H
et di
ilemma van d
Ie missionaris
interview
Chinese premier gaat
bureaucratie te lijf
Pater Lagerweij wil
beginnen op de Philippijnen
Kiezen voor
de armen is
strijdig met
gevestigde
belangen
Deng ernstig ziek?
Regeringscrisis in
Spanje nadert einde
DINSDAG 1 DECEMBER 1981
PAGINA 15
HAARLEM - "Ik heb vroeger in Lisse gezien wat
het is om aan de onderste tree van de maatschap
pelijke ladder te staan. Wanneer ik me herinner
wat er in die jaren aan armoede werd geleden in
het bollengebied dan denk ik vaak nog aan die
tijd terug als ik diezelfde ellende op de Philippij
nen zie".
"Je kunt dus wel zeggen dat ik mijn sociale bewo
genheid te danken heb aan mijn jaren in Lisse.
Daarom ook zou ik best nog wel eens in de St. Aga-
thakerk willen voorgaan. Lisse staat nog zo duide
lijk in mijn gedachten gegrift, ondanks dat ik er al
vele jaren weg ben".
Dat zegt missionaris Cor Lagerweij, van de orde van
het Heilig Hart, die al ruim 27 jaar probeert iets aan
de bewustwording van de mensen in dit zuid-oost-
Aziatische land te doen. Zijn hoogste doel daarbij is
de oprichting van een omroep-organisatie.
Cor Lagerweij werd 56 jaar geleden als één van de tien kinderen
van het echtpaar Lagerweij (vader en moeder hadden een tex
tielwinkel aan de Stationsweg) in Lisse geboren.
Hij bracht daar tot zijn verhuizing naar Haarlem zijn lagere school
jaren en een eerste mulo-jaar door. In Noordhollands provincie
hoofdstad maakte hij zijn mulo af en ging met het idee priester
te worden naar het seminarie in Driehuis-Velzen.
De oorlog gooide bij zijn opleiding hier en daar wat roet in het
eten. Het seminarie in Driehuis-Velzen werd al snel gesloten en
de opleiding werd voortgezet in het 'Gelderse Driel en bij de
Amerikaanse invasie in 1944 moest hij weer verkassen naar Arn
hem.
Pater Lagerweij werd in 1952 in het Limburgse Steiivtot priester
gewijd. Het was de bedoeling dat hij naar Indonesië zou gaan
om daar een weekblad op te zetten. Hij had daarvoor in Nijme
gen een cursus journalistiek en een opleiding in de Indonesi
sche taal gevolgd.
Pater Lagerweij: "De mensen zijn het nog steeds waard om je best voor hen te doen".
Tijdelijk
Aangezien de betrekkingen
met de voormalige kolonie
onder het bewind van presi
dent Soekarno in die periode
niet zo hartelijk waren moest
hij zo lang op een visum
wachten, dat er werd beslo
ten om maar tijdelijk naar de
PhiMppijnen te gaan.
Dat voorlopige duurde echter
wat lang, want tot op de dag
van vandaag zit missionaris
Lagerweij nog steeds op het
Aziatische eiland en ziet het
er niet naar uit dat hij spoe
dig dit land voor een ander
zal verruilen.
De eerste schrede op Philip-
pijnse bodem zette Cor La
gerweij in 1953 en sindsdien
bezoekt hij zijn geboorteland
alleen nog maar om er geld
voor zijn werk bijeen te ga-
In de beginjaren werkte Cor
Lagerweij op Luszon, het
grootste eiland van de Philip
pijnen, als missionaris in de
rijstdorpen. "Ik zag daar",
zegt de pater, "dezelfde ellen
de als ik vroeger in ons bol
lengebied zag. Toen kwam
bij mij de gedachte boven
drijven om met mijn journa
listieke opleiding te proberen
iets te doen aan de bewust
wording van de Philippino".
"Het probleem was namelijk
dat ik bepaalde dorpen maar
éénmaal per jaar kon bezoe
ken en dan kan je zo weinig
doen".
Hij is toen begonnen met het
uitgeven van een aantal tijd
schriften in diverse talen. En
in het communicatie-cen
trum in Manilla, de hoofdstad
van het land, werden tv-pro-
gramma's en radioprogram
ma's gemaakt. Vooral werd
er met hoorspelen gewerkt,
waarin werd geprobeerd om
de bevolking bewust te ma
ken van de positie waarin zij
leefden en er werd-, gepro
beerd wegen aan te geven om
hier wat aan te doen. In 1971
was pater Lagerweij uitgever
van 7 tijdschriften die htm
weg in het land vonden.
