Henk Vos:
„Als emoties
niet mogen,
moet je een
robot nemen"
Weer problemen bij Azivo
ABBA
KRAMERS'
Held van Ford op zijspoor bij bond
Een eigentijdse presentatiej/an
het Nederlands van nu:
GROOT WOORDENBOEK
NEDERLANDS
LEZERS
SCHRIJVEN:
De nieuwe
elpee van
ligt nu in
de winkel!
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1981
PAGINA 17
Wim Fortuyn
Met onbegrip, verbijstering zelfs, is de
afgelopen dagen gereageerd op de pro
blemen van districtsbestuurder Henk
Vos (38) met zijn werkgever, de Indus
triebond FNV. De man die door de
werknemers van Fords' produktie-af-
deling in Amsterdam na veertien
maanden strijd op handen wordt ge
dragen blijkt in eigen kring zo gevierd
niet. De bond wil hem overplaatsen
naar Gelderland. Vos heeft dat tot nu
toe geweigerd, zodat hem inmiddels
ontslag boven het hoofd hangt.
Hoe nu? Waarom wil de bond haar bes
te man degraderen? Secretaris Pim van
den Bosch van de ondernemingsraad
bij Ford snapt het echt niet meer. "Het
is een schandaal. Vos is één van de bes
te districtsbestuurders die ik ooit heb
meegemaakt en ik draai toch al zo'n
twintig jaar mee als vakbondslid. Wat
Vos heeft gedaan voor ons is met goud
niet te betalen. Zo'n man moet je niet
begraven in de Achterhoek. Daarmee
bedoel ik niets negatiefs; ik wil er al
leen mee zeggen dat Vos minstens moet
blijven werken op het niveau waarop
hij dat in de afgelopen jaren heeft ge
daan", aldus Van den Bosch, die tot de
conclusie is gekomen dat men Vos het
succes misgunt. "Er zit een hoop kinne
sinne achter, neem dat maar van mij
Vast staat dat de Industriebond Vos op
nogal onheuse manier bejegent. Zo is
hem door het bondsbestuur verweten
dat hij de Industriebond niet voldoen
de zou hebben gerepresenteerd, waar
bij met name wordt verwezen naar het
roemruchte actiepamflet met de tekst
'Ford moet blijven'. Daarop ontbrak
het vignet van de Industriebond. De
bond ziet daarin het bewijs dat Henk
Vos eigen roem najoeg inplaats van de
belangen van de Industriebond te be
hartigen.
Er is evenwel meer aan de hand. Henk
Vos stelde zich een jaar geleden na
mens de PvdA kandidaat voor de
Tweede Kamer, zodat het bondsbe
stuur voorbereidingen trof voor zijn
opvolging. Door een onverwacht groot
zetelverlies voor de PvdA haalde hij
het parlement echter niet en omdat zijn
opvolger inmiddels was aangesteld
was hij bij de Industriebond in Amster
dam 'overcompleet' geworden. Ook dat
zit achter het plan tot overplaatsing.
Nu Henk Vos daar zelf niet aan mee wil
werken, wordt hem verweten niet
loyaal te zijn tegenover de bond. Het
succes zou hem naar het hoofd zijn ge
stegen. Vos, zo redeneert de bond,
denkt overplaatsing op grond van zijn
populariteit te kunnen weigeren.
Pim van den Bosch vindt dat larie
koek: "Henk Vos heeft vorig jaar voor
de politiek gekozen en daar wordt hij
nu voor gestraft. De bond moet de hand
eens in eigen boezem steken en het per
soneelsbeleid aanpassen aan de eisen
die ze zelf stellen aan het bedrijfsleven.
Iedere Nederlander moet de vrijheid
hebben om voor iets anders te kiezen.
Maar bij de Industriebond wordt dat
kennelijk niet geaccepteerd.
Tijd om Henk Vos zelf aan het woord te
laten. Over zijn conflict met de Indus
triebond, over Ford.
Ruim een kwartier na het afge
sproken tijdstip komt Henk
Vos de trappen af van het In
dustriebondgebouw in de
Amsterdamse Henri Polak
laan af. Hij heeft zojuist de
laatste journalist van zich af
weten te schudden en duikt
met de volgende de stad in.
