Directeur Olga trekt zich terug
Al twee jaar
gesprek over
grondverkoop
Na bestraling wel
meer knobbels,
niet meer kanker
Als ik een rel had gewildmaar ik hou niet van rellen
Leiden
maakt
plan voor-
werk-
gelegenheid
Meisje bij
vechtpartij
gewond
Leidse stadsrubriek
VRIJDAG 23 OKTOBER 1981
LEIDEN
Tussen gemeente en Olga
(Vervolg van pagina 1)
LEIDEN - Bijna twee jaar onder
handelt Olga/Vredestein met de
gemeente Leiden over de ver
koop van de Olgagrond aan de
Evertsenstraat aan de gemeente.
Het terrein beslaat 19.000 vier
kante meter en is voor Olga veel
te groot. Vredestein wilde tot
voor kort veel kleinere nieuw
bouw in Leiden huren voor Olga.
De gemeente wil een groot deel
van het terrein aan de Evertsen
straat gebruiken voor de reini
gingsdienst. De reiniging is op
het moment zeer krap behuisd
aan de Noorderstraat.
De gemeente is verrast door het
Vredesteinbesluit de produktie
van matrassen in Maastricht te
concentreren. Zij heeft de direc
tie voorgesteld om juist in Lei
den te concentreren op het huidi
ge terrein aan de Evertsenstraat.
Voor de reinigingsdienst zou wel
een andere plek gevonden kun
nen worden. Ook ditmaal han
teerde de Vredestein-directie
'slikken of stikken'.
Spreiding
Vredestein heeft Olga in 1969 over
genomen. Het Vredesteincon-
cern heeft zwarte jaren achter de
rug met als gunstige uitzonde
ring Olga. Terwijl de werkgele
genheid bij Vredestein van 6000
mensen halveerde tot 3000 men
sen, draaide Olga op volle toeren.
De staat heeft alle aandelen van
Vredestein in haar bezit. Naar
verluidt staat Vredestein onder
curatele van het ministerie van
economische zaken. De verhui-
zig naar Maastricht zou mede in
gegeven zijn door het spreidings-
beleid van het ministerie van
economische zaken; het werk
loosheidscijfer in Limburg is im
mers zeer hoog.
Olga werknemers sjouwden vanochtend nog matrassenvulling van de vrachtauto de fabriek aan de Evertsenstraat in. De Vredes
tein-directie wil de verhuizing van Olga naar Maastricht rond de jaarwisseling geregeld hebben.
LEIDEN - Joop Koornwin-
der (41), directeur van Ol
ga, heeft twee weken ge
leden op stel en sprong
zijn ontslag ingediend.
Kortaf deelde hij het per
soneel mee dat hij weg
ging omdat hij zich niet
kon vinden in de plannen
van het moederconcern
Vredestein. Wat dat dan
wel voor plannen waren,
zei hij niet.
Voor het personeel het goed en wel
besefte sprong Koornwinder in
zijn auto om meteen op vakantie
te gaan naar het Sauerland. Dat
was er de laatste jaren bij inge
schoten, zegt Koornwinder weer
terug van weggeweest.
"Als ik een rel had gewild... In vijf
minuten zou ik het personeel bij
elkaar kunnen trommelen, in
twee minuten zou ik ze op de
banken hebben. Maar ik hou niet
van rellen. Daar is niemand bij
gebaat". Koornwinder is het dus
volstrekt oneens met de plannen
van de Vredesteindirectie om
een groot deel van Olga over te
plaatsen naar Maastricht, "maar
aan rotzooi trappen hebben we
niks", benadrukt hij voortdu
rend. "Ik heb de directie nog
voorgesteld Olga in afgeslankte
vorm over te nemen. Dat ging
niet door. Vredestein stelde hier
aan teveel voorwaarden".
Produktievermindering en dus
ontslaan van werknemers is vol
gens Koornwinder onvermijde
lijk bij Olga: "Iedereen in Neder
land heeft een matras die tien tot
vijftien jaar meegaat. Maar de
economie gaat in het algemeen
slecht. Het gaat slecht in de wo
ningbouw en dus ook in de ma-
trassenbranche. De consumen
ten stellen het vervangen van
hun matras uit. Een conjuncture
le oorzaak, maar het valt niet te
voorspellen welke kant 't opgaat.
