Vredesmars imponeert Bonn „Hollanditis" blijkt zeer gewilde ziekte KS bespoedigen hulp aan Egypte en Soedan Iran executeert verder Handreiking naar Solidariteit Kohl (CDU): "Vorming volksfront is keerpunt" OBOVAG Vredesaanbod Irak opnieuw afgewezen Arafat in Tokio PAGINA 6 BUITENLAND MAANDAG 12 OKTOBER 1981 CAIRO - De begrafenis van presi dent Sadat was als zijn leven: op het Westen gericht. Het was een westerse militaire begrafenis. Op de tonen van de in Egypte niet algemeen bekende treurmars van Chopin werd Anwar Sadat begraven vlakbij de plaats waar hij dinsdag werd vermoord. Rondom de begrafenis hebben talrijke politiek belangrijke be sprekingen plaatsgevonden tus sen de aanwezige staatshoofden. Het huis van de minister van bin nenlandse zaken, Habawil Is mail. is zondagavond beschoten, hoewel dit officieel werd ont kend. De Zuidegyptische stad Maidoer. een bolwerk van de ex tremistische Moslimbroeders, is door een militair cordon van de buitenwereld afgesloten. Een aantal fundamentalistische mos lims is na de onlusten van don derdag vanuit Assyut naar het plaatsje Dairoet gevlucht. Ze hebben zich daar verschanst. Daarnaast willen voortdurende geruchten dat er rellen en schiet partijen in Cairo en Alexandrië zijn, oncontroleerbaar, maar meestal onjuist. Echter tekenend voor de sfeer De vroegere Amerikaanse presi denten Gerald Ford en Jimmy Carter hebben voor enige op schudding gezorgd door zich uit te spreken voor een dialoog met de Palestijnse Bevrijdingsorga nisatie PLO. In een gemeen schappelijk interview tijdens hun terugreis naar de VS stelde Carter gelijktijdige erkenning Ford en Carter voor dialoog met PLO van de PLO door de VS en een PLO-verklaring over het be staansrecht van Israël voor. Daarnaast zeiden beide ex-presi- denten dat veel Arabische lei ders hen in privé-gesprekken te kennen hebben gegeven achter de Camp-Davidaccoorden te staan, maar dit standpunt in ei gen land niet te kunnen inne men. Beide ejf-presidenten spra ken namens zichzelf. Voor zijn vertrek naar Egypte ver klaarde de huidige minister van buitenlandse zaken Haig dat de opstelling van Washington te genover het Palestijnse vraag stuk onveranderd is. Waarne mers in Washington vermoeden dat in het regeringskamp wel licht ook stemmen opgaan in die richting, maar dat men verdere problemen met Israël zoveel mo gelijk wil beperken nu de ver koop van AWACS-toestellen aan Saoedi-Arabi nog steeds niet rond is. Een hoge Amerikaanse functiona ris zei dat Amerika wapenle veranties aan Egypte zal bespoe digen in de vorm van tanks, maar geen vliegtuigen. Ook worden in snel tempo wapens naar Soedan gestuurd, in het bijzonder ge richt tegen Libië. Amerika ver wacht verder van Israël gestes aan het nieuwe regime in Egyp te. Amerika zal ijveren voor een herstel van de betrekkingen tus sen de .gematigde Arabische re gimes" en Egypte; in het bijzon der Saoedi-Arabië. De VS hebben Moebarak bij mon de van een hoog geplaatste Ame rikaanse functionaris beloofd dat Washington actief zal deelnemen in de Palestijnse autonomieon- derhandelingen, „teneinde een substantiële overeenkomst te be reiken". Hiermee zou de Ameri kaanse regering - tot dusver nog al lauw ten aanzien van de Camp- Davidaccoorden - deze overeen komst voor Egypte willen doen herleven. Cairo was uitgestorven tijdens de begrafenis. Dat was ook de opzet van de autoriteiten: teneinde de situatie in de hand te kunnen houden, wenste men geen mas sale manifestaties, in de stad noch bij de betrafenis. De dui zenden hoogwaardigheidsbekle ders. onder wie prins Claus en minister Van der Stoel van bui tenlandse zaken, zaten eveneens min of meer