Grote tevredenheid in Bonn
Grote plannen
moeten EG nieuw
leven inblazen
Belgische formateur streeft
naar rooms-liberale regering
Erkenning Israël
heet hangijzer
op Arabische top
icoathibO
Ondanks meningsverschillen Schmidt en Brezjnjev
Parlement
steunt
Griekse
regering
Bomexplosie
in Teheran
Klein budget
grote keuze
Merendeel Amerikanen tegen
bouw nieuwe kerncentrales
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 13
BRUSSEL (ANP) - Willy de
Clercq, de voorzitter van de
Vlaamse liberale partij, die giste
ren van koning Boudewijn van
België de opdracht heeft gekre
gen een nieuwe regering te vor
men streeft naar een rooms-libe
rale coalitie.
"In het openbaar afgelegde verkla
ringen vftn de laatste dagen plus
een lang gesprek met de infor
mateur (De Clercq's partijgenoot
Herman Vanderpoorten) hebben
mij ervan overtuigd dat in de
huidige omstandigheden er
slechts één mogelijkheid over
blijft, namelijk om een christen-
democratisch-liberaal kabinet te
vormen", aldus De Clercq. De
formateur begon gisteravond het
overleg met de voorziters van de
Vlaamse en Waalse liberalen en
christendemocratische partijen.
De Clercq toonde zich gematigd
optimistisch over zijn kans van
slagen. "De onderhandelingen
kunnen snel opschieten", zo zei
hij. Maar ook zei hij te zullen be
ginnen met het "stellen van dui
delijke vragen met het oog op
een behoorlijke uitvoering van
mijn moeilijke opdracht".
De formateur zei voorts: "Het land
heeft snel een nieuwe regering
nodig om een krachtig herstelbe
leid te kunnen voeren. Komt er
niet snel een nieuwe regering
dan dreigt er een luchtledig te
ontstaan dat op den duur wei
eens de ontbinding van de Belgi
sche staat tot gevolg zou kunnen
hebben". Als eerste opdracht
van een nieuwe regering ziet De
Clercq het opvangen van de cri
sis, het scheppen van werkgele
genheid en het "serieus een kans
scheppen van een toekomst voor
onze mensen". De Clercq noem
de de vraag of hij ook premier
zou worden van een door hem te
vormen regering "volstrekt voor
barig".
Als de Clercq er inderdaad in
slaagt een rooms-liberale rege
ring tot stand te brengen, dan
kan die steunen op een meerder
heid in de kamer van volksverte
genwoordigers. De liberalen
hebben na de recente verkiezin
gen daar 63 zetels en de christen
democraten 61, samen 124 van de
in totaal 212 zetels.
Inmiddels is gisteren duidelijk ge
worden dat koning Boudewijn,
die maandagavond de voormali
ge Belgische premier Wilfried
Martens (een Vlaamse christen
democraat) ontving, Martens wel
degelijk gevraagd heeft een rege
ring te vormen. Maar deze heeft
dat echter geweigerd.
De Vlaamse liberaal Willy de Clercq.
(Van onze correspondent Hans Amesz)
BONN - Aan het eind van hun gesprekken hebben zowel
bondskanselier Helmut Schmidt als de Russische staats-
en partijchef Leonid Brezjnjev hun grote tevredenheid
over de discussies geuit. Beiden legden er de nadruk op
dat de gesprekken in een zeer vriendschappelijke en
open sfeer zijn verlopen.
i de grootste partijen in West-
FEZ (MAROKKO) - De twaalfde
Arabische topconferentie van
staatshoofden en regeringslei
ders begint vandaag in Marokko.
Alle 22 leden van de Arabische
Liga, minus Egypte, zijn in Fez
vertegenwoordigd. Echter niet
alle door hun staatshoofd; £it
laatste uit protest tegen het cen
trale thema dat de conferentie zal
beheersen: het Saoedische vre
desplan voor het Midden-Oos
ten.
Dit Saoedische vredesplan komt
ter discussie bij punt 2 van de
agenda, het Palestijnse pro
bleem. Andere agendapunten,
die zijn voorbereid in Fez door
de Arabische ministers van bui
tenlandse zaken, zijn: de Libane
se kwestie, Interarabische be
trekkingen en relaties tussen de
Arabische landen en „de rest van
de wereld". In het kader van dit
laatste punt zal Europese deelna
me aan de internationale politie
macht voor de Sinaiwoestijn -
waar in Fez veel verzet tegen be
staat - door de Arabieren wordt
besproken.
