Onbegonnen Werk
Hoogleraar-zijn: geen
brevet van wijsheid
De Nobel
eventueel
sluiten
Bange Duivel
Verzetshelden gehuldigd
Wegwijs
in Leiden
Leidse kroniek
door Ruud Paauw
Zet je je auto te koop, slopen ze de voorwielen er af....
Als ik het goed begrepen heb
dan heeft de WD-senator en
Leidse hoogleraar G Zouten
dijk zijn opmerkingen op een
recente bijeenkomst van het
Oud-Strijders Legioen ten
slotte toch betreurd. Hij had
daar. sprekend over Zuid
Afrika, een opsomming gege
ven van bezigheden waarin
zwarten volgens hem beter
én slechter waren dan blan
ken.
Een aantal van zijn studenten
zag daarin een vorm van dis
criminatie en verstoorde
dinsdagochtend een door
hem te houden college. De
prof verdedigde zich nogal
pover tegen de aanvallen. Ze
ker het argument "mijn zin
nen zijn volkomen uit het
verband gerukt" waarvan ie
dere journalist weet dat het
gebruikt wordt als iemand
geen enkele smoes meer over
heeft, stemde droefjes. Maar
het ergste was toch wel wat
Zoutendijk aan het slot zei
"Ik denk dat ik het effect van
mijn uitspraken heb onder
schat".
Dat nu is echt een doodzonde
voor een politicus, want juist
htf moet zich voortdurend
van de draagwijdte en de uit
werking van zijn woorden be
wust zijn.
Overigens geloof ik geen zier
van Zoutendijks laatste op
merking. Want een kind weet
dat opmerkingen over Zuid-
Afrika in Nederland uiterst
gevoelig liggen.
Zoutendijk is hoogleraar in de
mathemathischc program
mering en Eerste-Kamerlid
Die functies hebben niets
met elkaar te maken, maar de
ellende in Nederland is nog
altijd dat de geloofwaardig
heid van hoogleraren, ook als
ze ver buiten hun vak opere
ren, zo groot is. Eeuwenlang
hebben de heren (de goeden
niet te na gesproken) daar
ook op aangestuurd door zich
te hullen in wolken van ge
leerdheid, deftigheid en
strengheid.
"Zo'n man zal het toch wel wé
ten, die praat toch niet uit
zijn nek?"
Aan het gestoethaspel van Zou
tendijk kun je weer eens zien
dat professoren buiten hun
werkterrein ~s moeite heb
Opbrengst
De collecte voor geestelijk ge-
handicapteii heeft in de Leid
se regio 51.000 gulden bruto
opgebracht. Hierbij zijn de
giro's nog niet opgeteld, zodat
er nog zo'n 10.000 gulden bij
zullen komen. Al met al is de
opbrengst van de collecte on
geveer vijf procent hoger dan
vorig jaar.
Bach
Aan de eredienst in de Waalse
Hervormde Kerk aan de
Breestraat wordt zondag mu
zikale medewerking verleend
door Erik van Bruggen, orgel,
en Ingrid de Groot, hobo. Tij
dens de dienst zal "Nun
komm, der Heiden Heiland"
van Bach worden gespeeld.
Na de dienst een kort concert
De mensen die werden onder
scheiden:
De heer J Brugman, Leiden,
mevr. D. Hagenbeek-van Wee-
ren, LeidenAf. Boezeman,
Oegslgeestde heer M Klomp,
Leiden: mevr. C. van der Lin-
gen-Van der Hout, 's-Graven-
hage; de heer J.G Luttervelt,
Leiden: de heer H.J. Maas,
Leiden: de heer A.J. Martijn,
Leiden: de heer C.J. Muyzert,
Leiden: de heer W. Pera, Lei
den: de heer A. Plekkringa,
Voorschoten: de heer F.F.H.J.
van der Reijden. Leiden
mevr. H.J.H. Scheltema-
Schónfeld. Leiden: de heer D.