In elk geval moet je als de markt
in volume afneemt je produktie-
volume daaraan aanpassen"
Gouden tijden
De teruggang in de matrassenver-
koop bij Olga heeft zich in '81
verscherpt voortgezet. Zes jaar
geleden waren het nog gouden
tijden. Olga produceerde toen
600 matrassen per dag. In de piek
werkten 120 mensen bij Olga. Nu
zijn dat er ongeveer 90. De ma
trassen van Olga worden voor 95
procent in Nederland verkocht.
De rest gaat naar België. Export
van de matrassen is moeilijk. De
matrassen zijn groot, dus moei
lijk vervoerbaar en bovendien
spelen de smaakverschillen in de
diverse landen een rol.
Joop Koornwinder werkt sinds '63
bij Olga. Zijn vader heeft de Ma-
traasenfabriek Kleine samen met
een compagnon in '44 overgeno
men. Het werd de firma Redeco
die na uittreding van de compag
non op den duur Olga zou gaan
heten. "Er zijn vrouwen die den
ken dat het bedrijf naar hen ge
noemd is" zegt Koornwinder.
Olga nam in '66 de matrassenfa-
briek Union in Drachten over.
Koornwinder werd daar direc
teur. "Ik heb alles doorlopen wat
met matrassen te maken heeft-
vertelt Koornwinder. Zijn va
der besloot in '69 Olga te laten
overnemen door het Vredestein-
concern. Koornwinder sr. had al
le winst in Olga gestoken Door
de overname wilde hij de conti
nuïteit bij Olga veilig stellen.
zonder problemen met erfgena-
Draca
Vredestein wilde Olga graag over
nemen. Dit concern bezit een po
lyether schuimfabriek in Maas
tricht. Olga verwerkt polyether
in haar matrassen. Vredestein
gaf zichzelf door de overname
dus een afzetgarantie van haar
schuim. Bij Olga-werknemers
bestaat het vermoeden dat de
'oude' Koornwinder ook bespre
kingen heeft gevoerd met de
Draca-matrassengroep in Hille-
gom, maar dat Draca niet genoeg
geld kon bieden. Vóór de overna
me door Vredestein leverde Dra
ca het interieur van de matrassen
aan Olga; na de overname werd
dat uiteraard 'Vredestein. "ille-
gom ligt dichtbij. Misschien was
de overname door Draca gunsti
ger voor ons geweest", zegt een
werknemer.
De problemen in de matrassen-
branche kwamen voor het eerst
aan het licht bij Union in Drach
ten, in '77 en '78. Koornwinder
was daar nog steeds directeur.
"Union Drachten exporteerde
bijna uitsluitend naar Duitsland.
Polyether schuim is een oliepro-
dukt. Door de stijging van de
olieprijzen en de loonkosten
prijsden we ons in Duitsland uit
de markt. We waren te duur". Na
enig verzet van de 35 werkne
mers, ging Union uiteindelijk be
gin '79 dicht.
Koornwinder werd in '77 tot direc
teur van Olga in Leiden be
noemd. Hij verving het straffe
bewind van zijn vader door een
enigszins modernere vorm van
leiding geven, vertelt een werk
nemer. "Maar de leiding is hier
nog steeds niet ruim van opvat
ting". De werknemers werken
voornamelijk tegen het mini
mumloon; onder hen is een groot
aantal buitenlandse werkne-
Olga verhuisde in '73 van de Han
senstraat naar de Evertsenstraat.
Het terrein aan de Hansenstraat
was voor Olga te krap geworden.
In '80 begon Olga/Vredestein
echter besprekingen met de ge
meente over verkoop van het ter
rein aan de Evertsenstraat omdat
het terrein (19.000 vierkante me
ter) voor Olga inmiddels te groot
bleek. Bovendien zijn de gebou
wen oud. Vredestein wilde uit de
grondverkoop liquide middelen
halen in plaats van dat het geld
renteloos in de grond zou blijven
zitten. Olga zou nieuwbouw hu
ren op het industrieterrein De
Waard.
