Grote steden verpauperen
Alphense vrouwen
willen andere wet
voor zelfdoding
Nederland produceerde
mosterdgas in Indië
"Scherpschutters tegen zin regering"
KRAMERS'
Kosten "extraatje
37 miljoen lager
Meer geld nodig voor stadsvernieuwing
BINNENLAND
Actie voor Dordtse vrouw
die meehielp bij euthanasie
Een 76-jarige vrouw uit Dor
drecht moet zich dinsdag
voor de Rotterdamse recht
bank verantwoorden voor de
hulp die zij heeft verleend bij
de zelfdoding van een 67-jari-
ge vrouw uit Capelle aan den
IJssel. De vrouw uit Capelle,
de weduwe D.L. Laarmans,
maakte in de nacht van 18 op
19 april van dit jaar een einde
aan haar leven. Zij was al een
lange tijd ziek.
De Dordtse vrouw wordt nu
moord c.q. doodslag ten laste
gelegd. Zij heeft de weduwe,
in overleg met haar, een groot
aantal tabletten van het zwa
re slaapmiddel vesparax toe
gediend. De tabletten zaten
in chocoladevla verwerkt. De
weduwe heeft nog een glas
rosé of vermouth gedronken
om het effect van het slaap-
middelte versterken. Korte
tijd later stierf zij.
De Dordtse vrouw, haar man
en een vriendin werden gear-
te sturen naar de Dordtse
vrouw, bij de rechtbank en
de officier van justitie te plei
ten voor vrijspraak of ontslag
van rechtsvervolging en om
dinsdag deel te nemen aan
het stille protest
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1981
DEN HAAG (ANP) - Nederland
heeft van 1939 tot midden 1942 in
Nederlands-Indië op grote
schaal het uiterst giftige strijd
middel mosterdgas geprodu
ceerd. Dit gebeurde in een spe
ciaal voor dit doel gebouwde fa
briek in Batujajar, in de buurt
van Bandoeng.
Nederland heeft dit mosterdgas
nooit gebruikt. Midden 1942
werd in verband met de Japanse
inval de geproduceerde hoeveel
heid mosterdgas op geslagen in
vier tanks die in een bunker op
het fabrieksterrein waren gemet
seld. Daar heeft het oorlogsgas
gelegen tot 1979, toen een team
van TNO het gas in een speciale
oven verbrandde. Dit heeft een
woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken gisteren
bevestigd.
Mosterdgas is een zogenoemd
"blaartrekkend" strijdgas. Als
het in contact komt met de huid,
veroorzaakt het zeer piinliike
WEERRAPPORTEN
Amsterdam onbew, 11 7 0
De Bilt zwaar bew. 11 6 0.1
Deelen motregen 9 5 0.4
Eelde licht bew. 8 3 1
Eindhoven zwaar bew. 11 6 2
Den Helder licht bew. 11 7 1
Rotterdam licht bew. 12 6 2
Twente zwaar bew. 9 5 1
Vlissingen licht bew. 11 8 0
Zd.-Limburg zwaar bew. 10 7 0.3
Aberdeen zwaar bew. 8 3 0.2
Barcelona geheel bew. 18 7 0
Berlijn zwaar bew. 7 6 0.9
Bordeaux mist 16 9 1
Brussel zwaar bew. 10 7 0.3
Frankfort geheel bew. 5 5 4
Genève zwaar bew. 9 3 0
Helsinki mist 3-1 1
Innsbruck geheel bew. 4 1 0.1
Klagenfurt zwaar bew. 9-5 0
Kopenhagen zwaar bew. 8 3 0
Lissabon licht bew. 20 15 0
Locarno half bew. 11-3 0
Londen onbew. 12 2 0
Luxemburg zwaar bew. - 6
Madrid onbew. 19 2 0
Malaga zwaar bew. 22 13 0
Mallorca onbew. 22 5 0
München regen 4 3 2
Nice zwaar bew. 17 8 0
Oslo half bew. 3-3 0
Parijs zwaar bew. 11 8 0
Rome onbew. 14 2 0
Split zwaar bew. 14 4 0
Stockholm geheel bew. 2-1 0
Wenen geheel bew. 7 5 0
Zurich geheel bew. 5 3 1
Casa Blanca zwaar bew. 26 - 0
Las Palmas zwaar bew. 28 22 0
Tel-Aviv half bew. - 0
Tunis half bew. 20 11 0
blaren. Het gas is, zelfs in zeer
kleine hoeveelheden, gevaarlijk
voor slijmvliezen en de ademha
lingswegen. In grotere doses, is
het dodelijk.
