W\
't&m
OÏK? j
Brezji
Westduitsers boos op Reagan
■NAVO terughoudend over Griekenland
Spaans referendum
speculeert op
politieke apathie
Sowjet-Ur
met Cliini
ie wil
i praten
moet
tegengaan
Burgerleider
voor bezet
gebied Israël
Na uitlatingen over beperkte Europese kernoorlog
.DINSDAG 20 OKTOBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
3RUSSEL/ANKARA/MOSKOU
(DPA'AFP/Reuter) - De Europe
se Gemeenschap en de NAVO
hebben gisteren terughoudend
gereageerd op de verkiezingsze
ge van de Griekse socialist And
reas Papandreou. Deze had in
zijn verkiezingscampagne te
kennen gegeven de Griekse be
trekkingen met de NAVO en de
'EG te willen herzien.
rurkije reageerde eveneens voor
zichtig. terwijl Moskou de uitslag
toejuichte.
De Europese Commissie, het dage
lijks bestuur van de EG, onthield
zich gisteren van ieder officieel
commentaar. In Brussel wordt er
rekening mee gehouden, dat
Griekenland weliswaar niet de
EG zal verlaten, maar wel via een
sterker nationalistisch koers de
werkzaamheden van de tien zal
verzwaren. De Grieken ziin be-
■I WM
->T"
f
r
V
PEKING (AFP) De Sowjet-Unie
heeft China voorgesteld de bijna
twee jaar geleden afgebroken be
sprekingen over de grenzen tus
sen beide landen te hervatten.
Naar gisteren in Peking is ver
klaard, bestuderen de Chinese
autoriteiten het Russische voor
stel.
De besprekingen over de 7.000 ki
lometer lange grens begonnen in
1964. Kort na de Russische inter
ventie in Afghanistan in 1979
werden ze afgebroken. China
veroordeelde het Russische in
grijpen in Afghanistan fel.
De Chinese regering heeft gisteren
verklaard het Russische voorstel
tot heropening van het overleg te
hebben ontvangen. "We hebben
altijd gezegd dat de grensproble
men via onderhandelingen gere
geld moeten worden, aldus de
verklaring van de Chinese rege
ring, maar vanwege de Russi-
gin dit jaar toegetreden tot de
EG.
Net als de EG weigerde de NAVO
zich officieel uit te laten over de
mogelijke gevolgen van de
Griekse machtswisseling. Met
dit zwijgen wil het militaire
bondgenootschap vermijden dat
het beschuldigd wordt van in
menging in binnenlandse aange
legenheden van Griekenland.
Mr. Joseph Luns, de secretaris
generaal van de NAVO, over
kwam dit enige weken terug,
toen hij liet doorschemeren niet
zo gelukkig te zullen zijn met een
premierschap van Papandreou.
Maar ondanks terughoudend
heid op het NAVO-hoofdkwar-
tier in Brussel valt niet te ver
bloemen dat daar ernstige be
zorgdheid bestaa over een moge
lijke Griekse uittreding.
Griekenland is pas vorig jaar terug-
MOSKOU (Reuter/UPI) - Pr<
jet-Unie heeft er gisteren
Poolse communistische p;
sche houding is er geen overeen
stemming bereikt. De verklaring
wordt besloten met de medede
ling dat het voorstel bestudeerd
wordt.
Ook. het Joegoslavische persbu
reau Tanjoeg maakte melding
van het Russische voorstel. Met
het voorstel beoogt de Sowjet-
Unie volgens Tanjoeg het creë
ren van de noodzakelijke voor
waarden voor een verbetering
van de betrekkingen tussen bei
de buurlanden.
Moskou is bereid de onderhande
lingen te hervatten zowel wat de
grenskwesties als de normalise
ring van de betrekkingen betreft.
Volgens Tanjoeg is het Russische
voorstel medio september aan
Peking gedaan en zou uit het feit
dat er nog niet op is geantwoord
mogen worden opgemaakt dat
het "in studie" is.
gekeerd in de militaire organisa
tie van de NAVO. Het was daar
uitgetreden na de Turkse invasie
van Cyprus in april 1974, omdat
het de opstelling van de NAVO-
bondgenoten in deze kwestie af
keurde. Griekenland wordt door
de NAVO van groot strategisch
belang geacht. Het land contro
leert namelijk de toegang van de
Sowjet-Unie tot de Middelandse
Zee.
