Mei
Brooks:
„Komedie
levend
iets...
12.45
Voordeel-
driedaagse!
regenjas
herschi
\nterv\ew
Boycot Z-Afrika moet
Sn Nederland beginnen
wnrnm
Mamnal.
Bescliieters trein
stalen legerwapens
Bestuur soldatenbond
moet vijf dagen zitten
nu
fFatthenette
van'Palthe
DINSDAG 20 OKTOBER 1981
PAGINA 17
Door Pieter
van Lierop
AMSTERDAM Mel Brooks heeft zich broemd gemaakt als de komedie-maker die, op
meestal frappant liefdevolle manier, de draak wist te steken met genres uit de
filmgeschiedenis. Hij stoeide met de western in Blazing Saddles, met de musical in
The Producers, met de horrorfilm in Young Frankenstein, met prehistorische slap
stick in Silent Movie en met Hitchcock-thril Iers in High Anxiety.
Met History of the World, Part I richt hij zijn kameleontische filmhumor op het
spektakel-genre en laat hij zijn vaste acteurs (Dom Deluise, Madeleine Kahn, Sid
Caesar en zichzelf) los op het Romeinse keizerrijk, de Spaanse inquisitie en de
Franse Revolutie. De film gaat binnenkort in Nederlandse première.
Ondanks de toevoeging Deel I,
zal er nooit een Deel II ge
maakt worden, meldt de
Amerikaanse filmer met een
brede grijns: „Want ik hou
niet van tweede delen! Die
toevoeging Deel I, is bedoeld
als grapje, omdat tegenwoor
dig iedereen van elke film die
het een beetje doet,vervolg
delen meent te moeten ma
ken. Als ik nog eens een ver-
vofg-deel maak, noem ik het
meteen Deel Zes. Ik zou daar
in de werkelijke geschiedenis
van Columbus kunnen ver
tellen. Je weet, toen Colum
bus Amerika ging ontdek
ken, voer hij uit met drie
schepen: De Pints, de Nina
en de Santa Maria. Iedereen
weet dat. Maar niet iedereen
weet, dat in de tijd van Co
lumbus de aarde inderdaad
een platte schijf*was en dat
van die drie schepen er twee
af zijn gevallen. Dat wil ik
nog graag ens verfilme-
n".
„De Zwarte Pest, daar zit mis
schien ook nog wel een leuk
onderwerp in... De drie stuk
ken die ik nu uit de wereldge
schiedenis heb opgepikt, zijn
overigens niet willekeurig ge
kozen. Het zijn drie kleurrij
ke episoden met een gemeen
schappelijk filosofisch the
ma, namelijk dat, wat er ook
gebeurt in de wereld, de klei
ne man altijd de dupe is".
„Soms hoor ik dat mensen be
zwaren hebben tegen grap
pen in films, waar vaak joden
of homoseksuelen bij betrok
ken zijn. Weet wel, dat ik zelf
joods ben en homoseksueel,
ha ha! Nee alle gekheid. Het
zit zo: homoseksuelen, joden,
katholieken, negers, ze zijn in
mijn films de eeuwige slacht
offers van verdrukking. Ik
gebruik hen niet om hen be
lachelijk te maken, maai" om
te laten zien dat ze altijd de
dupe zijn in onze maatschap
pij. En ik doe dat op een ab
surde wijze, omdat mijn me
dium nu eenmaal de komedie
is en voor een komedie-ma
ker behoort niets heilig te
zijn. Sommige begrijpen dat:
prachtig! Andere begrijpen
dat niet en dat zijn sufferd-
Wat is waar van het verhaal
dat u speciale screenings or
ganiseert voor de secretaresse
van de filmmaatschappijen
en aan hen de beslissing over
laat, wat er in de film moet
blijven en wat eruit moe-
„Dat is echt zo. Iedere artiest,
tenzij hij een schilderij maakt
om thuis in de wc op te han
gen, heeft zekere plichten ten
opzichte van het publiek. Ik
vraag mensen om geld uit te
geven, om naar mijn films te
komen kijken. Ik ben geen
genie en geen helderziende
en weet vaak als een film af
is, niet meer of bepaalde
grappen objectief leuk zijn.
