Onderzoek naar traangas
Weer politieke
adviseurs op
departementen
Minister treedt niet af
Meer Nederlanders met
vakantie in eigen land
Gebruik door politie aan banden gelegd
Voor kwart
miljoen aan
sieraden uit
auto gestolen
Zuid-Limburg
zag meteoor
"ontploffen"
Twee jaar eel geëist
voor grote oliefraude
WD en CDA huiveren
Van Dijk herroept racistische uitspraken
Ouderen voelen zich
driedubbel "gepakt"
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1981
BINNENLAND
PAGINA 7
UTRECHT (ANP) - Voorlopige
berekeningen voor 1981 wijzen
uit dat 42 procent van de onge
veer 8,3 miljoen vakantiehou
dende Nederlanders in eigen
land is gebleven tegen veertig
procent in 1980. In 1960 werd van
het totale aantal zomer- en win-
tervakanties nog 59 procent in ei
gen land doorgebracht, maar dit
percentage daalde in 1979 naar
38.
Dit heeft de directeur-generaal van
handel, ambacht en diensten van
het ministerie van economische
zaken, drs. G.H.B. Verberg, gis
teren in Utrecht verklaard op de
recreatiestudiedag 1981 van de
ANWB.
Aan zijn uitspraak verbond hij het
vermoeden dat de neerwaartse
ontwikkeling op zijn minst tot
staan is gebracht, zo niet in od-
waartse richting is omgebogen.
Door het verlies aan koopkracht,
de steeds stijgende vervoerskos
ten en de energie-prijsverhogin
gen, mag worden verwacht dat
de Nederlander zijn vakantie
dichter bij huis zal doorbrengen.
Als de toeristische capaciteit niet
overeenkomstig kan toenemen
betekent dat het ontnemen van
redelijke vakantiemogelijkhe
den aan velen, is het niet omdat
er een beperking is door overvol
le accommodatie dan wel door
sterk stijgende prijzen als gevolg
van de verstoorde vraag- en aan
bodverhouding.
derland snijden van twee kanten.
Enerzijds biedt dit meer moge
lijkheden voor Nederlanders om
in eigen land te blijven en ander
zijds is het aantrekkelijk voor
toeristen uit het buitenland. De
in 1978 door Nederlanders en
Buitenlanders in ons land uitge
geven 12,4 miljard gulden vormt
het draagvlak voor ongeveer
200.000 directe arbeidsplaatsen,
negen procent van de totale
werkgelegenheid.
Tot 1955 is er behoefte aan 2550
hectare voor verbüjfsaccommo-
datie. In de afweging tussen het
gebruik van grond voor land
bouw dan wel toerisme lijkt het
gebruik voor toerisme volgens
drs. Verberg het meest voor de
hand te liggen. "Gebruik van
grond voor toerisme lijkt econo
misch beter te scoren dan ge
bruik voor landbouw", zei hij.
Op grond van veronderstellingen
kan worden becijferd dat de toe
gevoegde waarde per "toeristi
sche hectare" negen tot elf maal
zo groot is als die voor een ge
middelde landbouwhectare. De
werkgelegenheid zal in de toeris
tische sector ongeveer vijf keer
zo groot zijn, aldus drs. Verberg.
DEN HAAG (GPD) - Er komt een medisch onderzoek naar
het nieuwe traangas van de politie, het zogenaamde CS-
gas. Totdat de gevolgen voor de gezondheid van politie
en demonstranten duidelijk zijn, moet de politie het gas
zo min mogelijk gebruiken. Dit zei minister Van Thijn
(binnenlandse zaken) gisteren tijdens het begrotingsde
bat over politie.
Verschillende fracties in de Twee
de Kamer hebben aangedrongen
op onderzoek naar het CS-gas,
dat een soort combinatie is van
traan- en braakgas. Het is in de
plaats gekomen van een gas dat
nog door de vorige minister (Wie
gel) uit de roulatie is genomen.