De verkoop van de matrassen stag
neerde de laatste maanden ech
ter bijzonder. Vredestein kwam
met haar concentratieplan. Ver
huizen binnen Leiden is voor de
Vredesteindirectie niet meer aan
de ode. Verhuizen naar Maas
tricht, "slikken of stikken".
"De plannen liggen sinds 14 sep
tember in de pijplijn", meldt
Koornwinder. Toch zijn de vak
bonden en de werknemers er
nog niet van op de hoogte ge
steld. Koornwinder: "De norma
le overlegprocedures moeten
doorlopen worden. Alles op z'n
tijd. Je kunt herrie gaan schop
pen, maar uiteindelijk worden de
plannen toch uitgevoerd. Ikzelf
heb gemeend consequenties te
moeten trekken uit de plannen.
Zolang de mogelijkheden groter
zijn dan de moeilijkheden, moet
je de moeilijkheden voor lief ne
men. Maar hier zouden de moei
lijkheden voor mij groter worden
dan de mogelijkheden".
RENE VAN DER VELDEN
LEIDEN - De gemeente Leiden
gaat als een van de eerste ge
meentes in Nederland een plaat
selijk werkgelegenheidsplan ma
ken. Het kader voor het plan is
het economisch beleidsplan dat
volgende mand in de gemeente
raad aan de orde komt en is het
landelijk werkgelegenheidsplan
(als dat er komt). Het werkgele
genheidsplan wil konkreet op
een rijtje zetten hoe de gemeente
de werkgelegenheid met de be
staande financiële middelen en
met eventueel nieuw aan te bo
ren middelen kan stimuleren.
Het plan zal zich onder andere uit
spreken over het begeleiden van
jonge ondernemers die een be
drijf in Leiden willen opzetten.
Bovendien wordt bekeken welke
bestaande kleine bedrijven kun
nen groeien. "De groei in de
werkgelegenheid komt door
gaans vooral van de kleine be
drijven. Die groei willen wij van
uit de gemeente stimuleren en
begeleidenzegt chef "economi
sche zaken' Keyser.
Het plan beoogt verder het "struc-
tureler benutten van uitkerin
gen"; bijvoorbeeld door werklo
zen toe te staan onder bepaalde
voorwaarden te laten werken
met behoud van hun uitkering.
"Alles wat tot nu toe hap-snap
gebeurt, kan in de toekomst met
het plan in de hand gestruktu-
reerder gebeuren" meent Keij-
ser. "Allerlei subsidieregelingen
voor bedrijven worden in het
plan op een rijtje gezet en waar
die regelingen nog niet bestaan
(bijvoorbeeld voor bedryven in
niet-stadsvernieuwingsgebie-
den) proberen we ze by het rijk
los te krygen".
LEIDEN - Bij een vechtpartij op
de Steenstraat liep een zestienja
rig meisje uit Noordwykerhout
woensdagavond omstreeks ne
gen uur gescheurd tandvlees op.
Voor het Lido-theater werd zij
evenals haar vriendinnen aange
vallen door een vijftal andere
meisjes. Volgens de politie heeft
dit vijftal dezelfde avond in Mac
Donalds ook nog een aantal an
dere meisjes afgerost. Het bedie
nend personeel keek volgens de
politie toe en deed niets. Het vijf
tal wordt volgens de politie be
schermd door een groep jongens.
Onderzoek schildklier:
LEIDEN - Een onderzoek onder
patiënten die tussen 1932 en 1963
op de afdeling radiologie van het
Academisch Ziekenhuis in Lei
den zijn bestraald in het halsge-
bied, heeft uitgewezen dat er on
der deze patiënten aanzienlijk
meer schildklier-afwijkingen
voorkomen dan bij niet-bestraal-
den, maar dat die afwijkingen
niet vaker op kanker berusten
dan bij patiënten die niet be
straald zijn geweest.
Het onderzoek is uitgevoerd door
de radiotherapeut W.A.J. van
Daal (37). De resultaten ervan
staan in het proefschrift "door io
niserende straling geïnduceerde
tumoren van de schildklier"
waarop hij op 28 oktober in Lei
den hoopt te promoveren tot
doctor in de geneeskunde. Pro
motor is prof. dr. P. Thomas,
hoogleraar in de radiologie.
