"Zed
[oen van al
ies; er
komt
alleen niel
ts uit"
Methode om afwijkingen
kind eerder te ontdekken
Prof. Schuyt en de vrijheid-blijheid mentaliteit van sommige sociologen
Onderzoek leidt tot standaardwaarden consultatiebureau s
Drie ongelukken op Europaweg
Krakers trekken in
leeg pand gemeente
Bruggetjes
in aanleg
bij Valkbrug
'AGINA 4
LEIDEN
WOENSDAG 28 OKTOBER 1981
LEIDKN - Op het so
ciologisch instituut zijn
de normen de laatste
tien jaar stelselmatig
verlaagd. Onder een
aantal mensen heerst al
een paar jaar de menta
liteit dat iedereen even
veel weet. Na de demo
cratisering kwam er
een grote vrijheid, die
door sommigen niet
goed werd gebruikt.
Medewerkers die niet
een persoonlijke ver
antwoordelijkheid voor
wetenschappelijk werk
konden opbrengen".
Prof. C.J.M. Schuyt, als hoogle
raar in dc empirische sociolo
gie aan de Leidse universiteit
werkzaam, stelt zichzelf een
vraag waarop hij vooralsnog
geen hard antwoord wenst te
geven. Uit zijn mond zul je
niet optekenen, dat er gelan-
terfanterd wordt aan het so
ciologisch instituut van de
Leidse universiteit.
Hij zegt: "Het probleem is na
melijk dat je van een aantal
sociologen niets te zien
krijgt. Dus kun je ook niet
weten of ze nu wel wat kun
nen of niet". Even later
voegt hij daar aan toe: "Ja,
vanzelfsprekend heeft ie
mand, die tien jaar lang
niets heeft gepubliceerd, de
schijn tegen zich".
Zonder meer stelt hij: "Uit de
handen van een aantal mede
werkers komt niets. Ze zitten
hier de hele dag wel te
werken, maar dat levert geen
tastbare resultaten op".
Maar wat doen ze dan wel? "Ze
doen van alles, er komt alleen
niets uit. Ik kan natuurlijk
niet om de tien minuten als
een politieagent om de hoek
kijken. De oplossing ligt hier
in regelmatige controle".
Coaching
Schuyt stelt zich met deze uit
Schuyt: "Het probleem is datje van een aantal sociologen niets te
zien krijgt". (Foto Jan Holvast)
spraken op hetzelfde stand
punt als vakgenoot prof. Van
de Vall, die enige tijd geleden
de knuppel in het sociologi
sche hoenderhok gooide
door te stellen dat er aan de
Leidse universiteit zo twaalf
sociologen ontslagen zouden
kunnen worden, zonder dat
het onderwijs en onderzoek
daaronder zouden lijden.
Een mening waartegen vier an
dere hoogleraren weer pro
testeerden, omdat zij vonden
dat Van de Vall die beschul
diging niet hard kon maken.
Van de Vall deed een aantal
mensen groot onrecht aan,
meende het viertal. Ook prof.
Schuyt werd door hen bena
derd om de protestbrief te
ondertekenen. Maar Schuyt
zei nee.
Gevraagd naar het waarom van
die ontkenning, zegt Schuyt:
"Als je het met die vier hoog
leraren eens bent, betekent
dat datje de problemen weer
onder tafel werkt".
Op de vraag wat er dan mis is,
antwoordt Schuyt: "Het
heeft zover kunnen komen
door verschillende factoren.
De medewerkers zijn in de
achter ons liggende periode
nooit goed gecontroleerd. Ze
gingen hun eigen gang maar.
Vrijheid, blijheid. Die menta
liteit heerste er. Natuurlijk
ontbrak het ook aan goede
coaching. Een aantal mede
werkers zei ergens aan bezig
te zijn, maar - en daar zijn we
weer bij het begin gecon
troleerd werd hun werk niet.
Werkbesprekingen vonden
kennelijk niet plaats".