De twaalfde Arabische top is de
eerste Panarabische bijeen
komst op het hoogste niveau na
de moord op de Egyptische pre
sident Sadat begin oktober. Het
daarop volgend politieke veran
deringsproces in het Midden-
Oosten wordt gesymboliseerd
door het Saoedische vredesplan,
dat pretendeert drie vliegen in
een klap te kunnen slaan:
Verzoening van Egypte met de
rest van de Arabische wereld na
dat Israël zich in april '82 defini
tief uit de Sinai heeft terugge
trokken en Cairo wat meer diplo
matieke speelruimte krijgt.
Vervanging van het nu toch echt
wel doodverklaarde Camp-Da-
vidconcept van Palestijnse „au
tonomie" door het Saoedische
voorstel van een onafhankelijke
Palestijnse mini-staat.
Impliciete erkenning door de
Arabieren van de staat Israël bin
nen de grenzen van '67.
Vooral dit laatste punt - punt 7 van
het Saoedische vredesplan - is
het hete hangijzer niet alleen in
Fez dezer dagen, maar al weken
ervoor in elk politiek debat, offi
cieel en in de pers, overal in de
Arabische wereld. Alle Arabi
sche landen kunnen zich vereni
gen met alle acht punten van het
Saoedische vredesvoorstel, met
uitzondering van punt 7. Over
eventuele erkenning van Israël
zijn de meningen sterk verdeeld.
De Libische leider Gadaffi is hele
maal niet in Fez komen opdagen
omdat volgens hem het gehele
Saoedische vredesplan een „ver
lenging van Camp David" is en
erkenning van de „zionistische
vijand" inhoudt. Ook Irak is
principieel tegen en dat is, gezien
de vrij hartelijke Iraaks-Saoedi-
sche relaties, een behoorlijke te
genslag voor Riaad.
De grote twijfelaars inzake het Sa
oedische vredesplan zijn de Pale-
stijnen en de Syriërs. Radicale
Palestijnse splintergroepen zijn
fel tegen, maar PLO-chef Jasser
Arafat, die de gematigde meer-
derheidslijn vertegenwoordigt
binnen de Palestijnse beweging,
staat positief tegenover de Saoe
dische vredesvoorstellen. Zijn
tweede man in Fatah, Aboe laad,
evenwel vertolkt het best de Pa
lestijnse bedenkingen: volgens
hem gaat het er niet zozeer om of
de Arabieren het Saoedische vre
desplan onderschrijven, maar of
Amerika en Israël daartoe bereid
zijn.
Met andere woorden: „Erkenning
van Israël" (punt 7 van het Saoe
dische vredesplan) is op zich niet
onaanvaardbaar voor de Arabie
ren c.q. Palestijnen, maar kan
pas in overweging worden geno
men nadat Amerika en Israël
punt 1 tot en met 8 van het Saoe
dische vredesplan (de stichting
van een onafhankelijke Pale
stijnse staat) hebben geaccep
teerd.
ATHENE (DPA/UPI) - Het
Griekse parlement heeft gis
teren met ruime meerderheid
zijn vertrouwen uitgespro
ken in de nieuwe socialisti
sche regering van Andreas
Papandreou. Na een debat
van drie dagen stemde het
Huis van Afgevaardigden
met 173 tegen 113 bij dertien
onthoudingen zich uit ten
gunste van Papandreou. Het
Huis telt 300 afgevaardigden
en vormt alleen de Griekse
volksvertegenwoordiging.
De blanco-stemmen waren van
de communistische partij. De
conservatieve "nieuwe de
mocraten" van oud-premier
George Rallis, die vorige
maand een flinke nederlaag
leed bij de algemene verkie
zingen, stemden tegen. Twee
van hun leden brachten hun
stem bij afwezigheid niet uit.
De afgevaardigden van de
Pasok-partij van de rege
ringsleider stemden unaniem
Hoewel beide kanten duidelijk
hebben gemaakt wat de verschil
lende opvattingen zijn, kon toch
worden geconcludeerd dat uit de
gesprekken is gebleken dat in
elk geval alle inspanningen moe
ten worden ondernomen om ver
der gemeenschappelijk actief te
zijn teneinde de vrede in de we
reld te handhaven.