Vrede
De nieuwe Griekse premier, Pa
pandreou, heeft de Amerikaanse
president Reagan gisteren verze
kerd dat hij als premier de be
trekkingen tussen Griekenland
en de Verenigde Staten wil ver
sterken in het belang van de de
mocratie, de vooruitgang en de
vrede.
Papandreou, die in zijn verkie-
;ident Brezjnjev van de Sow-
>ij de nieuwe leider van de
tij, premier en minister van
Prinses "Di"
schoot hert
LONDEN (UPI) - Prinses Dia
na van Wales heeft, naar het
schijnt, inderdaad een hert
geschoten. Maar hoe en wan
neer en hoe goed hajir schot
was, dat dijde gisteren uit tot
een storm in een glas water.
De Vereniging tegen Bloed-
sport liet een protest tegen
het gedrag van de 20-jarige
vrouw van prins Charles ho
ren. Het hert dat zij aan
schoot werd slechts gewond
en moest volgens de vereni
ging over een lange afstand
opgespoord worden om door
een jager met een beter schot
uit zijn lijden verlost te wor
den.
"Nee hoor", verklaarde het hof
en ook gasten op kasteel Bal
moral van koningin Eliza
beth in Schotland, waar Dia
na en Charles hun lange wit
tebroodsweken hebben afge
rond, spraken dit tegen.
"Wij spreken niet tegen dat de
prinses op een hert schoot.
Wat wij wèl tegenspreken is
dat het is toegegaan zoals de
Vereniging tegen Bloedsport
beweert".
WASHINGTON/BONN
(Reuter/AFP) - De uitlatin
gen van president Reagan
over de mogelijkheid van
een beperkt nucleair con
flict in Europa zijn "hele
maal verenigbaar met de
klassieke strategie van de
NAVO". Dit heeft het
Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken
gisteravond verklaard.
De Amerikaanse president had af
gelopen vrijdag in een interview
gezegd dat men zich kan voor
stellen dat er een nucelair con
flict kan zijn in Europa, zonder
dat dit zou uitmonden in een to
tale kernoorlog tussen de super-
zingscampagne scherpe kritiek
op de VS en haar Griekenland-
politiek uitte, reageerde met die
woorden op de brief met geluk
wensen van Reagan die de Ame
rikaanse ambassadeur in Athene
hem overhandigde. Reagan leg
de in zijn brief de nadruk op het
belang dat de Verenigde Staten
hechten aan nauwe relaties met
Griekenland. Andreas Papand
reou heeft gisteren echter ge
zegd. dat de vier Amerikaanse
bases in Griekenland gesloten
zouden moeten worden. Hij zei
dit in een vraaggesprek met de
Amerikaanse omroep CBS.
Wanneer dat zal gebeuren hangt af
van de onderhandelingen met de
Verenigde Staten, zo voegde hij
er aan toe.
Papandreou zal morgen worden
defensie, generaal Wojciech
een halt toe te roepen aan de
sche gezag in zijn land.
Brezjnjev richtte zijn oproep tot de
opvolger van Stanislaw Kania in
een gelukwenstelegram.
Volgens het Russische persbureau
Tass huldigde de Russische pre
sident Jaruzelski als een conse
quent voorstander van vriend
schap met de Sowjet-Unie.
De Russische leiding vertrouwt er
op "dat u op dit uitermate be
langrijke historische ogenblik al
uw grote aanzien zult aanwen
den om de gelederen van de
Poolse verenigde arbeiderspartij
te sluiten op basis van de begin
selen van het marxisme-leninis-
Krachtiger
In Brezjnjev's boodschap wordt er
op gewezen dat de 'socialistische
verworvenheden' verdedigd
moeten worden tegen contra-re
volutie en dat de suprematie van
de partij voorop moet staan.
Volgens diplomaten in Moskou is
het telegram van Brezjnjev aan
Jaruzelski een oproep om een
krachtiger standpunt tegenover
de vrije vakcentrale Solidariteit
en vóór herstel van het partijge-
zag in te nemen dan Kania deed.
De boodschap was daarnaast ech
ter zo voorzichtig gesteld dat dui
delijk was dat Brezjnjev wilde af
wachten wat voor koers de nieu
we Poolse partijleider zou in
slaan. Aan het telegram ontbrak
alle hulde die het Kremlin Kania
toezwaaide toen hy overnam van
Edward Gierek.
Brezjryev noemde Kania indertijd
'kampioen van sterker socialis
me in Polen', maar hy raakte ont
goocheld door Kania's gematigd
heid jegens Solidariteit.
