Brezjnjev toont goede wil
Marchais krijgt
het moeilijk
op partijcongres
Toch twijfel Europese
deelneming Sinaï-macht
Ian Paisley presenteert
J 'derde macht' in Ulster
Aantal SS-20's tijdens onderhandelingen terugtrekken
Straf en boete
voor Deense
politicus
Mogelijk veto van Israël
Franse communisten:
Regering VS kan weer vooruit
BUITENLAND
PAQINA U
Dominee Ian Paisley sprak gisteren een mefngte van 5000 radicale protestanten toe voor het stadhuis van
Belfast. Paisley had tot de demonstratie opgeroepen na de moord door het IRA op dominee Bradford.
Paramilitaire organisatie
NEWTOWNARDS (UPI) - De militante Noordierse dominee Ian Paisley
heeft gisteravond in een spectaculaire demonstratie 19.000 leden van de
zgn "derde macht" laten paraderen. Dat gebeurde in het overwegend
protestantse Newtownards, even buiten Belfast. De mannen, van wie
sommigen gemaskerd waren en paramilitaire uniformen droegen, mar
cheerden drie aan drie in een schier eindeloos lijkende colonne Het
voorbijtrekken nam een half uur in beslag.
De "derde macht" is bedoeld om de provcincie te verdedigen tegen aan
vallen van het Ierse Republikeinse Leger. "Links, rechts, links, rechts"
scanderend en vlaggen zwaaiend, marcheerden zij voor een uitzinnige
menigte aan het slot van Paisley 's dag van actie tegen het beleid van de
Britse regering. Er waren ca. 10.000 mensen bijeen op het plein waar
gedemonstreerd werd.
De protestantse meerderheid had gisteren op grote schaal gehoor gege
ven aan de oproep van de radicale Paisley om een 'actiedag' te houden
uit protest tegen de zijns inziens zwakke houding van de Britse rege
ring tegenover de rooms-katholieke terroristen.
Talrijke fabrieken en kantoren bleven gesloten, schoolkinderen werden
eerder naar huis gestuurd en tienduizenden mensen namen deel aan
manifestaties in Belfast en andere steden.
De Noordierse protestanten hebben ook bezwaar tegen de plannen van
premier Margaret Thatcher en haar Ierse collega Garret Fitzgerald om
de spanningen in Noord-Ierland te verminderen. Zij zijn ervan over
tuigd dat deze plannen ten koste van hen zullen gaan.
(Van onze correspondent Hans Amesz)
BONN - De Russische staats- en partijleider Leonid
Brezjnjev heeft opnieuw de Amerikaanse voorstellen alle
Russische middellange-afstandsraketten te ontmantelen
afgewezen, maar „als gebaar van goede wil" aangeboden
„eenzijdig" een aantal van de meest moderne Russische
SS-20 raketten tijdens de op handen zijnde onderhande
lingen in Genève, uit Europees Rusland terug te trekken.
Tijdens een drie uur durende ont
moeting tussen de Sowjet-dele-
gatie en de Westduitse gastheren
zei Schmidt letterlijk: „Ik be
grijp de zorgen van de Sowjet-
Unie voor nieuwe Amerikaanse
atoomraketten in Europa. Dat
begrijpen wij des te beter omdat
wij ons vanaf 1977 in toenemen
de mate bedreigd voelen door
Russische rakettefci. Het bestaan
hiervan kan ernstige gevolgen
hebben".
Brezjnjev zei bereid te zijn „als
voorschot op de onderhandelin
gen" die op 30 november tussen
de Verenigde Staten en de Sow-
jet-Unie in Genève beginnen, al
vast op een lager aantal van deze
op West-Europa gerichte raket
ten over te gaan. De Russische
leider zei zijn Westduitse gasthe
ren bij de komende onderhande
lingen over vermindering van
nucleaire raketten in Europa niet
over de reductie van tientallen,
maar honderden raketsystemen
te willen praten.
De zogenaamde „rrul-optie", zoals
die vorige week door de Ameri
kaanse president Reagan werd
geformuleerd, wees Leonid
Brezjnjev nogmaals ook per
soonlijk van de hand. Bondskan
selier Helmut Schmidt had een
beroep gedaan op de Russische
secretaris-genaraal om alle in
zijn land gestationeerde middel
lange-afstandsraketten te verwij
deren. Als dat niet gebeurt, zul
len eind 1983 nieuwe Amerikaan
se raketten van dit type in West-
Europa worden opgesteld, aldus
Schmidt.