Spoor. Leiden: mevr M.A.
Spoor-De Groot. Leiden, de
heer H. Tolman, Leiderdorp,
de heer A. Vink, Leiden
mevr. P W. van Vliet-Pardon,
Leiderdorp; de heer R. van
ben om de middelmaat te ha
len. Dat is het enige aardige
van dit relletje.
Strop
De Adviesraad voor de Binnen
stad is na tien jaar ter ziele ge
gaan. Zo mag je het wel noe
men nu de gemeente er geen
geld meer voor wil uittrek
ken en de leden van de Ad
viesraad hun lidmaatschap
hebben opgezegd.
Getuige het verslag moet de
sfeer op de laatste bijeen
komst van de Adviesraad,
met wethouder Waal als gast,
om te snijden zijn geweest.
De Adviesraad maar steeds vra
gen of er nog prijs op de ad
viezen werd gesteld en of er
nog subsidie afkon en de wet
houder maar niet antwoor
den.
Echt een klimaat van op han
den zijnde executies In dat
licht zijn de geschenken ook
zo prachtig die de wethouder,
namens de gemeente, de le
den van de Adviesraad tot
slot overhandigde voor het
gedane werk: (jen sjaal voor
de dames en een stropdas
voor de heren.
Ik had maar wat anders uitge
zocht.
Kwaad
Over het algemeen sta ik niet
erg sympathiek tegenover
kraken en krakers. Het is
maar al te vaak een manier
van "voordringen" en daar
houd ik niet van. Bovendien:
de vernielingen, de rotzooi,
die er kennelijk mee gepaard
moeten gaan, stuiten me te
gen de borst.
Ik ben ook, onder de huidige
omstandieheden. zeer scep
waarin een sonate en fuga
van Telemann Ook volgende
zondagen een keuze uit de ge
schiedenis van de advents-
muziek. Aanvang half elf. De
diensten worden gehouden in
het Frans.
Jazz on Sunday
Twee jazzformaties, namelijk
The Key Stork Jazz en hel
Trio van pianist Karei Boeh-
lee, treden zondag op bij Jazz
on Sunday. Aanvang drie
uur in hei bowling-restau
rant Hans Menken aan de
Boshuizerlagn.
Hans Dorrestijn
De zanger en tekstdichter Hans
Dorrestijn treedt zondagmid
dag op in het café De Uyl van
Hoogland aan de Nieuw-
straat. Hii brengt het pro-
LEIDEN - "Als het afvalstoffenbe-
drijl De Nobel aan de Zoeter-
woudseweg niet zal voldoen aan
de voorwaarden in de hinder
wetsvergunning, dan zullen we
het bedrijf sluiten". Dit zal wet
houder J. Fase (economische za
ken) antwoorden op klachten
van bewoners van de Zoeter-
woudseweg.
De bewoners zien de komst van De
Nobel als de zoveelste aantasting
van het woonklimaat aan de Zoe-
terwoudseweg.
tisch gestemd over het stand
punt van vele 17- en 18-jari-
gen dat zij récht hebben op
eigen woonruimte. De priori
teit ligt (nog) niet bij hen.
U ziet het: een behoorlijk
rechts geluid.
Anderzijds stroomt er weer la
va door me heen als ik zie hoe
het is toegegaan met de wo
ningen van het Galgewater-
complex. Dat hele project
heeft voortdurend in de spe
culatiesfeer gezeten. De
grond ging van hand tot hand
en het geheel werd ten slotte
zo duur dat de woningen leeg
blijven omdat ze onbetaal
baar ziin.
Het mechanisme dat hier werk
zaam is, is een zedelijk kwaad
dat vraagt om de botste te
genacties.
Dat is dan nu gebeurd. Te ho
pen is alleen dat de krakers er
geen bende van maken, want
daar is nu werkelijk niemand
mee gediend.
Cabaret
Ik betreur het zeer dat ik niet
aanwezig ben geweest bij het
forum in het kerkelijk cen
trum De Regenboog over de
al lang slepende affaire van
de polderlasten in de Meren
wijk.