In 1937 werd in opdracht van de
toenmalige minister van kolo-
niëen met de bouw van de fa
briek begonnen door de leger-
produktiebedrijven van het Ko
ninklijk Nederlandsch-Indische
leger. In 1939 was de fabriek
klaar en werd met de produktie
begonnen.
DEN HAAG (ANP) - Het "ex
traatje" dat het rijk dit jaar uit
keert aan minimumloners, om
hen niet al teveel in koopkracht
achteruit te laten gaan, zal naar
schatting 37 miljoen gulden min
der gaan kosten dan aanvanke
lijk was gedacht.
Voor deze operatie was 125 miljoen
gulden uitgetrokken, maar naar
staatssecretaris Dales de Tweede
Kamer gisteren meedeelde kan
uit de binnengekomen aanvra
gen geconcludeerd worden dat
er niet meer dan 88 miljoen gul
den nodig zal zijn.
In een mondeling overleg met de
vaste kamercommissie voor so
ciale zaken en werkgelegenheid
zei mevrouw Dales dat het aantal
binnengekomen formulieren on
geveer 75 procent is van het aan
tal dat het ministerie had ge
schat. Het ging om aanvragen
van gezinnen en onvolledige ge
zinnen met een minimum-inko
men of minimum-uitkering, een
fase die op 1 november werd af
gesloten.
Dales heeft inmiddels de gemeen
tebesturen per brief op het hart
gedrukt de einddatum van 1 no
vember met de nodige soepel
heid te hanteren. Aanvragen die
iets te laat binnenkomen zouden
niet automatisch moeten worden
afgewezen, meent zij. De tweede
DEN HAAG - Bij de kro
ning van koningin Bea
trix, 30 april vorig jaar,
heeft de Amsterdamse
hoofdcommissaris van po
litie mr. C. de Rhoodes, te
gen de wil van het kabinet
in, scherpschutters gepos
teerd op daken van gebou
wen rond de Nieuwe
Toen de Japanners in 1942 Neder
lands-Indië binnenvielen, werd
de aanwezige voorraad opgesla
gen in de tanks in de bunker op
het fabrieksterrein. Tijdens de
bezetting hebben de Japanners
de fabriek bewaakt, maar zij heb
ben het strijdgas niet gevonden.
De Japanners zijn de fabriek
blijkbaar niet binnengegaan,
meent de woordvoerder van bui
tenlandse zaken. Na de oorlog
bleek de fabriek nog te zijn ver
zegeld.
fase, waarin alleenstaanden een
uitkering kunnen aanvragen, zal
op 1 januari eindigen.
In de gemeente Rotterdam heeft
men een steekproef getrokken
uit de binnengekomen formulie
ren, zodat de staatssecretaris de
kamer de cijfers daarvan al kon
overhandigen.
Bejaarden
Van degenen die in Rotterdam een
uitkering hebben aangevraagd
kreeg 43 procent een uitkering
van 250 gulden toegewezen, 21
procent kreeg 350 gulden en 13
procent 450 gulden.