De politie mag dan ook niet de
oude voorraad van dat verboden
gas „wegwerken", meent Van
Thijn.
Het is nog maar de vraag of CS-gas
niet onder het zogeheten proto
col van Genève valt, waarin een
opsomming wordt gegeven van
wapens die in oorlogstijd niet ge
bruikt mogen worden. Wanneer
dit uit een studie zou blijken, wil
Van Thijn het gas meteen verbie
den.
In het algemeen wil de minister het
gebruik van traangas aan regels
gaan binden. De bewindsman
gaat op korte termijn na hoe het
in de geweldsinstructie van de
politie moet worden ingepast.
Jonge ME-ers
VALKENBURG (ANP) - Een in
woner van het Zuidlimburgse
Hulsberg heeft bij de rijkspolitie
van Valkenburg aangifte gedaan
van een diefstal van sieraden ter
waarde van ruim 250.000 gulden
uit zijn auto. Dit heeft de rijkspo
litie gisteren meegedeeld.
De man, een vertegenwoordiger
van een sieradenhandel in En
schede, was dinsdagavond gaan
tennissen in het plaatselijke
sportpark. Toen hij daarna naar
zijn auto ging, kwam hij naar zijn
zeggen tot de ontdekking dat een
portier was geforceerd en dat de
koffertjes met sieraden waren
verdwenen. De man zegt onder
meer zilveren en ivoren ringen
en armbanden te missen.
Volgens de vertegenwoordiger was
zijn auto uitgerust met een infra
rood beveiligingssysteem. Vol
gens de politie zal dat niet heb
ben gewerkt.
WEERRAPPORTEN
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Tel-Aviv
Tunis
licht bew.
sneeuwbui 4 2 02
onbewolkt 10 -2 -
geheel bew. 5 0
regen 5 1 3
onbewolkt 7-3 0
sneeuw 1 -3 1
zwaar bew. 5 0 0
onbewolkt 8-6 0
licht bew. 2 1 10
onbewolkt 23 12 0
onbewolkt 16 2 0
licht bew. 6 2 1
geheel bew 2 0 0
onbewolkt 18 -1 0
onbewolkt 20 9 0
half bew. 20 7 0
zwaar bew. 2 0 02
onbewolkt 18 8 0
onbewolkt 1-4 1
mist 6 0 04
zwaar bew. 18 6 1
zwaar bew. 14 7 18
zwaar bew. 3 -3 05
licht bew. 6 10
half bew. 5-3 0
onbewolkt 22 10 0
regen 16 10 4
onbewolkt 24 17 0
onbewolkt - 12 -
licht bew. 22 12 0
school komen, zal in de toekomst
worden beperkt. Nijpels (WD)
diende hierover een motie, om
dat het gebruik van kersverse
agenten voor de ME volgens hem
„demotiverend" werkt.
De Centrale Recherche Informatie
dienst (CRI) ontwikkelt zich niet
tot een soort Nederlandse FBI,
meent minister De Ruiter (justi
tie) in antwoord op opmerkingen
van Stoffelen (PvdA). De CRI
moet voortaan informatie verza
melen over onder meer mogelij
ke terroristische organisaties en
Stoffelen vindt dat de regering
hiermee verder gaat dan de oor
spronkelijke opzet van het insti
tuut.
De CRI is bedoeld als een s
instituut voor de politie en als zo
danig moet de CRI zich beper
ken tot het verwerken van de ge
gevens die door de politie wordt
verstrekt. Voor het verzamelen
van gegevens hebben we de Bin
nenlandse Veiligheidsdienst, al
dus het kamerlid. Hij diende sa
men met Kohnstamm (D'66) een
motie in, waarin de regering
wordt verzocht de taken van de
CRI te beperken.