gevangen binnen een afgegrendeld cordon van vei ligheidspolitie buiten het cen trum van Cairo. Door het hele land werden in moskeeën rouw diensten gehouden. De plechtig heid werd ook via de tv uitgezon den. Overal zagen groepjes men sen de uitzending zwijgend aan. De veiligheidsmaatregelen rond Moebarak zijn uiterst scherp. Het is niet mogelijk de straat waar hij woont te bereiken. In een straal van 500 meter rond zijn huis worden alle auto's aan gehouden. Na de begrafenis gingen de staatslieden direct over tot de or de van de dag met als belangrijk ste besprekingen die tussen de Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken. Haig. en vice- president Moebarak. Haig kwam „gerustgesteld" van die bespre kingen vandaan. Moebarak had hem verzekerd dat de Egypti sche politiek ongewijzigd blijft. Haig uitte een krachtige waar schuwing aan al diegenen die bo ze plannen hebben met het Egyptische regime, in het bijzon der de Libische president Gad dafi. De boodschap van Haig was dat Amerika geen inmenging in het Midden-Oosten zal dulden van buitenaf. Het lijkt niet waarschijnlijk dat on der Moebarak een verzoehing met de Arabische wereld nabij is. Het vreugdebetoon van de Ara bische landen over de dood van Sadat is in Egypte buitengewoon slecht ontvangen, ook bij diege nen die geen bewonderaars van Sadat waren. Egyptische rege ringsleiders zeggen dan ook in interviews dat Egypte niet terug zal komen naar de Arabische we reld, maar dat de Arabische we reld terug moet komen naar Egypte. Naast de vele scheldpartijen tegen Moebarak vanuit landen als Sy rië en Libië wordt er hier op ge wezen dat Saoedi-Arabië met geen woord heeft gesproken over de nieuwe president Moeba rak. Moebarak heeft altijd goede betrekkingen met de Saoedi's gehad, hoewel men in Riad nooit een hoge dunk heeft gehad van „de boodschapper van Sadat". (Van onze correspondent Hans Amesz) BONN De Westduitse christen-democratische opposi tie beschouwt de demonstratie voor ontwapening in Europa, waaraan zaterdag in Bonn ongeveer een kwart miljoen mensen meededen, als een "Volksfrontbijeen komst". Hieronder verstaat men de samenwerking van links, inclusief de in de Bondsrepubliek miniscule communistische partij. CDU-leider Kohl noemde die samenwerking een "keerpunt in de geschiedenis, terwijl defensie-specialist Worner sprak over een "Berendienst" aan de Sow- jet-Unie. Kohl vindt dat de demonstratie heeft aangetoond dat er binnen de regeringspartijen SPD en FDP diepgaande verschillen van mening bestaan over de veilig heidspolitiek van de bondsrege ring. Volgens hem betekent vooral het feit dat de linkse so ciaal-democraten hebben gede monstreerd een ernstige ver zwakking van de positie van de positie van bondskanselier Hel mut Schmidt, die immers zelf de demonstratie heeft omschreven als „oorlogsverklaring" aan de politiek van zijn regering. CDU- secretaris-generaal Geissler meent dat de SPD haar leden die het woord hebben gevoerd op de demonstratie (onder andere het bestuurslid Eppler en de vak bondsfunctionaris Benz) uit de partij moet verwijderen of dat anders Schmidt zelf op moet stappen. SPD-secretaris-generaal Peter Glotz zei dat zijn partij in het verleden grote fouten heeft ge maakt door niet genoeg aan dacht te besteden aan de vredes beweging. Hij verklaarde dat de SPD zal proberen om de wens naar vrede van zovelen om te zet ten in daadwerkelijke vredespo litiek. Verder kondigde Glotz "Verkiezingen El Salvador grote misstap" MEXICOSTAD (GPD/AFP) - Adolfo Majano, de liberaal-pro gressieve kolonel die eind vorig jaar uit de junta van El Salvador werd gewipt, heeft zijn acht maanden lange zwijgen