Het gaat om patiënten die vroeger
bestraald zijn geweest in ver
band met een ziekte (tuberculose
en slijtage van de gewrichten van
de halswervelkolom bijvoor
beeld) en die tegenwoordig op
een andere manier worden be
handeld. Op grond van buiten
landse gegevens werd verwacht,
dat ongeveer 10 procent van de
patiënten die vroeger in Leiden
zijn bestraald (in de periode
1932-1963 waren dat er bijna
4.000), ten gevolge daarvan ge
middeld 20 jaar later een kanker
gezwel van de schildklier zouden
krijgen. Van die 4.000 patiënten
zijn er nog 2.400 in leven en van
de overleden patiënten kon in
bijna alle gevallen de doodsoor
zaak worden achterhaald. Het
onderzoek betrof een steekproef
onder ongeveer 600 patiënten,
van wie er in 1979 nog 360 in le
ven (in Nederland) waren. Van
de nog levenden zijn er 257 na
een grondige voorlichting onder
zocht.
Van Daal vond bij één op de drie
onderzochte patiënten afwijkin
gen in de schildklier. Dat is onge
veer acht maal zoveel als bij niet
bestraalde mensen verwacht zou
mogen worden. In afwijking van
de verwachting werd echter
maar bij een op de tien patiënten
die wegens deze afwijking wer
den geopereerd, een kankerge
zwel van betekenis gevonden.
Van de nog levende patiënten
die niet werden onderzocht wa
ren er drie geopereerd wegens
schildklierkanker, terwijl twee
van de 179 overleden patiënten
met een bekende doodsoorzaak
waren overleden aan een kanker
gezwel van de schildklier.
De kans op schildklierkanker
bleek zo klein, dat is besloten het
bij de steekproef te laten en niet
alle bestraalde patiënten te on
derzoeken. De "winst" in levens
verwachting zou niet opwegen
tegen de kosten van zo'n massaal
onderzoek. In de praktijk bete
kent dit volgens Van Daal. dat
patiënten die lang geleden in de
hals bestraald zijn geweest be
dacht moeten zijn op knobbels in
de schildklier, maar dat deze
knobbels niet vaker wat met
kanker te maken hebben dan bij
patiënten die niet bestraald zijn
geweest.
Uit het onderzoek bleek, dat de
kankergezwellen bij de Leidse
patiënten gemiddeld 16 jaar later
ontstaan (36 jaar na bestraling)
dan in andere landen waar soort
gelijke onderzoeken zijn uitge
voerd. Bovendien blijkt het risi
co op schildklierkanker hier vijf
tot tien keer kleiner dan op
grond van onderzoeken in de
Verenigde Staten en Japan is be
rekend.
door René van der Velden Jaap Visser
Zonder nat pak
Zonder badpak in zwembad De
Zijl kan niet meer. De proef
van de Sportstichting met
het uurtje naaktzwemmen is
mislukt. Slechts weinigen lie
pen het afgeloen zwemsei-
zoen warm voor een frisse
duik, elke vrijdagavond tus
sen kwart over tien en kwart
over elf...
De bezoekerspiek was 21, maar
op den duur zwommen de
naaktzwemmers vijf op vier:
vijf zwemmers op drie toe
zichthouders en één cassière.
Het naaktzwemmen werd te
duur; kleedde de Sportstich
ting als het ware uit.
"Nog niemand heeft tegen ons
gezegd: Goh, we missen dat
uurtje naaktzwemmen", ver
telt Jan Duivesteijn, direc
teur van de Sportstichting.
De reden voor de mislukking
ziet hij niet zozeer in de
zachtjes gezegd nogal vreem
de tijd. "Als je zonodig wil,
dan kom je wel. En de naakt
zwemmers hoefden het ook
niet te laten voor de 'loekers'.
Alleen in het begin had je er
een paar die de zaak vanaf
het restaurant in de gaten
hielden".
Duivesteijn meent dat de
NVSH meer reclame had
kunnen maken voor het
naaktzwemmen. (De NVSH
heeft steeds geijverd voor
een uurtje naaktzwemmen
maar dan wel voor een fat
soenlijk uurtje en niet tegen
middernacht). De NVSH
vindt daarentegen dat juist
de Sportstichting meer aan
publiciteit had kunnen doen:
"Wij hebben het naaktzwem
men weliswaar aangezwen
geld maar verer was het een
zaak van de Sprtstichting".
