Vredesplan nekt top Fez
Lof voor Schmidt
Ex-generaals bepleiten
kemwapenvrij Europa
Minister
Sjamir
van Israël
VS
naar
Syrië laat Saoedi-Arabië in kou staan
ANC: Z.-Afrika bracht
zwarte advocaat om
Mexico zegt
Cuba en
Nicaragua
steun toe
Onenigheid bedreigt
vakbond Solidariteit
ONDERDAG 26 NOVEMBER 1981
BUITENLAND
DEN HAAG (GPD) - Een groep
van gepensioneerde hoge militai
ren uit zeven Europese NAVO-
landen heeft een memorandum
gepubliceerd waarin wordt op
roepen tot verwijdering van alle
kernwapens uit Europa. Uitein
delijk doel is een situatie waarbij
alleen de supermachten een be
perkte strategische kernmacht
overhouden. Tot de onderteke
naars van het memorandum be
horen de Nederlandse generaal-
majoor buiten dienst Von
Meyenfeldt, een voormalig com
mandant van een Duitse tankdi
visie, generaal Gert Bastian, ex-
generaal Nino Pasti van de Ita
liaanse luchtmacht en de Franse
admiraal b.d. Antoine Sangui-
netti en de Griek Georgios
Kourmanakos.
Op een persconferentie in Den
Haag lichtten vijf van de zeven
opstellers hun boodschap toe.
Die luidt dat de toenemende be
wapening de vrede in Europa
niet ten goede komt, maar juist
bedreigt. Het 19 pagina's tellen
de memorandum, dat is toege
stuurd aan de ministers van de
fensie en buitenlandse zaken van
de NAVO-landen en aan een aan
tal NAVO-commandantên, kriti
seert de NAVO voor het geven
van een „overdreven idee over
de Sowjet-dreiging".
Nino Pasti, onlangs gekozen tot se
nator als onafhankelijk kandi
daat op de lijst van de commu
nistische partij in Italiè, bena
drukte dat het niet gaat om een
keus voor het socialisme of het
kapitalisme. „Het is een zaak van
leven of dood".
Alle in Den Haag aanwezige voor
malige topmilitairen vertelden
over de moeilijkheden die zij in
dienst doormaakten vanwege
hun afwijkende standpunt, met
uitzondering van de Nederland
se ex-gouverneur van de Ko
ninklijke Militaire Academie
Von Meyenfeldt. Zij waren er
overigens van overtuigd dat hun
visie binnen de NAVO-strijd-
machten slechts een beperkte
aanhang heeft.
De officieren buiten dienst willen
geen organisatie vormen. Wel
zijn zij van plan de contacten, die
nu ongeveer een jaar oud zijn, te
handhaven en gezamenlijk acti
viteiten te ontplooien. Zo ligt het
in de bedoeling dat volgend jaar
oktober in Wenen een conferen
tie wordt georganiseerd voor (ex-
jmilitairen uit Oost en West. De
groep verwacht verdere uitbrei
ding, maar namen van symphati-
santen achter het IJzeren Gor
dijn kon Von Meyenfeldt nog
niet geven.
WASHINGTON/JERUZALEM
(Reuter/AFP) - Israël heeft
gisteren bekendgemaakt dat
zijn minister van buitenland
se zaken morgen in Washing
ton de kwestie van de Euro
pese deelneming aan de Si-
naï-macht met zijn Ameri
kaanse ambtgenoot, Alexan
der Haig, zal bespreken. Zo
wel de woordvoerder van mi
nister Sjamir als de Israëli
sche ambassade in Washing
ton bevestigde daarmee de
mededeling van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken dat Sjamir voor
overleg terzake voor eind de
ze week in Washington wordt
verwacht:
Haig had de Israëlische ambas
sadeur in Washington, Evron,
dinsdag gevraagd om het ge
sprek met Sjamir. De Ver
enigde Staten vrezen dat Is
raël zijn veto zal uitspreken
tegen de deelneming van
Britse, Italiaanse, Franse en
Nederlandse militairen aan
de internationale vredes
macht voor de Sinai. Het
Amerikaanse ministerie wei
gerde te zeggen of de Israëli
sche bezwaren middelpunt
van discussie zouden wor
den, hetgeen de Israëlische
ambassade later wel aankon
digde.