KOPENHAGEN (DPA) - De op
richter en leider van de rechtse
Deense "partij van de vooruit
gang", Mogens Glistrup, is giste
ren wegens belastingontduiking
veroordeeld tot een gevangenis
straf van vier jaar en een boete
van enkele miljoenen kronen.
Bovendien moet hij achterstalli
ge belasting betalen en de kosten
vergoeden van het proces. Dit
heeft zeven jaar geduurd en was
daarmee het langdurigste uit de
Deense gerechtelijke geschiede
nis.
Glistrup, wiens partij bij de recen
te gemeenteraadsverkiezingen
gevoelige verliezen moest incas
seren, vecht sinds tien jaar het
Deense belastingstelsel aan, dat
hij onrechtvaardig en verstik
kend vindt. Ten bewijze had de
jurist en miljonair enkele jaren
geleden in een televisie-uitzen
ding zijn belastingaangifte open
baar gemaakt.
Het bleek dat Glistrup ondanks
een hoog inkomen geen aangifte
te doen had. Daartoe had hij, met
de grootste advocatenpraktijk
van Denemarken met 20.000
cliënten, ongeveer 2.500 naamlo
ze vernnootschappen opgericht,
om alle mazen in het net te be
nutten.
In eerste instantie was Glistrup -
wiens partij met 20 afgevaardig
den in het parlement is vertegen
woordigd maar die volgens waar
nemers moet rekenen op verder
verlies bij de eerstvolgende ka
merverkiezingen veroordeeld
tot het betalen van achterstallige
belasting en boetes van samen
vijf en een half miljoen kronen
(ongeveer anderhalf miljoen gul
den).
Evenwicht
Leonid Brezjnjev antwoordde
daarop dat zijn land niets liever
wil dan de vrecje en dat in alle
openheid met elkaar moet wor
den gesproken. Maar hij liet er
tegelijkertijd geen twijfel over
bestaan dat de Sowjet-Unie van
mening is dat er op dit moment
ongeveer sprake is van een
machtsevenwicht. Als er inder
daad Amerikaanse middellange-
afstandsraketten in Europa wor
den geplaatst, dan ziet de Sow
jet-Unie zich gedwongen „ernsti
ge tegenmaatregelen" te nemen.
Brezjnjev verzekerde Schmidt dat
Moskou niettemin vol vertrou
wen de op 30 november begin
nende ontwapeningsonderhan
delingen tussen de Sowjet-Unie
en de Verenigde Staten tegemoet
ziet. Hij hoopt erop dat Washing
ton zijn positie met betrekking
tot de atomaire middellange-af
standsraketten zal herzien. De
vorige week door de Amerikaan
se president Reagan gedane
voorstellen voor een zogenaam
de „nul-oplossing" noemde
Bre^jpjev onaanvaardbaar. De
woordvoerder van de Russische
partijleider, Leonid Samjatin (af
delingsleider in het centraal co
mité) sprak op een persconferen
tie in Bonn over „mooi*klinken
de, maar zeer merkwaardige"
woorden. Volgens hera^aten de
Amerikanen bij het vaststellen
van hun positie bewust de op zee
gestationeerde NAVO-raketten
en de Engelse en Franse middel
lange atoomwapens buiten be
schouwing.
Helmut Schmidt is er, zoals hij se
cretaris-generaal Brezjnjev mee
deelde, overigens een voorstan
der van dat de laatst genoemde
wapens een rol moeten spelen bij
de komende onderhandelingen
in Genève. Waarnemers geloven
dat hierdoor meer „speelruimte"
is ontstaan.
"Wil tot vrede
De Duitse regeringschef en de
Russische staats- en partijleider
hebben er voortdurend de na
druk op gelegd dat niets belang
rijker is dan het handhaven van
de vrede. Schmidt heeft Brezjn
jev verzekerd dat hij ervan over
tuigd is dat zijn gast de „wil tot
vrede" heeft. Hij voegde daar aan
toe dat president Reagan hem en
minister van buitenlandse zaken
Genscher eveneens verzekerd
had dat hij die wil ook heeft.
„Reagan wil onderhandelen, on
derhandelen, onderhandelen",
aldus Schmidt tegen Brezjnjev.
„Ik zeg u dat, omdat wij elkaar al
lang kennen en ik nooit de on
waarheid tegen u gezegd heb", ze
Schmidt tot Brezjnjev.
