Poolse dissidenten heffen KOR op
Labour tamelijk
eensgezind
contra Thatcher
Saoedi-Arabië wil geen controle
Amerika op radarvliegtuigen
De Koning: snel gesprek over
gasprijs met Landbouwschap
'EG-beleid is voor
Britten voordelig"
Drijvende krachten achter Solidariteit
Oostduitse
meesterspion
komt vrij
Belgen 8 november
naar de stembus
Iran wint terrein
in oorlog met Irak
Haig en Gromiko in
1982 weer bijeen
Volgens de Washington Post:
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1981
Nederlandse vissers:
BRUSSEL (ANP) - De Europese Commissie (het dagelijks be
stuur van de EG) bevoordeelt Groot-Brittanniê boven Neder
land met betrekking tot de toegestane hoeveelheden te vangen
schol in de Noordzee. Dit staat in een petitie die een delegatie
van de Nederlandse zeevisserij vandaag in Brussel heeft aange
boden aan minister De Koning (visserij) en commissaris An drie
sen (concurrentiezaken).
Volgens een voorstel van de commissie mogen de Britse vissers
38.000 ton schol uit de Noordzee ophalen tegen 27.000 ton vol
gens het vorige voorstel uit 1980. De Nederlandse moeten terug
van 45.000 ton naar 37.000 ton, aldus de vissers. De visserijraad
vergadert vandaag over het voorstel in de Belgische hoofdstad.
Een ander voorstel van de commissie heeft betrekking op het tus
sentijds verlagen van vastgestelde quota tot driekwart van de
oorspronkelijke hoeveelheden. Voorts wordt de Nederlandse
zeevisserij mogelijk overtroffen door nieuwe vangsbeperkingen
op haring, zo meldt de delegatie in haar petitie. Voor eerdere
haringvangstbeperkende maatregelen hebben de Nederlandse
vissers nooit compensatie gekregen, aldus de delegatie. Tot slot
gaat de petitie in op wat vissers "concurrentievervalsing" noe
men: de Bondsrepubliek en Groot-Brittanniê hebben hun zee
visserij in 1980 subsidies gegeven van respectievelijk 37,5 mil
joen mark en 37 miljoen pond.
BRUSSEL (ANP) - Drs. Jan de Ko- Minister De Koning heeft enerziid- Minister De Koning is van mening
BRUSSEL (ANP) - Drs. Jan de Ko
ning, de Nederlandse minister
van landbouw, zal deze week nog
een gesprek met het Landbouw
schap hebben over de aardgas-
prijs. De EG-commissie heeft het
Landbouwschap uitgenodigd
voor een gesprek in Brussel, ko
mende vrijdag. Dat is het enige
dat gisteren resulteerde uit een
discussie over de Nederlandse
aardgasprijs voor de glastuin
bouw, een discussie die overi
gens volgens De Koning "onge
woon pittig" was.
Door tal van ministers is gisteren
in de raad ongewone druk op Ne
derland uitgeoefend om nog
voor dat het nieuwe stooksei-
zoen begint de aardgasprijzen
voor de Nederlandse kastuinders
op te trekken tot het niveau dat
geldt voor de industrie.
Minister De Koning heeft enerzyd-
de boot afgehouden door het van
ouds bekende Nederlandse rege
ringsstandpunt te herhalen, na
melijk dat de gasprijs een zaak is
van het Landbouwschap en de
Gasunie. Anderzijds verklaarde
de bewindsman met het Land
bouwschap te willen overleggen
"op basis van een gemeenschap
pelijk belang van de regering en
de tuinders". We moeten voorko
men dat de zaak uit de hand
loopt", aldus de minister, zinspe
lend op regelrechte dreigemen
ten van EG-tuinders (namelijk
om straatacties tegen Nederland
se tuinbouwprodukten te begin
nen), maar ook wel van bepaalde
regeringen (namelijk om eigen
machtig de grenzen voor de Ne
derlandse produkten te sluiten).