Premier Begin van Israël heeft
gisteren afzonderlijk gespro
ken met de ambassadeurs
van de VS en Australië
land. Daarbij ging het o
Europese deelneming aan de
Sinaï-macht, zo liet zijn bu
reau weten. Ambassadeur
Goss van Australië liet Begin
daarbij weten dat de intentie
verklaring van de Europese
landen het beste was waarop
men in de huidige omstan
digheden kon rekenen. Au
stralië zal afzien van deelne
ming aan de macht als Israël
zijn veto gebruikt, aldus ci
teerde de Israëlische radio
woordvoerders van Begin.
Ambassadeur Lewis van de
VS kreeg te horen, dat de
door Europa gestelde voor
waarden voor Israël onaan
vaardbaar zijn. Het kabinet
van Begin zal zondag defini
tief zijn standpunt terzake
bepalen.
i zijn
Van c
correspondent Rienko Wilton)
FEZ - De twaalfde Arabische topconferentie in Fez (Ma
rokko) - gisteren officieel geopend - is dezelfde dag ge
heel onverwacht uitgesteld. Alle staatshoofden en rege
ringsleiders en andere vertegenwoordigers van de 21
Arabische landen zijn bezig hun koffers te pakken om
Marokko weer te verlaten.
Zes nieuwe
kerncentrales
in Frankrijk
PARIJS (ANP) - Er zal binnen
twee jaar een begin worden ge
maakt met de bouw van zes
kerncentrales in Frankrijk, zo
heeft de socialistische regering
gisteren besloten tijdens haar
wekelijkse kabinetsberaad. De
bekendmaking van dit besluit
heeft onmiddellijk felle veront
waardiging gewekt bij de Franse
anti-kernenergiebeweging, die
de regering heeft beschuldigd
van verraad en van het breken
van haar verkiezingsbeloften.
Het regeringsbesluit is een bevesti
ging van het resultaat van een
parlementaire stemming in okto
ber. Het parlement sprak zich
toen met ruime meerderheid uit
voor een beperking van het kern
energieprogramma van de vorige
president Giscard d'Estaing van
negen tot zes kerncentrales. De
huidige president, Francois Mit
terrand, had tijdens zijn verkie
zingscampagne beloofd een na
tionaal debat over de kwestie te
houden. Een woordvoerder van
de milieu-organisatie Greenpea
ce noemde het parlementaire de
bat van oktober gisteren echter
een farce. Hij wees erop dat de
regering toen de vertrouwens
kwestie heeft gesteld om de ster
ke oppositie tegen kernenergie
binnen de eigen socialistische
partij binnen het gareel te hou
den.
Mitterrand had tijdens zijn cam
pagne een herziening 'en beper
king van het ambitieuze Franse
kernenergieprogramma toege
zegd.
De Arabische top is uitgesteld tot
een niet nader genoemde datum
en besloten is een nieuwe top
conferentie te houden, ook weer
in Marokko, en wel op een tijd
stip dat door de ministers van
buitenlandse zaken van de Ara
bische Liga zal worden bepaald.
De Arabische leiders zijn het giste
ren in Fez alleen eens geworden
over de kwestie-Libanon, maar
over het centrale thema bij deze
top - het Saoedische vredesplan
voor het Midden-Oosten (en met
name punt 7 daarvan, namelijk
een principe-erkenning door de
Arabische landen van de staat Is-
Moebarak laat
tegenstanders
politiek van
Sadat vrij
(Van onze correspondent Jaap van
Wiesel)
JERUZALEM - Na het uitspreken
van zijn volle vertrouwen in de
Egyptische president Moebarak
is Mohammed Hasanin Heikal,
voormalig hoofdredacteur van
de officiële Egyptische krant El
Ahram, vrijgelaten. Naast Heikal
is nog een dertigtal politieke ge
vangenen op vrije voeten ge
steld. Direct na zijn vrijlating
werden zij allen op het presiden
tiële paleis ontvangen. Daar
sprak Heikal de verwachting uit
dat Egypte onder Moebarak een
betere toekomst tegemoet gaat.
Hij sprak van „een nieuwe blad
zijde in de geschiedenis van
Egypte, die tot groot optimisme
stemt".
Heikal werd begin september gear
resteerd met ruim 600 andere po
litieke en religieuze tegenstan
ders van wijlen president Sadat.
Kort voor zijn dood maakte Sa
dat duidelijk dat hij van plan was
Heikal zwaar te straffen. Mis
schien niet eens zozeer om wat
hij misdaan had - in de buiten
landse pers tegen Sadats vredes
politiek met Israël geschreven -
als wel datgene wat hij symboli
seerde: het afgezworen nasseris-
tische verleden. Heikal was als
hoofdredacteur van El Ahram de
belangrijkste adviseur van presi
dent Nasser.