Uit de gegevens van Rotterdam
heeft het ministerie niet kunnen
opmaken dat bejaarden minder
dan andere groepen een aan
vraag hebben ingediend. Vanuit
de kamercommissie werd deze
vrees van verschillende kanten
geuit. Uit de landelijke gegevens
is inmiddels gebleken dat de
aanvragedichtheid het grootst is
in de gebieden met grote werk
loosheid, zoals Oost-Groningen,
Twente en Zuid-Limburg.
Verder kwam het aantal aanvragen
in kleinere gemeenten vaak
dicht bij het door het ministerie
verwachte aantal, terwijl het er
in de grote steden bij achter
bleef.
Kerk. Dat staat in het re-
classeringsblad Kri.
Kri citeert uit een rede. die De
Rhoodes een maand geleden af
stak tijdens een besloten sympo
sium voor topmensen uit de vei
ligheidsindustrie, die bij de
beurs Security in Utrecht aanwe
zig waren. In die rede legt De
In 1949 werd de fabriek door de
KNIL ontmanteld. Maar de in de
bunker opgeslagen tonnen mos
terdgas bleven er liggen. Tot
1977 heeft het gas er gelegen,
zonder dat iemand zich dit reali
seerde. Pas in dat jaar verzoch
ten de Indonesische autoriteiten
om opheldering. De Indonesi
sche regering kwam tot dit ver
zoek omdat was gebleken dat de
grond bij de voormalige fabriek
was verontreinigd en de begroei
ing was aangetast.
In opdracht van de toenmalige mi-
Dit jaar gaf de regering bijna vier
miljard uit aan stadsvernieuwing
(dat is inclusief huursubsidies
aan bewoners in de wijken maar
ook inclusief wegenaanleg en
dergelijke). Deze regering heeft
aanvankelijk uitgesproken dat
de 'inspanning verdubbeld zal
worden'. De wethouders van de
vier steden vrezen dat het bij die
mooie woorden blijft. Uit het in
formatieakkoord zou blijken dat
slechts 54 miljoen extra voor
stadsvernieuwing wordt uitge
trokken terwijl een extra vier
miljard nodig is. „Dat is teleur
stellend", aldus de verklaring,
„In feite is door dit kabinet niet
veel meer gedaan dat het terug
draaien van bezuinigingen van
het vorige kabinet. Van een ver
dubbeling van stadsvernieu
wingsinspanningen is geen spra
ke".
De wethouders van de vier steden
wijzen erop dat investeren in de
woningbouw volgens economi
sche studies een directe stimu
lans voor de werkgelegenheid is.
Iets wat de minister overigens
deze week zelf al benadrukte. Op
dit moment zitten 70.000 bouw
vakkers zonder baan. „Elke twee
manjaren werkgelegenheid in de
bouw levert nog eens een man
jaar werkgelegenheid elders", al
dus de minister.
In de gezamelijke verklaring van
de vier steden, (gisteren in Den
Haag op een congres besproken)
wordt de regering ook gevraagd
beleggers te dwingen geld in de
woningbouw te steken tegen een
lage rente. Die lage rente moet
om de huren in stadsvernieu-
wingswijken (waar juist mensen
met de laagste inkomens wonen)
betaalbaar te houden. Al dat geld
zou in een speciaal te vormen
woningbouwfonds gestort moe
ten worden. De overheid zou de
miljarden die ze uitgeeft aan le
ningen voor de bouw van wo
ningwetwoningen ook in dat
fonds moeten storten. De rente
en aflossingen van die leningen
zouden terug moeten naar dat
woningbouwfonds in plaats van
naar het ministerie van financiën
zoals nu gebeurd. Op die manier
wordt zichtbaar dat de overheid
ook sterk verdient aan woning
wetwoningen.
Het idee beleggers te dwingen is
niet nieuw. Als argument tegen
wordt vaak gezegd dat de kapita
len van beleggers al in gebruik
zijn voor bijvoorbeeld de bouw
van ziekenhuizen of ter dekking
van het begrotinstekort van de
regering. Zou het geld in de wo
ningbouw gestoken worden dan
komt de regering elders tekort.
