plaatsvin
den. In dat verband wordt in Ge
nève betwijfeld of de onderhan
delingskamers in de komende
maanden, zo niet jaren, wel zo
potdicht zullen zijn als gisteren
werd afgesproken. De ervaring
m de jarenlange SALT-onder
handelingen leert namelijk dat
na verloop van tyd de betrokken
landen toch gaan „lekken" naar
vertrouwde journalisten met de
bedoeling daarmee de concessie-
bereidheid van de tegenpartij
wat op te krikken. Meestal ge
beurt dat dan niet op de plaats
van de onderhandelingen zelf,
maar via de nationale hoofdste
den.
Nitze en Kwizinsky zullen zich
daar ook wel van bewust zun.
Beiden hebben tenslotte een
langdurige ervaring aan de on
derhandelingstafel achter de rug.
Nitze, een 74 jaar oude veteraan
uit het Amerikaanse buitenland-
se-zaken- en defensiecircuit nam
van mei 1969 tot juni 1974 zelf
deel aan de SALT-onderhande-
lingen. Overigens keerde hij zich
later tegen het tweede SALT-ak-
koord dat president Carter met
Brezpjev afsloot en dat vervol
gens door president Reagan als
onvoldoende naar de prullen
mand van de geschiedenis werd
Nitze staat bekend als een havik in
veiligheidskwesties en dat is ook
een duidelijke overeenkomst
met zijn Russische tegenspeler
Kwizinsky. Deze neemt door zijn
relatieve jeugd (hij is 45 jaar) een
nogal opvallende plaats in de
Russische hiërarchie in. Door
gaans duurt het in Moskou heel
wat langer oordat men geschikt
bevonden wordt om zulke be
langrijke onderhandelingen te
leiden. Kwizinsky, die overigens
in Polen is geboren, verdiende
zijn sporen reeds bij de opstel
ling van de Vier-landenovereen-
komst over Berlijn in 1971. De
laatste drie jaar was hij tweede
man op de ambassade in Bonn.
(Van onze correspondenten Henk Kolb en Jaap van Wesel)
WASHINGTON/JERUZALEM - Israël heeft Europese
deelname aan de Sinai-vredesmacht aanvaard nu Was
hington bereid is gebleken inhoud te geven aan de zoge
naamde „strategische samenwerking" met Jeruzalem.
Die was premier Begin beloofd als tegenwicht voor de
verkoop van Awacs-radarvliegtuigen aan Saoedi-Arabië.
De Israëlische minister van defensie Arik Sharon en zijn
Amerikaanse collega Caspar Weinberger zijn daarover
gisteren in Washington tot een akkoord gekomen.
In een „intentieverklaring", die de
vorm heeft van een openbaar"
memorandum met een geheim
aanhangsel, hebben Israël en de
VS de beginselen vastgelegd
voor hun strategische samenwer
king. Maar daaruit valt voorals
nog niet meer te concluderen
dan dat die is gericht tegen een
bedreiging van de vrede en vei
ligheid in het Midden-Oosten
door de Sowjet-Unie of door de
Russen gecontroleerde strijd
krachten. Uitdrukkelijk wordt in
de verklaring vermeld dat de mi
litaire samenwerking zich niet
richt tegen „landen of groepen
van landen in het Midden-Oos
ten zelf'. Een zinsnede die, zo
menen waarnemers, de verwach
te Arabische protestgolf wat
moet indammen.
PLO
De termen van het memorandum,
ontleend aan een Amerikaans
ontwerp waaraan het Israëlische
kabinet met geringe wijzigingen
zijn goedkeuring heeft gehecht,
beperkt de samenwerking tot de
Russische dreiging, maar sluit
die althans wat betreft Ameri
kaanse interventie uit ten aan
zien van landen als Syrië en Li
bië en de PLO, die door de Sow-
jets van wapens worden voor-
Maar het is geen geheim dat Was
hington minder ver wil gaan dan
de Israëli's bij de samenwerking
en het is Begin kennelijk een
doorn in het oog geweest dat de
strijdkrachten-onderdelen die
betrokken zijn bij de Amerikaan
se speciale interventiemacht wel
in Egypte met veel machtsver
toon gingen oefenen, terwijl de
VS wat Israël aangaat geen ande
re voornemens hadden dan de
opslag van voornamelijk medi
sche voorraden, in het geval dat
het oliegebied van de Perzische
Golf inzet zou worden van een
conflict op grotere schaal.
