"Nog jaren extra
aandacht nodig
voor emancipatie
'Plantsoenen een vitamine'
Gemeenteraad stelt begroting
1982 én bezuinigingen vast
"Monsterverbond"
toont zich voor
herhaling vatbaar
Cadeau tip!
Eenstemmigheid onder grote partijen
Wethouder verweert zich tegen kritiek
Bouw daldozencentrum begint in december
Alle leden
adviesraad
trekken
zich terug
Gaastraeen leven van de Surinaamse bush-bush naar het Leidse groen
ACHTERGROND
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1981
LEIDEN
Begroting '82
Na één week vergaderen sloot de
Leidse gemeenteraad gister
avond de behandeling van de
begroting voor het jaar 1982 af.
Het emancipatiebeleid van wet
houder Fase en de vaststelling
van de diverse begrotingen
stonden gisteren centraal, naast
de stemmingen over de circa
tachtig voorstellen die de ver
schillende fracties zelf hadden
gedaan. In totaal vergaderde de
gemeenteraad zo'n 34 uur in het
openbaar over de begroting. In
de voorstellen van B en W wer
den geen ingrijpende wijzgin-
gen aangebracht.
LEIDEN - De gemeenteraad stelde gisteravond de begroting voor 1982
vast. Een begroting met een miljoenentekort. Daarom werd tevens een
bezuinigingsoperatie van 10.6 miljoen goedgekeurd.
Dat gebeurde met grote eenstemmigheid van de partijen. De raad volgde
in grote lijnen de door B en W voorgestelde bezuinigingsvoorstellen.
PvdA. CDA, WD en D'66 werden het eens om de posten internationale
solidariteit, emancipatie, de Vrijwilligerscentrale, het hulp- en advies
centrum in de Merenwijk, het LAK, de Lakenhal, het drukken van het
raadsverslag en de Rechtswinkel te ontzien.
Deze keuze ging ten koste van K O, de Schouwburg, militaire tehuizen,
postverzen4ing aan raadsleden, woonerven en noodherstel van wonin
gen.
De bezuinigingsvoorstellen van de kleine linkse partijen - zoals onder
meer op de dienstauto van B en W - werden verworpen. Ook het CDA-
voorstel om de salarissen van de wethouders te korten, of althans de
mogelijkheden daartoe te onderzoeken, haalde geen meerderheid in de
raad.
LEIDEN - Het college kan geen ge
brek aan voortvarendheid ver
weten worden bij het emancipa
tiebeleid. Twee wethouders zit
ten in de Werkgroep Emancipa
tie Leiden en die werkgroep is
hard bezig aanbevelingen te
doen om achterstandssituaties
weg te werken. Binnenkort komt
een aantal nota's over onderde
len van het beleid uit.
Met deze woorden stelde wethou
der Fase (WD) zich gisteren te
weer tegen de kritiek op haar be
leid vanuit de PvdA-fractie. Fase
zei dat vooral in de sector welzijn
de emancipatie veel aandacht
krijgt. Zij wees op de extra aan
dacht voor volwassenen-educa
tie van vooral vrouwen en kinde
ropvang.
"Wij kopen niks voor een getuige
nis hoe slecht het eigenlijk ge
steld is met de positie van de
vrouw. Er moeten concrete
maatregelen genomen worden
om achterstanden weg te
werken. En helaas zijn concrete
maatregelen niet zo snel geno
men als getuigenissen uitgespro
ken".
Het emancipatiebeleid zal volgens
de wethouder voor een reeks van
jaren extra aandacht nodig heb
ben. "Je kan er donder op zeggen
dat degenen die hiermee worden
belast, lange adem hebben. Ze
zullen lang niet altijd welkom
zijn en beschouwd worden als
lastige pottenkijksters", aldus
Fase.
De discussie over het emancipatie
beleid spitste zich vervolgens
vooral toe op de vraag hoeveel
ambtelijke ondersteuning ervoor
vrijgemaakt en bekostigd kon
worden. De PvdA-fractie - die op
dit punt verdeeld was - boog zich
hierover in een korte interne ver
gadering. In die vergadering
werd een compromis bereikt,
waarin de hele fractie zich kon
vinden.
De full-time emancipatiewerkster
wordt betaald door te bezuinigen
op de stafafdeling welzijn. Deze
bezuiniging was al voorzien,
Wethouder Fase
maar bestemd voor de onafhan
kelijke bewonersadviseur. Die
bewonersadviseur wordt nu be
kostigd uit het zogeheten Fonds
Stadsvernieuwing.