Minister De Koning is van mening
dat Nederland (by gebrek aan
een Europees energiebeleid) wel
iswaar het recht heeft zijn eigen
energiepnjspolitiek te voeren,
maar dat het wellicht niet het
recht heeft te discrimineren tus
sen tuinders en industrie. Het is,
naar de geest van de Europese
verdragen, onterecht dat er zo'n
groot prijsverschil bestaat tussen
de aardgasprijs voor tuinders en
die voor de industrie. Aan de an
dere kant is het onterecht als er
een te snelle aanpassing van de
aardgasprijs voor tuinders zou
komen omdat ze het dan niet lan
ger kunnen bolwerken. Voor al
les moeten we oppassen voor een
mentaliteit die zegt: we moeten
de Nederlandse hond slaan. In
dat geval zyn er altijd wel stok
ken te vinden, aldus De Koning.
(Van onze correspondent Anton Koene)
WENEN - De Poolse dissidentenbeweging, het Arbeiders
Zelfverdedigingscomité (KOR), dat een van de drijvende
krachten is geweest in de strijd om de wettelijke erken
ning van de onafhankelijke vakcentrale Solidariteit, is
opgeheven.
De opheffing van KOR werd giste
ren officieel meegedeeld door
professor Edward Lipinsky, de
93-jarige „grand seigneur" van
het Poolse socialisme, tijdens het
congres van Solidariteit in de ha
venstad Gdansk.
„Wij hebben onze organisatie niet
opgeheven uit angst, maar om
dat wij van mening zijn dat wij
ons werk voltooid hebben", zei
hij tot de 933 vakbondsafgevaar
digden, die hem staande een da
verend applaus gaven.
KOR, het Arbeiders Zelfverdedi
gingscomité, werd in de vorm
waarin het is opgeheven, opge
richt in 1976, maar de basis er
voor was al tien jaar eerder ge
legd door onder meer Lipinsky,
een vooraanstaand econoom.
Prof. Lipinsky verklaarde dat KOR
duizenden sympathisanten had
gekregen, van wie de meesten nu
binnen de vakcentrale Solidari
teit werken. „Onze mensen zijn
leden van Solidariteit en zullen
verder strijden voor democratie,
een onafhankelijk Polen en te
gen elke vorm van totalitarisme
en corruptie", vertelde hij de
congresdeelnemers.
Het soort socialisme dat hij voor
staat, zo zei prof. Lipinsky, is een
democratie van vrijheid en indi
viduele ontwikkeling. „Het so
cialisme van dit land heeft ons
gedreven in een economische ca
tastrofe. Het heeft de censuur en
de macht van de politie inge-
(Van onze correspondent Hans
Amesz)
BONN - De Westduitse president
Karl Carstens heeft een deel van
de straf van de Oostduitse spion
Gunther Guillaume kwijtge
scholden. Dit geldt in Bonn als
zeker, hoewel het niet officieel is
bevestigd. De „meesterspion uit
de bondskanselarij", wiens ar
restatie in 1974 de directe aanlei
ding vormde voor het aftreden
van zijn chef Willy Brandt als
bondskanselier, komt dus bin
nenkort vrij. Hij heeft dan bijna
tweederde van zijn straf uitgeze
ten.
In ruil voor Guillaume zal Oost-
Duitsland bereid zijn minstens
35 politieke gevangenen naar de
bondsrepubliek te laten gaan.
Ook zouden circa 3000 DDR-bur-
gers door Bonn kunnen worden
„vrijgekocht". Hierbij gaat het
vooral om mensen die naar fami
lieleden in het Westen willen.
In de Bondsrepubliek is al lang ge
speculeerd over een mogelijke
vrijlating van Guillaume. De
bondsregering was hier aanvan
kelijk tegen, voornamelijk om
dat de spionnage-affaire destijds
zulke ingrijpende politieke ge
volgen had. Later heette het dat
publieke uitlatingen niet gepast
waren.
