Brezjnjev bezoekt Bonn
"Fez" waarschuwt EG
VS overwegen
actie tegen
Nicaragua
Proces-De Broglie wordt
Frankrijks W
Demonstraties voor aankomst Russische leider
Roemeense
leider; "Me
kernraketten
uit Europa"
Politie-inval
Rellen rond herdenking Franco
MAANDAG 23 NOVEMBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker)
'ARIJS - De president van een Pa
rijs hof voor strafzaken heeft in
Frankrijk een Watergate-schan-
daal geïntrocudeerd. Het is de
59-jarige rechter André Giresse,
die in het langverwachte proces-
De Broglie uit zijn passieve rol
gévallen is en een reeks ferme
beschuldigingen heeft geuit, met
name tegen prins Poniatowski,
die lange jaren als minister van
binnenlandse zaken de vertrou
weling was van de toenmalige
president Giscard. De affaire-De
Broglie houdt de gemoederen
bezig sinds deze (andere) prins
uit één van Frankrijks oudste fa
milies op kerstavond 1976 als een
hond op zijn stoep werd neerge
schoten.
Het proces tegen de verdachten
van de moord op prins De
Broglie is deze maand in Parijs
begonnen, na een geharrewar dat
bijna vijfjaar heeft geduurd. Wat
niet wil zeggen dat de metersdik
ke dossiers die zich intussen
hebben gevormd een duidelijker
beeld geven over wat er die
kerstnacht nu precies is gebeurd.
In elk geval herinnert iedere
Fransman zich minister Ponia
towski, die al een paar dagen na
de moord op de televisie ver
scheen om te vertellen dat de
moordenaars „gevonden" waren.
Hij werd daarbij in het beeld ver
gezeld door een van zijn hoogste
politie-„patrons", Ducret.
Terwijl Poniatowski er eind vorige
week door de president van het
hof openlijk van is beschuldigd
te hebben „gelogen" na de dra
matische gebeurtenis, kreeg ook
Ducret ervan langs. Hij heeft
„gegevens die volgens het Wet
boek van Strafrecht aan de rech
terlijke macht moeten worden
doorgegeven, onder de tafel ge
werkt", aldus luidt de beschuldi
ging van deze hoge rechter
het adres van een even hoge poli
tieofficier. Rechter Giresse
digde met te zeggen: „De rech
terlijke macht is in deze kwestie
afgedaan als iets zo onbedui
dends dat je er geen rekening
mee hoeft te houden^Daarom is
deze zaak een Frans „Watergate"
geworden".
De woorden van de president wer
den in een verpletterend zwijgen
van de rechtszaal aangehoord.
Sinds mensenheugenis had eén
president van een strafrecht-
bank, waar het oordeel wordt uit
gesproken door een jury, zich
niet zo openlijk gemengd in de
gang van zaken. Zowat alle poli-
tiegetuigen zijn ermee al bij
voorbaat voor leugenaar gezet,
de verdachten hebben er onver
wachte morele steun door gekre
gen, de verdedigers dachten dat
ze het brood uit de hemel zagen
vallen, en de jury heeft het ge
voel dat ze wel op kan stappen.
Er wordt zelfs gefluisterd dat de
hele zaak opnieuw zal moeten
beginnen.
Prins Poniatowski heeft verklaard
te menen dat president Giresse
„op zijn achterhoofd gevallen"
moet zijn. „Ponia" was lange
maanden het centrum van een
parlementaire enquête over de
vraag of hij in dit grootste onop
geloste schandaal in de ambtspe
riode van president Giscard din
gen geweten had die hij de justi
tie niet had gemeld. De commis
sie gaf zijn werk op zonder te
kunnen bewijzen dat dit ook zo
was. Poniatowski dreigt er nu
mee zijn oproep voor een getui
genverhoor naast zich neer te
zullen leggen, en president Gi
resse te zullen aanklagen wegens
het overschrijden van zijn be
voegdheid.
Het is niemand ontgaan dat presi
dent Giresse politiek aan de lin
kerflank staat en dat hij met zijn
onverwacht initiatief niet alleen
het hopeloze dossier-De Broglie
door elkaar heeft willen schud
den, maar tevens heeft gemikt op
de geloofwaardigheid niet alleen
van Poniatowski, maar daarmee
ook op de vroegere president
Giscard en diens entourage. Het
is niet voor het eerst dat het nieu
we regime de vroegere president
Giscard in discrediet poogt te
brengen, alsof het nog niet heeft
afgeleerd niet langer de eeuwige
oppositiepartij te zijn.