Het geschuif met geld van de ene
naar de andere afdeling werd uit
eindelijk door de hele raad goed
gekeurd. Wel vroeg met name
PvdA-wethouder Van Dam zich
af of er zo nog wel iets terecht
zou komen van een samenhan
gend welzijnsbeleid.
"Leiden doet wat het personeels
beleid betreft aan emancipatie al
het mogelijke en als u het mij
vraagt meer dan dat", zei Fase
ongewoon fel. Zij gaf daarente
gen toe dat de communicatie met
de themagroep vrouwelijke amb
tenaren niet optimaal is. Zij weet
een en ander onder meer aan ad
ministratieve fouten.
LEIDEN - De eerste paal voor het
daklozencentrum aan de Rem-
brandtstraat wordt drie decem
ber geslagen. Eindelijk, na jaren
van plannen maken, wordt er
dan een begin gemaakt met de
bouw van een centrum dat on
derdak kan bieden aan zo'n 21
mensen die problemen onder
vinden bij het dakloos zijn of
worden.
Naar verwachting is het centrum
rond oktober volgend jaar ge
reed. Er moet dan een gebouw
staan van vier bouwlagen, waar
van de begane grond voor het
grootste deel in beslag wordt ge
nomen door een huiskamer en
recreatiezaal, eethoek, receptie
en een spreekkamer voor het
personeel. De drie verdiepingen
worden vooral gebruikt voor ka
mers waar de 21 cliënten een
slaapplaats kunnen vinden.
Tijdens de bouw van het opvang
centrum voor daklozen geldt er
aan de linkerkant van de Rem-
brandtstraat een stopverbod en
aan de rechterzijde een wacht-
verbod. De Sliksteeg is geduren
de de bouw onderbroken en van
beide zijden doodlopend.
LEIDEN - De Adviesraad voor de
Binnenstad functioneert niet
meer. Alle leden hebben hun lid
maatschap opgezegd. De indruk
dat B en W en de rest van de ge
meenteraad "kennelijk geen be
hoefte en belangstelling hebben"
voor de adviezen van de raad, is
de overweging van de leden van
de adviesraad om te bedanken
als lid.
De Adviesraad voor de Binnenstad
heeft gisteren nog een gesprek
gehad met wethouder Waal van
ruimtelijke ordening. Volgens de
adviesraad heeft dit gesprek niet
het gewenste resultaat gehad: in
elk geval heeft wethouder Waal
laten merken niet te springen om
de adviezen van de Adviesraad
voor de Binnenstad. B en W stel
den enige tijd geleden in het ka
der van de bezuinigingen bij de
gemeente voor om de subsidie
aan de adviesraad in te trekken;
voor een voorstel deze week van
raadslid Walenkamp (CDA) om
de adviesraad toch 2500 gulden
subsidie te geven, bleek in de ge
meenteraad geen meerderheid te
bestaan.
Formeel is de adviesraad nog niet
opgeheven. De Adviesraad voor
de Binnenstad is destijds door de
gemeenteraad in het leven geroe
pen; daarom kan alleen de ge
meenteraad een officieel besluit
tot opheffing nemen.
LEIDEN G. Gaastra (63),
het scheidend hoofd van
de afdeling plantsoenen
(directie groen), staat aan
het raam van zijn flatwo
ning, kijkt naar buiten en
zegt: "Waarom zou ie
mand die met groen te
maken heeft niet aan een
snelweg kunnen wonen?
Ik woon hier toch goed".
W(jzend naar het water bezijden de
weg waarover het snelverkeer
raast: "Kijk, daar zitten veel vo
gels. Een tijdje geleden heb ik
gezien hoe een reiger een paling
ving. Een half uur lang was dat
beest aan het trekken".
Het spoor terug volgen betekent in
het geval van Gaastra de blik op
Suriname werpen, want alvorens
hij in '65 in Leiden begon, werkte
Gaastra daar. We schrijven '51 als
hij, toen nog werkzaam bij de
Heidemaatschappij en woonach
tig in Winschoten, een prachtig
aanbod kreeg.
Of hij mee wilde werken aan een
project van Wageningse cultuur
technici en landbouwkundigen?
Accepteerde hij de baan, dan zou
hij moeten verhuizen naar Wage-
ningen. Niet de Nederlandse
stad met die baan, maar een ver
zameling huizen in de Surinaam
se rimboe, dat Wageningen werd
genoemd in verband met het
voornoemde project.