Guillaume heeft binnenkort echter
tweederde van zijn straf uitgeze
ten. Bovendien wordt gemeld
dat hij vanwege zijn gezond
heidstoestand niet veel langer
meer gevangen kan worden ge
houden. Vanwege deze situatie,
maar zeker ook vanwege de
moeilijke situatie van vele in
DDR-gevangenissen zittende
Duitsers, zou Carstens hebben
besloten Guillaume vrij te laten.
Dit overigens met instemming
van alle politieke partijen.
voerd. Het heeft ons beroofd van
dertig jaren van ons bestaan".
Onder het donderende applaus
door sprak de bejaarde dissident
verder over wie de anti-socialis
ten, het favoriete woord dat het
Kremlin voor KOR gebruikte, in
Polen zijn. „De anti-socialisten
zijn de socialisten, die onze eco
nomie hebben geruïneerd, die
het anti-semitisme hebben aan
gemoedigd en niet degenen, die
economische hervorming eisen",
zei hij.
Nu KOR is opgeheven is het Krem
lin een van zijn belangrijkste
doelschijven kwijtgeraakt. Mos
kou heeft steeds zijn aanvallen
gericht op de nauwe relatie tus
sen Solidariteit en KOR. Veel lei
dende KOR-leden zoals Jacek
Kuron en Adam Michnik, zijn nu
vooraanstaande adviseurs van de
vakcentrale. Nu KOR niet meer
bestaat zal het Kremlin naar ver
wachting haar aanvallen gere
geld rechtsstreeks op deze figu
ren gaan richten.
Z RARIYEH (AF PI Reuter) - Tenminste vijftien mensen zijn gisteren omgekomen toen in het Libanese Zranyeh
twee met explosieven gevulde auto's de lucht invlogen. Ook in Beiroet ontplofte gisteren een bom in een auto.
Daarbij waren geen slachtoffers te betreuren.
BRUSSEL (ANP) - De Belgen moeten op 8 november naar de
stembus. Dat blijkt uit een besluit dat het demissionaire Belgi
sche kabinet-Eyskens gisteren heeft genomen. Op die dag zullen
de Belgen hun stem moeten uitbrengen om nieuwe volksverte
genwoordigers, senatoren en leden van de provinciale raden te
verkiezen.
Vandaag al, aldus staat in een verklaring die na het kabinetsbe
raad werd uitgegeven, zou de regering bij het parlement een
ontwerp van verklaring tot herziening van de grondwet indie
nen. Ze wil dat Kamer en Senaat dat ontwerp nog deze week
goedkeuren. Die goedkeuring is nodig om het volgende parle
ment de bevoegdheid te geven bepaalde artikelen van de grond
wet te wijzigen. Die grondwetswijziging is noodzakelijk in ver
band met de afronding van de Belgische staatshervorming.
Demissionair premier Mark Eyskens heeft verder meegedeeld dat
de minister van binnenlandse zaken een brief zal sturen naar
alle gemeentebesturen en provincie-gouverneurs waarin ge
vraagd wordt zo snel mogelijk uitvoeringsmaatregelen te nemen
om 18-jarigen te laten deelnemen aan de komende verkiezingen.
Verlaging van de leeftijd voor het actief kiesrecht tot 18 jaar is
enige tijd geleden al door het parlement goedgekeurd, maar ge-
vrees wordt dat de kiesregisters in België met die verandering
nog niet in overeenstemming zijn gebracht.
TEHERAN/BEIROET (AFP/Reu-
ter) - Irak heeft gisteren toege
geven dat zijn strijdkrachten
strategisch terreinverlies hebben
geleden. In Teheran heerste, op
nieuw, een overwinningsstem
ming nadat zondagavond was
bekendgemaakt dat de belangrij
ke zuidwestelijke oliestad Aba-
dan was ontzet.