Of het „Watergate"-proces er een
stap verder mee komt, valt te be
twijfelen. De Fransen hebben
zich er al lang mee verzoend dat
het dossier zal worden bijgezet
op het stoffige kerkhof der vele
nooit opgehelderde monsterpro
cessen, welke de gemoederen
ooit bezighielden.
BONN (Reuter/DPA) - Enkele uren voor de aankomst van
president Brezjnjev van de Sowjet-Unie, hebben in Bonn
tienduizenden mensen geprotesteerd tegen de Russische
interventie in Afghanistan en voor het eerbiedigen van
de rechten van de mens en ontwapening in zowel Oost
als West-Europa.
In de diplomatieke wijk van Bonn
demonstreerden ongeveer 5.000
Afghanen. Zij riepen leuzen als
"dood aan Brezjnjev" en "de
Russen weg uit Afghanistan".
Elders in de stad was een bijeen
komst, georganiseerd door libe
rale en conservatieve Westduitse
politici. De naar schatting tussen
de 30.000 en 40.000 betogers, af
komstig uit de hele Bondsrepu
bliek en ook uit Nederland, Bel
gië, Denemarken en Noorwegen,
eisten het zelfbeschikkingsrecht
voor alle volkeren, vrijheid voor
Afghanistan en evenwichtige
ontwapening in het Oosten en
BOEKAREST (ANP) - De Roe
meense staats- en partijlei
der, Nicolae Ceausescu, heeft
zich uitgesproken tegen de
plaatsing van nieuwe kernra
ketten in Europa en voor de
geleidelijke terugtrekking en
ontmanteling van de bestaan
de kernraketten. Hij deed dit
in een vraaggesprek met
'Hier en Nu' dat zaterdag
avond werd uitgezonden.
Op de vraag van Roel Oostra of
hij de jongste voorstellen van
president Reagan als propa
ganda beschouwde of daar
een positief aspect in zag,
antwoordde Ceausescu dat
de voorstellen van de Ameri
kaanse president moeten
worden geanalyseerd, even
als die van de Russische lei
der Leonid Brezjnjev en an
dere voorstellen. "Er moeten
onderhandelingen worden
geopend om te komen tot ak
koorden die voor alle partijen
aanvaardbaar zijn, in het bij
zonder om ervoor te zorgen
dat er geen kernraketten van
welk soort dan ook in Europa
worden gestationeerd".
"Ik beschouw al deze voorstel
len als een belangrijke stap
naar een wegnemen van de
dreiging die deze raketten
vormen, naar de opening van
onderhandelingen om de
plaatsing van nieuwe raket
ten tegen te houden en om tot
afspraken te komen over hun
terugtrekking tot zij volko
men zijn ontmanteld. In dat
licht moeten, naar mijn me
ning, alle voorstellen worden
bezien en maatregelen wor
den genomen om de plaat
sing van nieuwe raketten te
voorkomen en ze allemaal te
verwijderen", aldus de Roe
meense leider.
Na erop te hebben gewezen dat
de Europese lanmden, on
geacht hun sociale stelsel of
hun ligging, vele gemeen
schappelijke belangen heb
ben, stelde hij dat deze Euro
pese belangen "niet altijd
stroken met de belangen van
enkele van de bondgenoten,
vooral als die niet in Europa
zijn gelegen". "Daarvan uit
gaand - en Roemenië heeft
herhaaldelijk daarop de na
druk gelegd - ben ik van me
ning dat de Europese volke
ren vastberadener moeten
optreden, een actievere rol
moeten spelen bij het oplos
sen van kwesties betreffende
ontwapening, veiligheid en
vrede".
het Westen. Aan deze bijeen
komst in het centrum van Bonn
nam een groot aantal Westduitse
christen-democratische politici
deel.
Ook zaterdag waren er al naar aan
leiding van het driedaagse be
zoek van Brezjnjev demonstra
ties gehouden. Die dag kwamen
er onder meer in München 1.000
mensen bijeen om "vrijheid voor
Afghanistan" te eisen.