De Russische partijleider Brezjn
jev zei letterlijk: „Men moet het
klimaat van de ontspanning en
van het vertrouwen weer herstel
len. Dat is een uiterst belangrijke
basis-oriëntering voor de prakti
sche politiek". Brezjnjev heeft in
zijn laatst ontmoeting met de
kanselier, die plaatsvond in het
kader van gesprekken met de de
legaties, aan Schmidt gevraagd
wat hij ervan zou vinden als alle
nucleaire wapens in Europa zou
den verdwijnen. Schmidt ant
woordde daarop dat het in elk
geval vaststaat dat de grootste
bedreiging voor de vrede van
atoomwapens uitgaat.
Verder heeft Brezjnjev Schmidt
gezegd dat de nu in de Sowjet-
Unie aanwezige 975 atomaire
eenheden uitsluitend op militai
re doelen zijn gericht. Helmut
Schmidt verklaarde daarop dat
hij dit feit aan de bondgenoten
en de Verenigde Staten door zal
geven. Hij voegde daaraan toe
dat de bondsregering als niet-nu-
cleaire macht in dit geval niet
kan spreken voor Frankrijk, En
geland en de Verenigde Staten.
Leonid Brezjnjev heeft kanselier
Helmut Schmidt uitgenodigd
voor een tegenbezoek aan de
Sowjet-Unie. Datzelfde heeft hij
ook gedaan aan bondspresident
Karl Carstens, die hij gistermid
dag laat voor een officieel bezoek
heeft ontmoet.
Leonid Bre^jpjev had het over
„zijn vriend Helmut Schmidt" en
zegt dat de Bondsrepubliek
Duitsland en de Sowjet-Unie
niets minder dan partners zijn.
Schmidt was het daarmee niet al
leen eens, maar ging zelfs nog
verder: „Wij zijn vredespart-
ners". Tegen zijn gast uit Mos
kou zei de Westduitse regerings
chef: „Ik heb er nooit aan ge
dacht, mijnheer de secretaris-ge
neraal, dat u op een knop zou
kunnen drukken" (om een oor
log in gang te zetten) en later:
„Wij kennen elkaar al zo lang. U
weet dat ik u nooit onwaarheden
heb verteld".
De gesprekken tussen Schmidt en
Brezjnjev en tussen de delegaties
van West-Duitsland en de Sow
jet-Unie, zo krijgen de honder
den journalisten keer op keer te
horen, worden gekenmerkt door
een sfeer van vertrouwen en
openhartigheid. En voortdurend
verzekeren beide zijden elkaar
hoezeer zij elkaar nodig hebben
voor het handhaven van de vrede
in Europa. Dat zijn bemoedigen
de geluiden, zeker na een meerja
rige ijstijd in de Oost-Westbe
trekkingen, die ook het klimaat
tussen Moskou en Bonn sterk
aantastte.
Maar dit alles neemt niet weg dat
vooral ten aanzien van de proble
matiek van de middellange-af-
standsraketten in Europa de
Sowjet-Unie en de Bondsrepu
bliek Duitsland geheel verschil
lende opvattingen hebben. Het
ziet er vooralsnog niet naar uit
dat die opvattingen door Brezjn-
jevs bezoek aan Bonn dichter bij
elkaar zijn gekomen.
Op de persconferentie van de
Westduitse regeringswoordvoer
der Kurt Becker en diens Russi
sche collega Leonid Samjatin
werd dit welhaast pijnlijk geillu-
streerd. Als Becker iets had ge
zegd, werd hij meestal direct
door San\jatin gecorrigeerd. Het
lijkt erop of de Sowjets hun erge-
nis over de Amerikaanse rege
ring in de politiek van de NAVO
via Becker tot uitdrukking heb
ben willen brengen.
TEHERAN (Reuter/AFP/UPI) -
Bij het centraal stastion van Te
heran zijn gisteren twee bom
men ontploft. Dit kostte dne
mensen het leven, zo heeft radio
Teheran gemeld.
Onder de doden was een kind en
zijn moeder. Verscheidene men
sen werden gewond. Volgens het
radiostation waren de bommen
geplaatst door "huurlingen van
het buitenland".
De kranten in Teheran meldden
gisteren de executie van negen
strijders van de linkse "Majahe-
din Chalq" in de zuidelijke stad
Behbahan. Ze werden door een
vuurpeloton gedood wegens ver
zet tegen het bewind van Ayatol
lah Chomeini.