Naar wat ik er van heb gelezen,
lijkt het me een boeiende, hu
moristische avond te zijn ge
weest.
De kwestie waarom het gaat is
dat het waterschap De Oude
Veenen sinds 1979 polderlas
ten heft in de Merenwijk en
daar volgens de bewoners
niets tegenoverstelt. De se
cretaris van het waterschap
erkende dat ook, "maar dat
komt omdat de gemeente
Leiden ons niets wil laten
doen".
Maar ondertussen wel mooi
geld vangen.
Magnifiek, hoor, zo'n ant
woord. Wie durft er nog te be
weren dat het cabaret in Ne
derland dood is?
De actie in de Merenwijk on
derstreept de waarheid van
de oude stelling die zegt:
"Het gezag moet voortdu
rend worden ondermijnd
door het gezonde verstand".
Krantz
Maandag hebben de bulldozers
en andere apparatuur hun
tanden gezet in het roem
ruchte complex van Krantz.
Een stuk oer-Leidse historie
ging in de meest letterlijke
zin tegen de vlakte. Daar
moet even bij worden stilge
staan. want vele duizenden
Leidenaars hebben er ge
werkt in de 170 jaar dat het
bedrijf bestond.
Het begon allemaal in 1808 toen
Johannes Justus Krantz
(1774-1839), aanvankelijk met
partner Nolet, naar Leiden
kwam en een lakenrederij en
stoffenhandel vestigde. (De
hierna vermelde gegevens
dank ik voornamelijk aan de
heren B.A. Hendrikse van het
Stadsarchief die juist een
groot deel van het archief van
Krantz heeft geïnventari
seerd; H.J. de Boer, oud-in
koper van Krantz die bezig is
een beknopte historie van het
bedrijf te schrijven en de
oud-werknemers H. Miere-
met en P. de Tombe).
In 1833 telde de fabriek al 100
werknemers - in de bloeipe
riode zou het om de 200
schommelen.
De Krantzen waren ongetwij
feld gestaalde textielbaron
nen, maar bladerend in de
oude kronieken krijg je niet
de indruk dat ze geheel en al
blind waren voor de belan
gen van hun personeel. Al in
de vorige eeuw lieten ze
goedkoop en goed brood
bakken voor hun eigen arbei
ders en in 1897 stichtten ze
als eersten een volksbadhuis
(aan de Oude Singel). Ze wa
ren ook betrokken bij de
bouw van woningwetwonin
gen, voordat men die term
kende.
Goed. het eigenbelang zal ook
wel een rol hebben gespeeld,
maar toch.
Het aantal Krantzen dat bij de
fabriek betrokken was, bleef
beperkt omdat de weduwe
van een overleden firmant
meteen, werd "uitgekocht".
"Ze hielden er niet van dat rit
sen familieleden uit de ruif
mee-aten".
De laatste laken-tycoons waren
dr. Leonard Pieter Krantz
(1886-1956) en Adriaan
Krantz (1888-1964). Over hen
wordt nogal uiteenlopend
geoordeeld. Vast staat dat
beiden echte industrie-vor
sten waren, harde managers.
Ze waren erg gauw kwaad,
opvliegend. "Meneer Adrie
kon vloeken dat horen en
zien je verging, maar als hij
zich omdraaide was hij het
weer vergeten".
Meneer Leo was vermoedelijk
wat minder gezien. "Iemand
die je omlaag kon halen en
fouten niet gauw vergaf
"Ach", zegt weer een andere
oud-werknemer, "met me
neer Leo moest je weten om
te gaan". De kwaliteit van
hun produkt hielden de
Krantzen scherp in het oog.
Hun deskundigheid was ook
buiten kijf.
Een oud-werknemer die hen ja
renlang meemaakte, zegt:
"Ze waren de heersers maar
ook de gevangenen van het
bedrijf. Elke dag stonden ze
in de fabriek. Echt met
vakantie gingen ze nooit. Als
ze op reis waren dan altijd
voor een deel zakelijk.