Al enige dagen na Sadats dood
werd duidelijk dat Mubarak van
plan was tegenover de binnen
landse oppositie een andere
koers te varen. Hij maakte duide
lijk de islamitische oppositie, de
ware en gevaarlijkste vijand,
hard aan te zullen pakken. Maar
al snel volgde een verzoening
met de socialistische oppositie
partij van Ibrahim Shukri, met
wie Sadat het aan de stok had ge
kregen. Sadat had de socialisti
sche krant El Shaab gesloten
vanwege niet malse kritiek die
daarin op hem werd geuit, en een
aantal leiders - onder andere de
vice-voorzitter van de partij Hel-
mi Murat - werd gearresteerd.
Murat is samen met Heikal vrij
gelaten.
Mubarak heeft in de korte tijd dat
hij president is niet alleen met de
parlemetaire oppositie vrede ge
sloten. Hij heeft ook de linkse na-
sseristische leider Haled Mohie-
din ontvangen, voorzitter van de
Progressieve Unionisten Partij.
Al die opponenten van Sadat
hebben cén ding gemeen: zij wa
ren en zijn vijanden van de vrede
met Israël en het normaliserings
proces.
raël binnen de grenzen van '67, in
ruil voor een onafhankelijke Pa
lestijnse staat) - kon kennelijk
geen overeenstemming worden
bereikt vandaar het plotselinge
uitstel.
Ook het wegblijven van de Fez-top
door de Syrische president As
sad, de Iraakse leider Saddam
Hoessein en Libië's Gadaffi heeft
roet in het eten gegooid.
Breeekpunt
Dat Gadaffi niet kwam opdagen,
was in feite geen probleem: de
Libische leider maakt er een ge
woonte van om niet op Arabi
sche topconferenties te verschij
nen. Ook Iraks dwarsliggen, om
zuiver principiële redenen, heeft
de Fez-top niet getorpedeerd.
Het breekpunt was het wegblij
ven van de Syrische president
Assad.
Nu heeft Syrië nooit officieel het
Saoedische vredesplan verwor
pen, Damascus had alleen be
denkingen tegen het tijdstip van
de Saoedische vredesproefbal-
lon. Door Fez te boycotten, heeft
Assad de Saoedi's - een van zijn
belangrijkste geldschieters - wel
heel erg in de kou laten staan.
Aanvankelijk had men gedacht dat
Assad Gadaffi nog zou kunnen
overhalen om in Fez aanwezig te
zijn, om daar gemeenschappelijk
de stem van het radicale „Front
van standvastigheid" te laten ho
ren. Maar het omgekeerde is ge
beurd: kennelijk is Gadaffi erin
geslaagd om Assad over te halen
Fez te boycotten, en daar zijn Li
bische oliedollars waarschijnlijk
niet vreemd aan.
De positie van PLO-chef Jasser
Arafat, die wel in Fez aanwezig
was, wordt nu erg moeilijk: Ara
fat had in Fez een brugfunctie
willen vervullen tussen de radi
cale en gematigder Arabische
landen.
Het Saoedische vredesplan gaat
met het uitstel van de Fez-top nu
de ijskast in en dat betekent een
zware tegenslag voor de Saoedi
sche vredesdiplomatie. Het feite
lijk mislukken van de Fez-top zal
dan ook negatieve gevolgen kun
nen hebben voor de Arabische
positie in het algemeen tegen
over Israël.
Helmut Schmidt en trompetgeschal deden de Russische leider gisteren uitgeleide. Niet de muziek, i
wind was er oorzaak van dat Brezjnjev naar zijn hoed greep.
Na vertrek Brezjnjev
(Van onze correspondent Hans Amesz)
BONN - De Westduitse regering is zeer tevreden over de manier waarop bondskanselier
Helmut Schmidt de afgelopen dagen met de Russische staats- en partij chef Leonid
Brezjnjev heeft gesproken. In de kabinetszitting van gisteren oogstte Schmidt spontaan
bijval.
De bondsregering is, aldus woord-
voerder Becker, van mening dat
nog nooit zo duidelijk is geble
ken dat deSowjet-Unie in princi
pe bereid is tot vermindering van
haar aantal middellange-af-
standsraketten.