Baantje
Fout ging het volgens Schuyt
aan het begin van de jaren ze
ventig. "Studeerde je in sep
tember af, dan had je in okto
ber soms al een baantje aan
de universiteit. Dat wil vooral
zeggen: als je politiek gezien
goed lag. Ik bedoel daarmee
te zeggen dat je makkelijker
aangesteld werd als je je ook
flink inspande voor de demo
cratisering. Na vier jaar werd
er dan bijna automatisch een
vaste aanstelling gegeven. Al
leen, na zes jaar had zo ie
mand dan soms nog niets ge
publiceerd. Maar hij bleef
wel zitten.
Kijk, bij de juridische faculteit
komt het ook wel eens voor
dat mensen tot de ontdek
king komen dat het weten
schappelijk werk hen niet
goed ligt. Soms zie je dat ze
dan in de politiek gaan, ge
meenteraadslid worden of
zelfs wethouder. Maar bij so
ciologie heb je dat niet. Dat
komt ook weer - het is een
vicieuze cirkel - doordat veel
sociologen zo weinig specia
listische kennis hebben. Ook
een jurist, die het bij de uni
versiteit voor gezien houdt,
heeft altijd wel wat specialis
tische dingen geleerd, die
hem bij een andere baan
goed van pas kunnen ko-
Opvallend is het natuurlijk dat
juist in deze tijd, nu er bezui
nigd dient te worden, ieder
een begint te roepen dat de
kwaliteit van het sociologi
sche onderwijs en onderzoek
veel te laag is. Hieruit kan al
leen de conclusie worden ge
trokken dat menigeen in
voorgaande jaren vaak een
oogje dicht heeft gedaan en
de situatie liet voor wat-ie
was.
Schuyt daarover: "Zoals ik al
eerder zei: er heerste een vrij
heid-blijheid stemming. Nu
hoor je de protesten. En dat
komt inderdaad vooral door
de bezuinigingen. Logisch
natuurlijk, het is dringen ge
blazen op de arbeidsmarkt.
Jonge, talentvolle academici
komen moeilijk aan de slag.
Oudere medewerkers, onder
wie degenen die zelden of
nooit iets publiceren, zitten
hun in de weg.
Aan de andere kant: zelfs als er
niet bezuinigd hoefde te wor
den, had er op dit moment
een discussie moeten ont
staan over de kwaliteit van
een aantal sociologen. Daar
van ben ik overtuigd".
Ommekeer
De woorden van Schuyt mogen
niet noden tot optimisme,
zeer somber is hij toch niet
over de toekomst. Staat ons
wellicht een ommekeer te
wachten? Schuyt: "Wat ik
merk is dat er bij de laatste
lichtingen goede studenten
zitten. Zij accepteren het ook
dat eisen worden verhoogd.
Sterker: ze vinden dat plezie
rig".
Maar wat moet de universiteit
beginnen met de medewer
kers uit wier handen niets
komt? Door laten modderen
of ontslaan? Schuyt: "Laat ik
dat heel duidelijk stellen:
voorlopig kun je niet denken
aan ontslag van medewer
kers. We moeten er dus mee
beginnen om hun werkzaam
heden veel beter te begelei
den. Het lijkt mij geboden
om misschien eens in de twee
weken een werkbespreking
te houden om te zien of ze op
schieten. Ik denk ook dat we
duidelijke afspraken moeten
maken. Zo in de trant van:
een medewerker dient per
jaar zoveel stukken te schrij
ven van wetenschappelijke
aard. Op goede Amerikaanse
universiteiten gebeurt dat
ook. Daar moeten weten
schappelijke medewerkers
200 tot 400 bladzijden in drie
jaar tijd publiceren. Het lijkt
me dan ook zinnig om derge
lijke eisen in Nederland over
te nemen".
Toch valt het natuurlijk nog
maar te bezien hoe het con
flict over de kwaliteit (of mis
schien beter gezegd: het ont
breken daarvan) afloopt. Be
staat bijvoorbeeld niet het ge
vaar dat beide partijen zo on
verzoenlijk tegenover elkaar
komen te staan, dat het nog
tot Sint Juttemis duurt eer er
een bevredigende oplossing
is gevonden. Het spookbeeld
van een loopgravenoorlog
doemt op.