Het was niet zomaar een experi
ment, dat die landbouwdeskun
digen hadden uitgedacht. Nee, er
moest een enorm gebied droog
gelegd worden om daarna rijst-
polders aan te leggen. Om een in
druk te geven van de orde van
grootte waarover we het hebben:
toen Gaastra in '58 een andere
baan kreeg was er 6000 hectare
ontgonnen.
Hoofd van de afdeling ontginning,
dat was de baan die de Wagenin-
gers in petto hadden voor Gaa
stra. Dit betekende o.a. dat hij, 33
jaar oud, leiding moest geven
aan pakweg 600 mensen. Die be
gintijd, het was behelpen. Want
wat was er nu welbeschouwd
aanwezig daar in de bush-bush,
250 kilomter verwijderd van Pa
ramaribo en 50 van de bewoonde
wereld?
Gaastra: "Je kwam aan land en je
zag direct dat er helemaal niets
was. Ze waren nog bezig met het
G. Gaastra: "Variatie? Kijk r
inpolderen voor het dorpje". Zijn
vrouw: "We waren pioniers".
Gaastra: "Wij werden onderge
bracht in een hotelletje. Later
kwamen de huizen; mooie hui
zen overigens". Zijn vrouw: "Ik
zeg het: we waren pioniers".
Wat oudere Nederlanders soms in
een heel leven meemaakten, het
gehucht dat uitgroeide, maakte
Gaastra in een korte spanne tijds
mee. Het winkeltje werd een su
permarkt en wie daarna nog de
durf had schamperend te spre
ken over deze nederzetting in het
achterland werd definitief te
recht gewezen toen het zwembad
werd aangelegd.
Toch, de indruk blijft bestaan dat
het daar maar een saaie boel was.
Gaastra: "Je had de soos en re
gelmatig werd er gefeest Na
tuurlijk, er was niet veel vertier,
maar dat went". Zijn vrouw: "Als
je in het begin naar de bioscoop
ging moest je je eigen stoel mee
nemen en vuurtjes stoken om de
muskieten te verdrijven. Opge
vreten werd je anders".
s goed om je heen'
Minder vertier dan wij gewend zijn
en hard werken, is dat het beste
beeld? Gaastra knikt, denkt het
wel. Even later verbreekt hij het
stilzwijgen: "Kom bij mij niet
aanzetten met verhalen over Su-
rinamers die van nature lui zou
den zijn. Ik weet wel beter. Die
verhalen zijn allemaal gelogen.
Ik heb altijd prettig met die men
sen samengewerkt".
In '58 vertrok Gaastra naar Para
maribo. Hij werd het hoofd van
de cultuurtechnische dienst van
Suriname. Erg veel zal hij over
deze periode niet zeggen. Wel dat
de hele dienst min of meer door
hem werd opgezet en hij vaak
van huis was, kris kras door het
land reizend. Hij begeleidde de
aanleg van polders en wegen en
het opknappen van plantages,
om maar eens een paar werk
zaamheden op te sommen.
Met het fotoboek op de schoot licht
hij een en ander toe. De com
mentaren bij de zwart-wit foto's
van bomen spreken voor zich.
Lezen we bij de ene afdruk "O,
die stekels", by de andere staat
"O, die mieren". Bij het zien van
een groepsportret, zegt Gaastra:
"En dit is Pengel, die toen minis
ter-president was. Als we met
de jeep reden schoot ik bij bob
bels altijd omhoog en hij omlaag,
zo dik was hy".
Zei Gaastra aan het begin van het
gesprek geen last te hebben van
nostalgie, die opmerking wordt
later gelogenstraft. Als een van
de buren aanbelt om de komst
van de glazenwasser te melden,
is hij zo verdiept in zijn fotoboek,
dat hij vergeet open te doen. Een
aanmaning van zijn vrouw is no
dig om hem in de benen te krij
gen.
Hadden familieomstandigheden
hem niet teruggeroepen naar Ne
derland, dan was Gaastra mis
schien nog wel langer in Surina
me gebleven. Maar ja: als. Feit is
dat hij in '64 vertrok. Wennen'
Natuurlijk, het is nogal geen
groot verschil of je door een bru
laap wakker wordt gemaakt of
door een zoemende wekker. Zijn
vrouw over de omschakeling:
"Wy vonden dat helemaal niet
erg, omdat we al zoveel hadden
gereisd".
Een half jaar zat hij zonder werk
toen hij op een avond werd opge
beld. Hij kon chef van de afde
ling plantsoenen worden in Lei
den als hij het wilde. "Eigenlijk
heb ik nog nooit hoeven te solli
citeren. Ik ben altijd gevraagd
voor banen", zegt hij, niet zonder
trots.