Als groot winstpunt van de ge
sprekken tussen Schmidt en
Brezjnjev beschouwde de West
duitse regering ook het feit dat
de bondskanselier in zijn ge
sprekken met de partijleider
heeft kunnen wijzen op de „vas
te, gesloten" houding van het he
le westelijke bondgenootschap
Een houding overigens die af-
LONDEN (Reuter) - Het Afrikaan
se nationale congres (ANC) heeft
Zuid-Afrika er gisteren van be-
- schuldigd een van zijn vooraan
staande leden. Griffiths Mxenge,
deerlijk te hebben mishandeld
en vervolgens vermoord. Dit
staat in een verklaring die in
Londen werd uitgegeven en was
ondertekend door ANC-leider
Oliver Tambo.
Mxenge, van beroep advocaat, ver
dween spoorloos toen hij op 19
november op weg was van zijn
huis naar zijn kantoor in Durban.
Zijn lijk werd later teruggevon
den en geïdentificeerd door zijn
vrouw. Volgens het ANC is
Mxenge op beestachtige wijze
vermoord door Zuidafrikaanse
agenten die zijn gezicht hadden
verminkt en zijn oren hadden af
gesneden.
Mxenge bracht eerder drie jaar
door in het strafkamp op Robbe
neiland wegens zijn lidmaat
schap van het ANC. Nadien werd
hij doorlopend lastiggevallen
door de Zuidafrikaanse "politie
ke politie", aldus het ANC.
Mxenge verdedigde veel zaken
van tegenstanders van het Zuid
afrikaanse apartheidsbewind.
wijkt van de opvattingen van
Moskou.
Na een verblijf van ruim drie da
gen in Bonn is Brezjnjev gisteren
naar Moskou teruggevlogen. Op
het slot Gymnich, waar de Sow
jet-leider had gelogeerd, werd
met militaire eer afscheid van
hem genomen. Vervolgens de
den Helmut Schmidt, minister
van buitenlandse zaken Gen-
scher en minister van economi
sche zaken Lambsdorff de Russi
sche staatschef en zijn gevolg
uitgeleide.
In het ruim zes bladzijden tellende
gemeenschappelijk communi
qué stellen de bondskanselier en
de Russische staats- en partijlei
der vast, dat de gesprekken in
Bonn in een zakelijke, construc
tieve en open sfeer plaatsvon
den. Beide staatslieden vinden
dat er bij de komende onderhan
delingen tussen Amerika en Rus
land in Genève moet worden ge
streefd naar een wapeneven-
wicht op een zo laag mogelijk ni-
streefd naar een grotere samen
werking tussen Sowjet-Unie en
de Bondsrepubliek.
Beide landen zullen, zo staat in het
communiqué, alle moeite doen
om hun economische betrekkin
gen op basis van de al in 1978 en
1980 gesloten overeenkomst ver
der te ontwikkelen. Ze gaan er
daarbij vanuit dat een goede ont
wikkeling van de economische
samenwerking een positieve uit
werking zal hebben op de alge
hele verhouding tussen beide
landen en zodoende een bijdrage
kan leveren tot het handhaven
van de vrede.
Zowel de Sowjet-Unie als de
Bondsrepubliek tonen zich zeer
tevreden over het zogenoemde
aardgasbuizenproject dat on
langs tussen Moskou en een aan
tal Europese firma's is afgeslo
ten. Hiermee is een bedrag van
honderden miljarden guldens
gemoeid. In overeenstemming
met de regering van Oost-Duits
land zal aardgas uit de Sowjet-
Unie in de toekomst ook aan
West-Berlijn worden geleverd
Tenslotte vermeldt het communi
que dat ook op het gebied van de
cultuur, de wetenschap en tech
niek, het onderwijs, de sport en
het toerisme zal worden ge-
Shirley Willi
CROSBY (UPI) Een opinie
peiling aan de vooravond van
een belangrijke tussentijdse
verkiezing voor het Lager
huis in het Engelse Crosby
bij Liverpool voorspelt
overwinning voor Shirley
Williams, die probeert het
eerste gekozzen parlements
lid voor de nieuwe sociaal-de
mocratische partij (SDP) te
worden.
Mevrouw Williams staat in
Crosby tegenover een conser
vatieve meerderheid Het be
lang van de tussentijdse ver
kiezing in deze stad is dat ze
de SDP op een politiek spoor
kan zetten dat het twee-par-
tijen^ysteem kan doorbre
ken.