Als aangekondigd treedt de West
duitse bondskanselier op als
„tolk" tussen de twee supermo-
gendheden. De Sowjet-leider
heeft zijn voorstel tot een mora
torium in het bereik van de mid
dellange afstandsraketten op
nieuw ingebracht. Helmut
Schmidt heeft hem daarop te
kennen gegeven dat dit voor het
Westen niet aanvaardbaar is om
dat daardoor de voorsprong van
de Sowjet-Unie op dit gebied be
vroren wordt.
Vooralsnog lijken de posities van
het Oostblok en het Westen nog
ver uit elkaar te liggen. Er be
staan geen onmiddellijke aanwij
zingen dat hierin door Brezjn-
jev's bezoek aan Bonn verande
ring kan worden gebracht. Niet
temin gloort de hoop dat de dia
loog tussen Moskou en Washing
ton, mede door Brezjnjev's ge
sprekken in Bonn, verbeterd kan
worden. In elk geval zijn de ge
sprekken tussen Russen en Duit
sers tot nu toe als „zakelijk en
constructief' gekenschetst.
Na de tafelredes tijdens het diner, heffen de Russische president
gastheer de Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt het glas.
i partijleider Leonid Brezjnjev en diens
JERUZALEM, DEN HAAG
(GPD) - Het is ineens twij
felachtig geworden of Is
raël akkoord gaat met de
deelneming van de vier
Europese landen Enge
land, Frankrijk, Neder
land en Italië aan de mul
tinationale vredesmacht
in de Sinai.
De Israëlische woordvoerder van
het ministerie van buitenlande
zaken zei gisteravond dat het er
alle schijn van heeft dat de ver
klaringen die de EG-landen heb
ben afgelegd in strijd zijn met de
Camp David-akkoorden. Op de
vraag of daaruit de voor de hand
liggende conclusie moet worden
getrokken dat Israël zijn veto uit
spreekt over deelneming van de
vier, wilde de woordvoerder al
leen zeggen dat de regering het
hele complex van problemen zal
bestuderen en een beslissing zal
nemen. Deze beslissing wordt
overigens niet voor het komende
weekeinde verwacht
Het heeft er alle schijn van dat er
op het laatste moment iets is mis-
Bommenwerper
verongelukt
NORFOLK (UPI) - De Amerikaan
se marine heeft gisteren gemeld
dat zondag een bommenwerper
in de Middellandse Zee is veron
gelukt en dat de piloot wordt ver
mist.
Het ongeluk met een Corsair ge
beurde ongeveer 190 kilometer
ten noordwesten van Sardinië.
Vorige week verongelukte in het
zelfde gebied een Viking, het
geen vier mensen het leven kost
te.
Een marinewoordvoerder zei dat
de Corsair, die zijn basis heeft in
Cecil Field (Florida), een routine-
vlucht maakte en terug op weg
was naar het schip, toen het neer
stortte.
gelopen. Zondag nog werd door
Israëlische zegslieden de indruk
gewekt dat de zaak rond was.
Ook westerse diplomaten beves
tigen de indruk dat op basis van
de verklaringen die zijn uitgege
ven Israël akkoord zou gaan met
Europese deelname. Maar het
schijnt dat de toon van de afzon
derlijke verklaringen van de vier
de Israëli's van mening heeft
doen veranderen.
In de afzonderlijke verklaringen
wordt, met meer nadruk dan in
de gemeenschappelijke teksten
over de verklaring van Venetië
gesproken, evenals over de PLO
en het Palestijnse zelfbeschik
kingsrecht, zonder dat Camp Da
vid genoemd wordt in zijn totali
teit: alleen de terugtrekking van
Israël uit de Sipai zonder de Is
raëlische plannen voor beperkt
Palestijns zelfbestuur in de be
zette gebieden. Er wordt in Israël
gespeculeerd dat de scherpe
waarschuwing van de Arabische
ministers van buitenlandse za
ken, in conferentie bijeen in het
Marokkaanse Fez, de Europese
toon op het laatste moment heeft
verscherpt.
Nederland, Engeland, Frankrijk en
Italië hebben hun besluit om
deel te nemen aan de Sinai-vre-
desmacht gisteren in een geza
menlijke verklaring bekendge
maakt. Daarnaast heeft ook de
Europese Gemeenschap een on
dersteunende verklaring uitge
geven zonder welke de landen
apart niet wilden deelnemen.
