Sociale partners kritisch In armere stadsdelen is sterftecijfer hoger Gelijmd kabinet maar hoe lang? Alleen bij FNV waardering voor lijmakkoord Ondanks gevoelige punten instemming regeringsfracties VRIJDAG 6 NOVEMBER 1981 ROTTERDAM (GPD) - Inwoners van de „meest welvarende" buurten in een grote stad hebben een drie tot vijf jaar hogere le vensverwachting dan die van de „minst welvarende" wijken. De sterfte in armere stadsdelen is meer dan het dubbele dan die in welvarende buurten. Dit zijn en kele conclusies uit onderzoekin gen die in Amsterdam zijn ge houden en die gisteren werden gepresenteerd op een studiedag van de Rotterdamse kruisvereni gingen. Doel van deze dag was een indruk te geven van de verschillen in ge zondheid die tussen bevolkings groepen bestaan. Een belangrij ke rol bij de grote verschillen die in Amsterdam werden gevon den, spelen volgens dr. ir. J. F. Habbema van het Instituut Maat schappelijke Gezondheidszorg ziekten als chronische ademha lingsklachten, ongevallen, baar moederhalskanker en zuigelin- genziekten. Op basis van de verschillen zei Habbema ter vergelijking: als we in staat zouden zijn alle sterfte aan kanker te voorkomen, zou de levensverwachting van de gehele bevolking met hooguit drie jaar stijgen. Mevrouw F. van Laar, jeugdarts van het Instituut voor Preventieve Geneeskundesom de bevindingen op die in dezelf de richting wijzen. Zo staan kin deren in de armste buurten aan meer risico's bloot. Deze kinderen hebben vaker ijzer gebrek en een slecht gehoor als gevolg van infecties in oor- en neusholten. Blijvend bewijs van de aanslagen op hun gezondheid is dat zij korter zijn dan leeftijds genoten uit welvarende stadsde len. Extra probleem voor het kruiswerk is dat juist in armere buurten minder mensen lid van de kruisvereniging zijn. Het ver plichte lidmaatschap is mogelijk een belemmering om deze men sen te bereiken. Welke gelijkheid? In Rotterdam is gebleken dat de leeftijdsopbouw, vooral het aan tal kinderen en bejaarden, grote invloed uitoefent op het werk van de wijkverpleegkundige. Om in Amsterdam de wijkver pleegkundigen naar behoefte in te zetten, zou daar zelfs 27 pro cent van hen naar armere wijken moeten worden overgeplaatst. Prof. Leenenen van de universiteit van Amsterdam betoogde dat ge lijkheid bij het recht op gezond heidszorg een belangrijk uit gangspunt is. Dan moeten er geen financiële en andere belem meringen zijn. Overwogen zou kunnen worden meer aandacht te besteden aan risicogroepen, maar dat voert dan weer een an dere ongelijkheid in. De vraag is welke gelijkheid of ongelijkheid rechtvaardiger is. Het kruiswerk moet verder wor den versterkt. De groei is met 4 procent per jaar gelyk aan die van de gehele gezondheidszorg, zo stelde prof A. v. d. Werff van het ministerie van volksgezond heid. Hij kondigde aan dat de overheid vanaf 1982 een groei voor het kruiswerk van 6 procent wil doorvoeren. Er zijn mogelijk heden om rekening te houden met extra zorg in slecht bedeelde wijken. Sociaal geneeskundige D. J. Mul der van de Rotterdamse kruis verenigingen zei dat verdere uit breiding van het kruiswerk moet gebeuren op basis van behoefte en niet volgens landelijke bevol kingsnormen. Voorlopig zou moeten worden gewerkt op basis van gerichte actieplannen of be kende verschillen. Dan is het mogelijk ook de minst welvaren de groepen te bereiken. DEN HAAG (GPD) - De organisaties van werkgevers en werknemers hebben gisteren veel kritiek gespuid over het resultaat van het reparatiewerk van de informateurs. In feite heeft alleen de