In een bericht uit Warschau citeer
de Tass een oproep van de Pool
se partij tot "resoluut handelen
tegen contra-revolutionaire
krachten", een teken dat Moskou
vurig hoopt dat Jaruzelski Ka
nia's fluwelen handschoen zal af
leggen.
Minder plooibaar
De officiële media in Polen verwel
komden ook Jaruzelski's verkie
zing als het begin van minder
plooibaarheid van staats- en par
tijleiding tegenover Solidariteit.
De raadsman van Lech Walesa,
Bronislaw Gieremeck, verklaar
de in Parijs dat Stanislaw Ka
nia's vertrek onvermydelyk was
geworden na de "lange maanden
van nietsdoen van de party".
"Voor het eerst berust alle macht
nu in éën hand", aldus Giere
meck, refererende aan het feit
dat Jaruzelski ook premier en
minister van defensie is geble-
Jaruzelski begon in zijn nieuwe
functie met het bijeenroepen van
de militaire raad - die doorgans
alleen vergadert in tijden van
verhoogde spanning - voor het
mogendheden. Deze woorden
hebben, met name in West-
Duitsland, tot felle reacties ge
leid.
Erwin Horn, SPD-afgevaardigde
en vice-president van dè Noord-
atlantische Assemblee, reageer
de furieus en zei "dat deze stel-
lingname van Reagan de af
schrikkingkracht van de NAVO
vermindert en de risico's van een
oorlog verhoogt". Horn waar
schuwde voor een scheuring bin
nen de NAVO. "Als de Ameri
kaanse regering de verklaringen
van Reagan als haar eigen defen
siefilosofie beschouwt, zal dat de
NAVO doen splitsen en zal dat
het einde betekenen van het
bondgenootschap", zei hy.
De bewapeningsexpert van de
SPD. Karsten Voigt. zei dat veel
Amerikanen de vrees van de Eu-
beèdigd als de eerste Griekse so
cialistische premier. Zijn kabinet
zal dan ook worden bekendge
maakt. "Ik houd de namen van
de ministers nog voor my, zei Pa
pandreou. dat is alleen maar cor
rect tegenover president Kara-
manlis" Volgens politieke krin
gen in Athene zal Papandreou
zelf de portefeuille van defensie
beheren en wordt de actrice/poli
tica Melina Mercoun minister
van cultuur of staatssecretaris
van cultuur.
Gelukwensen voor Papandreou
kwamen voorts nog binnen van
Willy Brandt, voorzitter van de
Westduitse SPD en van de Socia
listische Internationale Hij
wenst de Pasok-leider "alle mo
gelijke succes" en zei dat "de
voortzetting van de samenwer
king in het belang van de vrede
veel betekent voor de Europese
buurlanden.
Jaruzelski, op aangedrongen
'erosie' van het communisti-
'maken van een blauwdruk met
taken voor de Poolse krijgs
macht in het licht van de resolu
tie van de party over de huidige
toestand'.
In de resolutie is Solidariteit ervan
beschuldigd dat zy probeert aan
de macht te komen, wordt haar
gevraagd haar huidige beleids-
koers op te geven en wordt aan
gedrongen op een stakingsver
bod en strengere maatregelen op
het terrein van orde en rust.
De leiding van Solidriteit ant
woordde dat zy een dialoog met
de regering wil blijven onder
houden en onnodig staken uit de
weg gaan, maar dat een stakings
verbod voor haar volstrekt on
aanvaardbaar is.
Zelfbeheersing
Zowel de vakcentrale als de partij
leiding vroeg aan plaatselijke
vakbondsafdelingen een einde te
maken aan spontane protestac
ties, waarvan de meeste rond de
afnemende voedselvoorraad
draaien.
Solidariteit vroeg om zelfbeheer
sing tot de bijeenkomst van de
landelijke commissie van de cen
trale op donderdag, waarop een
landelijk beleid zal worden uit
gestippeld.
In antwoord hierop verschoof de
afdeling piotrkow Trybunalski
de termijn waarbinnen een alge
mene staking in de provincie zou
plaatshebben van 20 oktober
naar 23 oktober, om af te wach
ten wat het landelijke beleid zou
zyn. Zij verzocht ook om overleg
met de minister van binnenland
se zaken, Zygmunt Lakomiec,
om tegen die tijd overeenkomst
te bereiken over verbetering van
de voedselmarkt.
TEL-AVTV (AFP) - De Israëlische
minister van defensie, Ariel Aja-
ron, heeft Menahem Milson offi
cieel benoemd tot leider van de
burgerregering die eind oktober
in de door Israël bezette gebieds
delen geïnstalleerd zal worden.