Schuyt: "Ik denk het niet. Maar
er is wel een ander probleem.
Het is nu nog niet gebeurd,
maar het gevaar is natuurlijk
levensgroot aanwezig dat het
een politiek conflict wordt".
"En dat is vervelend. Ik hoor
ze al zeggen dat ik de linkse
mensen er uit wil werken.
Maar zo is het natuurlijk
niet. Het gaat mij om de
kwaliteit. Ik ben zelf ook
links en ik vraag me daarom
af hoe iemand die zichzelf
progressief noemt het tegen
over de samenleving kan
rechtvaardigen dat er jaren
lang helemaal niets uit zijn
handen is gekomen. Terwijl
die samenleving hem wel
voorziet van veel vrijheid en
een vorstelijk salaris".
LEIDEN - Ruim tachtig jaar
geleden werd in Nederland
het eerste consultatiebureau
voor zuigelingen opgericht.
Verantwoordelijke man was
de Haagse arts Plantinga en
achtergrond was de drama
tisch grote sterfte onder zui
gelingen (op sommige plaat
sen zelfs dertig procent).
Eerste taken van het Haagse
bureau waren het adviseren
van moeders en het ver
strekken van melk. Nu, tach
tig jaar later, is het feno
meen consultatiebureau
niet meer uit onze samenle
ving weg te denken. In het
hele land zijn er drieduizend
bureau's voor baby's en
tweeduizend voor kleuters.
Het bereik is ook groot.
Meer dan negentig procent
van de Nederlandse zuige
lingen ziet een consultatie
bureau (nu een instelling
van de kruisverenigingen)
regelmatig van binnen.
De taken zijn danig veran
derd. Melk is van het pro
gramma verdwenen. Bege
leiding van kleine kinderen
en bevordering van hun ont
wikkeling prijken nu boven
aan het lijstje. Om met name
dat laatste zo goed mogelijk
te doen en afwijkingen in
een vroeg stadium te ont
dekken, heeft mevrouw
Schlesinger een methode be
dacht, waarmee die ontwik
keling op consultatiebu
reau^ goed kan worden ge
volgd.
UTRECHT/LEIDEN - In een zö
vroeg mogelijk stadium stoornis
sen in de ontwikkeling van ba
by's en kleuters ontdekken. Met
dat doel voor ogen is mevrouw
E.A. Schlesinger-Was uit Utrecht
in 1971 aan het werk getogen. Bij
550 kinderen werd in Utrechtse
consultatiebureau's, naast het
gebruikelijke geneeskundige on
derzoek, de ontwikkeling van
het kleine kind gevolgd. De wijk
verpleegkundige enqueteerde de
ouders en de arts observeerde de
kinderen.
Aan de hand van die jarenlange er
varing (het onderzoek eindigde
in '79) kwam mevrouw Schlesin
ger tot de formulering van een
aantal zogenaamde 'standaard-
waarden' voor kinderen in de
verschillende leeftijdsgroepen.
Onder de titel 'Ontwikkelingson
derzoek van zuigelingen en kleu
ters op het consultatiebureau'
verwerkte de Utrechtse dat in
een proefschrift, waarop ze van
daag aan de Leidse universiteit is
gepromoveerd tot doctor in de
geneeskunde.
De door haar ontwikkelde metho
de heeft inmiddels al vruchten
afgeworpen en zal dat binnen
kort op grote schaal doen. Me
vrouw Schlesinger: "Een aantal
bureau s had van mijn onder
zoek hier in Utrecht gehoord en
is er - uiteraard met de nodige in
structies - al mee begonnen te
werken. Dat heeft zich echt als
een olievlek verspreid. In de loop
van 1982 wordt het landelijk in
gevoerd. De formulieren, waarop
nu wordt bijgehouden hoe een
kind zich ontwikkelt, zijn sterk
verouderd. Het noodt niet be
paald tot registratie, eenvoudig
omdat je weinig met de gegevens
kan. Volgend jaar komen er ech
ter nieuwe medische dossiers,
zoals dat officieel heet Daarin
zijn die standaardwaarden ver
werkt, waarmee wel degelijk te
werken is".