verbro ken. Majano, die sinds begin dit jaar in de Amerikaanse staat Te xas woont, noemt de verkiezin gen die de junta voor maart heeft geprogrammeerd, „een angst aanjagende misstap". Volgens Majano, destijds leider van de coup tegen dictator Hum- berto Romero en drijvende kracht achter de sociale hervor mingen die inmiddels in de ijs kast z(jn gezet, heeft de bevol king geen enkel vertrouwen in de verkiezingen vanwege de Sal- vadoriaanse traditie van „schan dalige fraudefestivals". „De jun ta vlucht voor elke vorm van overleg, omdat zij bang is dat haar misdaden boven water zul len komen", aldus de in El Salva dor nog altijd populaire kolonel. De oppositie in El Salvador, ver enigd in het Democratische Front voor de Revolutie (FDR). heeft intussen bij monde van haar leider Guillermo Ungo be reid verklaard bemiddeling van Honduras te aanvaarden om tot een oplossing van het conflict in El Salvador te komen. OCCASIONSHOW op 15, 16 en 17 oktober in de Grocnoord hallen te Leiden aan dat de SPD een soort voor lichtingscampagne zal starten om de veiligheidspolitiek van de partij meer bekendheid te geven. Dat geldt ook voor de positie van de SPD ten aanzien van de NA- VO-modernisering. De secretaris-generaal van de FDP, Verheugen, verklaarde dat de li beralen de „wil tot vrede" van de demonstranten len De demonstratie van zaterdag was de grootste die er na de oorlog in West-Duitsland is gehouden. De organisatoren, de aan de protes tantse kerk gelierde Aktion Suh- nezeichen en de Aktionsgemein- schaft Dienst fur den Frieden, waren opgetogen over het aantal deelnemers. Daarnaast bestaat er diepe voldoening over het feit dat de demonstratie zonder inci denten is verlopen. De politie kreeg daarvoor ook een compli ment. Er waren weliswaar zo'n 10.000 man gemobiliseerd, maar daarvan was nagenoeg niets te merken. De meeste demostranten waren al in de nacht van zaterdag op zon dag met 3000 bussen en 33 extra treinen naar Bonn gereisd. Zij kwamen niet alleen uit geheel West-Duitsland. maar ook uit Nederland, België, Scandinavië, Italië, Engeland en Frankrijk. Met name de 10.000 Nederlan ders werden zeer hartelijk wel kom geheten, omdat het initia tief voor de demonstratie in Bonn (die de eerste van een hele reeks was) afkomstig was van het Interkerkelijk Vredesberaad. Mient-Jan Faber van het IKV: „In West-Duitsland ligt de sleu tel tot oplossen van het pro bleem. Als de bondsregering dusdanig onder druk kan wor den gezet dat er geen nieuwe middellange afstandsraketten op Duitse bodem worden gestation - neerd. dan doen ook andere NA- VO-landen dat niet". De schrijver en Nobelprijs-win naar Heinrich Boell, die als laat ste sprak, noemde de „Hollandse ziekte" (de Hollanditis) een „wonderbaarlijk mooie ziekte", een „geweldige vorm van ge zondheid". Onder krachtig -ap plaus zei Boell te hopen dat de Hollanditis zich snel uitzaait, tot in de Bondsdag toe. aterdag acte de présence bij de vredesde- TERERAN (AFP/Reuter/AP) - In de Evin-gevangenis in noord-Te- heran zijn zaterdag 82 leden van de "Moedjahedin-Chalq" ter dood veroordeeld en terechtge steld. Dit heeft radio-Teheran gisteren omgeroepen. Onder de geexecuteerden was vol gens de Iraanse radio de man die op verantwoordelijk was voor de aanslag - op 5 augustus - op Hassan Ayat, een van de kop stukken van de partij van de isla mitische republiek. Revolutionaire tribunalen hadden de gevonnisten schuldig bevon den aan "het deelnemen aan be togingen met wapens, het vech ten met hoeders van de revolutie, het aanstichten van branden en het oefenen van leerlingen van lagere en middelbare scholen". Volgens het kantoor in Parijs van