Zou het in de woningbouw wor
de gestoken dan is voor andere
Rhoodes nog eens haarfijn uit,
hoe de beveiligingsoperatie rond
de kroning in zijn werk is ge
gaan.
De Rhoodes zei in zijn rede, zo
schrijft Kri, dat de ministerraad
„na veel palavers" van het inzet
ten van scherpschutters afzag,
omdat daarvan in ons land pas
gebruik mag worden gemaakt
als er al een terroristische actie
heeft plaatsgevonden. „Uiteinde
lijk heb ik op eigen risico enkele
scherpschutters op de daken ge
plaatst", aldus De Rhoodes vol
gens Kri.
Wat kennelijk voor de Rhoodes de
doorslag heeft gegeven, is dat
voor de kroning Ieren waren ge
signaleerd „die eventueel de le
den van het Britse koningshuis
iets konden aandoen."
Tot dusver is altijd onbekend ge
bleven op wiens gezag scherp
schutters zijn neergezet tijdens
de kroningsfeesten. In de brief
over de 30e april van de minis-
nister van defensie. Scholten,
vertrok een onderzoek-team van
TNO naar Batujajarr. Het team
ontdekte het mosterdgas, maar
kwam tot de slotsom dat de
verontreiniging niet is veroor
zaakt door het mosterdgas, maar
door lekkende flessen chloor die
daar ook lagen. Chloor is één van
de bijprodukten bij de produktie
van mosterdgas. Van het mos
terdgas was niets weggelekt.
Geheim
De zaak is volgens buitenlandse za
ken tot nu toe geheim gehouden,
omdat allereerst de oorlogsgas-
sen moesten worden opgeruimd.
Het ministerie was bang voor
grote onrust onder de bevolking
als snel na de operatie bekend
heid aan de zaak zou worden ge
geven.
De Indonesische regering is, vol
gens buitenlandse zaken, zeer te
vreden met de afloop van de
mosterdgas-affaire.
belangrijke zaken (bouwzieken-
huizen bijvoorbeeld of financie
ring van het begrotingstekort)
minder beschikbaar. Volgens de
steden is dat argument niet juist
omdat beleggers veel in het bui
tenland investeren. Het is juist
dat deel dat ook in Nederland in
de woningbouw gestoken zou'
moeten worden.
Ander argument tégen, dat vooral
pensioenfondsen (naast verzeke
ringsmaatschappijen de grootste
beleggers in Nederland) aandra
gen, is dat zij het zich niet kun
nen veroorloven tegen een lage
rente geld uit te zetten omdat de
pensioenenuitkeringen wel-
vaartsvast moeten blijven. Vol
gens de Rotterdams wethouder
J.G. van der Ploeg is dat argu
ment ook niet juist. „De meeste
profit-instellingen (grote particu
liere beleggers) hebben helemaal
niet als voornaamse doel wel-
vaartsvaste uitkeringen te ver-
zorgen.
Ministers
PvdA niet
aanwezig bij
vredesmars
DEN HAAG (GPD) - In de vredes
mars van 21 november in Am
sterdam zullen geen ministers of
staatssecretarissen van de PvdA
meelopen. De socialistische be
windslieden onderschrijven de
leuzen van de demonstratie te
gen de kernwapens, maar vinden
het staatsrechtelijk onjuist eraan
deel te nemen, omdat de mani
festatie zich ook tot de Neder
landse regering richt.
In speciaal onderling beraad heb
ben de ministers en staatssecre
tarissen van PvdA-huize gister
avond tot deze gezamenlijke op
stelling besloten. Deelname van
socialistische bewindslieden zou
hen door de coalititepartners
CDA en D'66 zeer kwalijk zijn ge
nomen. D'66-leider Brinkhorst
zei gisteren dat hij deelname van
bewindslieden „uiterst merk
waardig" zou vinden".
