Computerfraude in metaal
agas
Procesgang Uniser
al overhoop gehaald
Geen verwijten voor Van Dijk
Lambers:
Minder
lood in
benzine
Verrassingsinval bij dertien bedrijven
WD-pi an moet werk
voor jeugd opleveren
Krijgs-
macht
steeds
verder
achterop
'Kernwapen
verdedigt
apartheid'
ALISTAIR MACLEAN
„Alistair
«BSS
Elsevier©
RIJDAG 27 NOVEMBER 1981
■m
(ONDEN. DEN HAAG - Premier
Van Agt en minister van buiten
landse zaken Van der Stoel rea
geerden gisteren in Londen te
rughoudend op de „affaire-Van
Dijk". Ook de twee grootste rege
ringspartijen, CDA en PvdA. zijn
niet van plan de racistische
ideeën van de bewindsman van
ontwikkelingssamenwerking
van bijna een kwart eeuw gele
den hoog op te nemen. Minister
Van Dijk erkende eerder op 28-
jarige leeftijd volstrekt andere
idceen over de Zuidafrikaanse
apartheidspolitiek te hebben ge
had, maar deze drastisch te heb
ben gewijzigd in de loop der ja-
an Agt en Van der Stoel wonen in
de Britse hoofdstad de Europese
Van Agt: "Ra cistische uitlatingen erg lang geleden""
topconferentie van regeringslei
ders en ministers van buiten
landse zaken bij.
Van Agt zei met enige nadruk dat
de uitspraken van Van Dijk
„kennelijk erg lang geleden zijn
gedaan". Ook Van der Stoel wil
eerst precies lezen wat Van Dijk
over Zuid-Afrika heeft geschre
ven. In kringen rond de premier
wordt gepoogd het „incident"
een minimale betekenis toe te
kennen. Maar informeel werd
toegegeven dat deze zaak op een
uiterst ongelegen moment komt.
nu het tweede kabinet-Van Agt
er na zeer veel moeite eindelijk
zit
Volstrekt integer
PvdA - zo blijkt uit een fractie
verklaring - en CDA zijn niet van
plan het aftreden Van Dijk te ei
sen. Volgens CDA-buitenland-
specialist Mommerstecg is er
geen enkele aanleiding om
vraagtekens te zetten bij het aan
blijven van Van Dijk als minis
ter. „Ook al zou hij in contacten
met vertegenwoordigers van
Afrikaanse landen of verzetsbe
wegingen geconfronteerd wor
den met deze uitspraken van 25
jaar geleden: hij is zeer wel in
staat, met verwijzing naar zijn in
spanningen voor ontwikkelings
landen. rustig uit te leggen dat
zijn opvattingen drastisch zijn
gewijzigd. Ik ken Van Dijk als
een volstrekt integer man. ie
mand die zich binnen de CDA-
fractie sterk heeft ontwikkeld in
de lijn die wij als CDA voorstaan
ten aanzien van Zuid-Afnka", al
dus Mommersteeg
Minister Cees van Dijk van ontwik
kelingssamenwerking zei eerder
ook niet uit eigen beweging al te
zullen treden op basis van racis
tische opvattingen van 25 jaar ge
leden. ..Uiterlijk weet de naturel
de blanke in veel te imiteren,
maar innerlijk blijft hij zeer lang
barbaars schreef. Van Dijk in
1957 ondermeer in een artikelen
reeks over Zuid-Afnka in het ge
reformeerde blad „Wapenveld".
De bewindsman zei echter dat
zijn opvattingen inmiddels dras
tisch zijn gewijzigd en meent dat
hy als minister van ontwikke
lingssamenwerking kan blijven
functioneren. ..alhoewel dat ook
aan anderen ter beoordeling is".
HILVERSUM (GPD) - Staats
secretaris Lambers-Hacque-
bard van volksgezondheid en
milieuhygiëne wil zien te be
reiken. dat het loodgehalte in
de benzine in 1985 wordt ver
laagd van 0,4 gram per liter
naar 0.15 gram. Zij zal daar
binnenkort interdepartemen
taal overleg over starten. De
staatssecretaris zei dit giste
ren voor de KRO-televisie.