De steeds maar rinkelende
telefoon laat hij achter zich.
"Je zou er gek van worden.
Er zijn misschien nog drie
kranten in Nederland die ik
nog niet aan de lijn heb ge
had. Ik communiceer mo
menteel via het ANP met het
bondsbestuur. Alles ligt nu
op straat en als het aan mij
ligt is het nu ook snel voorbij.
Want het vreet aan je, dat kan
ik je wel zeggen. Ik zit er vre
selijk mee. Waar ik vooral
bang voor ben is dat de jon
gen die in mijn plaats is be
noemd, Gijs Honing, het
slachtoffer van al die proble
men wordt. Terwijl hij er
niets aan kan doen".
Het bondsbestuur stelt dat je je
onttrekt aan regels die voor
anderen ook gelden.
Henk Vos: "Men verwijt mij
dat ik privé-argumenten aan
voer tegen de overplaatsing,
terwijl zij uitsluitend zakelijk
redeneren. Ze willen me dus
ontslaan als dat zo blijft.
Maar het is niet zo dat ik me
in een uitzonderingspositie
plaats. Wat mij dwars zit is
dat er allemaal problemen
liggen die nooit zijn uitge
sproken. Zolang dat niet ge
beurd, wil ik niet meewerken
aan overplaatsing. De ver
trouwensrelatie is verstoord
en die moet eerst worden her
steld. Ik ben bereid daar
moeite voor te doen, maar
dan zal ook de bond fouten
moeten toegeven. Of dat zal
gebeuren? Je moet van het
positieve uitgaan. Anders is
elk gesprek bij voorbaat al
bijna zinloos".
"Eigenlijk liggen er al sinds
1979 problemen. In 1978 werd
ik door een lid van het bonds
bestuur gevraagd om mij
kandidaat te stellen als secre
taris van de Europese Metaal-
bewerkersbond, de EMB.
Daar begon het eigenlijk
mee, want toen ik eenmaal
als kandidaat naar voren
werd geschoven kreeg ik de
wind van voren van andere
leden van het bestuur, die het
daar helemaal niet mee eens
waren. Terwijl mij alleen
maar iets gevraagd werd
kreeg ik toen de verwijten.
En dat dat is nooit uitge
praat".
Dan die kandidatuur voor de
Tweede Kamer. Volgens het
bestüur was al voor de ver
kiezingen afgesproken dat,
mocht je de Kamer niet ha
len, een verhuizing naar Gel
derland plaats zou vinden.
Henk Vos: "In januari ben ik
naar het bondsbestuur ge
stapt met de mededeling: er
zijn mensen die aan me trek
ken, misschien kom ik in de
Kamer terecht. Het leek me
alleen maar fatsoenlijk om
dat te zeggen. Toen is al wel
gezegd dat, als ik niet geko
zen zou worden, er nog eens
gesproken zou moeten wor
den, waarbij misschien ook
overplaatsing ter sprake zou
komen. Maar afspraken daar
over zijn er niet gemaakt. Op
dat moment was het tenslotte
nog helemaal niet zeker dat
ik ook kandidaat gesteld zou
worden. Dat is pas in maart
gebeurd en nog maar op het
nippertje op een kansrijke
plaats. Ik kreeg maar 138 van
de 275 stemmen, nog maar
net meer dan de helft. Intus
sen had het bondsbestuur
wel in februari al mijn opvol
ger benoemd. Wel wat voor
barig dus."
"Maar goed, de verkiezingsne
derlaag was onverwacht
groot en ik haalde de Kamer
niet. Intussen werd ik wel op
nieuw benaderd voor de
functie van secretaris van de
EMB. Tijdens een congres in
Washington is ons vanuit de
EMB gevraagd om een kandi
daat naar voren te schuiven.
Daarop ben ik aangesproken
om vervolgens opnieuw van
het bondsbestuur te horen
dat ze mij nooit kandidaat
zouden stellen. Toen kwam
het verwijt naar voren dat ik
de bond niet goed zou repre
senteren bij de Ford-acties.