Staat van beleg
In 1972 werd de staat van beleg
afgekondigd en pater Lager-,
wey belandde voor een paar
weken - in de cel. Verdacht
van subversieve activiteiten.
"Want als je werkt aan de be
wustwording van de armen
breng je de rijken in gevaar
en dan ben je een gevaar voor
die samenleving". Tevens
werden alle activiteiten op
communicatie-gebied door
de regering verboden.
"Dat is ook het dilemma van de
missionaris", vervolgt de pa
ter, "want als je kiest voor de
onderliggende in de maat
schappij kom je onherroepe
lijk in conflict met de geves
tigde orde"
Cor Lagerweij werd na enkele
weken weer vrijgelaten uit
zijn gevangenschap. Dit had
hij voornamelijk te danken
aan mensen van de Neder
landse ambassade, die na de
vermissing van de pater aan
de bel trokken en uiteindelijk
de vrijlating wisten te be
werkstelligen.
Nu zegt Lagerweij dat het voor
hem een koud kunstje zou
zijn om de wandaden van
president Marcos van de da
ken te schreeuwen. "Wat be
reik ik daar echter mee? Mijn
werk is gericht op politieke
bewustwording op langere
termijn. Ook als het regime
van Marcos zou vallen, blijft
dat werk nodig".
Moeders
Het huidige "bedelbezoek" van
de pater aan Nederland loopt
inmiddels al weer enkele we
ken. Het ziet er naar uit dat
het deze keer zeer succesvol
zal zijn, want hij heeft de
steun weten te verwerven
van de Stichting Colombine,
een media-werkgroep voor
emanciperende ontwikke
lingssamenwerking. Een
werkgroep met prominente
leden als prinses Irene en de
artiest Herman van Veen.
Colombine heeft een project
van de pater geadopteerd da
als naam "Moeders van Ton
do" heeft meegekregen. Ton
do is de krottenwijk var
nilla waarin pater Lagerweij
werkzaam is.
"Moeders van Tondo" beoogt
de 3500 moeders van deze
stadswijk aan een textielin
dustrie te helpen, thuis of in
coöperatieve werkplaatsen.
In 1982 moet deze fabriek
klaar zijn en het is de bedoe
ling een jaar later met de pro-
d uk tie te beginnen.
Om hiervoor geld in te zamelen
heeft de stichting Colombine
een "Kerstboek voor Tondo"
op de markt gebracht waar
aan een keur aan Nederland
se auteurs en tekenaars een
bijdrage heeft geleverd.
"Het boek kost 22,50 gulden"
zegt de pater, "en het is te
verkrijgen bij de Stichting
Colombine, giro 25009 in Bre
da. Tenslotte ben ik zaken
man, maar dan voor een goed
doel en dan mag dat giro
nummer misschien wel in de
krant", glimlacht hij.
Hoogtepunt van de actie moet
echter een televisie-uitzen
ding op 24 december worden.
In dit KRO-programma met
Berend Boudewijn staan de
"Moeders van Tondo" cen
traal.
Nog steeds echter leeft bij de
pater het idee om met een ei
gen omroep op de Philippij
nen te beginnen. Hij is al be
gonnen met lobbyen. En voor
wat betreft de omroeptechni-
sche kant kan Cor Lagerweij
rekenen op de steun van ex-
NOS-voorzitter Schatten-
helm. Die heeft beloofd naar
het eiland te komen en de or
ganisatie op poten te zetten.
Ondanks de vele tegenkantin
gen uit kerkelijke kring
denkt de missionaris God en
de mens het best te kunnen
dienen door de media. "De
mensen zijn het nog steeds
waard om me voor hen in te
zetten", besluit Cor Lager
weij.
PEKING (AFP/Reuter) - De
Chinese premier, Zhao
Ziyang, heeft gisteren ver
klaard, dat bureaucratie,
inefficiency en overbe-
manning van departemen
ten, die volgens hem een
onaanvaardbare omvang
hebben aangenomen, zul
len worden aangepakt. De
administratieve hervor
mingen zullen in korte tijd
worden uitgevoerd, waar
door een ernstig obstakel
voor de modernisering
van de economie wordt
weggenomen, aldus de
Chinese premier in een re
de over de economie voor
het Volkscongres (parle
ment).