FNV, de Federatie Nederlandse Vakbeweging, tot op zekere hoogte waardering voor de oplossingen die de informateurs hebben aangedragen voor het herstel van het coalitiekabinet. voor dit politieke compromis". Het KNOV zegt bovendien ie dere aanwijzing te missen die De werkgeversorganisaties VNO en NCW noemden het nieuwe akkoord een 'schijnvertoning'. In een gezamenlijke verklaring zeggen ze: „Het bedrijfsleven wordt opgescheept met de resul taten van politiek onvermogen en komt verder in de knel. Dit rapport van de informateurs duidt nu al scherp de gaten in de begroting aan. maar laat deze wel liggen. Zo zal het financierings tekort nooit kunnen dalen en de rente zal hoog blijven. Met dit be leid wordt 1982 geen opwekkend jaar". Het Nederlands Christelijk Onder nemers Verbond, een van de or ganisaties in het midden- en kleinbedrijf, vindt dat er typisch politieke oplossingen zijn aange dragen die voorbijgaan aan een werkelijk fundamentele aanpak van de grote sociaal-economi sche problemen. Ook dit ver bond vreest voor een blijvend hoog financieringstekort met ho ge rentestanden als gevolg. „De solidariteitsheffing", zo zegt het NCOV bovendien, „is een mooi woord voor een extra aanslag op de koopkracht, met nadelige ge volgen voor het midden- en kleinbedrijf'. Het is een gevaar dat ook gevreesd wordt door het Koninklijk Ne derlands Ondernemers Verbond, de andere werkgeversorganisatie in het midden- en kleinbedrijf. „De economie", aldus het KNOV in zijn verklaring, „betaalt de tol ook maar op lijkt dat er iets ge daan wordt aan de beperking van de zeer negatieve inkomens van veel zelfstandigen in 1982. CNV ongelukkig Het Christelijk Nationaal Vakver bond (CNV) is evenmin zuinig in zijn kritiek. Het verbond is onge lukkig met de solidariteitshef fing die in de stukken van de in formateurs is voorgesteld. Het CNV heeft zelf de instelling van een werkgelegenheidsfonds voorgestaan en meent dat de nu voorgenomen heffing bij lange na niet tot de resultaten kan lei den die het verbond van het fonds had verwacht. „Het fonds heeft een duidelijk doel, van de nu voorgestelde hef fing kan dit niet worden gezegd. Weliswaar worden twee doelen genoemd, de woningbouw en isolatieprojecten, maar daarvoor is geen heffing noodzakelijk en ook geen werkgelegenheidsplan. Die twee zaken kunnen worden gefinancierd via de kapitaal markt en door een restauratie van de premieregeling op grond van de Wet Investeringsreke ning". Het verbond meent dat ten onrech te niet gesproken wordt over open en reëel overleg met de ambtenarenbonden, daar waar in de voorstellen van de informa- De ex-informateurs De Galan en Halberstadt namen gisteren afscheid van de medewerkers die beide heren gedurende de lijmpogingen hebben geassisteerd. De Galan flinks) kust de secretaresse mevrouw Van Alphen- Van der Zwam (ministerie van algemene zaken), terwijl Halberstadt en de directeur van de Rijksvoorlichtings dienst. G. van der Wiel (geheel rechts), toekijken teurs aan de ambtenaren salaris maatregelen zullen worden op gelegd. Het CNV begrijpt ook niet waarom er toch zoveel extra aardgas opgestookt moet wor den in de elektriciteitscentrales. „Dit lijkt in flagrante tegen spraak met de pogingen om het energieverbruik te beperken". Het CNV heeft al eerder als zijn standpunt gegeven, „dat deze vorm van potverteren moet wor den afgewezen". FNV zorgelijk De FNV heeft positief gereageerd op de werkgelegenheidsplannen, maar heeft wel zorgen over de verdeling van de financiële las ten en de gevolgen voor de socia le zekerheid. In een eerste