Dus zou ik ook de EMB in
Brussel niet goed kunnen
vertegenwoordigen. Begin
augustus kreeg een brief van
Arie Groenevelt naar aanlei
ding van een wat kritisch ar
tikel van mijn hand in het
blad 'OR-informatie', uitge
geven bij Samson. "Nu be
grijp ik waarom je de bond
naar buiten toe niet goed re
presenteert", besloot Groene
velt die brief. Voor mii was
Henk Vos: de maat is vol
de maat toen vol. Dat was het
moment waarop ik het alle
maal welletjes vond. Ik heb
het bestuur toen gezegd dat
met mij niet over overplaat
sing viel te praten, zolang de
problemen niet zijn uitge
sproken".
Die slechte representatie zou
onder meer blijken uit het
ontbreken van het Industrie
bond-vignet op het Ford-affi
che. Ook zouden de histori
sche tranen, die je op 7 juli
liet lopen toen de rechter be
paalde dat Ford (nog) niet
dicht mocht, je kwalijk zijn
genomen.
Henk Vos: "Het is wel nooit
hardop gezegd, maar in de
wandelgangen is daar nogal
schamper over gedaan. Oké
ik heb staan janken voor de
televisie. Maar daar schaam
ik me niet voor. Als je geen
emoties meer mag hebben in
ie werk, dan moeten ze maar
een robot neerzetten in mijn
plaats. En wat dat affiche be
treft: het gaat toch om de
strijd die je met z'n allen
voert en niet om vignetten?
Ik zeg, want je wordt er zo
langzamerhand bijna arro
gant van, dat ik m'n werk
goed doe en dat ik de bond
wel goed representeer. Als
het bestuur dat beweert, zul
len ze dat nog moeten bewij-
Vooralsnog staan Vos en
bondsbestuur recht tegen
over elkaar. Vorige week, tij
dens het tot nu toe laatste ge
sprek, werd Vos geconfron
teerd met het dreigement van
ontslag als hij zich tegen
overplaatsing zou blijven ver
zetten. Een brief van vijf
kantjes, gericht en toegezegd
aan het bondsbestuur, is
voorlopig het laatste woord
van Henk Vos! Die brief
vormt de basis van een vol
gend gesprek dat zijn toe
komst zal bepalen. "Over een
Henk Vos, geboren en getogen
in Hoogezand, begon na een
zesjarige loopbaan bij Schol
ten (aardappelmeel) in Fox-
hol zijn vakbondscarrière bij
het NW in 1967. Op 24-jarige
leeftijd werd hij secretaris
van Jongerencontact in Am
sterdam. Twee jaar later ver
huisde hij naar de Algemene
Bedrijfsgroepen Centrale,
een voorloper van de Indus
triebond, als beleidsmede
werker. Weer twee jaar later
kwam hij terecht op de plaats
waar hij nu nog zit. De bezet
ting van de Ford-productie-
adeling bracht hem naar het
toppunt van zijn roem. De
strijd tegen een multinatio
nal, die uiteindelijk toch
werd verloren. Ford-Amster
dam liet deze week de laatste
Transit van de band lopen.
Ook de productie van de
vrachtwagen, de Transconti
nental, is gestaakt Wat voor
de ruim 1200 werknemers
resteert is een uitstekende af
vloeiingsregeling. Het verlies
van de werkgelegenheid kan
er echter met mee worden
goedgemaakt.
Henk Vos: 'Toch is het alle
maal niet voor niets geweest.
Veertien maanden hebben
we gevochten tegen een mul
tinational. Daar is geen ander
voorbeeld van te vinden.
Boksen tegen een onzichtba
re tegenstander, die aan de
andere kant van de oceaan
het rode potlood hanteert. De
macht van dat rode potlood is
toch te sterk gebleken, zeker
Maar we hebben het ze veer
tien maanden lang moeilijk
gemaakt door ons inhoude
lijk op te stellen. Door met
bezwaren te komen, waar ze
niet omheen konden. Dat
Ford de plannen nu toch
heeft doorgezet getuigt van
een grote minachting voor
wat hier is gebeurd. Ze had
den best. zonder grote finan
ciële bezwaren, de productie
van de Transcontinental in
Amsterdam kunnen laten.