Compromis
In Jeruzalem was eerder op de dag
al bekendgemaakt dat de Israëli
sche regering in beginsel een
Amerikaans compromisvoorstel
had aanvaard dat de deelneming
van Engeland, Frankrijk, Neder
land en Italië aan de Sinai-vre
desmacht alsnog mogelijk
maakt. Het Israëlische kabinet
bracht enige wijzigingen van on
dergeschikt belang aan in de
tekst van een Amerikaans-Israë
lische beginselverklaring, die als
basis moet dienen voor deelne
ming aan de multi-nationale vre
desmacht.
In het ontwerp dat de Amerikaan
se minister van buitenlandse za
ken Haig het afgelopen weekein
de in Washington met zijn Israë
lische collega Shamir heeft opge
steld, worden de akkoorden van
Camp David als basis genoemd
voor de vredesmacht.
ADVERTENTIE
BRUSSEL (ANP) - De vorming
van een nieuwe Belgische rege
ring is gistermiddag in een volle
dige impasse geraakt als gevolg
van de weigering van de voorzit
ter van de Franstalige christen
democraten. Paul Vandenboey-
nants, om besprekingen te be
ginnen over het vormen van een
Vlaams-Waalse christen-demo-
cratische/liberale coalitie.
Vandenboeynants, die al direkt na
de algemene verkiezingen in Bel
gië van drie weken geleden zijn
voorkeur uitsprak voor het in de
oppositie gaan van zijn partij,
heeft Willy de Clercq. voorzitter
van de Vlaamse Liberale Partij
(die vorige week dinsdag door
koning Boudewijn van België
belast werd met het vormen van
een nieuwe regering) te verstaan
gegeven dat hij niet akkoord is
met het vormen van een twee-
partijenregering (van christen
democraten en liberalen).
Vandenboeynants heeft de forma
teur gezegd dat de wens van zijn
partij is dat een regeringsforma
tie ook tot andere partijen (de so
cialisten) wordt uitgebreid.
Met een Groene Betaalcheque en de Groene Betaalpas
Gegarandeerd tot 1100,- per cheque. Zonder kosten
verkrijgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland
ANKARA (Reuter) - In Erezerum in het oosten van Turkije is gisteren
een proces begonnen tegen ruim 500 linkse extremisten die ervan wor
den beschuldigd dat zij in het afgelegen gebied dicht bij de Russische
grens een heftige campagne tegen de staat hebben gevoerd
Volgens officiële kringen zijn de beklaagden lid van 'Dev Yol' (Revolutio
naire Weg), naar men meent te weten de omvangrijkste linkse bewe
ging die in Turkije werkzaam was vóór de militaire machtsoverneming
van vorig jaar.
Voor de rechtbank verschenen 357 beklaagden. Waarom de rest ontbrak
werd niet toegelicht. De militaire aanklager heeft gevraagd om 90 ter
doodveroordelingen.
Met die weigering van Vanden
boeynants is de vorming van een
rooms-liberale regering in Belgiè
volkomen op losse schroeven ko
men te staan. Bovendien kan het
Vandenboeynants diens partij
voorzitterschap kosten. Gisteren
is namelijk gebleken dat Van
denboeynants zelf wel voorstan
der was van .het vormen van een
twee-partijenregering, maar hu
heeft het in zijn partijbureau
moeten afleggen tegen een meer
derheid.
In een vraaggesprek verklaarde
Vandenboeynants gistermiddag
dat hij bereid is de consequen
ties te overwegen van het feit dat
een meerderheid in zijn partijbu
reau zich heeft verzet tegen zijn
opvattingen. Dat kan het aftre
den van Vandenboeynants als
voorzitter van de Franstalige
christen-democraten betekenen.