Ze woonden dan wel op Huys
te Warmond, maar ze leefden
heel sober. Het waren geen
feestvierders. Ondanks al
hun geld leken ze me toch
niet erg gelukkig".
In de oorlog waren meneer Leo
en meneer Adrie zeer fout,
wat hen na de bevrijding ook
op een veroordeling kwam te
staan. Maar in hun foutheid
deden ze ook weer tal van
VRIJDAG 27 NOVEMBER I^j
goede dingen, juist omdat ze
invloed op de Duitsers had
den.
Beiden stierven nogal vergeten
in resp. 1956 en 1964. Zelfs
het Leids Jaarboekje, dat zo
ongeveer iedere ontslapen
hekketeerder in het jaarover
zicht vermeldt, gaat aan hun
dood voorbij.
In het stadsarchief staan nu en
kele tientallen meters
"Krantz". Dat is heel wat,
maar slechts een fractie van
wat er was. In 1960 liet het be
drijf acht ton archiefmate
riaal (de volledige bedrijfs-
correspondentie 1850-1950)
aan de papiermolen voeren....
"Maar ja", zegt H.J. de Boer,
"niemand had er enige be
langstelling voor".
Zojuist is verschenen deel 3
van het verzamelwerk "Hut
spot, Haring en Wittebrood".
Het gaat over "Leiden, Leie
naars en hun armenzorg".
Met veel aandacht voor de
historische achtergrond van
tal van Leidse hofjes: "de
rijkdom van Leidens armoe
de".
Volgende week kom ik er na
der op terug.
Leids/Noordwijkse groep The
Prime Ministers.
Coopertest
De atletiekvereniging "De Ba
taven" houdt morgen een coo
pertest op de kunststofbaan
in het Leidse Houyt. Aan
vang elf uur. De coopertest is
een loop van twaalf minuten,
bedoeld om het uithoudings
vermogen te testen. Vanaf
half elf inschrijving mogelijk.
Pacific Island
In jongerenvereniging Augusti-
7ius aan het Rapenburg 24
treedt morgenavond het Villa
Muziektheater op met de
nieuwe act "Pacific hand".
Na het optreden is er disco.
Aanvang half tien.
LEIDEN - De werkplaats 'De
Bange Duivel' houdt morgen
weer open huis. Dan begint ook
een tentoonstelling van het Leid
se kunstenaarsduo Pol Jong en
Lydia Luyten. De expositie, die
tot en met 19 december duurt,
laat etsen en tekeningen van Pol
jJong zien alsmede werk van Ly
dia Luyten, waaronder een aan
tal kleurpotloodtekeningen en
de serie 'Atoomdoeken en Vrij
verklaring'.
Men is morgenmiddag vanaf twee
uur welkom in de werkplaats aan
de Rijndijkstraat.
Politieman
aangereden
LEIDEN - Een nog onbekende
bromfietser heeft gisteravond
rond tien uur een politieman
aangereden. De agent liep samen
met een collega op de Haarlem
merstraat, toen vlak voor het
tweetal ineens een brommer op
dook. Met grote snelheid reed de
bromfietser op het wettelijk ge
zag in, waarbij de agent een me
ter of tien werd meegesleurd.
Met schaafwonden moest hij
naar het Academisch Ziekenhuis
worden vervoerd. De bromfiet
ser is na het ongeval direct door
gereden. Wie iets van het inci
dent gezien heeft, wordt ver
zocht contact op te nemen met
de politie.