De Ruiter benadrukte met Stoffe
len dat de CRI geen eigen recher
chewerk doet. Hij zei dan ook
geen moeite te hebben met de in
gediende motie. Van Thijn ont
kende overigens dat de CRI het
werk van de BVD doubleert.
Boetes
Over een andere motie van Nijpels,
waarin gevraagd wordt naar een
studie over de administratieve
afdoening van boetes voor ver
keersovertredingen, liet De Rui
ter zich enthousiast uit. „Ik had
zelf mijn handtekening eronder
kunnen zetten", zei hij. Op het
ministerie ligt al een eerste
schets van een wetsontwerp
maar er moet nog worden beke
ken of het niet in strijd is met de
Europese mensenrechten, aldus
De Ruiter.
Van Thijn en De Ruiter willen bij
het oplossen van de problemen
voor de politie niet alleen den
ken aan uitbreiding van de sterk
te en uitrusting van de politie. Er
is geld beschikbaar voor onder
zoek en experimenten voor een
betere werkverdeling van de
rijks- en gemeentepolitie. Van
Thijn zegde de Kamer bovendien
toe dat hij de bereidheid van de
korpsen om met de experimen
ten mee te werken zou gaan be
vorderen.
Voor de vier grote steden maakte
Van Thijn echter een uitzonde
ring. Deze kunnen rekenen op
extra mensen. Tot 1985 zelfs 500
man, kondigde hij aan. Amster
dam, dat met speciale moeilijk
heden kampt, krijgt daarboven
nog extra aandacht. Vandaag zou
een gesprek plaats tussen minis
ter Van Thijn en de gemeente
over verdere bijstand van het
rijk.
Zelfs prinsen worden niet door de weergoden ontzien. Toen prins Claus gisteren op de vliegbasis Twente
arriveerde, moest hij - zonder regenjas - een zware sneeuwstorm trotseren om op de technische hogeschool
Twente een conferentie over de energieontwikkeling in de Derde Wereld te kunnen bijwonen.
GELEEN (GPD) - In heel
Zuid-Limburg hebben „vroe
ge vogels" gisteren een vuur
bol aan de hemel gezien, die
enige tijd zichtbaar bleef en
toen verdween. Een kranten
bezorger uit Geleen meldde
dat hij ongeveer een minuut
na het uiteenspatten een knal
had gehoord. Hij zag dat het
hemellichaam schaduwen
Uit het hele zuiden van de pro
vincie kwamen gisteren bij
de Volkssterrenwacht in
Heerlen meldingen binnen
van het ontploffen van een
meteoor - want daar ging het
om - die zich omstreeks 13
minuten voor zeven gister
morgen met buitengewone
helderheid aan de hemel ver
toonde.
Een meteoor is een brok steen
uit het heelal, dat in de damp
kring van de aarde verzeild
raakt en daarin verbrandt
door de wrijving met de at
mosfeer. Dagelijks gebeurt
dat talloze malen, maar
meestal gaat het om kleinere
stukjes, die dan een „vallen
de ster" opleveren. Een gro
ter brok is uiteraard beter
zichtbaar en kan tijdens zijn
laatste vlucht ook nog uiteen
vallen en-of ontploffen. Dat is
gisteren kennelijk gebeurd.
ROTTERDAM (ANP) - In een om
vangrijke fraude met olie, waar
bij ten onrechte twintig miljoen
gulden aan accijns terugge
vraagd zou zijn bij de inspecteur
van de invoerrechten, is gisteren
tegen een eerste verdachte, een
oliehandelaar uit Druten, twee
jaar cel geëist. In totaal zijn in de
ze zaak 45 mensen aangehouden.
Bij deze fraude ging men als volgt
te werk: terwijl schepen met olie
van Europoort onderweg waren
naar Duitsland werd een deel
van de lading overgepompt in
andere schepen en binnen ons
land verkocht.
De hoofdverdachten in deze zaak
zouden bovendien vervuilde olie
hebben opgekocht van Drisolco,
een dochter-onderneming van
Uniser, om die vervolgens als
brandstof op de markt te bren
gen.