De staatssecretaris is er geen
voorstander van, dat in plaats
van lood andere middelen
aan de benzine worden toege
voegd, omdat die weer ande
re schade aanrichten. Vol
gens mevrouw Lambers zal
de verlaging van het loodge
halte de benzine iets duurder
maken. Shell verwacht dat de
prijsverhoging op ongeveer
vier cent zal uitkomen. Die
prijsverhoging komt me
vrouw Lambers nogal hoog
voor.
Loodvrij maken van de benzi
ne, zoals in de Verenigde Sta
ten al sinds 1972 gebeurt,
vindt de staatssecretaris geen
goede oplossing. In dat geval
zullen aan de benzine allerlei
andere schadelijke stoffen
moeten worden toegevoegd.
Mevrouw Lambers vindt een
recent onderzoek van de
stichting Natuur en Milieu
over de gevolgen van lood in
benzine „te stellig". Volgens
dat onderzoek hebben kinde
ren in grote steden als gevolg
van uitlaatgassen een sterk
verhoogd gehalte aan lood in
het bloed, dat een lager intel
ligentiepeil en leermoeilijk
heden veroorzaakt.
ROTTERDAM (GPD/ANP) - Een grote politiemacht heeft
gisteren een verrassingsinval gedaan bij bij dertien
hoofdzakelijk in de regio Rotterdam gevestigde metaal
bedrijven. De boekhoudingen werden in beslag geno
men.
Justitie gaat ervan uit dat de be
drijven voor zeker vijftien mil
joen gulden hebben verduisterd.
In deze affaire ziet justitie tien
hoofdverdachten. Tot arrestaties
is nog niet overgegaan.
Speciale, door justitie geformeerde
teams (in totaal 250 mensen) heb
ben aan de gigantische actie
deelgenomen. Bij de metaalbe
drijven werd niet alleen de aan
wezige administratie maar te
vens goederen, geld en een gela
den revolver in beslag genomen.
Drie weken
cel voor
militairen
ARNHEM (ANP) - De krijgsraad in
Arnhem heeft gisteren drie zoge
noemde "site-wacht-weigeraars"
conform de eis veroordeeld tot
ieder drie weken militaire deten
tie. Site-wacht weigeraars zijn
militairen die geen kernwapens
willen bewaken.
Het ging gisteren om drie dienst
plichtige kanonniers uit Krim
pen a/d IJssel, Apeldoorn en
Borger.
Anti-kernwapensoldaten kregen
voorheen lagere straffen, meestal
zes weken geheel voorwaarde
lijk. Sinds Site-wacht weigeraar
Arend W. (28) is daar verandering
in gekomen. De krijgsraad ver
oordeelde hem nog tot zes weken
voorwaardelijk, maar de audi
teur-militair pleitte toen al uit
drukkelijk voor hogere straffen.
DEN HAAG (GPD) - Bedrijven
moeten werkloze jongeren een
gecombineerd werk-opleidings-
aanbod doen, dat inhoudt dat zij
gedurende één jaar de helft van
de tijd werken en de andere helft
in het bedrijf worden opgeleid.
Voor die opleiding kunnen dan
oudere werknemers, die de VUT
naderen, worden ingeschakeld.
Op die manier kunnen volgend
jaar al 25.000 jeugdige Werklozen
aan de slag komen, terwijl nog
eens 5000 jonge werklozen uit de
uitkeringssfeer gehaald kunnen
worden. Een dergelijk program
ma hoeft het bedrijfsleven niets
te kosten. De financiering komt
uit de 300 miljoen gulden die de
regering toch al voor de bestrij
ding van de jeugdwerkloosheid
wil uittrekken.