De PVdA-bewindslieden hebben
gisteravond wel verklaard in te
stemmen met het doel van de de
monstratie op 21 november,
waartoe het eigen partijbestuur
mede heeft opgeroepen: geen
nieuwe kernwapens in Europa
en Nederland. Binnen het kabi
net zien de PvdA'ers eigen moge
lijkheden en verantwoordelijk
heden om dat doel te verwezen
lijken.
ters van justitie en binnenlandse
zaken werd over de scherpschut
ters gezwegen. Zij werden al
evenmin ter sprake gebracht tij
dens het Kamerdebat over de rel
len van 30 april.
De Rhoodes heeft, aldus Kri, tij
dens het symposium nog enkele
opvallende uitspraken gedaan.
Zo wordt hij, nadat hij heeft
verteld hoe de gebouwen rond
het paleis werden geïnspec
teerd, als volgt geciteerd: „De
Arabieren en Marokkanen in de
hotelkeukens waren wel een
probleem, hoewel dat achteraf
wel meeviel. Maar met die men
sen moet je toch altijd voorzich
tig zijn. want ze komen al met
een bepaalde staat van dienst
uit hun eigen land."
Nog een opmerkelijk citaat uit De
Rhoodes' rede: „We hebben
mensen en kinderen uit de pro
vincie gebruikt als een soort buf
ferzone tussen de optocht en het
minder goedwillende publiek."
resteerd. Alleen tegen de 76-
jarige vrouw werd echter een
strafvervolging ingesteld. Na
een kort verblijf in de Bijl
merbajes, is zij nu onder
huisarrest geplaatst.
Er wordt bijzonder veel belang
stelling verwacht voor het
proces. Om alle belangstel
lenden de strafzaak te kun
nen laten volgen, worden in
het gerechtsgebouw in een
andere zaal directe televisie
beelden van het proces ver
toond.
De Dordtse vrouw, de Rotter
damse rechtbank en de offi
cier van justitie die belast is
met de strafzaak, mr. H.A.
van Brummen, hebben enke
le honderden brieven gekre
gen van mensen die het niet
eens zijn met de strafrechte
lijke vervolging van de
vrouw. Volgens veel brief
schrijvers is er geen sprake
van een misdadige opzet en
dient de Dordtse vrouw te
worden ontslagen van rechts
vervolging of te worden vry-
gesproke.
Stil protest
De actiegroep Balsemien, die
bestaat uit tien vrouwen uit
Alphen aan den Rijn, is van
plan om op de dag van het
proces een stille protestbeto
ging te houden voor het ge
bouw van de Rotterdamse
rechtbank. "Balsemien" is af
geleid van de naam van het
vrouwenhuis in Alphen
waaruit de actiegroep is
voortgekomen.
Els, één van de woordvoersters
van de actiegroep ("Geen
achternamen, dat is nergens
voor nodig"): "We houden
een stil protest, zonder span
doeken en zonder leuzen om
dat de Dordtse vrouw en wij
vinden dat dat de zaak het
meest ten goede komt
We delen alleen stencils uit
waarin wij stellen dat ieder
een recht heeft op euthana
sie. Onder euthanasie ver
staan wij het recht op een
zachte dood voor iedereen op
een tijd en wijze die hij of zij
zelf moet kunnen kiezen".
De actiegroep Balsemien heeft
al een aantal stencils ge
stuurd naar verenigingen en
particulieren waarin de groep
oproept adhesiebetuigingen
Levenstestament
Volgens de leden van de actie
groep valt het onomstotelijk
te bewijzen dat de weduwe
Laarmans uit eigen beweging
een einde aan haar leven
heeft gemaakt. Els: "Zij heeft
een zogenoemd levenstesta
ment nagelaten waarin zij te
kennen heeft gegeven dat zij
echt niet meer verder wilde
leven. Het interesseert ons
overigens niet wat precies de
redenen van iemand zijn die
een eind aan zijn of haar le
ven wil maken".
