Doek valt over Ford
De bouwvergunning
van de buurman
Veertien maanden strijd voor niets
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1981
Door
Lisette Gottschaik
Vakbondsleider Henk Vos tijdens een van zijn gloedvolle betogen in de kantine van de Amsterdamse Fordfabriek. Vergeefs actie.
Veertien maanden lang...
mingskamer van het Amster
damse Gerechtshof nog be
keken. De uitslag daarvan zal
pas bekend worden als de
produktieafdeling al officieel
is gesloten.
Voor het personeel is er geen
enkele hoop meer. Men lijkt
erin te berusten. Het wachten
is nu alleen nog op het „so
ciaal plan" en het belangrijk
ste: hoe hoog de „stalen
handdruk" van de directie zal
zijn. Iemand zegt: „Ach, som
mige buitenlanders zijn al
lang blij als ze een paar dui
zend gulden in hun handen
krijgen. Dan kunnen ze terug
naar hun geboorteland". Het
vervolg daarvan, dat ze noch
daar noch hier werk zullen
krijgen, wordt niet uitgespro
ken.
Het grootste deel van de der
tienhonderd man die ontsla
gen zullen worden bestaat uit
buitenlanders, ruim achthon
derd. In 1962 werden ze in het
buitenland geworven. Geen
Nederlander had nog zin om
in een autofabriek aan de lo
pende band te staan.
Massaal kwamen ze uit Turkije
en Spanje, maar ook uit ande
re landen. Vorig jaar werkten er
op de produktieafdeling een
entwintig nationaliteiten. De
meesten zijn dan ook direct
bij Ford terechtgekomen en
hebben alleen een opleiding
voor het assembleren van au
to-onderdelen. Iets anders
kunnen ze niet. Dat hun kan
sen op ander werk hierdoor
nog kleiner worden hoeft niet
gezegd.
Te oud
Van het totale personeel zitten
er vierhonderd in de „moeilij
ke" leeftijdsgroep. De groep
Ford is in 1932 op het fabrieksterrein in de Amster
damse haven begonnen met het assembleren van
auto's uit onderdelenpakketten. Dat was toen
goedkoper, omdat zo de hoge invoerrechten op
kant-en-klare auto's ontlopen konden worden.
Toen midden in de jaren zestig de invoerrechten
werden afgebroken, veranderde de situatie. Pro-
duktie in kleinere assemblagefabrieken werd
duurder dan het invoeren van geheel afgewerkte
auto's. Daarom werden assemblagefabrieken in
Antwerpen en Kopenhagen gesloten. De fabriek
in Amsterdam ging wel méér auto's assembleren,
zoals bestel- en vrachtauto's, maar dat maakte de
produktieafdeling nog niet rendabel.
In 1975 startte men met de assemblage van een
zware vrachtwagen, de Transcontinental. Am
sterdam zou de enige vestiging worden die de
vrachtwagen zou gaan produceren. Men had be
rekend dat men in 1977 3.200 Transcontinentals
zou gaan produceren en de hele produktieafde
ling zou daarvoor worden gebruikt. In 1980 zou
den dat er vijfduizend zijn en in 1984 elfduizend.
Zover kwam het echter niet. De Transcontinen
tal werd een flop, volgens de directie omdat con
currenten vrachtwagens tegen zeer lage prijzen
aanboden na de oliecrisis. Volgens de vakbonden
echter omdat de Ford-fabriek zich te weinig
heeft ingespannen om de wagen te verkopen. Te
weinig aandacht voor het dealer- en serviceappa
raat en voor reclame en publiciteit.
In 1977 ging men over tot assemblage van Taunus-
personenauto's en in 1978 werd de Taunus ver
vangen door de Transit bestelwagen. Extra per
soneel werd hier toen zelfs voor aangetrokken,
ruim vierhonderd werknemers.
Uit door Ford verstrekte gegevens blijkt dat de
produktieafdeling na '69 steeds met verlies heeft
gedraaid. De verliezen werden toen goed ge
maakt door de winsten van de verkoopafdeling.
In 1980 sloeg dat beeld, door de dalende verko
pen, geheel om en leed zelfs de verkoopafdeling
verlies.
Een tijdje gelden leek het er nog even op of het
bedrijf gered kon worden. Men kwam met het
idee om autokachels te gaan produceren. Een
steunaanvraag van 192 miljoen bij het ministerie
van economische zaken werd niet ingewilligd.
„De kachels zouden namelijk duurder uitkomen
dan kachels die andere producenten aan ons le
verden. In die kachels heb ik echt nog even ge
loofd", zegt directeur Laurent, „maar het zat er
gewoon niet in".