Niet voor niets heeft de
NVSH destijds het aanbod
van de Sportstichting afge
wezen om het zwembad voor
130 gulden per uur af te hu
ren voor zwemmen zonder
pak.
Leidenaars die naakt willen
zwemmen kunnen voortaan
uitwijken naar de badplaats
Noordwijk; zaterdagavond
van half zeven tot elf uur in
het Bollenbad aan de Nieuwe
Zeeweg.
.W
Parasietje
De gemeente Leiden is op de
vingers getikt door het Anjer
fonds Zuid-Holland. Deze fi
lantropische instelling vindt
het maar niets om kaalge
plukt te worden door Leidse
verenigingen terwijl daar he
lemaal niets tegenover staat.
De liefde kan niet van één
kant komen.
Amateurgezelschappen in de
culturele sfeer zoals muziek
korpsen en toneelverenigin
gen kunnen bij het Anjer
fonds aankloppen. Bijvoor
beeld wanneer zij nieuwe
uniformen of een nieuwe
lichtinstallatie nodig hebben.
In ruil daarvoor moet elke ge
meente die van het Aryer-
fonds 'trekt' elk jaar een col
lecte organiseren. De op
brengst gaat naar het Aryer-
fonds. De kas van het Anjer
fonds wordt dus gevuld door
een heleboel kleine sponsors.
In Leiden wordt al enkele jaren
niet meer gecollecteerd voor
het Anjerfonds omdat de di
rectie Sociaal Cultureel Werk
zegt niet voldoende 'mens
kracht' te hebben.
Hoewel er dus geen Leidse cent
naar het Anjerfonds gaat,
hebben Leidse amateurgczel-
schappen de afgelopen jaren
wel voor enkele tienduizen
den guldens uit de Anjer-pot
gesnoept. Het fonds heeft de
gemeente inmiddels laten
De ets van Pol Jong ten bate van
deel van het gebouw van V D weer
stedebouwkundige ontwikkeling va
cennia.
weten dat het nu maar eens
afgelopen moet zijn met para
sietje spelen.
Omdat de sociaal culturele
ambtenaren er weinig voor
voelen om zelf met de collec
tebus te gaan rammelen, heb
ben zy een alternatieve ma-
hef Anjerfonds. Door ook een
te geven uif Jong kritiek op de
n Leiden in de afgelopen de-
dacht.
collecteren uitge-
Kunstenaar Pol Jong is ge
vraagd een ets te maken van
het Waag gebouw waar teeds
vaker amateurgezelschappen
gebruik van maken. Vcreni-
gingslcden kunnen dit ge
subsidieerde symbool voor
ongesubsidieerd optreden
kopen voor vijftien gul l- n
Van die vijftien gulden gaat
negen gulden rechtstreeks
naar het Anjerfonds.
Van de ets van Pol Jong zyn
250 exemplaren gemaakt.
Wanneer die zyn uitverkocht
gaat de directie Sociaal Cul
tureel Werk weer eennieuwe
alternatieve manier van col
lecteren verzinnen.
Dampkring
Zware dampen hingen gister
avond boven tafel in de kof
fiekamer van het Stadhuis.
De raadscommissie voor eco
nomische zaken vergaderde.
Wethoudster Jos Fase pakte
maar NU een filtersigaret.
Haar steun en toeverlaat
ambtenaar Ewald Keyser
trok heftig aan zijn pijp
Raadslid Jan Brands kni
poogde naar Fase: "Mag wel
hé" en hy draaide een zware
Van N' li-' inidskdn
Kuijers en Bleijie maakten
hun betoog onzichtbaar door
gewichtig de pijp te hante
ren. Journalisten keken ro
kend toe.
Na anderhalf uur vergaderen,
probeerde raadslid Maat
voorzichtig: "Eh. pardon.
Maar er is toch een raadsbe
sluit genomen om in raads
vergaderingen en commissie
vergaderingen niet te ro
ken"... Ambtenaar Keyser
zette schuldbewust een raam
open.
Het is natuurlijk ook erg ver
warrend De koffiekamer
dient tijdens raadsvergade
ringen namelijk als het rook
hol voor de raadsleden die
het écht niet kunnen laten.