Nadat Irak de Iraanse berichten
over overwinningen bij Abadan
zondag en gisteren nog leugens
noemde, gaf het militaire opper
bevel gisteravond in een commu
niqué toe dat wegens vernieti
ging door Iran van bruggehoof-
den over de rivier de Karoen be
sloten was tot terugtrekking over
deze rivier. De Karoen loopt in
de zuidelijke buitenwijken van
de Iraanse havenstad Chorrams-
jahr, die Irak in de eerste weken
van de oorlog had veroverd. De
stad ligt een kleine twintig km
ten noordwesten van Abadan.
Beide steden liggen aan de door
Irak opgeëiste rivier de Sjatt-el-
Arab. waarin de Karoen uil-
mondt.
Hoewel de Iraakse radio nog meld
de dat er bij Abadan werd ge
vochten lykt het erop dat de om
singeling - Iran beschikte
slechts over een toegangsweg via
een pontonbrug ten oosten van
de stad - inderdaad is gebroken.
In Teheran voorspelden Iraanse
functionarissen dat Chorrams-
jahr binnenkort zou worden te-
rugveroverd.
Uit de verschillende oorlogscom-
muniqué's van beide kanten
leidden militaire waarnemers af
dat de hevigheid van de gevech
ten gisteren iets was afgenomen
maar dat nog belangrijke opera
ties konden worden verwacht.
Gisteren vonden ook gevechten
plaats bij Ahwaz, Qilan Gharb en
bij Dahst Zahab.
De rivier de Karoen was sinds het
begin van de oorlog het toneel
van hevige gevechten. De Iraak
se strijdkrachten stuitten na de
invasie op hevige tegenstand,
vooral van revolutionaire gardis
ten, bij de monding van deze ri
vier. Zij trokken met een boog
om het westelijke deel van dc ri
vier heen om Abadan te omsin
gelen. De oostelijke zyde van de
Karoen werd hierdoor bij Chor-
ramsjahr een niemandsland
waarin Iraakse en Iraanse troe
pen beurtelings opereerden.
Het Iraanse leger kon. zo mag men
uit de communiqué's afleiden,
meer noordelijk het Iraakse te
rugdrijven over de Karoen na
een aanval op een bruggehoofd
hier. De Iraakse eenheden ten
zuiden van de Karoen dreigden
te worden ingesloten en daarom
besloot Bagdad tot een terug
trekking. Hierdoor ging. zo me
nen militaire waarnemers in Bei
roet, de controle over de grote,
strategisch belangrijke, weg van
Ahwaz naar Abadan verloren.
NEW YORK (UPI/AFP/DPA) - De
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Alexander
Haig, en zijn Russische collega,
Andrei Gromiko, hebben in de
Russische missie bij de Verenig
de Naties in New York een twee
de gesprek gehad en besloten el
kaar begin volgend jaar weer te
ontmoeten.
De volgende ontmoeting van beide
ministers zal, volgens de Ameri
kaanse regeringswoordvoerder.
Dean Fischer, "misschien in Ge-
nève" plaatsvinden en zal het
vervolg vormen op de twee ge
sprekken die zij deze week had
den. Fischer zei dat Haig en Gro
miko een "open en zakelijk" ge
sprek voerden en dat de onder
werpen "het hele scala van inter
nationale en bilaterale kwesties"
inhielden. Hij zei dat de minis
ters veel tijd besteedden aan de
komende onderhandelingen
over de modernisering van de
kernraketten voor de middellan
ge afstand in Europa en aan "hu
manitaire kwesties". Volgens
waarnemers wordt met het laat
ste het lot van een of meer promi
nente Russische dissidenten be
doeld.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken zei dat het gesprek
niet heeft geleid tot "het begin
van een nieuwe toenadering"
tussen beide grote mogendhe
den.
Naar het Russische persbureau
Tass meldde, hebben Haig en
Gromiko gesproken over belang
rijke internationale vraagstuk
ken en de Russisch-Amenkaan-
se betrekkingen. Gromiko heeft
gewezen op de zinloosheid van
het Amerikaanse streven naar
militair overwicht, aldus Tass.