Volgens de Ondernemingsraad was dat echter niet
w aar. De raad noemt het beeld dat de Ford-direc
tie in de steunaanvraag van de kachel-produktie
destijds heeft geschilderd „onrealistisch som
ber".
De verkoopafdeling en de administratie van het
bedrijf zullen worden voortgezet, maar dan wel
in een ander gebouw. Totaal zullen er 1.325 men
sen op straat komen te staan. De rest, 325 werk
nemers, bestaat voornamelijk uit kantoorperso
neel en kan haar werk dus houden.
AMSTERDAM - De Amster
damse Ford-fabriek staat er
troosteloos bij in de vroege
koude novemberochtend.
Over enkele dagen, 23 novem
ber, zal het doek definitief
vallen. Dan zal nog niet met
een al het personeel op straat
staan. Het is niet meer zoals
vroeger, toen de directeur de
poort sloot en de arbeiders
buiten stonden. Het personeel
zal „geleidelijk" worden af
gevoerd, zoals dat heet. Tege
lijk zal een koper voor de
panden en het terrein worden
gezocht. Gegadigden hebben
zich nog niet gemeld. De ope
ratie zal waarschijnlijk vol
gend jaar zomer zijn afge
rond.
De directie van Ford is nu met
de vakbonden aan het on
derhandelen over een „so
ciaal plan". Hoe nu al die
dertienhonderd werkne
mers op een „nette manier"
moeten worden geloosd. Mo
hammed, Ali of Pedro kopen
daar allemaal niets voor.
Hun werk is weg en nieuw
werk zullen ze niet snel vin
den. Directeur Laurent ziet
het droevige van de situatie
wel in. Nee, ze zelf te woord
staan en bedanken voor de
jaren dat ze bij Ford hebben
gewerkt, doet hij waar
schijnlijk niet. „Daar heb
ben wij een speciale afde
ling voor. De meeste mensen
ken ik helemaal niet, want
ik zit hier pas vijf en een half
jaar", zegt hij.
In de fabriek zelf hangt nog een
rode affiche van de FNV
waarop de tekst „vecht voor
je werk". Veertien maanden
lang heeft het personeel sa
men met de bonden en haar
Ondernemingsraad gevoch
ten voor het behoud van hun
produktie-afdeling. Veertien
maanden voor niets: het be
drijf zou tóen sluiten en het
bedrijf zal nog sluiten. Ze
hebben van alles geprobeerd:
twee bedrijfsbezettingen,
brieven naar de minister van
sociale en economische za
ken, brieven naar B en W van
Amsterdam, die nu proberen
nog iets te doen. Ze zijn naar
de rechter gegaan, hebben
solidariteitsverklaringen ge
kregen van vakbroeders uit
het buitenland... het heeft al
lemaal niets geholpen.
Onhaalbaar
De dikke rapporten van de vak
bonden met alternatieven om
het bedrijf alsnog open te
houden, werden als niet haal
baar bestempeld. Een even
tueel onderzoek naar het be
drijfsbeleid van Ford Neder
land wordt door de Onderne-
waarin het bijna onmogelijk
is opnieuw aan de slag te ko
men, doodgewoon omdat ze
te oud zijn. Een aantal oudere
werknemers zal ook wel blij
zijn met het ontslag. Ze heb
ben lang genoeg gewerkt en
hopen alleen dat ze een aardi
ge financiële vergoeding
meekrijgen van hun oude
baas. Dan kunnen ze het tot
hun pensioen misschien wel
uitzingen.
Bovendien zullen sommigen
ook blij zijn dat ze het werk
kunnen neerleggen omdat de
werkomstandigheden in de
fabriek slecht waren. Het
ziekteverzuim bij Ford was
ruim twee keer zo hoog als
het landelijk gemiddelde:
van elke vijf werknemers ver
scheen er elke ochtend min
stens één niet op het werk.
Dikke rapporten en lijsten
met knelpunten van de OR
en de Industriebond FNV
zijn jaren geleden al naar de
directie gegaan, maar veel
verbetering in de situatie
kwam er niet. Grootste klach
ten waren oogwonden, sny-
wonden, brandwonden door
vonken, huidirritaties en ern
stiger: loodvergiftigingen en
ziekten door het inademen
van uitlaatsgassen. De Be
drijfsgeneeskundige Dienst
kreeg in 1979 volgens het so
ciaal jaarverslag niet minder
dan tienduizend bezoeken
aan haar Eerste hulp-dienst.
Triest
De Belgische directeur G. K.