Wist hij wel waar hij aan begon?
Was het wel verstandig de wijde
verten te verruilen voor gemeen
tegrenzen? Gaastra: "Ik had na-
tuurüjk wel een voorstelling van
wat ik ging doen. Maar precies,
nee, precies wist ik niet wat me
stond te wachten. Ik ben tenslot
te van huis uit bosbouwkundige.
Eerlijk gezegd was ik wel een
beetje bang voor het ambtena-
renbestaan. Ik, die managers ge
wend was".
Waarschijnlijk was de Leidse baan
lang niet zo kleurrijk als de Suri
naamse. Toch blijft Gaastra bij
hoog en laag volhouden dat hij
het sinds '65 al die jaren uitste
kend naar z'n zin heeft gehad in
Leiden. "Met alle gemeentebe
sturen heb ik prettig samenge
werkt. Ik had een leuke baan. Je
moet dat werk niet met elkaar
gaan vergelijken; dat is vals.".
Over de hoeveelheid groen waar
over Leiden beschikt, is hij wel
tevreden: "Vergeleken bij ande
re middelgrote steden komen wij
er goed af. In de jaren dat ik in
Leiden heb gewerkt is de opper
vlakte groen uitgebreid van circa
80 hectare naar ongeveer 200 en
het bomenbestand van 10.000
naar 25.000 stuks".
Het kan natuurlijk beter' Het kan
tenslotte altijd beter' Even aar
zelt hy, zegt vervolgens: "Iets
meer variatie zou kunnen. Hoe
wel, we werken daar al aan. Er
worden nu ook steeds meer wil
de planten gepoot Denk overi
gens niet dat er nu haast geen va
riatie is. Dat is niet waar Kijk
maar eens goed om je heen".
Gaastra blykt ook over lyrische
vermogens te beschikken, want
op een vraag over het belang van
groen, antwoordt hy: "Plantsoe
nen zijn een vitamine. Na de don
kere wintermaanden moet de be
volking weer opgepept worden
door de parken". Even lykt het
dat Gaastra nog even door wil
gaan in deze trant, dan zegt hy
niet zonder zelfspot: "Of over
drijf ik nu soms?"
WIM BRANDS
Drie jaar lang hebben PvdA en
WD in Leiden samen het da
gelijks bestuur van deze stad
mogen vormen. Een "mon
sterverbond" in veler ogen;
maar toch een college waarin
de saamhongheid niet merk
baar minder was dan by eer
dere, anderssoortige samen
werkingsverbanden.
Geldt in de politiek het derde
jaar van een college gewoon
lijk als "oogstjaar": dat was
voor de huidige coalitie niet
weggelegd. Met de verkiezin
gen voor een nieuwe gemeen
teraad in het zicht viel er de
kiezer niet zo veel aange
naams voor te schotelen. Be
zuinigen was ditmaal het pa
rool en dat bestuurt nu een
maal wat minder gemakke
lijk. Niet de vraag: waar ge
ven we het geld aan uit, maar
veel meer: wat doen we dit
jaar niet meer. stond deze
keer centraal.
Vruchten
Toch plukten PvdA en WD
vruchten van hun samenwer-
kering, waarmee in 1978 een
voor velen zo verrassend be
gin werd gemaakt. De vruch
ten van een toegenomen be
grip voor elkaar en vooral de
getuigenis van een weder
zijds verlangen om het avon
tuur, mogelijk in gezelschap
van D'66, met nog eens een
termijn van vier jaar te ver
lengen.
Natuurlijk wierpen de gemeen
teraadsverkiezingen van mei
1982 hun schaduw vooruit en
daarmee de vorming van een
nieuw college. Meer dan ooit
lijkt de verlies- en winstreke
ning van de komende verkie
zingen bepalend voor de
vraag van welke samenstel
ling het komend college van
B en W zal zijn.
Veel is daaromtrent nog niet ze
ker. Maar één week vergade
ren over de gemeentebegro
ting is op zijn minst de beves
tiging geworden van het ver
moeden dat er weliswaar het
nodige te formeren valt, maar
dat de kans dat het CDA na
acht jaar terugkeert in het da
gelijks bestuur van de stad,
minimaal is.
De christen-democraten wis
selden dit jaar van fractielei
der - de militante Driessen
werd vervangen voor de wat
milder optredende Walen
kamp - maar als er deze
week een belangrijke rol voor
het CDA bleek weggelegd
dan was het die van gemeen
schappelijke vyand voor zo
wel PvdA als WD. Het be
staan van een gemeenschap
pelijke vijand bevordert al
tijd het gevoel van saamho
righeid.