Om anti-Russische incidenten tij
dens het bezoek van Brezjnjev te
voorkomen, hebben de autoritei
ten in Bonn zaterdag de bewe
gingsvrijheid van enkele Af
ghaanse en Russische ballingen
beperkt voor de duur van het be
zoek. In een brief aan een balling
gelastte het gemeentebestuur
van Bonn deze zich tijdens het
bezoek twee maal daags bij de
politie te melden. Er werd ge
dreigd met gevangenisstraf,
wanneer hij dit bevel niet zou op
volgen. In de brief stond verder
dat de geadresseerde alleen zijn
huis mocht verlaten om te gaan
werken en zich diende te onthou
den van elke activiteit die de be
trekkingen tussen de Sowjet-
Unie en de Bondsrepubliek zou
kunnen schaden.
Onderhandelingen
Brezjnjev is gisteravond in Bonn
aangekomen voor een driedaags
bezoek. De Russische leider
werd vergezeld door zijn minis
ter van buitenlandse zaken, And-
rei Gromiko, verscheidene ande
re ministers, diplomaten en offi
cieren. De 74-jarige president
had ook zijn artsen bij zich.
Het belangrijkste onderwerp van
gesprek tijdens dit bezoek
aan in de hele wereld grote bete
kenis wordt toegekend, is de ont
wapening in Oost en West
daarmee samenhangend de v(
bereiding van de onderhandelin
gen tussen de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie over middel-
lange-afstandsraketten in Euro
pa.
Tijdens het zorgvuldig voorbereide
bezoek zullen ook aan de orde
komen de kwestie van de rech
ten van de mens in de Sowjet-
Unie, de Russische interventie in
Afghanistan, economische
vraagstukken en de mogelijk
heid van emigratie van rond de
220.000 Russische burgers van
Duitse afkomst naar de Bondsre
publiek.
De organisatie voor de rechten van
de mens, Amnesty International,
heeft er bij Brezjnjev op aange
drongen alle politieke gevange
nen in zijn land in vrijheid te stel
len.
In een open brief aan Brezjnjev
door de Westduitse afdeling van
Amnesty Internaional worden 86
Sowjetrussische dissidenten op
genoemd die volgens haar ver
oordeeld en gevangen gezet zijn
in strijd met de universele ver
klaring van de rechten vn de
mens.
Enkele duizenden
jev, in Bonn tegen c
i demonstreerden, voorafgaande aan het bezoek t
de Russische inval in Afghanistan.
de Russische president Brezjn-
Tegen deelnemen Sinaïrvredesmacht
FEZ (AFP/UPI) - De voorberei
dingsconferentie van Fez is gis
teren begonnen met een waar
schuwing aan de Europese Ge
meenschap, geen medewerking
te verlenen aan de internationale
vredesmacht voor Sinal. Op de
openingsbijeenkomst verklaarde
de secretaris-generaal van de
Arabische Liga, Chadli Klibi, dat
deelneming van Europa aan de
vredesmacht voor Sinaï, inhoudt
dat de EG de kans op het leveren
van een bijdrage aan vrede in het
Midden-Oosten verspeelt.
Klibi drong er sterk bij de EG op
aan zonder aarzeling te staan
achter het "recht van het Pale
stijnse volk op zelfbeschikking
en de stichting van een onafhan
kelijke staat".
Na ruim een maand van moeizame
onderhandelingen hebben de
tien landen van de Europese Ge
meenschap overeenstemming
bereikt over een verklaring,
waarin het voornemen van Ne
derland, Engeland, Frankrijk en
Italië om deel te nemen aan de
zogenaamde Sinaï-macht, wordt
gesteund.
Een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken in
Den Haag bevestigde gisteren
desgevraagd dat diplomatieke
vertegenwoordigers van de vier
landen de ministeries van bui
tenlandse zaken in Cairo, Tel-
Aviv en Washington hebben
meegedeeld dat zij zullen deelne
men aan de Sinai-macht. Deze
2.500 man sterke, voor het over
grote deel uit Amerikanen be
staande, troepenmacht, moet po
sities hebben ingenomen voor
dat, op 27 april, de Israëlische
troepen zich hebben terugge
trokken uit het laatste deel van
de Sinaï-woestijn. dat zij sinds
1967 hebben bezet. Nederland,
dat reeds het best uitgeruste con
tingent voor de VN-vredesmacht
in Libanon, Unifil, levert, wil ten
hoogste honderd man naar de Si
nai zenden. De Amerikaanse re
gering zou graag zien dat Neder
land een transporteenheid levert.