De kranten schreven ook dat twee
strijders van de linkse verzetsbe
weging maandag zelfmoord heb
ben gepleegd, toen de politie hen
wilde arresteren.
ADVERTENTIE
Ico Athibu bewijst u graag dat
de keuken van uw keuze niet duurder
hoeft te zijn dan uw beurs toelaat.
In onze showrooms staat de
keuken die niet alleen past in uw
interieur, maar vooral ook in uw budget
Smaakvolle en funktionele keukens...
overzichtelijk opgesteld.
Kompleet met inbouwapparatuur
en tegels voor vloer en wana.
Loopt u vrijblijvend binnen en
kijkt u rustig rond, onze adviseurs
staan u graag ter zijde.
Showrooms geopend:
dinsdag t/m vrijdag 9 5 uur,
donderdagavond 7 - 9 uur,
zaterdag 9.30 - 1.30 uur of na
afspraak ook 's avonds.
Hoge Rijndijk 25, 2313 KG Leiden
Tel. 071-141741
Het is in de politiek geen onbe
kend verschijnsel, dat woor
den en gebaren omvangrijker
worden naarmate er van het
werkelijke beleid minder te
recht komt. Zo gezien, is het
veelzeggend dat er aan de
vooravond van de Europese
topconferentie, morgen en
overmorgen m Londen, maar
liefst drie grote plannen rond
gaan om de Europese Ge
meenschap nieuw leven in te
blazen. Er is een plan van de
Europese Commissie (het da
gelijks bestuur van de Euro
pese Gemeenschap) voor de
hervorming van de land
bouwpolitiek, met de weinig
bescheiden bedoeling „on
middellijk het fundament te
leggen voor het Europa van
de tweede generatie".
De Franse president heeft met
een niet minder grote zwaai
een voorstel op tafel gelegd
voor een nieuwe „sociale
ruimte in Europa", waarmee
hij een speciaal werkgelegen
heidsbeleid bedoelde.
En ten slotte hebben de West
duitse minister van buiten
landse zaken Genscher en
zijn Italiaanse collega Colom
bo een 'Europese Akte' ont
worpen die de tien lidstaten
met name in hun buitenland
se en veiligheidspolitiek
dichter aaneen moet smeden.
Helaas, dit denkwerk voor de
goede zaak heeft in geen van
de andere Europese hoofd
steden veel enthousiasme
mogen ontvangen. Men rea
geert beleefd, wil de beden
ker van het fraais niet direct
voor het hoofd stoten, maar
veel ziet men er niet in. Een
goed voorbeeld daarvan le
verde minister Van der Stoel
(buitenlandse zaken) gisteren
in de Tweede Kamer. „In al
gemene zin proberen wij de
voorstellen positief tegemoet
te treden", zei hij tegen de
vaste kamercommissie van
buitenlandse zaken, en ver
volgens begon hij een lange
opsomming van vage, slecht
geformuleerde of gewoon on
aanvaardbare onderdelen
van de plannen.
Dat Europa een extra stimu
lans kan gebruiken, daarover
zijn de tien lidstaten van de
Gemeenschap het wel eens.
De vraag is alleen hoe pre
cies, en daarover bestaat min
der of in het geheel geen
overeenstemming. Al jaren
lang in feite kampt de Ge
meenschap met een verlam
mende verdeeldheid over de
vraag hoe het kernprobleem
van Europa moet worden
aangepakt. Dat probleem be
treft de te hoge landbouwuit
gaven. die nog steeds zo'n
zestig procent van de Euro
pese begroting opslokken.
Daardoor is er onvoldoende
geld om andere beleidsterrei
nen, zoals bestrijding van de
werkloosheid in de industrie
sector, aan te pakken.
Daarbij komt dan nog eens dat
de lusten en lasten die de af
zonderlijke tien EG-lidstaten
uit Europa putten, zeer uit
eenlopen. Algemeen is er
kend dat met name Groot-
Brittanië te veel moet beta
len, en daarvoor is dan ook,
in afwachting van een blij
vende herziening van de
landbouwpolitiek, een tijde
lijke hulpregeling getroffen.
De bedoeling was, deze rege
ling in 1982 te doen aflopen,
omdat dan de landbouwuit
gaven onder controle zouden
zijn gebracht en er geld over
zou zijn om andere nuttige
zaken te betalen, waardoor
vanzelf een evenwichtiger
verdeling van baten en lasten
zou ontstaan.