Ik organiseer dan screenings
van tweeëneenhalf uur ruw
materiaal, zonder nog muziek
en geluidseffecten erbij. Ik
vraag dan secretaresses van'
filmmaatschappijen, omdat
die in staat zijn heen te kijken
door zo n werkkopie met al
die onvolkomenheden nog
en die merktekens voor labo
ratoria of de montage. Die
krijgen dan die hele deels
nog ongeordende hoop idio
terie voor hun kiezen. En ik
zit achterstevoren op een
stoel voor in de zaal alsmaar
naar die gezichten te kijken.
Ik maak aantekeningen wan
neer er wordt geschaterd of
geglimlacht. En ook wanneer
ze ineens gaan kletsen of si
garetten beginnen op te ste
ken, want dan is het kenne
lijk vervelend. Die stukken
vliegen eruit, tenzij ze van es
sentieel belang zijn voor be
grip van het verhaal".
Logica
„Ook bij komedies heb je wel
eens met logica te maken!
Daarna maak ik een eerste
versie van honderd minuten,
keurig gemixed en afgemon
teerd en die laat ik draaien
een paar keer in enige over de
States verspreide bioscopen.
En op basis van de reacties
daar, gooi ik er opnieuw tien
minuten uit, want een kome
die mag nooit langer duren
dan anderhalf uur. Op die
manier kan ik dan uiteinde
lijk een film uitbrengen, die
de een goed kan vinden en de
ander slecht, maar voor me
zelf weet ik dan zeker dat ten
minste vijftig procent van het
publiek er lol aan kan beleve-
Heeft u wel eens het gevoel dat
komedies in de kritiek wor
den ondergewaardeerd.
.Absoluut! Hoewel er wél Os
cars voor worden toegekend.
Ik heb er een gekregen voor
het scenario van The Produ
cers. En mijn vrouw. Anne
Bancroft, kreeg er een voor
The Miracle Worker.
„Maar ondanks die Oscars, het
is toch waar: Amerika heeft
weinig respect, nee de wereld
heeft weinig respect, voor ko
medies. Tragedies, dat is
waar men heilig ontzag voor
heeft. Hoewel komedies
bloedserieus kunnen zijn.
Een goede komedie heeft al
tijd een langer leven dan een
goede tragedie. Als je tegn-
woordig nog films van de be
roemde D. W. Griffith wil
zien, dan zul je naar een mu
seum moeten. Maar voor de
Marx Brothers en Buster
Keaton kun je terecht in de
bioscoop om de hoek".
Overweegt u zelf wel eens een
tragedie te maken?
„Nee, nee en nog eens nee!
Want alles wat ik wil zeggen,
kan ik in komedies kwijt. En
er worden toch al zo weinig
komedies gemaakt. Je hebt
Neil Simon, Woody Allen en
Mel BrooRs. dat is het zo een
beetje in Amerika. Hoewel, er
zijn nu eenpaar jonge talen
ten bijgekomen gelukkig. De
jongetjes Zucker, die Flying
High hebben gemaakt. Sen
sationeel! Maar Woody Allen
lijkt er mee te zijn opgehou
den. Die zit nu in Polen iets
moeilijks te doen. Dat is jam
mer, niet dat hij drama's
maakt, maar als hij zou op
houden komedies te maken.
„Filmmakerswat heeft het
woord te betekenen? Het is
toch veel beter om een vau
deville-komiek te zijn. En
laat verder de tijd maar uit
maken of er ergens ooit spra
ke geweest is van enig klas
siek talent. Chaplin heeft
nooit rondgelopen met het
idee „ik ben klassiek, ik krijg
het eeuwige leven!" Welnee,
hij probeerde gewoon onder
houdend te zijn en de tijd
heeft hem later klassiek ge
maakt".
Geen drama's
geschiedenis te willen ma
ken, om als artiest met alle
geweld serieus genomen te
willen worden. De tijd zal le
ren of we iets te zeggen had
den of niet. Wij hoeven nu al
leen maar ervoor te zorgen,
dat we goed „entertainment"
brengen. Daarom zie ik me
zelf geen drama's gaan ma
ken. Het ligt niet in mijn
aard.