reactie zei de vakcentrale dat het werk gelegenheidsprogramma moge lijkheden biedt tot het terugdrin gen van de werkloosheid. De fe deratie wil wel bij de verdere op zet en uitwerking van het werk gelegenheidsprogramma betrok ken worden. De FNV vindt dat de solidariteits heffing te nadeling uitpakt voor de laagste inkomens. „De mini ma worden veel te zwaar belast. Via de loon- en inkomstenbelas ting moet die solidariteitsheffing dan ook anders worden verdeeld zodat uiteindelijk de laagstbe taalden meer worden ontzien en de hogere regionen wat meer bij dragen dan thans is voorzien". De FNV waarschuwt dat verschui ving van de risico's naar zieke werknemers (door een aantal ziektedagen voor rekening van de patiënt te laten komen) on aanvaardbaar zullen zijn voor de vakbeweging. Ook vindt de FNV dat tegenover de oliemaatschap pijen Shell en Esso „een onbe grijpelijk coulante houding" wordt aangenomen door hun aardgaswinsten ongemoeid te la ten. Wel is de FNV ingenomen met het besluit om vier miljard kubieke meter aardgas extra in te zetten voor financiering van werkgelegenheidsdoeleinden. DEN HAAG (GPD) - Ondanks be zwaren tegen onderdelen heb ben de fracties van de drie rege ringspartijen in de Tweede Ka mer gisteren hun instemming betuigd met het voorstel waarop het kabinet is gelijmd. CDA en PvdA kondigden aan op een aan tal punten tijdens het debat over het regeringsbeleid op bijstellin gen aan te sturen. De meest gevoelige punten in het nu uitgestippelde kabinetsbeleid zijn: de manier waarop 500 mil joen gulden voor het werkgele genheidsplan (volgend jaar 60.000 extra banen) wordt ver kregen (hogere inkomstenbelas ting of BTW), bezuinigingen op de ziektegeld-uitkeringen en an- WEERRAPPORTEN t,i c i It S Amsterdam half bew. 12 6 De Bilt zwaar bew. 12 4 Deelen half bew. 11 2 Eelde licht bew. 11 5 Eindhoven onbewolkt 11 1 Den Helder 12 8 03 Rotterdam onbewolkt -- 4 Twente onbewolkt 11 Vlissingen onbewolkt 11 8 Zd. Limburg onbewolkt 10 2 Aberdeen onbewolkt 7 -4 Barcelona onbewolkt 19 11 Berlijn licht bew. 10 5 Bordeaux mist 11 7 Brussel licht bew. 10 -- Frankfort half bew 11 5 Genévc geheel bew. 9 7 innsbruck zwaar bew. 14 5 Klagenfurt zwaar bew. 9 5 Kopenhagen onbewolkt 9 5 Lissabon onbewolkt 24 12 Locarno mist 9 6 Londen onbewolkt 11 2 Luxemburg licht bew 9 2 Madrid onbewolkt 22 3 Malaga licht bew 21 13 Mallorca onbewolkt 22 11 Munchen zwaar bew 10 4 Nice zwaar bew 16 14 Oslo onbewolkt 11 -I Parijs onbewolkt 11 4 Rome geheel bew 15 13 dere sociale voorzieningen, de eventuele invoering van kinder- bijslag-naar-draagkracht, de ex tra inzet van aardgas en de ver hoging van het staatsaandeel in de aardgaswinsten. In het algemeen lieten de voorzit ters van de drie regeringsfracties zich gisteren positief uit. CDA- leider Lubbers signaleerde ech ter op een aantal punten „span ning met de geest van het regeer akkoord". Dat is voor het CDA aanleiding voor „een construc- tief-kritische dialoog met het ka binet". Het inkomensbeeld (koopkracht daling van 1,2 tot 3 procent) dat uit de voorstellen van de infor mateurs volgt, is voor de PvdA een stuk in de goede richting, maar nog niet helemaal voldoen de. „We rekenen erop dat de re gering in het arbeidsvoorwaar denoverleg met werkgevers en werknemers wegen vindt om de minima te behoeden voor een da ling van meer dan één procent", zei Meijer. Ook Lubbers rekent op werkge vers en werknemers, om te voor komen dat de solidariteitshef fing tot loonsverhogingen zou leiden. „Voor dit beleid is een ge meenschappelijke inspanning nodig van de