de radicale mohammedaanse be weging der Moedjahedin zijn een kleine 100 schoolkinderen die werden gewond tijdens recente betogingen in Teheran, vorige week van hun bedden in de hoofdstedelijke gevangenis TOKIO (GPD) - Onder bescherming van 18.000 politiemannen de PLO-leider Yasser Arafat vandaag in Tokio voor een onofficieel drie daags bezoek aan Japan. Het bezoek van Arafat vindt plaats op uitnodi ging van een groep Japanse parlementariërs onder leiding van Japans voormalige minister van buitenlandse zaken Toshio Kimura. Japan gaf vorig jaar ruim 20 miljoen gulden aan hulp voor Palestijnse vluchtelingen. De Japanse regering erkent de PLO als de officiële ver tegenwoordiger van het Palestijnse volk. Verwacht wordt dat Arafat tijdens zijn onderhoud met de Japanse premier erop aan zal dringen dat het PLO-kantoor in Tokio officiële diplomatieke status verleend zal worden. gelicht en terechtgesteld. Sinds de afzetting van president Abolhassan Bani-Sadr in juni zijn in Iran minstens 1.700 tegen standers van de Mohammedaan se theocratie terechtgesteld. Het Iraanse militaire opperbevel heeft gisteren een nieuwe oproep van de Iraakse president Sad dam Hussein voor een onvoor- wardelijke vrede afgewezen en gezegd dat de strijd legen de Iraakse troepen "tot de laatste adem" wordt voorgezel. Dit is bekend gemaakt door radio Te heran. Het opperbevel wees erop dat de Irakezenhet vredesaanbod had den gedaan terwijl tegelijkertijd de Westiraanse stad Ilam was be schoten met raketten. De be schietingen zouden aan Iraanse zijde vijf doden en 80 gewonden hebben veroorzaakt. Ook de ste den Dezfoul en Ahvaz in de pro vincie Khoezistan werden be schoten door Iraakse artillerie en leden schade. Radio Bagdad meldde ondertus sen dat aan het front de afgelo- pen 24 uur 59 Iraniers waren ge sneuveld. Poolse regering wil werkrelatie WARSCHAU (Reuter) - De Poolse regering heeft zaterdagavond het stilzwijgen verbro ken dat zij in acht had genomen sinds het einde van het congres van de vrije vakcen trale Solidariteit in Gdansk. Zij stelde - "met het oog op de verslechterende sociaal- economische crisis" oprichting van een permanente gemeenschappelijke commissie met de vakbonden voor De commissie zou zich moeten bezighouden met problemen als marktaanvoer, prijsstij gingen en rantsoenering. Het voorstel tot vorming van een gemeen schappelijke commissie werd gedaan na een ministerraadsvergadering in Warschau die samenviel met paniekaankoop van benzine in Warschau en berichten dat produkten in het levensmiddelenpakket in november op nieuw duurder worden. Het voorstel van de Poolse regering komt erop neer dat zij pleit voor een permanente werk relatie met Solidariteit, die op haar eerste landelijke congres van vorige weck radicale veranderingen eiste. Van de gemeenschap pelijke commissie zouden voorts deel uitma ken de regeringsgetrouwe vakbeweging en de autonome vakbondsfederatie die noch tot Solidariteit noch tot de regeringsgetrouwe vakbeweging behoort. Uit twee streken in Polen zijn stakingsdreigin gen gemeld m verband met de verslechte rende voedselsituatie. De afdeling Solidariteit in het noordoostelijke Suwalki riep op tot een werkonderbreking van een uur op 17 oktober en een volledige werkstaking op 20 oktober. Een zelfde stakingsschema werd aangekon digd door Solidariteit in Piortkow Trybu- nalski, waar de mensen drie dagen in de rij moeten staan om een kilo goedkope wordt te kunnen bemachtigen. In een interview op vrijdag met het dagblad Sztandar Mlodych heeft Jacek Kuron, die leider was van het ontbonden comité Kor, gezegd dat het denkbeeld dat in Polen gere geerd kan worden zoals