"Wij vinden dat, als je een ein
de aan je leven wilt maken en
iemand uit je omgeving wil je
daarbij helpen, je daarvoor
allebei moet kunnen kiezen.
Ongeacht de redenen en zón
der dat het strafrechtelijke
gevolgen heeft"
"Wij hopen dat wij met de stille
betoging en de oproep tot het
sturen Van adhesiebetuigin
gen de houding van de rech
ters nu en in de toekomst
kunnen beïnvloeden. Of we
verder gaan met actievoeren
ligt aan de uitslag van het
proces. Als de vrouw wordt
vrijgesproken, dan zijn we
natuurlijk al een heel eind op
de goede weg. Maar ook dan
moet er nog het één en ander
veranderen".
"De vrouw wordt namelijk ver
volgd op grond van een wet
uit 1886. In die. wet wordt
geen onderscheid gemaakt
tussen het helpen bij zelfdo
ding en iemand aan zetten tot
zelfdoding. Wy vinden dat
dat uiteraard twee totaal ver
schillende dingen zijn en dat
de wet moet worden vervan
gen", aldus Els van de actie
groep Balsemien.
Brieven
Mensen die willen deelnemen
aan het stille protest, dins
dagmorgen om negen uur
voor het gebouw van de Rot
terdamse rechtbank, Noord-
singel 117, of mensen die
brieven willen schrijven naar
de Dordtse vrouw, kunnen
contact opnemen met de ac
tiegroep, telefoon 01720-
74814.
WIM WEGMAN
Hoofdcommissaris doet boekje open over kroning
Vier van de tien leden van de Alphense actiegroep Balsemien die
dinsdag een stil protest houden voor de Rotterdamse rechtbank.
Van links naar rechts: Els Nicolette, Vera en Ins.
Foto: Wim Dijkman.
ADVERTENTIE
Een eigentijdse presentatie
P/IEVJlS. van het Nederlands van nu:
GROOT WOORDENBOEK
ADVERTENTIE
2e internationale KUNST- ANTIEKBEURS
'OUDT - 'S GRAVENHAEGHE'
Nederlands Congresgebouw, Den Haag
170 Nederlandse, Belgische en Engelse Antiquairs en
galeries met belangrijke afdeling Moderne Kunst
GIETHOORN (ANP) - Boeren in Giethoorn en V/anneperveen zijn in actie gekomen tegen de Vereniging tot
Behoud van Natuurmonumenten. Zij verwijten de natuurbeschermers dat zij de verbetering van de ontwatering
van hun weilanden tegenhouden.
Bestuur wil
DS'70 niet
opheffen
DEN HAAG (ANP) - Het
hoofdbestuur van DS'70 zal
de leden van de partij komen
de week per brief adviseren
om de partij niet op te heffen.
Bij de verkiezingen van 26
mei verloor DS'70 haar enige
zetel in de Tweede Kamer.
Op 19 december wordt een bij
zonder DS'70-congres belegd
in Ede. De leden kunnen zich
dan uitspreken .over de toe
komst van de partij. Partij
voorzitter Zeeger Hartogh
meent dat het een "definitie
ve beslissing" zal worden.
DEN HAAG (GPD) - De vier grote steden Utrecht, den
Haag, Rotterdam en Amsterdam, hebben gisteren minis
ter Van Dam (volkshuisvesting) gevraagd meer geld te
besteden aan stadsvernieuwing. Daarnaast zou hij moe
ten bevorderen dat beleggers geld in sociale woning
bouw steken tegen een lage rente.
In een gezamelijke verklaring stellen de wethouders van
de vier grote steden dat minstens acht miljard gulden
nodig is om de verpaupering van de oude wijken in zo
wel de vier grote als andere Nederlandse steden tegen te
gaan.