Leo Tindemans, de voorzitter van
de Nederlandstalige christen-de
mocraten. heeft gisteren wel de
goedkeuring van zijn partijbu
reau verkregen voor het aangaan
van onderhandelingen met de li
beralen in Belgiè tot de vorming
van een regering. Het aanvaar
den van een regeerakkoord heeft
de Christelijke Volkspartij ech
ter afhankelijk gesteld van de
goedkeuring die het partijcon
gres daaraan geeft.
Het hoofd van het Huisartsen
laboratorium in Utrecht, de
biochemicus E H van Elven
(33) is bang dat het spijsolie-
schandaal in Spanje nog veel
ernstiger gevolgen zal heb
ben dan tot nu toe werd ver
moed. Volgens hem lijden de
mensen die in Spanje vergif
tigde spijsolie hebben bin
nengekregen aan een zoge
naamde auto-immuunziekte.
waarbij het natuurlijke af
weersysteem zich tegen het
eigen lichaam gaat richten.
Dokter Van Elven heeft in het
Centraal Laboratorium
Bloedtransfusiedienst van
het Rode Kruis in Amster
damse gedurende tweeënhalf
jaar onderzoek naar auto-im-
muunziekten gedaan Vol
gens hem zijn de verschijnse
len bij de Spaanse patiënten
gelijk aan die van zijn proef
dieren (muizen)
In VARA's actualiteitenrubriek
'Achter niet Nieuws' verge
leek dokter Van Elzen de
reacties in het lichaam met
een land waarin het leger in
opstand komt tegen zijn ei
gen bewoners. „Dat zal on
vermijdelijk leiden tot de val
van dat land Datzelfde ge
beurt ook in het menselijk li
chaam. De afloop is onver
mijdelijk: na een sterke ver
magering een akelige dood".
Op de vraag of dat betekent dat
de tienduizenden mensen in
Spanje, die de vergiftigde
spijsolie hebben binnenge
kregen, allen de kans lopen
op deze manier aan hun eind
te komen, antwoordde de
biochemicus „Ik ben bang
van wel. De eerste fase die je
nu ziet bewijst dat de mensen
snel vermageren en uiteinde
lijk overladen. Op de lange
duur zullen ook nog andere
ziekteverschijnselen de kop
opsteken wanneer je de ziek
te onbehandeld laat. Dan
krijg je ook afwijkingen in
het afweerapparaat in de
vorm van lymfomen, dat zijn
kwaadaardige afwijkingen
van de lymfeklieren".
Het tragische van de zaak is dat
dokter Van Elven na zijn on
derzoek, waarop hij dit jaar
promoveerde, een medicijn
tegen de ziekte had willen
ontwikkelen. „Maar er be
stond geen interesse voor.
Jammer, anders had ik ze nu
in Spanje een kant en klaar
recept kunnen aanbieden".
Dr Van Elven akelige dood
Winstbejag
Het schandaal dat zich de afge
lopen zomer in Spanje af
speelde, betrof voedselvergif
tiging uit winstbejag Een
enorme partij goedkope raad
zaadolie voor industriële
doeleinden, opzettelijk onge
schikt gemaakt voor mense
lijke consumptie door er gif
tige aniline aan toe te voegen,
werd als olijfolie op de markt
gebracht. Er zyn inmiddels al
205 mensen aan gestorven
Dokter Van Elven legt er de na
druk op. dat niet het gif zelf
de boosdoener is, maar het
feit dat gezonde cellen de cel
len waarop zich gif heeft vast
gezet als vreemden zien en ze
afbreken „Bepaalde virus
ziekten kennen dit verschijn
sel als een heel zeldzame
complicatie, zoals de ziekte
van Pfeiffer"
Er zijn wel bepaalde medicij
nen, die alle afweerstoffen in
het lichaam 'plat leggen',
maar dat maakt een patiënt
vatbaar v oor allerlei infecties,
legt dokter Van Elven uit. „Je
moet dus zoeken naar een
middel dat juist deze. tegen
het gif gerichte afweerstofTen
doodt. Dat moet in het labo
ratorium gebeuren. Ik schat
dat dit in vier. vijf maanden
zou kunnen gebeuren".