LEIDEN - De identiteit van de par
tij schoenen die begin deze week
in de Merenwijk werd gevonden,
is vastgesteld. Gisteren meldde
zich een vertegenwoordiger van
een winkel aan de Rijnsburger-
singel bij de politie. De schoenen
- van Italiaanse makelij en inmid
dels uit de mode - waren voor de
kraakwagen neergezet. Kenne
lijk heeft iemand de schoenen
meegenomen en thuis even ge
probeerd. Na vastgesteld te heb
ben dat niet één schoen bij een
ander paste, heeft hij ze vermoe
delijk bij de Gooimeerlaan'ge
dropt.
gramma "In staat van ont
binding", waarin hij vooral
gebruik maakt van de ellende
van anderen. Het optreden
begint om half vier, toegang
vrij.
Kunstrijden
Ruim veertig jongens en meis
jes strijden zondag in de Ton
Menken Ijshal om de medail
les van de Nationale Kürwed-
strijd 1981, georganiseerd
door de leidse Kunstrijcluh
Aanvang vijf uur.
Prestatieloop
De atletiekvereniging AV Hol
land houdt zondag in het
park Leidse Hout een presta
tieloop voor jong en oud. Ge
start wordt om elf uur en er
kunnen verschillende afstan
den worden gelopen.
Postduiven
De Leidse Postduiven Vereni
ging "De Vriendenclub"
houdt het komend weekeinde
haar jaarlijkse postduiven-
tentoonstelling. Zaterdag
van vijf tot tien uur en zon-
Bijenteelt
De vereniging tot bevordering
der bijenteelt houdt van
avond een bijeenkomst in
wijkcentrum "Zijlkwartier"
aan de Van der Marckstraat
in Leiderdorp. Er worden
twwe films vertoond: Wun-
derland im Bienenstand" en
"De bij hoort erbij". Aanvang
kwart voor acht.
Aniba's muziekka
mer
In café Aniba aan de Heren
straat treedt zondagmiddag
het duo Barry Moore en Ma-
nus Lunny uit ierland op. Ze
spelen Ierse folk. Aanvang
half vier.
Jazzzolder
Op de Jazzzolder van Hot Hou
se treedt morgenavond Ro
nald Snijders op met zijn
Straight Music. De muziek is
een samenstelling van Carai-
ban en Jazz. Aanvang tien
uur, Breestraat 66.
Swingavond
In het Leids Vrijetijds Centrum
aan de Breestraat 66 begint
vanavond om negen uur weer
de maandelijkse swing
avond. gedraaid worden pla
ten van new-wave, reggae,
punk en op ander gebied.
Discharge
In het LVC, Breestraat 66,
treedt morgenavond de En
gelse punkgroep Discharge
op. In het voorprogramma de
LEIDEN - Burgemeester Goe-
koop heeft gistermorgen m de
Brugerzaal van het stadhuis
een aantal Verzetsherden-
kingskruizen uitgereikt aan
voormalige verzetsmensen of
hun nabestaanden uit Leiden
en omgeving. In totaal wer
den dertig kruizen uitgereikt,
waarvan zeven postuum.
Wm, Leiderdorp; de heer
H.W. Collee (postuum); mevr.
E.J.M. van Haasteren (pos
tuum); de heer A.H.P. Hart-
mann (postuum); de heer
J H A. Mulders (postuum); de
heer P Hogendoorn (pos
tuum); de heer J. van Woer-
deii (postuum); de heer R.P.
Cleveringa (postuum).
Vrouwen om bijstand
Comitee Vrouwen in de Bijstand,
Informatie, advies en contactgroep
voor vrouwen met bijstandsuit
kering. Geopend op dinsdagmor
gen van 10-12, Sophiastraat 36,
tel. 214256, 214162, 213182,
140227.
Telefonische
hulpdienst
Gehoor per telefoon. Wie in nood
verkeert of eenzaam is kan altijd per
telefoon (uit)praten of informatie
krijgen. Dag en nacht, vertrouwe
lijk. Telefoon 071-125202. Kinder- en
jongerentelefoon: op woensdag- en
zaterdagmiddag van 14.00-18.00 uur,
071-125202.
Burgerraadslieden
Koornbrugsteeg 2, tel 143171 (kan
tooruren). Spreekuren ma, di en wo
11.00-12.00, do 18.30-20.00 uur.