Dat staat in een plan voor de snelle
bestrijding van de jeugdwerk-
WEERRAPPORTEN
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Locarno
Luxemburg
Munchen
Olso
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Tel-Aviv
regen 10 87 1
regen 9 8 07
motregen 8 8 1
regen 9 9 9
regen 8 8 02
regen 10 9 6
regen 11 8 3
regen 8 8 7
regen 9 0--
regcn 6 6 1
licht bew. 11 6 3
zwaar bew. 19 12 3
onbewolkt 17 5 0
motregen 5 2 5
onbewolkt 11-1 0
motregen 7 7 08
geheel bew. 5 5 01
onbewolkt 6-5 0
sneeuw -3 -6 02
mist 3 -3 1
zwaar bew. 6-6 0
regen 5 0 3
onbewolkt 21 11 0
onbewolkt 11-3 0
onbewolkt 11-3 0
regen 12 10 2
zwaar bew 3 3 01
onbewolkt 17 -1 0
half bew. - 12 --
geheel bew. 3 0 3
onbewolkt 16 6 0
motsneeuw -2 -6 2
regen 9 5 03
onbewolkt 16 0 0
onbewolkt 10 3 0
onbewolkt -2-11 0
regen 5 2 2
loosheid, dat de WD-Tweede-
Kamerfractie gisteren heeft ge
presenteerd. Momenteel zijn er
200.000 jonge werklozen. De re
gering heeft ook al aangekon
digd dat aantal volgend jaar met
30.000 te willen verminderen, en
wil daar dus gemiddeld 10.000
gulden per werkloze jongere
voor uittrekken.
De WD wil dat over dit voorstel
afspraken worden gemaakt door
werkgevers en werknemers in
het arbeidsvoorwaardenoverleg
voor 1982, dat volgende week be
gint. De WD geeft overigens
niet aan waar de overheid de 300
miljoen vandaan moet halen. Zo
als bekend is de WD tegen de
solidariteitsheffing, die de rege
ring voor ogen staat.
De liberalen willen dat de oplei
ding voor de werkloze jongeren
wordt uitgevoerd door oudere
managers of oudere werknemers
met veel ervaring in het bedrijf,
waar de jongeren de combinatie
van werk en opleiding zullen
krijgen. Een instructeur neemt
'daartoe drie werkloze jongeren
onder zijn hoede.
De kosten vallen volgens het WD-
plan mee. Voor de instructeur
wordt gerekend op 60.000 gulden
per jaar, waarvoor hij overigens
de helft van de tijd gewoon door
werkt. De andere helft geeft hij
instructie aan de drie jongeren,
wat dus 30.000 gulden kost. of
wel 10.000 gulden per jongere,
het bedrag dat ook de regering
wil uittrekken.
De actie werd al sinds augustus
voorbereid. De betrokken bedrij
ven hielden zich volgens de Rot
terdamse officier van justitie, mr.
H. den Doelder, op grote schaal
met „koppelarij" in de metaal
sector bezig."Het is de eerste
maal in Nederland dat fraude op
zo'n grote schaal wordt gepleegd
met computers", aldus mr Den
Doelder.
De bedrijven zouden al vijf jaar
lang met valse opdrachten en
facturen hebben gewerkt. Voor
de bewuste ondernemingen
werkten ongeveer 100 man, voor
namelijk lassers en pijpfitters.
De zaak kwam aan het rollen
toen het GAK in Amsterdam
aangifte deed wegens het te wei
nig ontvangen van sociale pre
mies.
Volgens mr. Den Doelder is een
groot deel van het achtergehou
den geld in het buitenland te
recht gekomen en dan met name
in Zwitserland, Liechtenstein en
het eiland Jersey. Bij deze kop
pelbaasaffaire zijn zeker vijftig
BV's in het spel. Volgens mr.
Den Doelder is de actie vooral
gericht tegen de (grote) op
drachtgevers die met de ver
dachte BV's zaken hebben ge
daan. „We zullen waarschijnlijk
wel „zwartwerkers" tegenko
men, maar het is ons nu echt om
de „grote jongens" te doen".