Dat zou dan tenminste een
gebaar zijn geweest Maar
zelfs die bereidheid blijkt er
niet te ziin".
"Uiteindelijk zijn we gezwicht
voor de dreiging van een fail
lissement Want als je het
daar op aan laat komen, heb
je mets meer Ook geen so
ciaal plan. Maar door het be
leid van Ford met inhoudelij
ke argumenten aan de kaak
te stellen, hebben we wel dui-
defijk gemaakt dat er ernst
gemaakt moet worden met
de richtlijn Vredeling, met de
decentralisatie van de macht
bij multinationals. Volgens
die multinationals zelf hoeft
dat helemaal niet Ik heb het
ze laatst nog horen beweren,
de heren van Shell. BP. Uni
lever en Hoechst Ze zouden
al druk bezig zijn met het de
centraliseren van de macht.
Het tegendeel is waar De
multinationale ondernemin
gen worden steeds meer ge-
standanseerd Vroeger kon je
de Ford Escort alleen in Eu
ropa krijgen, maar tegen
woordig is er één model voor
de hele wereld. Het komt er
op neer dat de multinationals
botweg staan te liegen om te
voorkomen dat hun macht
aan banden wordt gelegd".
Diepe indruk heeft de inzet en
de eenheid van de werkne
mers bij Ford op Vos ge
maakt Van de 1200 werkne
mers waren er meer dan 800
buitenlanders, maar twee
dracht is er volgens hem
nooit geweest "Van het be
gin af aan is er geen onder
scheid geweest tussen Neder
landers en buitenlanders.
Nee, ik geloof niet dat die
eenheid er alleen maar was
uit praktische overwegingen,
omdat ze elkaar nodig had
den in de strijd voor de werk
gelegenheid Bij Ford heeft
sinds jaar en dag een goede
band bestaan tussen Neder
landers en buitenlanders. Er
zitten buitenlanders in de on
dernemingsraad. in de be-
dryfsledengroep Er gaat
geen bericht voor de werkne
mers de deur uit voor het in
het Turks en het Spaans is
vertaald. Die eenheid is es
sentieel geweest."
Henk Vos zegt het allemaal in
de tegenwoordige tijd, alsof
hij het nog niet kan bevatten.
"Nee, ik heb niet de moed ge
had om er by te zijn. by de
sluiting. Laf misschien, maar
ik kon het ruet opbrengen. Ie
der half uur heb ik gebeld om
te vragen hoe het was. maar
ik durfde er met naar toe.
Jonge, maandag stonden ze
nog auto's te bouwen alsof ze
nog twintig jaar vooruit kon
den. Ik had me kunnen voor
stellen dat ze op hun gat wa
ren gaan zitten, maar tot het
laatste moment hebben ze
met volle inzet gewerkt Ze
hebben zich niet kunnen
voorstellen dat het echt was
afgelopen".
Ex-apotheker verdacht van malversaties
DEN HAAG (ANP) - De directie
van het ziekenfonds Azivo in
Den Haag heeft gisteren meeg-
deeld, dat het ziekenfonds de far
maceutisch inspecteur voor de
volksgezondheid heeft ingelicht
over vermoedelijke malversaties
van een ex-apotheker van Azivo,
Ch. Wauters. Het overweegt ook.
de zaak aan de justitie voor te
leggen.
Wauters zou tijdens zijn dienstver
band bij Azivo in strijd met zijn
arbeidscontract directeur-eige
naar zijn geworden van een apo
theek in Schiedam. Volgens Azi
vo heeft hij in de apotheek van
het ziekenfonds grote hoeveelhe
den grondstoffen gekocht die hij
daar ook tot tabletten liet ver
werken voor zijn eigen apotheek,
terwijl hij alleen de grondstoffen
betaalde De tweede apotheker,
P. Rijswijk, liet volgens Azivo
ook tabletten afleveren waarvan
hij alleen de grondstoffen betaal
de.
men na het vertrek van Rijswijk
(in augustus) en Wauters (op 1
november). Personeelsleden
hebben de nieuwe Azivo-apothe-
kers ingelicht en hun verhalen
zijn volgens de woordvoerder in
middels bij een onderzoek aan
de hand van facturen bevestigd.