samenleving". PvdA-leider Meijer voelt er niets voor de voorgestelde verhoging van de loon- en inkomstenbelas ting om te zetten in een verho ging van de BTW-tarieven. De CDA-bewindslieden hebben de ze mogelijkheid in een voetnoot in het eindverslag van de ex-in formateurs laten opnemen. Ook D'66'er Brinkhorst wijst het CDA-alternatief af. Lubbers meent dat beide mogelijkheden van financiering van het werkge legenheidsplan „gewikt en ge wogen" moeten worden. Lubbers deelde mee dat de CDA- bewindslieden zich niet hebben gebonden aan de passage in het eindverslag over de mogelijke in voering van een inkomensafhan kelijke kinderbijslag. Hij toonde zich evenals Brinkhorst tegen stander van dit voorstel van de oud-informateurs. UTRECHT (ANP) - Langs de ne- derlandse kust, ondermeer bij Noordwijk zijn de afgelopen da gen enkele tientallen vogels aan getroffen die door olievervuiling om het leven zijn gekomen. Daarnaast zijn op zee met olie be smette vogels waargenomen. Staatsbosbeheer heeft daarom de eerste fase van het opvangplan olieslachtoffers in werking ge steld. Dat betekent dat door Staatsbosbeheer en particuliere organisaties extra surveillance op de stranden worden uitge voerd. Volgens dr. G.C. Boere van Staats bosbeheer kan de verhoogde aanvoer van met olie vervuilde vogels het gevolg zijn van een grote illegale olielozing door een tanker op de Noordzee. "Maar Rijkswaterstaat heeft zelfs per vliegtuig hier nog niets van kun nen ontdekken". Vogelsterfte neemt toe door olie- vervuiling Aan de andere kant sluit Boere niet uit dat de Noordzee een meer blijvende staat van vervuiling heeft aangenomen, waardoor bij noordwestenwind deze verhoog de aanvoer als "normaal" moet worden beschouwd, zeker aan het eind van het jaar als de broedperiode voorbij is en de vo gels over de zee uitzwerven van Noord- en Zuid-Holland werden aangetroffen, kwam van de particuliere werkgroep stook olieslachtoffers. Deze groep is in het olierampen- plan van Staatsbosbeheer opge nomen nadat vorig jaar was ge bleken dat de signaleringsfunc tie van Rijkswaterstaat niet goed werkte. Langs de kust bevinden zich zo'n 14 vogelasyls. waar door olie ver vuilde vogels behandeld kunnen worden. Daarnaast zijn er per kustprovincie coördinatoren aangesteld die inlichtingen ge ven over de situatie en waar ver vuilde en dode vogels kunnen worden ingeleverd. "Dat aantal is voldoende. Vorig jaar bleken deze asyls de enorme toevloed van olieslachtoffers aan te kun nen toen de Griekse tanker "Sty- lis" op de Noordzee veel olie ge loosd had", aldus Boere. White Horse Melief-Bender in Rotterdam. Café Melief-Bender, Oude Binnenweg 134. Een van de beste bruinen van de Maasstad en ontspannen trefpunt van drinkende, etende, pra tende mensen. Jong en oud harmonieus rondom de centrale bar met een grote fles White Horse binnen handbereik, want ook in Melief is deze Scotch favoriet. En niet alleen in 't glas. Een van de meest gevraagde snacks van eigenaar Willem Langstraat is Sneetje Vlam In De Pan (7,50), afgemaakt met een ste vige stoot White Horse. Een goed café, Melief-Bender. Met een goede whisky bovendien. En die whisky is ver krijgbaar bij uw slijter. White Horse. U drinkt 't uit dus waarom thuis met minder doen? You can take a White Horse anywhere. importeur ANDRÊ KERSTENS B V - Ho*<\cr«icwr Voor hoe lang? Dat vragen ve len zich af nu de informa teurs De Galan en Halber stadt er in geslaagd zon de breuk m het kabinet te lij men. Want ondanks hun suc ces zyn de twijfels gebleven, ook al spreekt premier Van Agt dan over „eendrachtig en in goede samenwerking" en over „gelijmd vertrouwen". Hoe cnsisbestendig is het kabi net-Van Agt II? Sommigen menen dat na het „loute ringsproces" dat de vijftien ministers door middel van een lange formatie, een breuk en een geslaagde lijmpoging hebben doorgemaakt, heil zaam zal werken op de sa menwerking binnen de ploeg. Minister Zeevalking (D'66) zei woensdagavond zelfs dat de sfeer binnen het kabinet de afgelopen dagen oneindig veel beter was dan toen het aan de rit begon. Gelijmd vertrouwen dus. Of weggelijmd wantrouwen. Maar het opvallende aan de werkzaamheden van de twee hoogleraren-informateurs is, dat zy zich nauwelijks met de verhoudingen binnen het ka binet. nauwelijks met de vraag hoe het tot de breuk kon komen, hebben bezigge houden. ..De reden voor de breuk hadden we snel getra ceerd". zei De Galan gisteren. Dat is knap. Maar hun rap portage bevat vrijwel uitslui tend cijferwerk. Slechts op een pagina wagen zij zich aan een voorzichtige po litieke beoordeling. Daar stel len zij dat niet persoonlijke (politieke?) maar strikt eco- nomisch-pohtieke verschil len aan de crisis ten grond slag lagen. En nadat zij al die verschillen van inzicht geïn ventariseerd hebben, komen zij tot de conclusie dat het om schijntegenstellingen gaat Het is niet zo dat beide politie ke visies elkaar uitsluiten, menen zij. Het vechten voor een gezonde financiële staatshuishouding (CDA) is niet strijdig met het geven van voorrang aan de werkge legenheid (PvdA). Beide za ken zijn van elkaar afhanke lijk. Verbetering van de werkgelegenheid leidt tot minder overheidstekorten (minder uitkeringen), en min der tekorten betekenen weer economische impulsen die de werkgelegenheid bevor deren. Als beide, of beter alle dne, par tijen die schijntegenstelling erkennen, dan is er eigenlijk geen vuiltje aan de lucht. En het vinden van een aantal fi- nancieringsmaatregelen om uit de problemen te komen hoeft, zo blijkt, geen onover komelijke opdracht te zijn. "Schijn" Maar zo simpel werkt dat na tuurlijk niet. De informateurs hebben wel gelijk wanneer zij zeggen dat de tegenstellin gen zoals zy gepresenteerd zijn een stuk „schyn" in zich bergen Zo constateren zy dat het totaal aan tegenvallers en al dan niet achtergelaten ga ten een bedrag van 8,5 tot 9 miljard gulden omvat Voor een belangrijk deel van dat bedrag heeft het kabinet vóór 16 oktober al „una niem" meldden de informa teurs zelfs - een oplossing gevonden Uiteindelijk ging het geschil in het kabinet slechts om enkele honderden miljoenen guldens méér die Den Uyl voor zijn werkgele genheidsplan wilde hebben. Toen kreeg hy die niet, nu - met een omweg van 17 dagen en enkele kunstgrepen - wél. Halberstadt noemde het be drag van 500 miljoen, tegen de achtergrond van een totale belastingopbrengst van 60 miljard dan ook „een schijn tje" Maar wel een schijntje dat meehielp een kabinetscri sis op te lossen. Belastingverhoging is natuur lijk een weinig origineel mid del voor de overheid om aan geld te komen Daar had het kabinet vóór 16 oktober zelf ook wel op kunnen komen. En dat idee zal toen ongetwij feld ook wel bij de dame en veertien heren zyn opgeko men. Waarom nu wel kan wat toen niet kon is echter min- d«-r MB kwestie van finan cién - het was immers slechts schijntje - dan van pohtieke wil en prestige-stryd. Heilzaam Het aantrekken van de infor mateurs Halberstadt en De Galan. economen van buiten het Haagse circuit, heeft ken nelijk heilzaam gewerkt op k de verhoudingen tussen de kabinets-partners die begin oktober duidelijk verziekt waren