Dit laatste zou onder meer blijken
uit telefoongesprekken die justi
tie de afgelopen maanden heeft
afgeluisterd- De verdachte zou
hebben overlegd met een andere
handelaar hoe ze de namen van
hun firma's uit de boeken van
Drisolco zouden kunnen hou
den.
Behalve met de Uniser-zaak, waar
over de rechtbank in Breda zich
vandaag buigt, zouden ook ver
bindingen bestaan met de zaak
van de gifschepen, die de laatste
weken aan het licht is gekomen.
In de zaak van de oliefraude moe
ten morgen en maandag nog
twee verdachten terecht staan.
Mèt dc progressieve ministers
doen de politieke adviseurs
hun intrede op de Haagse de
partementen. De ambtenarij
beziet deze vertrouwenslie
den met argwaan. Volgens de
oppositionele WD gaat het
om censors, die de onafhan
kelijke ambtelijke adviezen
politiek moeten kleuren.
Ook het CDA staat huiverig te
genover de benoeming van
politieke adviseurs. Het ver
zet zich er echter niet tegen,
omdat het regeerakkoord -
op aandrang van de PvdA -
nu eenmaal deze mogelijk
heid biedt. Volgens de PvdA
kan een politiek adviseur het
functioneren van een minis
ter als politicus alleen maar
bevorderen.
Van de vijftien ministers heb
ben er al twee een politiek ad
viseur aangetrokken (Van
Mierlo en Den Uyl). Twee an
deren zijn er mee bezig (Van
der Stoel en Van der Louw).
Terlouw heeft het overwo
gen. maar er intussen van af
gezien. De overige ministers,
onder wie alle CDA'ers, heb
ben geen behoefte aan een
politieke vertrouwensman
Taak van een politiek adviseur
is te peilen in hoeverre de
plannen van een minister
goed zullen vallen in het par
lement en in de eigen partij.
Verder moet hij de bewinds
man, die zijn handen vol
heeft aan beslommeringen
op zijn eigen departement, op
de hoogte houden van alle
politieke ontwikkelingen in
en buiten de partij.
Vierde macht
Dat de progressieve ministers
eerder behoefte hebben aan
politieke adviseurs dan hun
christen-democratische col
lega's, heeft verschillende
oorzaken. In PvdA-kring
wordt gezegd dat het CDA nu
eenmaal altijd goed vertegen
woordigd is geweest in de
vierde en de vijfde macht.
Christen-democraten weten
hun minister doorgaans goed
te bereiken.
Bovendien, zo zegt PvdA-ka-
merlid Patijn, heeft het CDA
veel meer de neiging om één
lijn te trekken tussen partij,
fractie en ministers. De PvdA
daarentegen behandelt haar
eigen bewindslieden soms
alsof het om vertegenwoordi
gers van de oppositie gaat.
Vandaar dat aan de contacten
tussen minister en eigen par
tij extra aandacht moet wor
den besteed.
Of een minister al dan geen be
hoefte heeft aan een politieke
ambtenaar, hangt mede af
van het departement waarop
hij zit. Als hij een beleidster
rein beheert dat in de eigen
politieke knng gevoelig ligt
(zoals defensie, sociale zaken,
buitenlandse zaken) zal de
behoefte aan een politieke
„voelspriet" groter zijn.
Bovendien speelt mee, wat
voor ambtenaren de be
windsman op zijn departe
ment aantreft. Als die weinig
oog hebben voor politieke ge
voeligheden in partij en par
lement. dan zal een minister
politieke bijstand willen heb
ben. Want het gaat er niet al
leen om of je als minister ge
lijk hebt, maar ook of je in
Kamer en party gelijk krijgt.