Hoewel bestemd voor binnen
lands gebruik hebben de vier
landen afzonderlijk ook een on
derling afwijkende, uitgebreide
re mededeling opgesteld.
In de aparte Nederlandse verkla
ring wijst minister Van der Stoel
(buitenlandse zaken) erop dat
het Europese beleid overeen
komstig de verklaring van Vene
tië garanties vraagt voor de vei
ligheid van de staat Israël maar
evenzeer nadruk legt op
rechtvaardigheid voor het Pale
stijnse volk en zijn recht op zelf
beschikking. „Dit beleid houdt
i dat de PLO betrok
ken moet worden in het proces
leidend tot een alomvattende
vrede", aldus de minister.
Nederland gaat ten aanzien van de
Palestijnen overigens niet zover
als de Franse regering, die zon
der meer van een „Palestijnse
staat" spreekt. Volgens Van der
Stoel heeft de internationale ge
meenschap de plicht een rol te
spelen in vredesregelingen in het
Midden-Oosten als de betrokken
partijen daarin toestemmen. Ne
derland is, zo deelt hij mee. in
principe ook bereid deel te ne
men aan overeenkomstige vre
desregelingen bij terugtrekking
van Israël uit andere bezette ge
bieden.
De Tweede Kamer zal overigens de
Nederlandse deelname zowel
aan de Smai-vredesmacht als aan
andere vredesregelingen vooraf
moeten goedkeuren. Maar in po
litiek Den Haag worden hier
over, na bijeenkomsten van de
minister met kamervertegen
woordigers van de drie rege
ringspartijen, weinig problemen
verwacht.
De Franse kiezers liggen er nog
steeds niet van wakker dat
hun regering vier communis
ten telt. Na de parlementsver
kiezingen van afgelopen
voorjaar en de opzienbarende
rode overwinning oogstte so
cialistenleider Franflois Mit
terrand in zijn rol van presi
dent van de republiek storm
uit de hele westerse wereld,
toen hij communisten in zijn
ploeg toeliet. Uit een recent
opinie-onderzoek blijkt dat
althans in Frankrijk 51 pro
cent van de ondervraagden
het echter „een heel goed
idee" tot „wel een goed idee"
blijkt te hebben gevonden.
Tot nu toe is de aandacht in de
media het meest gevallen op
de minister van transport en
tweede man in de communis
tische hiërarchie, Fiterman.
Hem viel het cadeau in de
schoot van een supersnelle
trein, die sinds enig maanden
als een razende roei Parijs
met Lyon verbindt. De inge
bruikneming van het pronk
stuk der Franse spoorwegen
viel meteen na de verkiezin
gen en Fiterman deed net of
hij de trein uitgevonden had.
Wat niet wegneemt dat de com
munisten zich altijd schor
hebben geschreeuwd in hun
kritiek niet alleen op het be
wind van president Giscard
d'Estaing, maar de laatste ja
ren bovendien ook op dat van
de socialisten en hun leider
Franflois Mitterrand. Het was
een souvereine wraakoefe
ning van Mitterrand om Fi
terman en de zijnen bij de re
gering te betrekken, hoewel
dat gezien de machtsverhou
dingen in het nieuwe parle
ment niet eens nodig was. Fi
terman mag zelfs tijdens de
kabinetszittingen aan de
rechterkant van de president
van de republiek zitten.
In deze nieuwe situatie stond
de communistische partijlei
der Georges Marchais wel het
meest voor gek. Hij had m '77
de banden met de socialisten
verbroken door plotseling
strijdpunten te ontdekken in
het zogenaamde gemeen
schappelijke regeerprogram
ma met de partij van Fran
flois Mitterrand. Na deze ge
forceerde breuk verloren de
linkse partijen de parle
mentsverkiezingen van '78.
Tijdens de toernee voor de
verkiezingen van het afgelo
pen voorjaar sprak Marchais
nog steeds in honende ter
men over Mitterrand en be
schuldigde hij de socialisten
er van samen te spannen met
„de krachten van rechts".
Niet alleen de vier communisti
sche ministers in het huidige
kabinet-Mauroy houden zich
muisstil, en dat verklaart
misschien ook wel waarom
eigenlijk niemand een kwaad
woord over ze weet te beden
ken. Ook de communistenlei-
der Marchais leek de afgelo
pen maaanden wel van de
krantenpagina's en de televi
sieschermen te zijn wegge
vaagd en dat wilde heel wat
zeggen voor wie de media in
de hitte van de verkiezingen
had gevolgd.