Daar heeft niet in het minst toe bygedragen dat de informateurs meer onbevan gen konden werken aan een inventarisatie van 's lands fi nanciële situatie Dat financiële overzicht had wellicht door een paar des kundige ambtenaren even goed opgesteld kunnen wor den. Maar met name binnen de PvdA was het nodige wan trouwen ontstaan ten opzich te vam de rekenkunsten van CDA rekenmeester Van der Stee. die het kabinet in de eerste weken van zijn be staan immers steeds overviel met wéér nieuwe tegenval lers, die dan weer via bezuini gingen (voor het leeuwedeel op door PvdA'ers bemande departementen) moesten worden weggewerkt De Galan en Halberstadt zyn echter geen politici, geen Lubbersen. De Konings. Van Thijns of hoe al die politici uit het maandenlange (infor matieproces ook heten. Zij stonden onbevangener, on belast door persoonlijke (wanverhoudingen, tegen over hun politieke tegenspe lers. Slechts incidenteel riepen de informateurs alle vyf hoofd rolspelers tesamen rond de tafel De onderhandelingen waren meest twee- en soms driegesprekken. Voorstellen en concessies werden meest afzonderlijk besproken. De politieke sentimenten die mede aan de breuk ten grondslag lagen, kregen zo minder kans het informatie proces te beïnvloeden Bo vendien beperkten zij zich tot het zoeken van een economi sche oplossing. Nog slechter De Galan en Halberstadt heb ben nu alle gaten en tegenval lers in kaart gebracht en aan getoond dat de situatie nog slechter is dan op 16 oktober zelfs maar vermoed werd. Hun belangrijkste winstpunt kan zijn dat die ernst nu door alle partijen zonder voorbe houd wordt onderschreven. Dat kan de bereidheid om er wat aan te doen alleen maar vergroten Op basis daarvan hebben zij financieel-econo- mische oplossingen aange dragen die voor alle partijen - voorlopig aanvaardbaar zijn Het komende jaar zal echter pas kunnen blijken of sprake is van een blyvende vrede of slechts van een wapenstil stand. Want met de afspraken die nu gemaakt zyn, zijn de problemen nog niet uit de wereld De economische toe komst van Nederland is daar voor nog te onzeker. En naar die onzekerheden wordt in het akkoord slechts verwe zen. oplossingen zal het kabi net zelf moeten vinden. Zo wordt van het ..aardgasgat" van byna 3 miljard ruim één miljard niet gedekt Voor dat miljard moet het kabinet vol gend jaar een dekking zien te vinden. Dat kan ook, menen de informateurs vanuit een fi nancieel oogpunt. Maar als de aardgasopbrengsten nog verder tegenvallen - en dat is allerminst ondenkbaar dan zal opnieuw fors gesneden moeten worden in het over heidsbudget Ook een voor de PvdA cruciale kwestie als het vergroten van het staatsaandeel in de aard gaswinsten is niet geregeld Voorts hebben de informa teurs een aantal noodzakelij ke ombuigingen in de sector van de sociale zekerheid on- ingevuld l.it.-n i Ir' k.it mag zelf de maatregelen kie- HB i.irbij kinderbyslag naar draagkracht of het ver der uitbreiden van het aantal zelf te betalen ziektedagen (om slechts enkele van hun suggesties te noemen) elk al uiterst omstreden kwesties zyn met een zware politieke lading Voor het ogenblik hebben de informateurs met hun finan cieel-economische „oplossin gen" het kabinet gered De onderhuidse spanningen tus sen de coalitiepartners z*)n door hun werkzaamheden echter niet weggenomen, hooguit naar de achtergrond verdwenen Het wachten is slechts op het moment waar op zy weer zichtbaar worden. En dat gaat in de Nederland politiek vaak verrassend snel. HANS DE BRUIJN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 7