De Russische minister van buiten
landse zaken herhaalde dat het
Kremlin niet uit is op' een con
flict met de regering-Reagan en
er voorkeur aan geeft te streven
naar een vermindering van de in
ternationale spanning, een be
perking van de wapenwedloop
en het oplossen van conflicten
door onderhandelingen. By de
gedachtenwisseling over wapen-
beperking en ontwapening heeft
Gromiko gewezen op de nood
zaak al het positieve dat in het
verleden bereikt is, te bewaren.
Ook achtte hij het van belang dat
het beginsel van gelykheid en
even grote veiligheid bij toekom
stige onderhandelingen over wa
penbeheersing strikt wordt toe
gepast. zo meldde Tass.
De Britse Labourpartij slaagde
er gisteren in eensgezinder
op te treden dan lange tijd
het geval is geweest. De party
was verenigd m de aanval op
Thatcher's beleid tijdens het
economisch debat op het par
tycongres in Bnghton. Denis
Healey, de nieuwe vice-leider
van de partij die het debat
opende, benadrukte echter
ook de noodzaak tot eenheid
in de Labourpartij. Dat was
volgens hem essentieel om
Labours economische strate
gie uit te dragen en ..een mil
joen keer belangrijker dan
het geharrewar in de partij".
„Een verenigde Labourpartij
en een verenigde abeidersbe-
weging kunnen de natie ver
lossen van de kwellingen van
deze conservatieve regenng",
zei Healey.
Zijn oproep voor eenheid werd
met applaus begroet door de
gematigde Labourkamerle-
den. Zy hadden eerder Hea
ley gesteund in de stryd om
het vice-leiderschap van de
Labourparty. Healey's oppo
nent, de linkse Tony Benn,
die aan de andere kant van
het podium zat, rondde het
debat af. Ook in zyn toe
spraak hield hij zich verre
van Healey. ..Wij zyn nog
steeds de partij die de struc
tuur en de waarden van het
kapitalisme verwerpen", zei
Benn. „Als we de werkelyke
economische machtsstructu
ren onveranderd laten, dan
kan er van echte veranderin
gen geen sprake zyn".
Het congres nam unaniem een
motie aan waarin de Labour
party belooft de terugkeer
van volledige werkgelegen
heid tot haar pnoriteit te ma
ken. Importcontroles, de op
richting van een speciaal
Noordzee-oliefonds en meer
staatsinterventie moeten,
volgens de Labourparty,
Groot-Brittanniê weer econo
misch gezond maken. Het
congres stemde ook voor een
35-urige werkweek en tegen
loonmatigingen. Benn, die de
macht van de Labourkamer-
fractie wil inperken ten gun
ste van het congres, zei met
nadruk dat het economisch
beleid onveranderd in La
bours volgende verkiezings
programma moet worden op
genomen.
(n het verleden lapten Labour-
regeringen de moties van het
congres regelmatig aan hun
laars en Benn wil dat veran
deren. ..Dat betekent niet dat
kamerleden marionetten
moeten worden van het con
gres. inaar partners", zei hy.
De kamerfractie was van de
ze uitspraak echter niet on
der de indruk. Zy bleven rus
tig zitten, evenals Labourpar
ty leider Michael Foot en De-
nis Healey. terwyl een aantal
vakbondsleiders en vertegen
woordigers van de partyafde-
lingen Benn een staande ova
tie gaven.
Benn. die zondag de slag om
het vice-leiderschap van de
party met minder dan een
procent verloor, is de held
van de gewone partijleden.
Zijn voorstellen de party te
democratiseren en van meer
socialisme te voorzien vinden
by hen de meeste weerklank.
Maar in de rokerige wandel
gangen van het congresge
bouw in Brighton worden
verwoede pogingen onderno
men om Benns campagne te
stoppen. Vakbondsleiders en
andere belanghebbenden
willen kost wat kost vermy-
den dat Benn de kwestie van
het vice-leiderschap volgend
jaar weer ter discussie stelt
De ruzies hierover hebben de
Labourparty meer kwaad
dan goed gedaan.