Shirley Williams (51) was mi
nister van onderwijs in de La
bourregenng van James Cal
laghan. Ze behoort tot de op
richters van de SDP
MEXICO/WASHINGTON (AFP/
UPI) - De Verenigde Staten
kunnen er zeker van zijn dat Me
xico Cuba en Nicaragua de ko
mende jaren zal blijven steunen,
zo heeft de Mexicaanse politicus,
Miguel de La Madrid, gisteren
gezegd. De la Madrid is als kan
didaat van de regeringspartij
PRI de doodgeverfde opvolger
van de huidige president, Jose
Lopez Portillo In Mexico wor
den volgend jaar juli presidents
verkiezingen gehouden.
De la Madrid zei bij zijn eerste
persconferentie sinds zijn kandi
daatsstelling dat hij net als zijn
regering Amerikaanse inmen
ging in Midden-Amerika en het
Canbisch gebied afwijst Hij is
ook voor oen vm mitma rag*
ling van conflicten. De la Madrid
zei zijn standpunt duidelijk te
hebben gemaakt aan de Ameri
kaanse minister van buitenland
se zaken, Haig, die begin deze
week in Mexico was
Haigs ministene liet gisteren we
ten dat Mexico de Amerikaanse
bezorgdheid over de politieke
tOMtaad la Ivlcartfua deelt en
daarover met de Sandinistische
regering in Managua wil praten,
aldus woordvoerder Dean Fi
scher. Volgens knngen zou mi
nister Castaneda van buitenland
se zaken naar Nicaragua willen
gaan. Een Mexicaanse bood
schap zou volgens waarnemers
meer indruk maken dan de jong
ste Amerikaanse retoriek over
het "groeiende totalitarisme" in
Nicaragua Mogelyke Ameri
kaanse militaire stappen tegen
Nicaragua en Cuba dat Nicara
gua wapens zou leveren, staan
Mexico niet aan, aldus heeft Haig
van Castaneda te horen gekre
gen.
correspondent Anton
WENEN - Vier verschillende splin
tergroepen dreigen op het ogen
blik een scheuring te veroorza
ken in de Poolse vakcentrale
„Solidariteit". De aanvallen van
de radicalere leden op het be
stuursbeleid komen op het
meest ongelegen moment dat
men kan bedenken nu Solidari
teit staat aan het begin van een
harde winter waarin zij juist het
bewijs moet leveren dat zij in
staat is constructieve daden te
stellen.
De ergste dreiging komt uit de
hoek van de nieuwe politieke be
weging van de vroegere dissi
dentenleider Jacek Kuron. die
mede-oprichter was van de in
september tijdens het eerste vak
bondscongres van Solidariteit
Nu blijkt namelijk dat uit de i
het opgeheven KOR t
beweging is herrezen, die voorlo
pig de naam draagt van „Club
voor zelfbestuur in Polen". De
eeuwige dissident Kuron laat er
geen twijfel ovej bestaan dat dit
de bases is voor een nieuwe de
mocratische, politieke beweging.
De
tweede dreiging wordt ge
vormd door de 15 leden van het
hoofdbestuur van de afdeling
Gdansk van Solidariteit, die alle
hun functies ter beschikking
hebben gesteld uit protest tegen
de naar hun opvatting te ver
doorgevoerde compromiskoers
van vakbondsleider Walesa. Een
van hen. Andnyej Gwiazda. is te
vens lid van het hoofdbestuur en
medeoprichter van de landelijke
vakcentrale en tweede man na
Walesa.
De derde splijtzwam binnen Soli
dariteit is die van jonge en radi
cale bestuurders van andere af
delingen van de vakcentrale, in
het bysondtr die vu d> iftMIn
gen Bydgoszcz. Szcezin en Gor
zo-Wielpolski. De vakbondslei
ders van deze afdelingen hebben
de leidende rol van
nistische partij ter discussie ge
steld.
De vierde splintergroep is die van
de boeren die een eigen onafhan
kelijke vakcentrale „PLattcland-
Solidanteit" hebben opgericht.
Zy zijn veel radicaler dan Walesa
en dreigen de met de regering af
gesproken stakingspauze tot ja
nuari te doorbreken door hun
steun te verlenen aan de arbei
ders in de zuivelindustrie die in
staking willen gaan
De vier genoemde groepen
een ernstige dreiging voor de
eenheid binnen de vakcentrale.
Bijzonder interessant is de rela
tie van de groepen onderling of
juist het geheel ontbreken daar
van Kuron er. Gwiazda zijn ab
solute tegenpolen en gunnen el
kaar het licht in vakbonds of po
litieke ogen niet of nauwelijks