Vreemde eend
In CDA-kring beluistert men
deze argumenten allemaal
met scepsis. Hier benadrukt
men veeleer de gevaren van
het parachuteren van een po
litieke vertrouwensman in de
ambtelijke organisatie. De
departementsambtenaren
zullen zich gefrusteord voe
len door de vreemde eend in
de bijt en dat zal zyn weer
slag hebben op hun werk.
vreest CDA-kamerlid De
Kwaadsteniet.
Als minister kan je er op reke
nen dat je ambtenaren alles
zullen doen voor een opti
maal functioneren als be
windsman. Voor specifieke
partij-aangelegenheden staat
de telefoon klaar, aldus de
CDA'er. Opvallend is dat hy
de PvdA verwijt, wat Patijn
nu juist het CDA in de schoe
nen schuift: het streven naar
het zo veel mogelijk op één
lijn houden van bewindshe
den en fractie
Intussen is de WD fel tegen de
benoeming van politieke
ambtenaren. Maar volgens
Patijn hebben de liberalen
een boterberg op het hoofd.
WD-mimsters hebben de
laatste jaren politieke vrien
den benoemd op tal van de
partementale top-functies,
zegt hij. ..Het verschil is, dat
wy het beestje bij de naam
noemen".
CHIEL EVERS
EINDHOVEN (ANP) - Veel mensen achten een beperkte kernwapen-
oorlog op Europees grondgebied, zelfs vbór het jaar 2000, waarschijn
lijk. Nog veel meer mensen houden het voor mogelijk dat zich in de
komende twintig jaar een grote milieuramp aal voordoen. Hierbij
zullen enkele duizenden doden te betreuren zijn.
Deze sombere voorspellingen staan vermeld in het rapport "Nederland
op zoek naar zijn toekomst" van drs. J. van Doorn en drs. F. van Vugt
van de afdeling bestuurskunde van de Technische hogeschool Twen
te. Het bevat de resultaten van een enquête onder 1200 mensen met
een hogere opleiding.
DEN HAAG (ANP) - Meer dan 200.000 ouderen hebben de ministers Van
der Louw (CRM) en Gardeniers (volksgezondheid) alsmede de Tweede
Kamer geschreven tegen verlaging te zijn van het zak- en kleedgeld
(bewoners verzorgingstehuizen) en tegen de mogelijke invoering van
een eigen risico voor de ziekenfondsverzekering.
Aan bezuinigingen valt niet te ontkomen, maar de ouderen accepteren
niet alles en vragen zich af of ze niet dubbel of driedubbel worden
gepakt.
De Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen (ANBO) maakt zich onge
rust over de ontwikkelingen van de laatste maanden. De ouderen eisen
handhaving van de wettelijke koppeling van het aow-pensioen aan het
netto-minimumloon. Zij vinden dat de koopkracht van de minima
moet worden gegarandeerd, terwijl de regering spreekt van een achter
uitgang met één procent.
De drastische verlaging van de bejaardenaftrek voor de loon- en inkom
stenbelasting, de verlaging van het zak- en kleedgeld van bewoners van
verzorgingstehuizen met 17,10 gulden voor echtparen en 10,26 gulden
voor alleenstaanden en het invoeren van een eigen risico voor medicijn-
verstrekkingen en van een eventuele premietoeslag als ouderen vrijwil
lig in het ziekenfonds willen, zijn voornemens, waardoor de ouderen
moeten vrezen extra te worden gepakt, aldus de ANBO
DEN HAAG (GPD) - Minister Cees
van Dijk (ontwikkelingssamen
werking) is niet van plan uit ei
gen beweging af te treden nu ra
cistische opvattingen zijn gepu
bliceerd die hij 25 jaar geleden in
artikelen ventileerde. „Uiterlijk
weet de naturel de blanke in veel
te imiteren, maar innerlijk blijft
hij zeer lang barbaars", schreef
Van Dijk in 1957 ondermeer in
een artikelenreeks over Zuid-
Afrika in het gereformeerde blad
„Wapenveld".