Draagvlak
D'66 mag best aanschuiven aan
de college-tafel. Daarover lie
ten PvdA en WD geen mis
verstand bestaan. De socialis
ten motiveren dat door te wij
zen op de geringe program
matische verschillen, de libe
ralen houden het op verbre
ding van het draagvlak van
het college. Beide partijen
maken zo feitelijk plaats voor
D'66-fractieleider Jan Hoeke-
Dat is eigenlijk ook wat D'66
wil en vie jaar geleden al wil
de. Een college van PvdA,
D'66 en WD. Daar voelen de
democraten zich redelijker
wijs gesproken in thuis. Tus
sen progressief en liberaal
staat de democraat.
Er is alleen een praktisch pro
bleem. Dat is de stoelendans.
De stoelendans die in '78
voor D'66 zo noodlottig ver
liep. Toen de vorming van
een PvdA/D'66/WD-college
in 1978 zo goed als beklonken
was moest de zetelverdeling
onderling nog even geregeld
worden. Vier voor de PvdA,
want die wilde per sé de
meerderheid in het college.
Twee voor de WD. dat was
toch redelijk. En toen was het
op. D'66 viel met z'n gat op de
grond. Pijnlijk.
De democraten hebben inmid
dels leergeld betaald. Die
grap is niet voor herhaling
vatbaar. We zijn niet langer
afkerig van machtspolitiek,
verklaarde Hoekema on
langs. We houden onze kaar
ten voorlopig achter de hand,
zeggen de democraten nu.
En dus wordt het vraagstuk
van de college-vorming, het
vraagstuk van de stoelen
dans. Wie er op de maat van
de muziek om de stoelen
gaan huppelen is duidelijk:
PvdA. D 66 en WD Maar
wie er als de muziek stopt -
dus na de raadsverkiezingen
van juni '82 - op de stoelen te
recht komt, is nog niet met
zekerheid te zeggen.
Staan alle zes stoelen er nog?
Of worden de poten onder
economische zaken wegge
zaagd? Dat zou wel makke
lijk zijn. Drie PvdA, WD en
D'66 elk één lykt dan een mo
gelijkheid. Als de kiezer de
boel niet in het honderd
gooit.
Of wordt er voor Hoekema een
extra stoel aangeschoven'
Dat zou nog het makkelykst
zijn. De Party van de Arbeid
zal er toch aan moeten wen
nen dat ze de meerderheid in
het college niet ten eeuwige
dage kan vasthouden.
Klein links
Het initiatief van Klein Links
(PPR. PSP en CPN) om sa
men te streven naar een links
college met PvdA en D'66
lykt na het marathondebat
op een bloem, reeds in de
knop gebroken - om in de
vaak prozaïsche styl van de
vergadering te blijven.
De communist Jan Brands
werd weliswaar door PvdA-
leider Peters met opvallend
zachte hand terecht gewezen
op het punt van de categori
sche afwijzing van elke ver
antwoordelijkheid voor be
zuinigingen, de spotnaam
christen-communistisch ap
pèl ligt nog vers in het geheu
gen
De bijdrage van de PSP werd
algemeen als vriendelijker en
vooral constructiever beoor
deeld dan in voorgaande ja
ren. Op een gegeven moment
werd het zelfs helemaal stil
toen Annelies Ponsen sprak.
Zij noemde WD-wethouder
Schoute goed en PvdA-wet-
houder Tesselaar zelfs de
beste
Dergelijke vriendelijkheden
konden de raad alleen maar
in verwarring brengen en dus
achterdochtig maken. Veel
meer dan de uiterlyke schijn
is bepalend hoe en met wie
het overleg in de wandelgan
gen zich voltrekt. En daar
kwamen de drie kleine linkse
partijen - tot hun ongenoegen
- niet aan te pas. Uiteindelijk
werd ook PPR-raadsüd Van
Oosten - strategisch toch de
behendigste van de dne - le-
lyk voor gek gezet. Toen hij
de PvdA opnep om de linkse
rijen te sluiten, spoorde Waal
hem droogjes aan. "Enthou
siaster!", nep de PvdA-wet
houder. En dat geeft te den
ken.
JOHN KROON/LEO MAAT
ADVERTENTIE
1
Verras uw familie of vrienden J
met een dinercheque voor 4
een feesteli|k etentje m j
La Cloche
Op beide kerstdagen serveren 5
wij ons Gastronomisch J
kerstdiner 1981"
Öietro
Ca (Clocljc
KJoksieoo (3)
Le»den
071 123053