vóór augustus, "een drogreden en zinsbegoocheling" is. In de verregende straten van Bonn maakten demonstran ten zaterdagavond vreugde dansen. Vreugde, uitgelaten en bedaard, heerste er ook in de speciale vredestrein die met 865 Nederlanders aan boord vanuit de Duitse hoofdstad terugreed naar Ne derland. Die vreugde gold vooral de waardige wijze waarop zo'n 300.000 demon stranten hadden betoogd vóór de vrede en tégen de kernwapens zonder dat er één klap was gevallen. Fan tastisch, geweldig, waren de algemene reacties. „Dit was de mooiste dag in mijn le ven" verklaarde een 69-jarige mevrouw uit Amsterdam met tranen in haar ogen. „Ik ben doodmoe, maar zo vreselijk gelukkig", zei een 63-jarige man uit Arnhem. „Indruk wekkend" verklaarde ook het PSP-kamerlid Willems. De opluchting in de vre destrein was groot. „Er heerst hier wel een sfeertje van „we zijn zo blij, zo blij", merkte een 23-jarige demon strant wat cynisch op. Hij was dan ook een van de wei nigen die al op de heenreis had verklaard dat dit een van de beste vredesdemonstra ties ooit gehouden zou wor den, want van geweld zou geen sprake zijn. De grote meerderheid echter hoopte van ganser harte dat het alle maal indrukwekkend en vreedzaam zou verlopen, maar had daar wel zo zijn twijfels over. De voorpublici- téit over deze vredesdemon stratie, die er in Bonn zelf voor had gezorgd dat de scholen vrijaf kregen en win kels sloten na planken voor de ramen gespijkerd te heb ben, had ook op de Nederlan ders in de trein zijn uitwer king niet gemist. Het optre den van een deel van de Duit se douane had daar ook nog bijgedragen. Onhoffelijk en ruw werden tassen doorzocht en werden zelfs brieven aan een uitgebreid onderzoek on derworpen. De sfeer was mat, toen de 13 wagons lange speciale trein vanaf Amsterdam, via Utrecht en Arnhem naar Bonn slingerde. De trein was maar een klein onderdeel van de karavaan die vanuit alle hoeken van Nederland naar Duitsland trokken in die vroege zaterdagochtend. Uit eindelijk arriveerden er in de Duitse hoofdstad zo'n kleine 10.000 Nederlanders. In de trein werd 's ochtends wat mat koffiedik gekeken over wat de dag brengen zou, wat leven in de brouwerij brach ten de talrijke colporteurs die langs de coupé's schoven met „vredeswaar": speltjes, stic kers, buttons, zelfs een bun del artikelen over de kernwa pens. De verkopers deden minstens even goede zaken als de man met de koffie. Het hardst ging de button met de (Engelse) tekst: Pas op, ik heb de Hollanditis. Besmettelijk Zelden zal een ziekte zich over een zo groot aantal vrijwillige slachtoffers hebben kunnen verheugen. Of zoals IKV-ver- tegenwoordigster Greetje Witte-Rang het tijdens haar toespraak in Bonn zei: „Deze ziekte, die in werkelijkheid een medicijn tegen de bewa peningswaanzin is, is zo be smettelijk als vroeger de pest. En ik zie dat het bacil inmiddels ook jullie Duitsers bereikt heeft". Of het nu een ziekte of juist een vertoon van gezond verstand is, een feit was dat in Bonn veel meer mensen aan een ge- meenschappelijk iets bleken te lijden dan wie dan ook voor mogelijk had gehouden. De organisatoren schatten de opkomst op zo'n 300.000 man, wat door de politiever- tegenwoordiger ter plaatse bevestigd werd. Later gaf de politie als officieel cijfer een kwart miljoen. Uit de vier stations van Bonn stroomden uit zestig speciale treinen onafgebroken dikke rijen mensen. Meer dan 3000 bussen hadden hun lading al eerder uitgespuwd. In een stervorm stroomden vanuit vijf verschillende verzamel plaatsen de mensen naar de Hofgarten, de grote wei voor de universiteit van Bonn. De weg liep voor een deel van de demonstranten