Ik denk dat ik in wezen net zo
pessimistisch ben als ieder
een, maar dat soort gevoelens
moet je kunnen wegbergen,
zodat je oog blijft houden
voor de zonniger kanten in
dit leven. We kunnen ons wel
in somberheid onderdompe
len met Kierkegaard en
Schopenhauer, maar ik pre
fereer Nikolai Gogol, die best
wist dat het leven een trage
die is, maar desalniettemin
het lef had om vreugde te ge
nieten als het zich aandiende.
Komedie is een levend iets,
we hebben het altijd by on-
s".
„Dat ik zelf geen drama's wil
maken, betekent overigens
niet dat ik geen interesse zou
hebben voor drama. Ik ben
zelfs actief in het persoonlijk
steunen van andere regis
seurs die wel drama maken.
Daarvoor heb ik speciaal een
maatschappij opgericht, zo
als je mogelijk weet: Brooks
Films, die heeft The Elephant
Man geproduceerd. Ik heb in
de naam van de maatschappij
mijn voornaam laten wegval
len. om iedere associatie met
komische films te vermijden.
Dat schijnt namelijk nodig te
zijn".
„In Europa behandelt men een
„auteur" met meer begrip en
respect dan in de States. In
de States is een clown, een
clown endient dat altijd te
blijven. En een clown wordt
niet geacht een intellectuele
of gecompliceerde gedachte
te hebben. In de Europese
filmwereld kan men zich
voorstellen dat een cineast
meer dan één specialiteit kan
hebben, of tenminste dat een
cineast van komische films,
die de ene keer komt met een
gerichte satire en de volgen
de keer met een pretentie-lo
ze lach-of-ik-schiet-klucht.
Zelfs dat laatste vindt men in
Amerika al heel vreemd".
Belediging
„Hoedanook, ik heb mijn be
moeienissen met The Ele
phant Man zoveel mogelijk
moeten vereimelyken, omdat
er anders vooroordelen tegen
die produktie zouden zijn
ontstaan die de film. onver-
toond, al kapot hadden ge
maakt. En dan nog schrijft in
Engeland 8 waar men wat dat
betreft even kortzichtig is als
in de States 8 een vooraan
staande Londense filmjour
nalist: „Hoe durft Mel Brooks
zijn vulgaire komieken-ten
gels uit te strekken naar een
zo exquis verhaal als dat van
The Elephant Man".
„Ik heb nooit gereageerd op die
belediging, maar het ant
woord is gekomen in de vorm
van acht Academy Award-
nominaties voor de briljante
film die David Lynch - er
door mij toe in staat gesteld -
van gemaakt heeft. In Enge
land werd hij trouwens be
kroond als beste film van het
jaar. Brooks Films gaat nu
Francis Farmer's Story pro
duceren en een nog onbeken
de Australische jongen gaat
regisseren. Graime Clifford,
hij heeft tot nu toe alleen ge
monteerd. Editors worden
heel vaak briljante regisseu-
re".
„De reden dat ik Brooks Films
heb opgericht, was om jonge
mensen kansen te geven.
Jong talent dat nog bruist,
nog niet bedorven is door het
succes, nog niet aan bio
scoopkassa's begint te den
ken als men met een film nog
bezig is.
- Uw volgend project schijnt een
remake te zijn van To Be Or
Not To Be. van Lubttsch. Wat
gaat u met die film doen? Het
origineel is toch eigenlijk al
leuk genoeg.
„Ik ga er een musical van ma
ken en met myn vrouw er
ook in, met zang- en dans-
nummers. Anne speelt einde
lijk een grote rol in een film
van mij, na dat korte gastop
treden in Silent Movie. Na
tuurlijk heb je gelijk als je
zegt dat de Lubitsch-film al
leuk genoeg was. Als een idee
goed genoeg is, moet het her
haald kunnen worden, omdat
het anders verloren gaat-
- U maakt uw films telkens tn
een andere specifiek filmhis
torisch genre Gebruikt u dan
adviseurs die ook in dergelij
ke specialismen werkzaam
zijn geweest?