Bestrijden
De Utrechtse biochemicus
hoopt dat hij via het onder
zoek een bijdrage kan leve
ren. „Ik dacht dat mijn model
veel informatie over de ziekte
heeft opgeleverd en dat die
op de ziekte in Spanje kan
worden geprojecteerd Nu is
in ieder geval bekend hoe de
ziekte technisch verloopt en
dan weet je ook beter hoe je
een ziekte moet bestrijden".
Volgens dokter Van Elven
heeft het weinig zin de pa
tiënten in Spanje te behande
len met pijnstillers, zoals nu
op grote schaal gebeurt. „Je
vermindert wel het lijden van
de patiënten, maar de kans
dat je de ziekte daardoor ge
neest. lijkt me nihil
Hu heeft al telefonisch contact
gehad met de directeur-gene
raal voor de volksgezondheid
in Spar\je. dr. Luis Valencia-
no. en er een stapeltje van
zun dissertaties over het on
derzoek naar auto-immuun-
ziekten naartoe gestuurd „Ik
hoop dat ik bu de verdere
medische stappen wordt be
trokken. De tijd dringt; ie
dere week die langer wordt
gewacht voor we een medi
cijn gaan ontwikkelen, ster
ven er mensen. Ik heb bij wij
ze van spreken mijn koffers
al gepakt staan", aldus dok
ter Van Elven.
Grote belangstelling
Onze correspondent m Spanje
Gerrit Jan Hoek. meldt dat
de Spaanse gezondheidsau
toriteiten grote belangstel
ling tonen voor de theoneen
van de Nederlandse bioche
micus dr. van Elven. Aan
staande vrudag zal het proef
schrift van dr. Van Elven
worden bestudeerd in de we-
tenschappeluke commissie
van het Spaanse ministerie
van gezondheidszorg Dr. Va-
lenciano, directeur generaal
van de volksgezondheid,
vond het nog te vroeg om nu
al een oordeel te vellen of dr
Van Elven de sleutel heeft ge
vonden voor het mysterie
van de vergiftigde spijsolie
„Waar we met name nog geen
verklaring voor hebben BO
verklaarde dr Valenciano na
een langdurig telefoonge
sprek met dr Van Elven, „is
hoe het komt dat dr. Van EI
ven na transplantatie bu
proefdieren op dezelfde
symptomen is gestuit als zich
bij mensen voordoen na het
gebruik van de vergiftigde
spijsolie".
Volgens de directeur generaal
van de Spaanse volksgezond
heid kan de studie van dr
Van Elven een nuttige budra-
ge leveren voor het onder
zoek. dat momenteel in meer
dan veertig laboratoria in di
verse landen wordt uitge
voerd Of dr. Van Elven di
rect bij de onderzoekingen
zal worden betrokken, zal
volgens dr Valenciano af
hangen van de conclusies die
dr wetenschappelijke com
missie van het ministerie van
gezondheidszorg aanstaande
vrijdag uit het proefschrift
van dr Van Elven trekt
ADVERTENTIE
Tercvhi veel waardotnp voor deze subliem
Rioja In UjIiicii vcfpefcjkhaar mei
betere llordcauv i vhicr met in prn<.
die in opvallend laap
Vcrknwhui taJtSlMTti
iPELCAVE
w imcn cn giilisi ilkvnl
BEIROET (AP) Een speciale veiligheidscommissie heeft gisteren flink huis gehouden in de moslem-wijk van
Beiroet, de hoofdstad van Libanon. Op grote schaal werden verdachten aangehouden die iets te maken zouden
kunnen hebben met drugs, prostitutie of met het gokbedrijf. Dat resulteerde in een straatbeeld zoals op deze foto,
waarbij honderden mensen met de handen boven het hoofd tegen de muur werden gezet.