De ministeriële voorbereidings
conferentie van Fez houdt zich
sinds gisteren bezig met het Sa-
oedi-Arabische vredesplan voor
het Midden-Oosten.
Het staat vrijwel vast dat het Saoe-
di-Arabische plan de steun zal
krijgen van de gematigde landen
in Arabië, in het bijzonder Ma
rokko en de Golfmonarchieën,
maar het zal stuiten op de resolu
te tegenstand van Libië en Zuid-
Jemen, die van mening zijn dat
voorrang moeten worden gege
ven aan de strijd tegen de positie
die de Verenigde Staten in de
Arabische wereld zouden pogen
te veroveren.
Ook Syrië heeft zich tegen het plan
WARSCHAU (Reuter/UPI) - De
Poolse politie heeft gisteravond
een inval gedaan in het huis van
de vooraanstaande dissident Ja-
cek Kuron waar op dat moment
een politieke bijeenkomst aan
de gang was. De politie nam
doorslagen van een verklaring
in beslag die volgens haar het
manifest van een illegale anti
socialistische politieke partij
was. Verder werden circa veer
tig mensen ondervraagd en kre
gen Kuron en andere politieke
activisten te horen dat zij zich
vandaag voor verhoor op het
politiebureau dienden te mel
den.
De bijeenkomst werd ook bijge
woond door leden van de vrije
vakbond Solidariteit.
uitgesproken, maar, zo wordt er
door waarnemers op gewezen,
het onderschrijft resolutie-242
van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties, waarop het
plan van Saoedi-Arabië in grote
mate steunt.
Egypte laat, voor de derde achter
eenvolgende keer, in Fez verstek
gaan. Klibi gewaagde ervan en
sprak de hoop uit dat Egypte zijn
plaats en rol in de Arabische we
reld zou terugvinden nadat de
oorzaken die tot zijn buitenslui
ting hadden geleid zouden zijn
weggenomen.
De Amerikaanse regering over
weegt actie, teneinde te voor
komen dat Nicaragua „een
tweede Cuba" wordt. De VS
zijn tot de slotsom gekomen
dat de sandinistische revolu
tionaire regering bezig is een
staand leger van 45.000 tot
50.000 man op de been te
brengen, met hulp van een
tot tweeduizend Cubaanse
militaire adviseurs. Nicara
guaanse piloten worden op
geleid in Bulgarije en van
Amerikaanse zijde wordt ge
suggereerd, dat dit wijst op
aanstaande leverantie van
MIG-gevechtsvliegtuigen.
Amerika vreest dat Nicara
gua een basis zal worden
voor uitbreiding van de revo
lutie tot andere landen in het
strategisch belangrijke Cen-
traal-Amerika. Het zou die
functie veel effectiever kun
nen vervullen dan het door
zijn eiland-status beperkte
Cuba.
Volgens het dagblad de „Was
hington Post" zou president
Reagan in de komende twee
weken willen besluiten hoe
de export van de linkse revo
lutie tot staan kan worden ge
bracht. Minister van buiten
landse zaken Alexander Haig
heeft gisteren voor de televi
sie herhaald dat de VS mili
taire opties niet willen uit
sluiten, doch dat er geen
plannen bestaan om Ameri-
kaase troepen in te zetten.
Minister van defensie Wein
berger heeft afgelopen week
in het Congres uitgelegd dat
een marine-blokkade van Ni
caragua niet zeer effectief zou
zijn. De militaire opties be
staan dan ook, zo verluidt in
de Amerikaanse hoofdstad,
momenteel vooral op het uit
oefenen van grote druk van
buurlanden als Guatemala,
Honduras en Costa Rica, om
desnoods militaire stappen
tegen de regering in Managua
te
Amerikaanse militaire deskun
digen menen echter, dat een
dergelijk beleid alleen zin
zou hebben indien Ameri
kaanse militaire raadgevers
meehelpen aan de orkestratie
van eventueel militair
machtsvertoon. Haig zei gis
teren dan ook nadrukkelijk
dat andere Centraalameri-
kaanse landen zeer bezorgd
zijn over de ontwikkelingen
in Nicaragua. Hij signaleerde
ook dat het land afdrijft naar
een totalitair regime dat zijn
critici de mond snoert, zoals
met zakenlieden is gebeurd
en met radiostations en het
dagblad La Prensa. Het is de
VS kennelijk menens, want
zij hanteerden onlangs hun
politiek gewicht door een le
ning ter grootte van 30 mil
joen dollar, waaraan de Nica
raguaanse economie grote
behoefte heeft, in de inter-
amerikaanse ontwikkelings
bank tegen te houden.