„Zeker In Young Frankenstein
heb ik dezelfde set-ontwer
per gebruikt van het origi
neel. Die man was oud ge
worden en woonde in een
kleine garage in Santa Moni
ca en daar had hy al die wie
len en apparatuur en elektri
sche dingetjes nog staan. Ik
vroeg hem of hij het leuk
vond zijn speeltjes mee te
brengen en nog eens een
Frankenstein-film te maken.
En daar had hy wel oren
naar Aan History of the
World is zelfs meegewerkt
door een heel leger oude rot
ten, die vroeger betrokken
zyn geweest bij de films van
Cecil D. Demille: Kom op
jongens, breng je helmen en
pilaren maar mee. we gaan er
weer op los! Een soort reünie
is het geworden. Na elke
draaidag was er een koud
buffet. Ik heb ze voornameljk
uitbetaald in hors d'oeuvres.
Maar de nostalgie van die
mensen8 Hun liefde voor de
glonetyd van de grote epi
sche films! De verhalen die
los kwamen9 Het was fantas
tisch'.
„Zo iemand als Albert Whit-
lock. daar hebben we reus
achtig veel aan gehad Hy is
een schilder die gespeciali
seerd is in het schilderen van
decors op glasplaten, die dan
achter de speelscène werden
ingefilmd Hy heeft ook veel
voor Hitchcock gewerkt. Al-
bert is een genie en hy was
vreselyk gelukkig, omdat hy
zijn werk veel gcperfectio-
neerder kon uitvoeren dan
vroeger mogelijk was".
„Technisch kan er veel meer te
genwoordig. In de glasplaat-
decors van vroeger, met gi
gantische steden en fantasti
sche landschappen, daar kon
je geen camera-bewegingen
maken. Al stond er voor het
oog nog zo'n gigantische
mensenmassa by elkaar, de
camera kon niet „pannen",
zelfs niet een beetje omhoog
bewegen, omlaag of opzy. De
perfectionering van de tech
nieken met blauw-scherm en
zo. maakt het nu mogelyk dat
je camera niet langer in be
wegingen beperkt is Wc zyn
nu in staat om meer specta
culaire beelden op het doek
te krygen, met meer overtui
ging en voor veel minder gel-
Monthy Python
- De wereldgeschiedenis gebrui
ken om er een komedie van te
maken, dat is iets waar Mon
thy Python zich ook herhaal
delijk mee bezighoudt
„Ik ben gek op de Monthy Py
thon-groep. The Holy Grail
beviel me enorm en ik was
verrukt van The Lie of Brian.
Ze zyn erg ryk aan ideeen.
Als ik het vcrgelyk met myn
eigen werk. dan ben ik meer
onbevangen Zy zyn net een
tikkeltje fijnzinniger bezig en
practiseren een meer op zich
zelf betrokken, meer Brits
soort humor Die is ietsje
schuwer, rustiger dan de
Amerikaanse Wat conserva
tiever, als ik dat zo mag zeg
gen. Ik ben meer vulgair, iets
je groezeliger In myn werk
althans, want ik was me twee
keer per dag"
EN HAAG (ANP) - De voorzitter
van de Zuidafrikaanse bevrij-
dingsbeweging ANC (African
4 Nationaal Congres), Oliver Tam-
i bo, vindt dat Nederland de lei-
1 ding zou moeten nemen bij het
op gang brengen van een wereld-
wijde olieboycot tegen Zuid-
Afrika. Ons land in het algemeen
i zou een grotere rol kunnen spe-
I len bij het nemen van sancties en
I bet isoleren van het apartheids-
I regime. Tambo heeft dit gisteren
duidelijk gemaakt tijdens een ge-
- sprek dat hij had met de minister
van buitenlandse zaken Van der
Stoel en de minister voor ont
wikkelingssamenwerking Van
Dijk.
>e voorzitter van de bevrijdings
beweging is begin deze week in
Nederland op uitnodiging van
Anti-Apartsheidsbeweging Ne
derland (AABN), Boycot Out-
span Actie (BOA), de kerkelijke
f werkgroep Kairos en Komitee
Zuidelijk Afrika (KZA).