Langdurig
Een helemaal nieuw begrip is dat
overigens niet, standaardwaar
den. Ook in het verleden zijn die
al eens vastgesteld. Maar, zegt
mevrouw Schlesinger: "Dat was
gebaseerd op een ander soort on
derzoek. Dan werden kleine
groepen van kinderen in ver
schillende leeftijden getest. Wij
hebben echter 550 kinderen ge
volgd van nul tot vijf jaar. Daar
mee krijg je natuurlijk een volle
dig beeld van ieder kind. Het is
ook vrij uniek, zo'n langdurig en
daarom ook kostbaar onder
zoek". Het werd mogelijk ge
maakt door de kruisverenigin
gen en het Nederlands Instituut
voor Preventieve Geneeskunde/
TNO in Leiden, waar mevrouw
Schlesinger wetenschappelijk
medewerkster is.
Haar methode is toegespitst op het
vyerken in consultatiebureau's.
"Dat betekent dat niet alleTacet-
ten aan bod kunnen komen. Je
hebt nu eenmaal in een consulta
tiebureau niet dezelfde facilitei
ten als bij een psycholoog. Het is
er druk en rommelig. Bovendien
krijg je ook niet te zien hoe bij
voorbeeld een kind eet. Dat vra
gen we natuurlijk wel aan de ou
ders, maar we hechten nu een
maal wat meer waarde aan onze
eigen observatie".
Tempo
Doel van net onaerzoeK is dus dat
vroegtijdig een afwijking bij een
kind kan worden ontdekt. Hoe
gaat dat nu in zijn werk? Me
vrouw Schlesinger: Aan de
hand van de standaardwaarden -
zeg maar vaste waarden waar
mee je andere kinderen verge
lijkt, krijg je een beeld van het
kind. Informatie o\ipr het tempo
van het kind. Om ren voorbeeld
te geven: een kleuter kan na een
x-aantal weken nog niet uit zich
zelf gaan zitten. De ouders ma
ken zich daar zorgen over en het
blijkt dan dat de kleuter tot de
tien procent hoort, die dat nog
niet kan. Dat hoeft nog niet
verontrustend te zijn. Je hebt nu
eenmaal snelle en trage kinde
ren. Maar je kunt dan vervolgens
ook andere aspecten nagaan. Al
die gegevens samen kunnen dan
uitsluitsel geven, of het veront
rustend is of niet".
Mevrouw Schlesinger werkte daar
bij ook met speelgoed, waarmee
het kind getest kan worden op
zijn vaardigheden. Uit een doos
je tovert ze tien blokjes en twee
belletjes te voorschijn. Met be
hulp daarvan kwam ze ook tot
het vaststellen van waarden: het
kijken naar het blokje op een be
paalde leeftijd, het oppakken
van het blokje op een bepaalde
leeftijd, enzovoorts. Wat dat laat
ste betreft: ook kan bekeken
worden hoe de greep van het
kind is. met andere woorden, of
het spastisch zou kunnen zijn.
Dc belletjes zijn een soort voorlo
per op de gchoortest, die in een
latere fase altijd nog bij kinderen
wordt afgenomen. "Maar. het is
echter zaak zo snel mogelijk te
ontdekken of een kind niet kan
horen. Enerzijds omdat er in een
groeiend zenuwstelsel misschien
nog wat aan te doen is en aan de
andere kant om een kind zo snel
mogelijk met die handicap te le
ren leven".
Het unieke van haar onderzoek
wordt volgens mevrouw Schle
singer eens te meer onderstreept
door het na-onderzoek dat heeft
plaatsgevonden. "Dat was me
thodologisch ook juist", zegt ze.
Er werden daarbij nog eens 157
van de 550 kinderen 'onder de
loep genomendie inmiddels
tenminste vijf jaar oud waren.
Een leeftijd waarop stoornissen
in de ontwikkeling duidelijk aan
de oppervlakte komen. "Bij vijf
kinderen bracht dit na-onder
zoek afwijkingen aan het licht.
Die waren echter zo gering dat ze
niet hadden geleid tot klachten.