Het zou om honderdduizenden
tabletten gaan.
Directeur H.C. van der Hoeven is
begin dit jaar geschorst nadat hij
zich had verzet tegen een besluit
van het bestuur, Wauters aan te
stellen als eerste apotheker.
Wauters en Rijswijk namen met
het bestuur stelling tegen de di
rectie. Van der Hoeven kwam
weer terug op de directiestoel, de
ledenraad stuurde het bestuur
naar huis en er kwam een nieuw
bestuur onder voorzitterschap
van het Tweede-Kamerlid R.
Toussaint.
De Ziekenfondsraad houdt zich in
middels met Azivo bezig. In de
eerste plaats vanwege een con
flict piet een ander Haags zieken
fonds, Haaglanden, in de tweede
plaats in verband met een „zwart
geld-affaire". De beschuldigde
apotheker Ch. Wauters, zei giste
ren dat de mededelingen van de
Azivo-directie over mogelijke,
door hem gepleegde malversa
ties zijn bedoeld om hem zwart
te maken.
„Ik begrijp daar niets van", aldus
Wauters Op de inhoud van de
beschuldigingen weigerde de
Schiedamse apotheker commen
taar te geven. „Ik heb allemaal
geen zin meer in die Azivo-affai-
re. Bovendien overweegt het zie
kenfonds de zaak aan justitie
voor te leggen. Dat moeten ze
dan maar doen. Maar in dat geval
is het niet behoorlijk om, voor
uitlopend daarop, mededelingen
over de kwestie te doen zoals het
Azivo kennelijk wel heeft ge
daan", aldus Wauters.
Idee D'óó:
Monopolie van
AMSTERDAM (ANP) - 'Er is veel
voor te zeggen de monopoliepo
sitie van de PTT op het terrein
van de telecommunicatie te
doorbreken en hier concurrentie
van de marktsector toe te staan".
Dat heeft drs. Maarten Engwir-
da, de financieel-economisch
specialist van de D'66-fractie in
ADVERTENTIE
PTT aantasten
de Tweede Kamer, gezegd op
een bijeenkomst van de Vereni
ging voor Strategische Beleids
vorming in Amsterdam.
Volgens Engwirda moet de over
heid zich in het algemeen terug
houdend opstellen tegenover het
proces van produktie en distri
butie. "Interventie van de over
heid in de marktsector is slechts
in uitzonderingsgevallen wense
lijk", aldus Engwirda die meent
dat van zulke situaties sprake is
als het particulier initiatief te
kortschiet. Hij noemde de post
bank en de overheidsdeelnemin-
gen in Hoogovens en DSM.
De overheid moet volgens Engwir
da dan ook voortdurend overwe
gen of eens gegeven monopolies
en overheidsdeelnemingen wel
gecontinueerd moeten worden.
In het licht van de nieuwe tech
nische ontwikkelingen moet vol
gens Engwirda worden bezien of
de ITT zyn monopolie op het ge
bied van de telecommunicatie
wel kan behouden.
Reactorvat
In de krant verschijnt af en toe een
artikel van Kees Wiese in de ru
briek "Achtergrond". Daarvan
zou men kunnen verwachten dat
de feitelijke gegevens juist zijn,
te meer omdat Kees Wiese zich
wetenschapsjournalist noemt.
Helaas blyken er by nadere be
studering nogal wat fouten in de
ze artikelen voor te komen.
Onder de titel "Reactorvat een te
zwakke plek" wordt ingegaan op
het verschijnsel dat het staal van
de reactorvaten onder invloed
van de neutronenstraling brosser
wordt. Dit verschijnsel is reeds
lang bekend bij de ontwerpers
en bouwers van reactorvaten. De
titel van de z.g. ahtergrond infor
matie is dus onjuist.