Tambo, die van het gesprek met de
demissionaire ministers van bui
tenlandse zaken en ontwikke
lingssamenwerking gebruik
maakte om steun te vragen voor
zijp organisatie, kreeg van de
laatste bewindsman de toezeg
ging van een gift van 250.000 gul
den ten behoeve van voedsel
hulp voor de circa vijfduizend le
den van het ANC die een toe
vlucht in Angola hebben ge
zocht. Ook wacht het ministerie
voor ontwikkelingssamenwer
king met belangstelling op dui
delijk omklede verdere voorstel
len voor humanitaire hulp.
De voorzitter van het ANC ver
klaarde dat het te laat was om
nog een vreedzame oplossing te
vinden in Zuid-Afrika. Een op
merking die minister Van der
Stoel hevig verontrustte. „Ne
derland is tegen het gebruik van
iedere vorm van geweld. Het zou
een ramp zijn als in Zuid-Afrika
geen vreedzame oplossing ge
vonden zou kunnen worden", al-
aus ae oewindsman die toezegde
dat Nederland in internationaal
verband actief druk zou uitoefe
nen om een einde te maken aan
het systeem van apartheid in
Zuid-Afrika.
Van der Stoel herhaalde zijn reeds
eerder ingenomen standpunt ten
aanzien van een olieboycot en
verklaarde de ontwikkelingen in
Zuid-Afrika met grote ongerust
heid te volgen. Nederland is
voorstander van economische
sancties tegen dat land, maar
moet acties met de EG-partners
coördineren. Tambo kreeg ech
ter de toezegging dat Nederland
zal zien wat het kan doen, alleen
zowel als met haar bondgenoten.
ADVERTENTIE
Herschi/Drinks Hoensbroek, tel. (045) 21 17 77
REEUWIJK (ANP) - Met de aanhouding van twee verdachten op
12 en van drie verdachten op 16 oktober, allen uit Wierden, heeft
het rechercheteam van de Koninklijke Marechaussee Gelder
land in samenwerking met de politie niet alleen de diefstal van
zes machinepistolen, twee geweren en een anti-tankwapen uit
de Oranje kazerne te Schaarsbergen begin oktober opgelost.
Volgens een legerwoordvoerder is uit de verhoren van de vijf ge
bleken dat zij eveneens verantwoordelijk zyn voor de beschie
ting van een trein in Rijssen, waar een aantal inslagen uit een
punt 22 geweer in de zijkant van de trein zyn aangetroffen.
Voorts hebben zy bekend een teil met stenen vanaf een viaduct
voor een aanstormende trein te hebben gehangen. De machinist
is hierdoor gewond geraakt. Tevens hebben zij een gestolen ten-
nisnet voor een trein gespannen waardoor de trein werd ge
dwongen te stoppen Ook hebben zy bekend op 1 september te
hebben geschoten op het wachtlokaal van het militaire complex
De Duivelsbere bii Arnhem.
UTRECHT (ANP) - Byna hel
complete hoofdbestuur van de
soldatenvakbond WDM is giste
ren tot vijf dagen verzwaard ar
rest veroordeeld omdat het had
deelgenomen aan een kleine be
toging op de stoep van het hoog
militair gerechtshof in Den Haag
eerder deze maand. Daar diende
Joen de zaak van negen dienst
plichtigen die door hun com
mandant bestraft waren omdat
zij in uniform tegen kernwapens
hadden gedemonstreerd.
Volgens de reglementen mogen
aoiuaien niet zonder toestem
ming in uniform tegen kernwa
pens betogen, wat door de
WDM wordt bestreden. De zes
hoofdbestuurders van de solda
tenvakbond waren in uniform
naar het hoog militair gerechts
hof gekomen om daar hun steun
aan de negen soldaten te betui
gen. Volgens hun commandant
kon deze demonstratie ook als
.een protest tegen kernwapens
worden beschouwd met als ge
volg een volgens de WDM rela
tief zware straf voor een derge
lijk vergryp.
ADVERTENTIE
Alléén woensdag.donderdag en vrijdag a.s
(waterafstotend)
gereinigd en piekfijn geperst