Een woordvoerder van het Israë
lische ministerie"*van defensie
heeft dit gisteren in Tel Aviv
meegedeeld.
De benoeming betekent van begin
van de verwezenlijking van een
plan van de minister om burgers
te plaatsen aan het hoofd van alle
sectoren van het Israëlische be
stuur in de bezette gebieden. Al
leen politie en veiligheid blijven
in het plan van Sjaron onder het
militair bestuur vallen.
ropeanen voor een beperkte
kernwapenoorlog niet begrypen.
"Vooraanstaande Amerikanen
zoals de voormalige minister van
buitenlandse zaken, Henry Kis
singer er nu ook president Rea
gan - voorzien deze angst van
brandstof met hun opmerkingen
over een beperkte oorlog met
tactische kernwapens", zei hij.
Een andere SPD-leider, Jürgen
Boddrich, riep bondskanselier
Schmidt op "president Reagan
duidelyk te maken dat geen en
kele politiek van de grote mo
gendheden waarby rekening
wordt gehouden met de vernieti
ging van Europa, door de bonds
republiek zal worden aanvaard"
De officiële regenngs woord voer
der, Kurt Becker, was zichtbaar
niet op zyn gemak by vragen om
trent Reagans uitlatingen. Hy
haalde een recent interview met
de Amerikaanse minister van de
fensie, Caspar Weinberger, aan
volgens welke "een dergelyke
mogelijkheid het belachclykste
gerucht is dat tot dusver is
geuit" Becker hield het erop dat
Reagan een hypothetisch ant
woord heeft gegeven op een hy
pothetische vraag.
Ongerustheid
Toch heerst er in politieke kringen
in Bonn ongerustheid dat Rea
gans verklaring gebruikt zal wor
den door pacifistische Westduit-
sers die twee weken geleden nog
massaal tegen de kernwapens in
Europa demonstreerden
Ook het Oostduitse persburau
ADN veroordeelde gisteren Rea
gans filosofietje. ADN noemt zyn
verklaring "monsterachtig" en
"het lot van de Wcsteuropese
volkeren m mach tend"
Na de kritiek op de woorden van
Reagan, kwam het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken gisteravond met zyn verkla
ring "De mogelykheid de Sow-
jrt l'nie op ongeacht welk ni
veau - nucleair of conventioneel
- het hoofd te bieden is de kern
van het afschnkkingsbeleid van
de NAVO. aldus de verklaring.
Deze strategie van "een ant
woord op maat" heeft sinds de
oprichting van de NAVO de vre
de in Europa gehandhaafd en er
voor gezorgd dat de Sowjet-Unie
geen voordeel kan behalen door
als eerste over te gaan tot ge
weld. aldus de verklaring.
van de twee verkiezingen die
vandaag in Spanje worden
gehouden - het referendum
over het autonomie statuut
van Andalusië en de verkie
zingen voor het regionale
parlement van Galicie - gaat
de meeste belangstelling on
getwijfeld uit naar de laatste
De verkiezingen van Galicie
vormen een interessante tus
senbalans voor de onderlinge
politieke krachtsverhoudin
gen in Spanje - de landelijke
verkiezingen zijn pas in april
1983.
De regionale verkiezingen zijn
tevens een bruikbare graad
meter voor het politieke be
wustzijn van de Galicische
bevolking, die lydt aan een
chronische politieke apathie:
bij het eerder gehouden refe
rendum over het autonomies-
tatuut bleef de opkomst ruim
onder de 30 procent Een
identiek laag opkomstper
centage bij de verkiezingen
van vandaag zal door kringen
die kritisch staan ten opzich
te van de regionale autono
mie, zeker aangegrepen wor
den om het tot dusver ge
voerde autonomiebeleid nog
eens extra over de hekel te
halen.
Ook de Spaanse regering zou
een dergelijk argument ech
ter niet onwelkom zijn. Hoe
wel de regering zich in het
verleden vergaand gecom
promitteerd heeft via conces
sies aan Basken en Catala
nen. ligt het autonomiepro-
ces het kabinet als een steen
op de maag. In de eerste
plaats in financieel opzicht
Volgens grove becyfenngen
zal het opzetten van regionale
diensten ongeveer 100 mil
joen gulden gaan kosten. Het
overdragen van bevoegdhe
den van de centrale overheid
naar de regionale organen in
Baskenland en Catalomè le
vert nu al grote problemen op
in de personeelssfeer.