ADVERTENTIE
*ook op musicassette
By de eerste kernreactoren had
men nog niet de beste samenstel
ling van het staal gevonden.
Daarom besloot de Amenkaanse
veiligheidscommissie, de NRC,
om de eigenaren van die eerste
kerncentrales te verzoeken heel
goed naar het materiaal van hun
drukvaten te kyken.
Hiervoor hoeven geen monsters uit
de vatwand genomen te worden,
want ter bestudering van het ma
teriaalgedrag had men een aantal
proefstukken in het vat aange
bracht op plaatsen, die aan een
veel hoge straling bloot staan
dan de vatwand zelf. Als er ver-
brossing op zou treden kan dit
tydig aan de proefstukken gede
tecteerd worden. De Amerikaan
se veiligheidscommissie heeft
dus verzocht deze proefstukken
goed te bestuderen. Mocht er
sprake zyn van verbrossing dan
kunnen nog een aantal maatrege
len genomen worden waardoor
de kerncentrales in bedrijf kun
nen blyven. Dit kan byvoorbeeld
door een extra afscherming in
het reactorvat te plaatsen of door
het vat enige tyd op hogere tem
peratuur te brengen, waardoor
de structuur van het staal verbe
tert
Mocht dit niet het gewenste resul
taat hebben dan zullen deze
kerncentrales over enige jaren
gesloten moeten worden Hoe
veel jaren ze nog veilig kunnen
werken zal blijken uit het gede
tailleerde onderzoek van het ma
teriaal.
Het betreft dertien van de zeventig
kerncentrales die in bedryf zyn
Het zyn de oudere en kleinere
centrales zodat de stroomvoor
ziening in de Verenigde Staten
met in gevaar komt
Voor de Nederlandse reactoren te
Borssele en Dodewaard is zo'n
extra onderzoek niet nodig Het
staal van die drukvaten is -
evenals dat van alle modernere
kerncentrales - van betere kwa
litait Ér traadl in dat staal pn
verbrossin op. Er mag dus ver
wacht worden, dat die centrales
30 40 jaar in bedryf kunnen bly-
Andere feitelyke onjuistheden ztfn
byvoorbeeld de beschryving van
splytstofpennen die "gevuld zyn
met tabletjes uraniumoxide ver
mengd met porselein", en het
vermelden van "een kerncentra
le in Karlsruhe" Splytstofpen
nen zyn geheel gevuld met ura
mum-oxide en er komt geen por
selein aan te pas De kemcentra
le in Karlsruhe blykt een expen
mentele opstelling te zyn in een
laboratorium van het onderzoek
sinstituut in Karlsruhe.
Desgevraagd bleek K Wiese op de
hoogte te zyn van bovengenoem
de en nog andere oryuistheden in
zyn artikel. Dat was echter geen
reden voor hem om een correctie
te plaatsen Kranten worden
toch niet zo nauwkeurig gelezen
en de volgende dag weer als pak
papier gebruikt verklaarde hy.
Eventuele correcties mochten
wel door middel van een inge
zonden bnef gedaan worden zo
als hierboven gebeurd is.
G.A. de Boer
Breitnerlaan 6
HAZERSWOUDE
(Van redactiewege ingekort)
Naschrift Kees Wiese:
De heer De Boer werkzaam by Ne-
ratoom) vergist zich:
1. Ook uit zyn verhaal valt te con
cluderen, dat ten onrechte de
mogelijkheid dat het reactorvat
bezwykt. nergens ter wereld in
de veiligheidsanalyses is opge
nomen En dat is de strekking
van het door hem bestreden arti
kel.
2. Fouten in artikelen worden ui
teraard zoveel mogelijk verme
den, c q gerectificeerd Rectifi
catie is zinloos als het om details
gaat die de strekking van het ar
tikel niet aantasten en pas weken
na vcrschyning van het artikel
kunnen worden geplaatst Vol
gende keer beter, is dan de logi
sche reactie. Zyn weergave van
ons telefoongesprek is te naar
geestig om er serieus op in tc
gaan.