De invallen werden uitgevoerd in
de gemeenten Rotterdam (vijf
adressen), Dordrecht (twee),
Hoogblokland (twee) en op
adressen in Brielle, Hellevoet-
sluis en Heerewaarden bij Nij
megen.
De belastingdienst was direct bij
de invallen was betrokken. Op
de verschillende adressen werd
voor meer dan een half miljoen
gulden aan aanslagen achtergela
ten.
Aan de acties werd deelgenomen
door de Economische Controle
dienst, de Financiële Inlichtin
gen- en Opsporingsdienst, het
GAK, de loontechnische dienst,
de Inspectie Invoerrechten en
Accijnzen, de gemeentepolitie
van Rotterdam en de rijkspolitie
van Dordrecht. Bij iedere inval
was bovendien een rechter-com-
missaris, een officier van justitie
en een hulpofficier van justitie
aanwezig.
Ijsbeer wint
weer terrein
RHENEN (ANP) - De wereldpopu
latie van ijsberen is, sinds er in
1974 een conventie is gesloten
voor de bescherming van deze
diersoort, verdubbeld. Waren er
zeven jaar geleden nog tiendui
zend, nu zijn er naar schatting
20.000 ijsberen. Het is de eerste
keer dat een dergelijke interna
tionale afspraak ook inderdaad
werkt. Dat vertelde de bioloog P.
Oosterveld, voorzitter van de Ne
derlandse stichting voor aroti-
sche natuurwetenschappelijk
onderzoek, gisteren in Rhenen
Hij sprak ter gelegenheid van de fi
nanciële "adoptie" van een fami
lie ijsberen in het Rhenense die
renpark door een bedrijf in diep
vriesartikelen. De heer Ooster
veld waarschuwde echter dat de
groei van de ijsberenpopulatie
niet betekent dat de toekomst er
voor deze diersoort rooskleurig
uitziet. Veel bedreigender dan de
jacht is volgens hem de aantas
ting van het natuurlijke leefmi
lieu van de beer, door bijvoor
beeld oliewinning.
ADVERTENTIE
De Volvo Occasion Show
Van 26 t/m 28 november in Avifauna.
Georganiseerd door zeven gerenommeerde Volvo-deolers. Een
unieke presentotie van 60 gebruikte Volvo's m topconditie Tentoongesteld
in de benedenzaal von het restaurant in Avifauna in Alphen a/d Ri|n.
Terwi|l uw kinderen zich vermaken in de
speeltuin van het vogelpark, kunt u zich
verdiepen in de tentoongestelde kwaliteit.
Gratis toegang tot het park.
OPENINGSTIJDEN
donderdag 26 nov van 14.00 tot 22 00 uur,
vri|dog 27 nov Van 9.00 tot 22 00 uur
zaterdog 28 nov von 9 00 tot 17 00 uur.
DEN HAAG - Van de plannen om
jaarlijks drie procent extra aan
defensie uit te geven, is tot op he
den gemiddeld maar de helft te
recht gekomen In plaats van
drie miljard is sinds mei 1978 an
derhalf miljard gulden extra be
steed
Defensieminister Van Mierlo zei
donderdag in de Tweede Kamer
dat dit vooral ten koste is gegaan
van de geoefendheid en de voor
raden van de krijgsmacht Hij
sprak van een „aanzienlijke ach
terstand" in de uitvoenng van
het Long Term Defence Pro-
gramme dat de NAVO in 1978
- Het in beslag genomen administratiemateriaal, opgeslagen bij het bureau van de rijkspolitie in Dordrecht
Een omvangrijke bewijslast van de grootste computerfraude tot nu toe in Nederland.