Ruilen
Veel ambtenaren voelen er wei
nig voor om hun comfortabe
le post in de Spaanse hoofd
stad om te ruilen voor het
avontuur in een van de bui
tengewesten. Waar ze in veel
gevallen minder gewenst zyn
omdat de regionale autoritei
ten er de voorkeur aan geven
om de nieuwe vacatures op te
vullen met mensen uit de ei
gen streek. En decentralisatie
betekent tevens dat de macht
van de centrale overheid aan
belang inboet.
Daarbij komt nog eens de pres
sie waar de bestuurders aan
bloot staan, onder meer van
de kant van het leger, inten
siever dan ooit sinds de mis
lukte staatsgreep van 23 fe
bruari. Voor het merendeel
van de Spaanse militairen is
het autonomiebeleid een
voortdurende steen des aan
stoots. Voor het nog steeds
supernationalistische Spaan
se leger staat de regionale au
tonomie gelyk met separatis
me, is het vertoon van de re
gionale vlaggen, de Ikurrina
in Baskenland en de Senyera
in Catalonië, een gebrek aan
eerbied voor de nationale
tweekleur, en het gebruik
van de term 'natie' door Bas-
ken en Catalanen je reinste
heiligschennis.
Discriminatie
Maar ook de Spaanse werkge
versorganisatie CEOE heeft
al by de regenng aan de bel
getrokken. Volgens de CEOE
is er in Baskenland en Catalo
nië sprake van zakelijke dis
criminatie. Grote opdrachten
worden door het regionale
bestuur by voorkeur ge
plaatst bij bcdryven die in de
regio gevestigd zyn. ten na
dele van de ondernemingen
die elders in Sparye hun do
micilie hebben
Sinds 23 februari valt er dan
ook een duidelijke trend te
bespeuren dat de regering ge-
leidelyk het autonomiebeleid
wenst om te buigen De rege
ring ontkomt daarbij echter
niet aan de indruk naar bui
ten, dat de aangevoerde argu
menten nogal geforceerd
overkomen Minister van au-
tonomiezaken Martin Villa
sleepte regelmatig het argu
ment van de onderlinge soli
dariteit er met de haren by.
De commissie van de hoogle
raar Garcia Enterna, door de
regering belast met een uit
voerige studie over de regio
nale autonomie, adviseerde
in haar eindrapport een gro
tere controle op de over
dracht van bevoegdheden
aan de regionale organen.
Het rapport-Entcma vormde
tevens in hoofdlijnen de ba
sis van het akkoord dat de re
gering en de socialisten eind
juli afsloten. Kernpunt van
dat akkoord is de zogenaam
de wet op de harmonisatie
van het autonomieproces, die
begin oktober door het parle
ment werd aangenomen. Die
wet maakt feitelijk een eind
aan de exclusieve bevoegd
heden van de regionale be
sturen, die daarmee goed
deels hun moeizaam verwor
ven autonomie verhezen
Verontrust
Hoewel minister Martin Villa
meermalen beweerd heeft
dat zy geen betrekking heeft
op Baskenland en Catalonië,
heeft de wet toch grote
verontrusting veroorzaakt m
die regio's. Basken en Catala
nen vrezen namelyk dat er in
de toekomst wel degelyk ge
tornd zal worden aan hun au-
tonomiestatuut en dat vroeg
of laat hun statuut gelykge-
schakeld zal worden met dat
van de andere regio's, die nog
hun autonomie moeten ver-
krygen. Maar als dat inder
daad gebeurt, kan de rege
nng rekenen op fel verzet van
Basken en Catalanen
Xavier Arzallus, president van
de Baskische Nationalisti
sche Party, stelde vonge
week de regenng al in het
vooruitzicht: „Als ze ons wil
len tegenhouden, zullen ze
net als in 1936 - het begin van
de Spaanse burgeroorlog -
ons met wapens moeten af
stoppen"
GERRIT JAN HOEK
9 9
STOCKHOLM - De Nobel
prijs voor natuurkunde 1981 is
gisteren toegekend aan de Ame
rikanen Nicolaas Bloembergen
(van oorsprong Nederlander)
en Arthur Schawlow, samen
met de Zweed Kai Siegbahn. De
Nobelprijs 1981 voor scheikun
de ging naar de Amerikaanse
hoogleraar Roald Hoffmann en
de Japanse professor Kyoto.
Bloembergen en Schwalow kre
gen de prijs voor hun onderzoek
naar laserspectroscopie. Op de
foto: Bloembergen ontvangt fe
licitaties van zijn vrouw.