via de Regina Pacis (koningin van de vrede) straat. Een jonge ordebe waarder die daar op de hoek stond, riep al om half elf lich telijk vertwijfeld uit: „Mensch, Gott, er komen er steeds meer!!!". Maar rond dat tijdstip was het nog mogelijk op de Hofgar ten, waar de centrale mani festatie werd gehouden'te ko men. Om een uur was dat al lang niet meer het geval. Toen werd de manifestatie daarvoor zelfs twee minuten stil gelegd. Op verzoek van de organisatie hulde de im mense menigte zich in dood se stilte, in de verte was al leen het geroep en gegil te ho ren van mensen die in de op rukkende menigte doodge drukt dreigden te worden. De ingreep van de organisatie leidde ertoe dat ook deze mensen stil bleven staan bij het wegvallen van het geluid. Daarna konden zij over ande re terreinen verdeeld wor den. Op dat moment verklaarde een vertegenwoordiger van de Duitse veiligheidsdienst dat er zo'n 250.000 mensen op de been waren. De erkenning van zijn functie kwam spon taan en ondoordacht? de goe de man schrok er zelfvan. Hy en zijn collega's werden later door SPD-hoofdbestuurslid Erhard Eppler van „harte welkom" geheten. „Ik ben niet bang voor de veiligheids dienst" zo riep Eppler waar mee hij minutenlang applaus scoorde. Gedeelde oorpijn tij dens de veel te harde muziek van de groep Bots was de oorzaak van de openhartig heid van de BVD-er. Bots. die op tournee is door Duitsland, bracht de stem ming er op de Hofgarter pas goed in. Het door allen luid meegezongen lied „Alle men sen die een beter leven wen sen moeten opstaan" veran derde de Hofgarten in een deinende hoog boven de hoofden meeklappende men senmenigte. Het optreden daarna van de Amerikaanse zanger Harry Belafonte was het onbetwiste culturele hoogtepunt van de dag. Zijn „Down by the riverside" met aangepaste tekst, dat zonder begeleiding werd gezonden omdat Harry's gitarist het po dium in de drukte niet had weten te bereiken, lokte een stormachtig enthousiasme uit. „Ik ga meneer Reagan vertellen dat hij zijn neutro nenbom moet opgeven". „Ik ga me niet meer met oorlog bezig houden". „De hele we reld wil in vrede leven, haal alle raketten naar beneden". Een „ijzersterke tekst" voor het bijna twintig jaar oude lied, zo zeiden veel demon stranten. Indrukwekkend Geen agent kwam er te pas bij het wegvoeren van zo'n 100 neo-naziis. De wijze waarop dat ging werd door Nederlan ders unaniem als „indruk wekkend" bestempeld. Toen de groep provocerende spreekkoren aanhief en agressieve borden de lucht in stak, overstemden de demon stranten hen met eigen spreekkoren. Vervolgens stelden spandoekdragers zich in een cordon om de groep op zodat de sandwich- borden niet meer te zien wa ren. Langzaam maar zeker, zonder dat er een klap viel, werd de groep de Hofgarten afgedrukt. Ondanks pogin gen van de organisatie slaag de geen agent erin het recla mevliegtuigje met de tekst „Wie demonstreert er in Mos kou" uit de lucht te halen. De vereniging voor vrede en vei ligheid had er vergunning Gedisciplineerd reageerden de Duitse demonstranten ook op de komst van ziekenwa gens en brandweer. Ondanks de geringe bewegingsvrij heid werd voor hen onmid dellijk vrij baan gemaakt, zo als in het geval de jongen die op de eerste verdieping van een gebouw klem kwam te zitten tussen een raam en een vlak ervoor staand hekje. Drie alpinisten van de Bon ner brandweer slaagde er pas na anderhalf uur in de inmid dels bewusteloze jongen naar beneden te halen. Verder moesten de 400 EHBO'ers en 5 artsen in totaal 200 gevallen in actie voor flauwgevallen en onder de voet gelopen RIAN VAN KUPPENVELD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 6