De NAVO-landen spraken toen af
dat de reële defensie-uitgaven
van elk land jaarlijks drie pro
cent zouden toenemen, om de
conventionele verdediging te
versterken. Overigens is Neder
land niet het enige land dat zich
niet aan de afspraak houdt. De
NAVO als geheel zit met een gro
te achterstand
De stagnatie in de economische
ontwikkeling wordt nu pas goed
voelbaar in de uitvoering van
NAVO-plannen. aldus Van Mier
lo Dat probleem komt begin de
cember aan de orde tijdens een
bespreking van de NAVO-minis-
ters van defensie in Brussel. Van
Mierlo lichtte de Kamer donder
dag in over de aganda
Ondanks de gesignaleerde knel
punten beoordeelt de NAVO de
Nederlandse defensie-inspan
ning als „behoorlijk", zei Van
Mierlo. Hij verwacht niet dat het
mogelijk is de achterstand die
onder het bewind van zijn voor
gangers is ontstaan nog in te ha
len.
Een door de NAVO gevraagd rap
port over de krachtsverhouding
tussen NAVO en Warchaupaet
zal nog even op zich laten wach
ten. Van Mierlo wil dat het zo
veel mogelijk onomstreden cij
fermateriaal bevat. „Het laatste
waaraan we behoefte hebben is
weer een rapport dat aanvecht
bare gegevens bevat", zei hy.
AMSTERDAM (GPD) - De ze
ventien leden van de hoor-
groep van de Wereldraad van
Kerken zijn gisteren in con
claaf gegaan om een reeks
aanbevelingen op te stellen
waarmee de kerken de ko
mende jaren de wapenwed
loop in de wereld te lijf kun
nen gaan. De reeks getuige
nissen waarmee de groep vier
dagen lang een stortvloed
van feiten en meningen over
zich kreeg, werd donderdag
afgesloten met een zitting
over de rol van de Derde We
reld in het kernwapenvraag-
stuk.
De hoorgroep kreeg onder
meer een felle aanklacht te
horen over de nucleaire hulp
die bijna alle Westerse landen
aan Zuid-Afrika bieden. De
Zuidafrikaanse banneling
Abdul Minty, werkzaam in
Oslo, stelde het Westen ver
antwoordelijk voor de „apart-
heidsbom" van Pretoria. De
„nucleaire Frankenstein" die
het Westen in Afrika in het le
ven heeft geroepen, is de
grootste bedreiging voor de
internationale vrede.
Minty riep de kerken op eraan
bij te dragen dat de nucleaire
samenwerking met Zuid-
Afrika gestopt wordt. Alleen
een intensivering van de ge
wapende bevrydingsstrijd
van de zwarte bevolking kan
volgens hem de misdaad van
het racisme in Zuid-Afrika
beëindigen.
Het apartheidsregime zal zich
in het uiterste geval verdedi
gen met nucleaire bedreiging
van Afrikaanse landen, zo is
de stellige overtuiging van
Minty. Dat het land in staat is
kernbommen te maken, is
boven elke twijfel verheven.
Pretoria zou over genoeg ver
rijkt uranium beschikken om
zeker 20 nucleaire bommen
te maken. Westduitse firma's
hebben tot nu toe de grootste
bijdrage geleverd aan de nu
cleaire technologie waarover
Zuid-Afrika beschikt.
BREDA - De advocaten van de verdachten in de Uniser-zaak hebben op de eerste
zittingsdag de procesgang onmiddellijk in de war gegooid.
Hun wens om het vooronderzoek
opnieuw te laten doen haalde het
niet. De rechtbank bepaalde wel
dat de volgende week woensdag
een begin wordt gemaakt met
het horen van de getuigen. Daar
om wordt het tijdschema hele
maal omgegooid. De advocaten
willen liefst 60 getuigen laten op
roepen. De Bredase rechtbank
ging niet in op hun verzoek de
verdachten onmiddellijk vrij te
laten.
Door de actie van de raadslieden
kwam er weinig terecht van het
horen van de 56-jarige verdachte
Gerrit B. uit Streefkerk, de be
langrijkste aandeelhouder en ex-
algemeen directeur van Uniser.
B.'s advocaat R. Stokman zei dat
nog niet vaststaat dat het bewys-
matcriaal wettelijk is verkregen.
Hij had zijn twijfel over de huis
zoeking en de in beslagneming
van een deel van de boekhou
ding van Uniser. Ook vroeg hij
zich af hoe het met de verant
woordelijkheid van de „leveran
ciers" van Uniser staat.