Ondanks een byzonder onpo
pulaire Thatcher-regenng is
de Labourparty er niet in ge
slaagd haar ledenaantal noe
menswaard verhogen. Ook
gooit ze in de opiniepeilingen
geen hoge ogen, met de ver
kiezingen binnen twee jaar in
aantocht. Opponenten van
Benn willen alle controver
siële discussies over party
hervormingen een halt toe
roepen zodat de party zich by
de volgende verkiezingen
eensgezind aan de kiezers
kan presenteren.
LIA VAN BEKHOVEN
Een vrolijke Denis Healey op de boulevard in Bnghton. waar
gisteren nog het partijcongres van de Britse Labourpartij werd
gehouden.
WASHINGTON (AFP/UPI) -/De
regering van Saoedi-Arabié is
niet van plan toe te staan, dat
Amerikanen mee blijven vliegen
op de vliegende radarstations
(Awacs). nadat de overdracht er
van heeft plaatsgehad. Dit heeft
de "Washington Post" gisteren
gemeld.
Zich op een "hoge functionaris van
de Saoedische regering die te
vens lid van de regerende Ko-
ningklijke familie" beroepend,
meldt de krant dat Saoedi-Ara-
bie er ook niets voor voelt dat
een delegatie van het Ameri
kaanse Congres op bezoek komt.
om de Saoedicrs ervan te over
tuigen dt er Amerikanen met de
Awacs moeten meevliegen. Met
zo'n bezoek zouden de Congres
leden tevens op Senaat tot aan
vaarding van de verkoop van de
vliegende radarstations kunnen
brengen
De regering-Reagan wil een Saoe
di-Arabié vijf zeer moderne
vliegtuigen met radar verkopen,
plus extra uitrusting voor reeds
geleverde F-15's. Met de transac
tie is een bedrag van ongeveer 20
miljard gulden gemoeid.
In de Senaat is een meerderheid te
gen de verkoop, tenzij Washing
ton nadere voorwaarden stelt.
Een conditie zou kunnen zyn,
dat Amerikaanse piloten met de
Saoedièrs meevliegen, of het
commando in eigen beheer hou
den, zoals m Europa het geval is.
Dit weekeinde presenteerde een
speciale studiegroep uit de se
naatscommissie voor buiten
landse betrekkingen een rapport
over de transactie. Daarin con
stateert ze dat de verkoop "de be
staande krachtsverhouding in de
lucht tussen Israel en Saoedi-
Arabié niet wezenlyk zou veran
deren" Wel wees de groep erop,
dat Israel de verkoop waar-
schynlyk zal beschouwen als een
"verdere uitholling van de ver
houding met de Verenigde Sta
ten".
Als beide kamers van het Congres
zich tegen de transactie uitspre
ken. kan de Amerikaanse volks
vertegenwoordiging de verkoop
met een veto treffen. Het rapport
waarschuwt ervoor, dat als het
Congres de zaak blokkeert, de
Saoediers waarschynlyk over
zullen gaan tot de aanschaf van
de Britse "Nimrod", "die voor Is
rael op enkele hoofdpunten meer
dreiging inhoudt dan de Awacs".
Op de Amenkaanse televisie werd
zondag druk gediscussieerd over
de haken en ogen rond de
Awacs-transactie met Saoedi-
Arabié Senator John Glenn uit
Ohio zei. met de verkoop ak
koord te gaan mits de Verenigde
Staten een zeker toezicht houden
op het vliegtuig
De democratische senator Daniel
Patrick Moynihan uit New York
zei vooralsnog tegen te zyn "We
hadden ze bijna aan de «jah van
Iran geleverd. Was dat doorge
gaan. dan had de ^jatollah ze nu
kunnen gebruiken aldus Moy
nihan.