George Marchais
Marchais had op het verkeerde
paard gewed, hij had zich
vergist en zich eigenlijk vol
slagen onmogelijk gemaakt.
Toch zal hij op het commu
nistische partijcongres in fe
bruari. ondanks zijn politieke
slaloms, weer worden herko
zen. Er is eenvoudig nog me
mand anders voor deze helse
taak rijp genoeg. Wat niet
wegneemt dat de leider om
ringd zal zijn door een kleine
kring getrouwen, die er voor
te waken hebben dat de partij
voor nieuwe, al te duizeling
wekkende toeren bewaard
blijft.
Het algemene thema op het
communistische partijcon
gres zal webswaar draaien
om het debêcle, maar de oor
zaak daarvoor zal worden ge
vonden bij overleden leiders,
zoals Waldeck Rochet en Jac
ques Duclos, die niet „op tijd
de bakens hadden verzet".
Een overijverige kandidaat
voor het politbureau, die het
weekblad 'Revolution' leidt,
had op zijn voorpagina ge
zegd: „Communisten: Door
de geschiedenis achter
haald", maar ongelukkiger
wijs er een foto bij afgedrukt
waarop naast Waldeck Ro
chet en Duclos - zelfs tussen
hen in - de huidige leider
Marchais te zien was. De
hoofdredacteur van „Revolu
tion" kan nu wel inpakken.
In het pao-tij-orgaan l'Humanité
is een ingezonden-brievenru
briek geopend, waarin
„openlijke kritiek" welkom
is, al wordt de rubriek wel
door Marchais in eigen per
soon gecontroleerd. De
stroom brieven werd zo groot
dat men van het thema „de
schuld Ügt voor '65" diende
af te stappen. Iets van de
waarheid begint in deze zorg
vuldig bewaakte kolommen
dan ook door te dringen. Mar
chais krijgt het toch nog
moeilijk op het partijcongres.
Sinds enige weken laat Marcais
zich ook weer in het open
baar zien. Hij leidde een pro
testmars tegen de plannen
van de Amerikaanse imperia-
bstcn zich „meester te makt n
van Cuba". Vervolgens ver
scheen hij in Marseille en ver
klaarde daar dat de huidige
regering „op de goede weg
was". In feite gebruikte hij
het woord „positief en om
dat Marchais' vocabulaire op
vallend beperkt is merkte de
'Quotidien de Pans' vinnig
op: „De regimes in Oost-Eu
ropa beschijft Marchais ook
altijd als positief.
Intussen moet het partu-orgaan
l'Humanité twintig redacteu
ren ontslaan. Want terwijl de
verkoop van de Franse kran
ten na de verkiezingen op
zienbarend is toegenomen, is
l'Humanité in oplaag stil blij
ven staan, wat zou kunnen
betekenen dat het doen en la
ten van de verslagen commu
nisten de Fransen op het
ogenblik in feite geheel on
verschillig laat
RUDOLPH BAKKER
WASHINGTON (Reuter) - Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
heeft er gisteren mee ingestemd dat de regering van de VS haar norma
le uitgaven mag doen tot 15 december. Eerder kwam de regering for
meel zonder geld te zitten doordat president Reagan zijn veto had uit
gesproken over een wetsontwerp dat diende te voorkomen dat er theo
retisch geen geld beschikbaar was voor overheidsuitgaven. Hierdoor
bleven ruim 400.000 ambtenaren gedwongen thuis.
Het Congres had een noodwet aanvaard waarin de uitgaven van de over
heid voor het op 1 oktober begonnen begrotingsjaar werden gesteld op
427,9 miljard dollar Reagan kon hier niet mee akkoord gaan omdat er
van zijn voorgestelde bezuinigingen van 8.5 miljard maar ongeveer
twee miljard was overgebleven. De wet schrijft in zo'n geval voor dat
niet direct noodzakelijke overheidsdiensten hun werk moeten staken
Reagan had er bij het Huis van Afgevaardigden op aangedrongen snel
met bijzondere maatregelen te komen
De Senaat stemde gisteren met 88 tegen één voor het voorstel van presi
dent Reagan voor een tussentijdse oplossing van het begrotingscon
("liet
President Reagan is na het ondertekenen van deze noodwet alsnog ver
trokken naar Californié voor een vakantie van een week op zyn boerde
rij bu Santa Barbara