Chinese overheidsorganisaties
hebben vaak tientallen subhoof-
den in dienst, buitenlandse za
kenlieden alsook gewone Chine
zen klagen vaak, dat zij nooit pre
cies weten wie bevoegd is beslis
singen te nemen. Premier Zhao
waarschuwde ook ernstig tegen
wat hij noemde de corrupte ideo
logie en levenswijze van de bour
geoisie, die is ontstaan onder in
vloed van contacten met het bui
tenland.
Op sommige plaatsen heeft dit ge
leid tot "een mentaliteit die geen
rekening houdt met de nationale
waardigheid", aldus premier
Zhao. Jonge mensen moeten vol
gens hem worden onderricht in
PEKING (AFP) - China's sterke man, vice-voorzitter Deng Xiao
ping, moest gisteren bij de opening van het Chinese Volkscon
gres in Peking worden ondersteund door een verpleegster. Om
dat de 77-jarige Deng ook zaterdag in het openbaar verscheen
met ondersteuning door een verpleegster, heeft hij voedsel ge
geven aan de geruchten dat hij in zwakke gezondheid verkeert.
Over de gezondheid van Deng is geen enkele officiële mededeling
voorhanden. Deng zelf zinspeelde herhaaldelijk op zijn hoge
leeftijd, de afgelopen weken. Tegenover de voormalige Ameri
kaanse vice-president Walter Mondale zei hij: "Ik heb mijn
plicht al vervuld".
In Hongkong doen sinds enkele weken geruchten de ronde dat
Deng aan een niet name genoemde ernstige ziekte lijdt. Volgens
sommige geruchten was de vice-president van de Chinese com
munistische partij zelfs al overleden.
Deng zelf opende zaterdag de zitting van raadgevende politieke
conferentie van het Chinese volk, een adviserend orgaan waar
van hij voorzitter is.
het weerstaan van zulke invloe
den.
Volgens Zhao zijn economische
misdaden, zoals belastingontdui
king, omkoping en smokkelen in
een aantal- gebieden wijd ver
breid. Hij pleitte voor zware be
straffing van de overtreders. Ook
pleitte hij voor een harde lijn te
gen liberalisatie. Er is volgens
premier Zhao sprake van een
trend China af te brengen van de
weg naar het socialisme.
Langzamerhand
Over de economische vooruitzich
ten merkte de premier op, dat de
komende vier jaar zullen worden
gekenmerkt door langzame
groei. Tegen het eind van dit de
cennium zal de groei echter weer
toenemen. Tegen het jaar 2000
hoopt China de armoede te heb
ben uitgebannen.
De economische groei zal volgend
jaar moeten stijgen van de huidi
ge drie procent naar vier procent,
aldus Zhao. De produktie in de
zware industrie, die dit jaar met
vijf procent zal teruglopen, zal
naar verwachting in 1982 weer
groeien. De produktie in de lich
te industrie moet sterk groeien,
aldus Zhao.
Het zesde vijfjarenplan, dat loop
van 1981 tot 1985, is nog steeds in
voorbereiding, ofschoon het eer
ste planjaar al bijna voorbij is. De
nadruk zal liggen op "aanpassing
van de economische structuur,
consolidatie van bestaande on
dernemingen en technische
transformatie van de sleutelin
dustrieën". De premier noemde
het essentieel dat een groter deel
van het nationaal inkomen wordt
gebruikt om de levensomstan
digheden van het volk te verbe
teren.
Premier Zhao Ziyang tijdens de openingszitting i
gisteren in Peking.
i het Volkscongres
(Yan onze correspondent
Gerrit-Jan Hoek)
MADRID - Met de verkiezing van
twee ministers op belangrijke
partijposten (minister van cul
tuur als secretaris-generaal en
minister van landbouw en visse
rij als fractievoorzitter) is de cri
sis binnen de Spaanse regerings
partij Unie van het Democra
tisch Centrum gisteravond in
zijn voorlaatste fase beland. Met
twee vertrouwensfiguren op
sleutelposities binnen de partij
heeft premier Calvo Sotelo de
handen vrij om de crisis verder
af te ronden: het doorvoeren van
wijzigingen in de samenstelling
van het kabinet, verwacht voor
aanstaande donderdag.