Laurent is opgelucht dat de
vakbonden hun lange en
taaie strijd hebben opgege
ven: „Het is natuurlijk wel
een trieste zaak als die men
sen zonder werk, maar we
moesten wel sluiten", zegt
hij. Hij legt uit dat Ford Ne
derland op het ogenblik twee
miljoen gulden verlies per
week maakt en het totale ver
lies in 1980 vierenzestig mil
joen gulden bedroeg. Dit ter
wijl ze met een positief saldo
van vijftig miljoen het jaar
begonnen. De vraag blijft hoe
het nu mogelijk is dat een be
drijf zo enorm snel, binnen
één jaar tijd. achteruit kan
hollen. Zo zelfs, dat een grote
produktieafdeling opgehe
ven moest worden. Zou dat
geen „gebrek aan beleid"
kunnen zijn?
Laurent antwoordt dat dat ze
ker niet het geval is: „Wij
hebben alles gedaan wat we
konden, maar het zijn de om
standigheden die buiten onze
macht liggen die gezorgd
hebben voor deze financiële
achteruitgang. De autover
koop in Nederland is enorm
Directeur G.K.L. Laurent:
"We hebben gedaan wat we
konden..."
snel gedaald In 1973 ver
kochten wij 72 000 auto's,
maar in 1980 is dat gehal
veerd tot 38 000 Toch heb
ben wij in vergelijking met
anderen nog een redelijk
marktaandeel van negen pro
cent kunnen behouden"
Een andere oorzaak voor de fi
nanciële teruggang ligt vol
gens Laurent aan de concur
rentie van Japan. Japanse be
stelbusjes gingen sterk con
curreren met hun produkt de
Ford Transit. Daarnaast
noemt hij het algeheel mis
lukken van hun vrachtwage
nexperiment, de Transconti
nental. Allemaal zaken waar
hij niets aan kon doen, bena
drukt hij.
Buffer
De vakbonden hebben echter
nooit geloofd dat dit alles di
recte redenen voor sluiting
waren De door Ford ver
strekte financiële gegevens
waren volgens de bonden en
de OR niet juist. Het verlies
in Amsterdam zou vooral ver
oorzaakt worden door „boek
houdkundige belastingspro
cedures". Daarnaast stellen
zij in een rapport dat zij in
maart dit jaar hebben samen
gesteld met hulp van de
Stichting Onderzoek Multi
nationale Ondernemingen
(SOMO) dat Ford Amsterdam
binnen het concern (de moe
dermaatschappij zit in Ame-
nk.ii Mn buffer functie heeft.
Volgens hen sprong de fa
briek bij als de andere Ford-
vestigingen niet voldoende
produktiecapaciteit hadden
om aan de vraag te voldoen
Henk Vos. districtsbestuurder
Industriebond FNV. gelooft
dat de directie nu t meer
geïnteresseerd was het be
drijf open te houden en dat
een sluiting al veel langer in
de pen zat. „Het bedrijf lever
de niet meer genoeg winst
op. dus moest het maar snel
worden gesloten".
Op ons spreekuur krij
gen we regelmatig te
maken met mensen,
die er bezwaren tegen
hebben dat hun buur
man concrete bouw
plannen heeft en voor
de realisering daarvan
een bouwvergunning
heeft aangevraagd en
gekregen.
Vaak gaat het over een uitbouw
aan een keuken, een tuin-
schuur of een tuinmuur. Alle
maal zaken waarvan klager
vindt dat hij er nadeel van on
dervindt: het uitzicht wordt
minder fraai (hij gaat immers
tegen een blinde muur opkij
ken), er komt minder zon
licht in zijn tuin, waardoor
deze er ook al niet fraaier op
wordt.
Burenrecht
Welke stappen kunt u nu on
dernemen, wanneer u van
mening bent dat uw buur
man ten onrechte een bouw
vergunning heeft ontvangen?
In eerste aanleg zult u dan
een bezwaarschrift moeten
indienen bij de instantie die
de vergunning heeft ver
leend, dus bij Burgemeester
en Wethouders. Daaraan zijn
geen kosten verbonden. Het
lijkt ons in dit verband goed
u er op te wijzen dat een
bouwvergunning door B en
W alleen mag en moet gewei
gerd worden indien de aan
vrage voor een bouwvergun
ning in strijd is met de ge
meentelijke bouwverorde
ning, met een gemeentelijk
bestemmingsplan of indien
voor het bouwwerk een ver
gunning die ingevolge de mo
numentenwet of een monu
mentverordening vereist is,
ontbreekt. Voldoet een aan
vrage dus aan de bouwveror
dening. aan het bestem
mingsplan en zonodig aan de
monumentenwet, dan moet
B en W de bouwvergunning
verlenen. Met de bepalingén
van het burenrecht (d.w.z.
met de rechten en verplich
tingen tussen de eigenaars
van twee naburige erven)
hoeven B en W bij hun beslis
sing omtrent een aanvrage
van een bouwvergunning in
beginsel geen rekening te
houden! Het lijkt ons goed
dat u zich dat realiseert alvo
rens u bezwaar gaat maken
tegen eén verleende bouw
vergunning, wanneer uw be
zwaren in feite op buren-pro-
blemen zijn gebaseerd. Wan
neer u toch meent met recht
bezwaar te kunnen maken te
gen de verleende bouwver
gunning dan moet u dat op
de volgende wijze doen.