De rechtbank probeerde tijdens
het verhoor van B. te achterhalen
hoe nu precies de taken waren
verdeeld en wie voor welk onder
deel van het beleid verantwoor
delijk was. Veel kan de recht
bank hoogstwaarschijnlijk niet
opmaken uit B.'s antwoorden,
die zeer veel nadruk legde op zijn
lage scholing. In het dossier is
een schema opgenomen van de
bedrijvenstructuur en de eigen
domsverhoudingen. „Met dat
schema heb ik nooit kunnen
werken. Ik heb er echt geen kaas
van gegeten. Van D en S.. de me
de-directeuren, hebben het zo
opgesteld", aldus B.
B. werkte vooral buitenshuis. Hij
zorgde ervoor dat Uniser orders
binnen kreeg en regelde tevens
de verkoop van gezuiverde mine
rale olie na bewerking by Uniser.
De prijs waarmee het afval van
anderen werd overgenomen
noemt hy van niet zoveel belang
„Ach, daar waren wel wat richt
prijzen voor. De meeste bedrij
ven waren al blij als het maar de
poort uitkwam".
Rol overheid
De raadsman van B. informeerde
of het Nederlands bedryfsleven
niet had kunnen weten dat Uni
ser onmogelijk alle geloften kon
waarmaken cn alle chemisch af
val op deugdelijke en veilige ma
nier kon verwerken. Ook vroeg
hij zich af hoe het staat met de
mogelyke medeplichtigheid van
de afnemers van de „Uniser-pro-
dukten". Hij plaatste tevens
vraagtekens bij het gegeven dat
er in de dagvaarding en de dos
siers niets is terug te vinden over
de rol van de overheid
De raadsman uitte ernstige kritiek
op het „eenzijdige dossier" dat
de officier zou hebben overge
legd. Er ontbreekt een reclasse-
ringsrapport. „De rechtbank kan
zich geen oordeel vormen om
trent de motieven van verdachte
en over de wijze waarop hij in de
ze zaak verzeild is geraakt", al
dus Stokman. Hy vond (mede
namens de andere raadslieden)
dat de zaak moest worden terug-
de rechter-com-
Die zou dan een klei
ne zestig getuigen moeten horen.
De lijst met getuigen legde hij pas
over tijdens de zitting, twee da
gen te laat. Overigens kampt hij
en zijn collega's met het gebrek
dat hun dossiers niet helemaal
volledig waren Woensdag nog
waren er stukken bij hen binnen
gekomen, zodat ze die nauwe-
lyks hadden kunnen bestuderen.
Dat probleem kwam verschillen
de keren tijdens de zitting aan de
orde.
Traineren
Officier van justitie mr. W. Koops
was niet gecharmeerd van de tac
tiek van de advocaten. Volgens
hem is het onderzoek wel goed
verlopen en heeft de verdediging
voldoende mogelijkheden gehad
om informatie te verkrygen Hij
bestreed fel dat het bewysmate-
riaal onwettig zou zijn verkre
gen. „Traineren heeft in dit geval
geen enkele zin", meende mr.
Koops.
's Middags was de verdachte 44-ja-
rige Magnus S. uit Dordrecht aan
de beurt. Het juridisch steekspel
werd daarop herhaald, nu door
de advocaten mr H. Kuiper en
mr. P. Wcly. de beide raadslieden
van s Ook />j vroegen de zaak
terug te geven aan de rechter
commissaris en S. in vryheid te
BteUen. Extra probleem voor hen
was dat ze pas twee weken met
de zaak bezig waren.
ADVERTENTIE
De 25ste super-spannende avonturenroman
van
125 jaar schrijver)
Gebonden,
slechts 119,90
Reeds méér dan 2.5
miljoen exemplaren van
de boeken van Maclean
verkocht'
Alle 25 boeken van
Alistair Maclean
Iwaarvan 23 paper
backs f 15.901 rijn
verkrijgbaar bij elke
boekhandel!