De bewindsman zei gisteravond
voor de NCRV-radio dat zijn op
vattingen inmiddels drastisch
zijn gewijzigd en meent dat hij
als minister van ontwikkelings
samenwerking kan blijven func
tioneren, „alhoewel dat ook aan
anderen ter beoordeling is".
Van LHjk. destijds employee van
de Overzeese Bank in Zuid-Afri-
ka, meende dat een parlementai
re democratie in Zuid-Afrika het
land in een chaos zou storten om
dat alleen blanke overheersing
tot lotsverbetering voor de zwar
te bevolking zou kunnen zorgen.
„White is white and black is
black and never the twain will
meet", schreef hy.
Vorige week, tijdens de Algemene
Beschouwingen over de rege
ringsverklaring in de Tweede
Kamer, wees de SGP'er Van
Rossum al op het verschil tussen
Van Dijks toenmalige opvattin
gen en de politiek van stringente
afwijzing van de apartheid en het
zoeken naar liefst internationale
maatregelen tegen Zuid-Afrika
die het huidige kabinet-Van Agt
voorstaat.
Van Dijk liet na Van Rossums op
merkingen een verklaring publi
ceren, waarin werd gesteld dat
„het bedoelde artikel een kwart
eeuw oud is en niet de opvattin
gen van de minister over de hui
dige situatie in Zuid-Afrika
weerspiegelt". Het weekblad
Vrij Nederland publiceerde gis
teren echter uitvoerig uit de arti
kelenreeks in Wapenveld (een
uitgave van de Vereniging van
Academici op Gereformeerde
Grondslag). Uit de citaten blijkt
dat Van Dijks instemming met
de apartheidspolitiek op racisti
sche argumenten stoelde. Ras
vermenging noemde Van Dijk
bijvoorbeeld „uiterst verwerpe
lijk" omdat het tot „degeneratie"
leidt.
CDA-program
De minister van ontwikkelingssa
menwerking bet ons via zyn
woordvoerder weten geen inter
view over deze affaire te willen
toestaan. Het officiële commen
taar: „De minister verwijst naar
zijn reactie op de uitlatingen van
de heer Van Rossum. Hij kan
daar nog aan toevoegen, dat hij
het CD A-verkiezingsprogram en
dc regeringsverklaring volledig
onderschrijft". In beide wordt de
Zuidafnkaanse apartheidspoli
tiek onvoorwaardelijk van de
hand gewezen.
In een radio-interview zei de minis
ter echter zijn toenmalige denk
beelden ,,in feite vergeten te
zyn". Bovendien zei hjj eigenlijk
in de gewraakte artikelen „niet
diep op de apartheid in te zijn ge
gaan". maar wat impressies had
gegeven op basis van „kranten
artikelen en gesprekken".
De CDA-minister (wiens politieke
verleden ligt bij de CHU) meen
de dat zijn vroegere opvattingen
„in die tijd vrij veel werden ge
deeld. Ik zou ze nu ruet meer
voor mijn rekening nemen", al
dus Van Dijk. Vrij Nederland
noemt onder meer als toenmali
ge geestverwant de huidige
staatssecretaris voor het minder
hedenbeleid in Nederland, Van
Leijenhorst, toenmalig redacteur
van Wapenveld. Volgens minis
ter Van Dijk is er echter sinds die
.jeugdartikclen" veel gebeurd:
„Het bloedbad van Sharpville in
Z^iid-Afrika en het onafhankelijk
werden van tientallen ontwikke
lingslanden", die zijn mening
hebben veranderd.
Van Dyk zegt er verder van over
tuigd te zijn dat zijn inspannin
gen voor de ontwikkelingslan
den na zijn verblijf in Zuid-Afn-
ka van dien aard zijn dat ook bij
de zwarte buurlanden het Neder
landse beleid inzake zuidelijk
Afnka geloofwaardig zal overko
men.