Bezwaarschrift
Zoals reeds gezegd moet u het
bezwaarschrift richten aan B
en W. Van belang is daarbij
dat u een zo volledig moge
lijk beeld van uw bezwaren
geeft. Voorts dient u erop te
letten dat u uw bezwaar
schrift indient binnen 30 da
gen na de dag waarop de
bouwvergunning is verleend.
Dient u uw bezwaarschrift nl.
later in, dan wordt u niet-ont-
vankelijk verklaard, hetgeen
wil zeggen dat uw bezwaar
schrift in feite niet in behan
deling wordt genomen. Een
niet-ontvankelijke verklaring
blijft achterwege, als u aan
toont dat u het bezwaar
schrift heeft ingediend, zo
spoedig als dit redelijkerwijs
van u verlangd kon worden.
De eis dat het bezwaarschrift
binnen 30 dagen na de verle
ning van de vergunning moet
worden ingediend vormt
voor de omwonenden en an
dere direct belanghebbenden
vaak een probleem. Immers,
vaak ontdekken zij pas op het
moment dat er met bouwen
begonnen wordt, dat er een
bouwvergunning is afgege
ven. Op dit moment wordt
door de gemeente nog geen
lijst met verleende bouwver
gunningen gepubliceerd. In
de nabije toekomst gaat dat
wel gebeuren, zodat u - wan
neer u de gemeentelijke ad
vertentie pagina steeds goed
naleest - op de hoogte kunt
zijn van een aan uw buurman
of andere omwonenden ver
leende bouwvergunning.
Schorsing
Koornbrugsteeg 2
2311 EK Leiden
Cnr Lil
Naast het bezwaarschrift (dat u
bij B en W moet indienen),
kunt u tevens by de Voorzit
ter van de Afdeling Recht
spraak van de Raad van State
(adres: Binnenhof 1, 2513 AA
Den Haag) vragen om de aan
gevochten bouwvergunning
te schorsen in afwachting
van de beslissing op uw be
zwaarschrift. Wordt het
schorsingsverzoek ingewil
ligd, dan werkt de bouwver
gunning niet zolang nog niet
op het bezwaarschrift is be
slist.
De voorzitter zal de bouwver
gunning alleen dan schorsen
als hij van oordeel is dat u on
evenredig in uw belang zult
worden getroffen wanneer de
bouwvergunning gewoon
werkt. Natuurlyk weegt de
voorzitter het belang van u
die de schorsing vraagt af te
gen het belang dat ermee ge
diend is dat de bouwvergun
ning direct gaat werken,
m.a.w. tegen het belang van
uw buurman b.v. die al alle
bouwmaterialen gekocht
heeft of die aan een aanne
mer al opdracht heeft gege-
Beroep
Wanneer u een bezwaarschrift
heeft ingediend (by B en W)
moet u in de gelegenheid
worden gesteld uw bezwaar
schrift toe te lichten. In Lei
den wordt u daartoe gehoord
door een speciale commissie,
de Commissie voor de be
roep- en bezwaarschriften.
Daarna ontvangt u van B en
W een beslissing op uw be
zwaarschrift. Worden de door
u ingebrachte bezwaren door
B en W ongegrond verklaard,
dan kun u tegen die beslis
sing van B en W beroep in
stellen by de Afdeling Recht
spraak van de Raad van Sta
te. De procedure begint met
de indiening van een be
roepschrift, dat moet worden
ingediend binnen 30 dagen
na - alg. gezegd - de datum
van verzending van de be
schikking van B en W In die
procedure wordt u als indie
ner van het beroepschrift
"appellant" genoemd U kunt
zich daarby door ons, door
een van de andere rechtshel-
pers of door een advocaat la
ten bystaan. Dat hoeft echter
niet. u mag de procedure ook
zelf voeren Nadere informa
tie over de procedure kunt u
vinden in de brochure "Be
roep tegen overheidsbeschik
kingen". die u o m. by ons
kunt verkrygen.