Pogingen tot politieke dialoog
lijken te hebben gefaald.
Thomas Enders, die op het
ministerie van buitenlandse
zaken Latijns-Amerikaan se
zaken beheert, kon in Mana
gua niet tot een vergelijk ko
men over beperking van ae
Cubaans-Russische invloed.
H(j bood Nicaragua zelfs aan
met Amerikaanse medewer
king greep te krijgen op de
contra revolutionairen die in
de VS oefenkampen hebben.
Dankzij de langdurige Ame
rikaanse steun aan Nicar-
gua's dictator Somoza, zijn
de VS na diens verdrijving
min of meer automatisch in
gedeeld bij de vijanden van
de revolutie. Zij zijn er niet in
geslaagd zich van dit verle
den te ontdoen. De krijgs
zuchtige verklaringen die de
regering Reagan vrijwel van
af zijn aantreden ten aanzien
van Centraal-Amerika heeft
doen horen, hebben de stem
ming allerminst verbeterd.
De VS, die met voldoening
hebben gadegeslagen hoe Ca
stro in het Middenameri-
kaanse en Caraibische gebied
min of meer faalt bij de uit
breiding van zijn revolutie
(Jamaica was daarvan een
fraai voorbeeld) gunnen hem
vooral geen succes in Nicara
gua. In Washington gist men
naar de Cubaanse en Russi
sche reactie, indien de VS Ni
caragua via een blokkade en-
of andere middelen in een
wurggreep zouden nemen.
Enerzijds wensen de VS geen
versplintering van hun in
vloedssfeer dicht aan de ei
gen grenzen, koestert het
vrees voor de echo die in een
land als Mexico zou kunnen
gaan doorklinken, anderzijds
bestaat de angst dat Ameri
kaanse actie de Russen zou
kunnen verleiden tot ingrij
pen in Polen, waar de perife
rie van de Sowjet-macht in
het geding is.
Op het hoogtepunt van de
vrees voor een Russische in
val m Polen, speelde Amen-
ka met de gedachte aan een
manoeuvre in Centraal-Ame
rika, omdat de Russen het
dan te druk zouden hebben
om ter plaatse een tegenzet te
doen. Alexander Haig heeft
het Pentagon opdracht gege
ven militaire opties te bestu
deren - met Nicaragua en Po
len als inzet, speelt zich een
staaltje pure Oost-West-
machtspolitiek af op de grens
van de worsteling der ideolo
gieën. Dat valt moeilijk te rij
men met Ronald Reagans
nieuwe uitmonstering als
vredesduif.
HENK KOLB
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent Gerrit Jan Hoek)
MADRID - De herdenking van de dood van Generalis
simo Franco (1975) en de oprichter van de Spaanse
Falange, José Antonio Primo de Rivera, heeft het.
afgelopen weekeinde in Madrid geleid tot ongere
geldheden. Al aan de vooravond van de herden
kingsbijeenkomst van gisteren was de Spaanse
hoofdstad het toneel van talrijke incidenten. Diver
se extreem rechtse knokploegen provoceerden wil
lekeurige voorbijgangers op straat door hen te dwin
gen nationalistische strijdliederen te zingen. Dege
nen die dat weigerden, werden met stokken en ket
tingen afgetuigd.
De ordepolitie - in andere jaren object van warme toe
juichingen door extreem rechts - was dit keer de
zondebok omdat zij 15 rechtse extremisten arres
teerde. Daarbij werd openlijk geroepen om inter
ventie door de man die eerder dit jaar het Spaanse
parlement in gijzeling hield, Tejero, en zijn Guardias
Civiles.
Ook na de bijeenkomst gisteren op het Plaza de Orien-
te, waar de extreem-rechtse voormannen Bias Pi-
nar, Fernandez Cuesta en Giron de Velasco tot en
thousiasme van de naar schatting 200.000 aanwezi
gen felle aanvallen richtten op het parlementaire
systeem en de democratie, braken op diverse plaat
sen ongeregeldheden uit.