Dat bewijst volgens mij wel hoe
efficiënt de ontwikkelde metho
de is".
BART JUNGMAN
Dit bleef er over van de auto van de Katwijkse vrouw die zelf zwaar gewond raakte.
LEIDEN - Drie verkeersongeluk
ken op één dag gebeurden giste
ren op de Europaweg. 's Morgens
om half acht reed een twintigjari
ge Leidenaar achterop een stil
staande auto. De auto stond stil
in het midden van de weg, omdat
de 34-jarige bestuurster uit
Oegstgeest linksaf wilde slaan,
de Vrouwenweg op. De Leide
naar richtte flinke blikschade
aan.
Om kwart over tien in de ochtend
ontstond een ernstige frontale
botsing tussen twee personenau
to's. Een 42-jarige vrouw uit Kat
wijk verliet met haar auto om on
bekende reden de file, die op de
Europaweg was ontstaan, en
kwam op de linker weghelft. Een
tegemoet komende automobilist
uit Maassluis (35) botste frontaal.
De Katwijkse raakte hierbij ernstig
gewond. Met inwendig letsel en
verwondingen aan hoofd, benen
en armen werd zij overgebracht
naar het Academisch Zieken
huis.
In de auto zaten verder haar
schoondochter en een kind. De
schoondochter werd met lichte
verwondingen naar het zieken
huis gebracht. Het kind en de au
tomobilist uit Maassluis kwamen
er zonder kleerscheuren van af.
Om kwart over zes was het op
nieuw raak. Een 35-jarige auto
mobilist uit Rijswijk verleende
bij de afrit van rijksweg 4 geen
voorrang aan een 51-jarige Al-
phenaar, die op de Europaweg
reed. De auto van de Alphenaar
werd totaal vernield.
LEIDEN - Deze week is er begon
nen met het heiwerk bij de Valk-
brug. zodat ter weerszijden twee
fiets-voetgangersbruggetjes
kunnen worden aangelegd De
eerste voorbereidingen werden
op 19 oktober al getroffen. Op die
datum werd de brug afgesloten.
omdat de heimachine moest wor
den geplaatst.
Het gemotoriseerde verkeer sta-
d-uit wordt sinds enige tijd om
geleid via de 2e Binnenvest-
gracht. Herenstraat en Stations
weg. Deze omleiding is met bor
den aangegeven.
LEIDEN Het pand Janvossen-
steeg 43 is zondagavond door
drie werkende jongeren ge
kraakt. Het pand stond sinds 6
oktober 1980 leeg, nadat de glas-
en verfhandel Van der Kwast
verhuisde naar het industrieter-1
rein De Waard. Het pand is sinds
dien eigendom van de gemeente.
De gemeente kocht het pand (een
winkel met woonruimte boven)
voor de verwezenlijking van het
bestemmingsplan Maredorp. De
versterking van de woonfunctie
staat in dat plan centraal.
De krakers verspreidden gisteren
een pamflet in de buurt, waarin
zij vragen om sympathie voor de
actie. "Aangezien het pand al
ruim een jaar leeg staat en het er
naar uitzag dat dat nog veel lan
ger zou gaan duren, hebben wij
het huis in gebruik genomen",
aldus het pamflet.
Voor de winkelruimte van de voor
malige verfhandel zijn al gerui
me tijd gegadigden. Enkele Am
sterdammers willen er een win
kel in tweede hands grammo
foonplaten vestigen. De gemeen
te zou het pand aan hen willen
verkopen, mits de bovenetage
een woning blijft. De gegadigden
zouden hiertegen geen bezwaar
hebben.
De buurtvereniging Maredorp
heeft al eens gevraagd om het
pand te mogen gebruiken als
buurthuis. Dat is door de ge
meente afgewezen.
Sinds september vorig jaar was de
gevel van het pand getooid met
een bord waarop de verhuizing
werd aangekondigd. Het bord
waarop tie verhuisdatum stond,
is nooit door de gemeente weg
gehaald, zodat elke voorbijgan
ger kon constateren hoe lang de
leegstand al duurde.