Dierenbescherming
Bejaarden
Algemene Nederlandse Bond voor
Ouderen (ANBO) afdeling Leiden,
Rapenburg 48. Soosmiddagen ma,
di, do. vrij 13-16.30 uur, tel. 124252.
Minder-validen
Organisatie
dieren (buitendienst): 071-212026.
Dierenhulpdienst
Dierenhulp- en ambulancedienst
Leiden e.o.. tel. 071-125141. Gratis
hulpverlening aan gewond geraakte
of anderszins in nood verkerende
dieren in de gemeenten Leiden, Lei
derdorp, Oegstgeest, Warmond en
Zoete rwoude.
Gezinsverzorging
Stichting Gezinsverzorging Leiden,
Rembrandtstraat 17-21. Aanvragen
voor hulp aan langdurig zieken, be
jaarden en gezinsverzorging. Tele
foon 149441 (maandag tm vrijdag 9-
10 en 13-14 uur.
Reclassering
Algemene Reclasseringsvereniging,
Rijnsburgerweg 167. tel. 071-171424
Bereikbaar op werkdagen van 9-17
uur voor hulp en informatie aan
meerderjarigen (vanaf achttien jaar)
Rechtswinkel
den: afdeling wonen en werken r
en do 18 30-18 45 uur. woe 10.15-
10.30 uur, afdeling belastingen ma
10 00-12.30 uur, di en woe 18.30-
20.30 uur. Klachtenbureau di en do
18.30-20.30 uur.
Bureau
Rechtshulp
Raad van Arbeid
Raad van Arbeid, Hoge Rijndijk
306, Leiden, tel. 071-899375. Voor al-
gemenekinderbijslagwet, aow,
aww. afkoop rentekaarten en vov.
Kantoor geopend maandag tot en
met vrijdag 9-12 uur en 14-16 uur.
Telefonische informatie kinderbij
slag: 8-12 uur.
Wao/wsw
Hulp- en adviesbureau wao/wsw.
Gratis hulp voor mensen die ar
beidsongeschikt zijn en al dan niet
een uitkering hebben en voor dege
nen die via de wsw te werk zijn ge
steld. Elke donderdagavond spreek
uur in 't Spoortje, Bernhardkade 40
van 19.00-20 30 uur. tel 142505, post
bus 3221 2301 DE Leiden.
Onderwijswinkel
Leiden-Noord, Sophiastraat 36, tel.
071-126325, geopend maandag t/m
vrijdag van 12-17.30 uur.
Dienstencentrum
minder-validen
AMVO, spreekuren donderdag 14-
15.30 uur, Gerecht 10, tel. 143503. In
Voorschoten: Leidseweg 33, don
derdag 19-20 uur, tel. 01717-3309.
Sterbus
Aangepast busvervoer voor minder-
validenen bejaarden die geen ge
bruik kunnen maken van het nor
male openbaar vervoer. Ritaanvra-
gen: Hooglandsekerkgracht 32, tel.
071-122443, 9-12 uur.
Huurcommissie
Voor geschillen over huren. Schut
tersveld 9. Spreekuur dagelijks van
maandag tot en met vrijdag van
8.30-10 uur. Telefonische inlichtin
gen van 10-12 uur 071-131541.
Moeders voor
Moeders
VBOK
Vereniging Bescherming Ongebo
ren Kind. Hulp voor moeder en
kind bij ongewenste zwangerschap.
Tel. 071-895724.
Rutgershuis
Bureau voor geboorteregeling en
sexualiteitsvragen, tel. 126802.
Spreekuur ma en vrij 20-22 uur, di
Stimezo-kliniek
Medisch Centrum voor Geboortere
geling. Kort Rapenburg 1-3, voor
abortus, sterilisatie (plaatselijke
verdoving), kunstmatige insemina
tie en sperma-opslag. Tel. 071-
126961 (9-16 uur).