DEN HAAG (ANP) - Amnesty In
ternational is vandaag in 40 lan
den een internationale campag
ne begonnen tegen het door re
geringen laten verdwijnen van
politieke tegenstanders. Derge
lijke 'verdwijningen' zijn onder
meer geconstateerd in Argenti
nië, Guatemala en El Salvador,
in Cambodja, Oeganda, Guinee,
Zaira, Syrië, Zuid-Jemen, Af
ghanistan en de Filippijnen.
De Nederlandse afdeling van Am
nesty zal met ruim 300 plaatse
lijke afdelingen aan de campag
ne deelnemen. De actie duurt
vier maanden en heeft tot doel
slachtoffers van 'verdwijning'
op te sporen, druk uit te oefenen
op de betrokken regering om
nieuwe 'verdwijningen' tegen te
gaan en ondersteuning van
reeds bestaande initiatieven om
paal en perk te stellen aan dit
verschijnsel. Het internationale
Rode Kruis en een werkgroep
van de Verenigde Naties houden
Amnesty richt
zich tegen
verdwij rongen'
zich ook met deze problematiek
bezig.
In de afgelopen 15 jaar werden
volgens Amnesty zeker een mil
joen mensen het slachtoffer van
'verdwijning'. Aan dat verbij
sterende getal is een belangrij
ke bijdrage geleverd tijdens de
jaren van schrikbewind en cha
os in Cambodja en Oeganda.
Amnesty schat het aantal 'ver
dwijningen' in Cambodja op
mogelijk 750.000 mensen. Vrij
wel allen zijn vermoedelijk om
het leven gebracht. De schattin
gen voor Oeganda lopen uiteen
van 100.000 tot een half miljoen.
In Latijns-Amerika hebben voor
al Guatemala en Argentinië een
sinistere reputatie van 'ver
dwijningen' opgebouwd. In veel
gevallen worden de vermisten
gedood, maar soms duiken ze ja
ren later op uit gevangenschap.
De familie van de vermisten
blijft jarenlang in onzekerheid,
de autoriteiten beantwoorden
verzoeken om inlichtingen met
het stereotiepe antwoord dat
over de betrokken persoon niets
bekend is.
Amnesty raamt het aantal ver
dwijningen in de agelopen 15
jaar in Guatemala op 30.000, in
Argentinië op 15.000 en in Chili
op 1500. Nieuw is het middel
van 'verdwijningen' als metho
de van onderdrukking en ver
volging niet. Amnesty herinnert
aan de praktijken in de jaren '30
in de Sowjet-Unle en In Hitlers
derde rijk.
De afgelopen dagen hebben naar
oud Spaans politiek gebruik
weer talrijke Igsten in politieke
kringen gecirculeerd met de na
men van de nieuwe kandidaat
ministers. Waar niemand meer
aan twijfelt is dat één minister
beslist niet meer in het nieuwe
kabinet zal terugkeren: Sancho
Rof, de omstreden minister van
arbeid en gezondheidszorg, die
voor zijn falende beleid m de ge
ruchtmakende afTaire van de ver
giftigde spijsolie zal moeten boe
ten met ontslag.
Een ander heet hangijzer ia de be
zetting van de portefuille van de
fensie De huidige minister van
defensie, Oliart, is van alle kan
ten afgekraakt. Niet alleen om
dat hu er niet in is geslaagd om
de opstandige militairen in het
gareel te krijgen, maar ook om
dat hij in de afgelopen maanden
de ene bok na de andere heeft ge
schoten.
De laatste dagen is er heftig gespe
culeerd over zijn opvolging, mo
gelijkerwijs door een militair. In
dat verband is met grote nadruk
de naam genoemd van de kapi
tein generaal van de Canansche
eilanden, luitenant-generaal
Gonzalez del Yierro. Andere
bronnen sluiten de mogelijkheid
evenwel niet uit dat premier Cal
vo Sotelo daar van afziet, voorna
melijk om niet de indruk te wek
ken dat hg voor militaire druk
door de knieën is gegaan, en zelf
de post defensie onder zgn be
heer neemt als hij besluit zgn in
tieme raadgever Oliart te laten
vallen.