De Europese Commissie heeft
een bescheiden poging ge
daan om de landbouw inder
daad in te snoeren, maar dat
stuitte onder andere bij Ne
derland al op onoverkomelij
ke bezwaren. Het ging er de
Commissie vooral om, de
veel geld kostende zuivel-
overschotten te voorkomen
door de boeren bij overpro-
duktie extra te laten betalen.
Nederland wilde dat nog wel
aanvaarden, maar niet dat de
grote gemoderniseerde melk
veehouderijen, waarvan ons
land er veel telt, nog eens ex
tra aangepakt zouden wor
den door heffingen op pro-
duktie en produktiemetho-
den.
Intensief overleg smdsdien van
de ministers van buitenland
se zaken en van landbouw
hebben een oplossing voor
de landbouwpolitiek geen
stap dichterbij gebracht Op
de Europese top in Londen
zal nu verder worden ge
praat, maar meer dan een va
ge aanduiding in welke rich
ting het gezocht moet wor
den, valt niet te verwachten.
Het idee dat de tien rege
ringsleiders zich intensief
met de cijfers en statistieken
van de landbouw en de ver
deling van lusten en lasten
zouden bemoeien, is al te doL
Gezien de meningsverschillen,
zou verlenging van de tijdelij
ke hulpregeling voor Groot-
Brittanié het meest voor de
hand liggen, maar ook daar
over zyn problemen. West-
Duitsland. de grootste lasten-
drager van de Gemeenschap,
weigert nog meer te gaan be
talen, en dat betekent dat ex
tra geld vooral van kleinere
rijke landen als Nederland en
Denemarken zou moeten ko
men. Welnu, die staan ook
niet te trappelen om. zoals
minister Van der Stoel het
uitdrukt, „een eenzijdig Ne
derlands offerfeest" te begin-
De politieke samenwerking
van de Europese tien geeft
iets meer reden tot optimis
me. nu men erin is geslaagd
overeenstemming te berei
ken over deelname van Ne
derland, Frankrijk, Groot-
Brittanié en Italië aan de Si-
nai-vredesmacht. Eindelijk
iets constructiefs nadat eer
dere internationaal-politieke
initiatieven van de EG, zoals
ten aanzien van het Midden-
Oosten en Afghanistan,
schipbreuk leden.
De ambitieuze „Europese Ak
te" van Genscher en Colom
bo, die de Europese politiek
volwassen moet maken door
meer samenwerking, vooral
ook op het veiligheidsgebied,
zal in Londen deze week
slechts een eerste en gereser
veerde bespreking krijgen.
Er bestaan, zeker ook bij mi
nister Van der Stoel, grote
aarzelingen om Europese dis
cussies over veiligheids
vraagstukken een meer for
meel karakter te geven, zoals
Genscher wil. Zulke Europe
se onderonsjes over zaken
waarbij de Verenigde Staten
toch zo direct via de NAVO
betrokken zijn, betekenen
maar spanningen met Was
hington, en daarvan zijn er
momenteel op defensiege
bied al meer dan genoeg.
Het is natuurlijk spijtig voor de
Bntse premier Thatcher,
maar de top in Londen zal,
zoals het er nu uitziet, een
even bleek resultaat gaan op-
leveren als bijvoorbeeld de zo
gekritiseerde top in Maas
tricht in mei van dit jaar. Het
uitblijven in Londen van enig
werkelijk besluit hoeft vol
gens minister Van der Stoel
echter niet tot het „zwartste
pessimisme" te leiden, want
de volgende Europese ont
moeting op hoog niveau is
dan alweer m aantocht, en
het gaat tenslotte om inge
wikkelde problemen.
FERRY MINGELEN
NEW YORK (AP) - Een meerderheid van de Amerikaanse bevolking
vindt dat in dc Verenigde Staten geen nieuwe kerncentrales meer ge
bouwd moeten worden Een minderheid is van mening, dat bestaande
kerncentrales gesloten moeten worden totdat een oplossing is gevon
den voor de veiligheidsproblemen.
Het merendeel van de Amenkanen zou niet graag binnen de straal van 15
kilometer van een kerncentrale willen wonen Een meerderheid gelooft
dat de toekomstige energie-behoeften meer gebaat zouden zijn bg be
sparing en uitbreiding van andere energiebronnen.
